:che
laak
liters
- i
•kesten-
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Ho 19398
Vrljdaq 18 December 1936
75e Jaargang
I
GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
IJIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
I
slaan
f
I
t ZOON
DE SCHAT.
aaid
onneerd
AAR.
n bij de
Het Abonnements
geld 1937.
Een gulden reductie
OH. BEU
I
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
126Dec.es.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP,
k
Naar het einde van den Spaanschen Burgeroorlog?
Waarop hoopt generaal Franco
De internationale controle.
Het antwoord der Spaansche Regeering.
ejewenst*.
i TU-pf i
CüUuwt.
teróam—
fl
NIEUWS.
de wapenen, zoodot bet staande leger dan
gevens bekend zyn,
DE ADMINISTRATIE.
er ook zoo over denken? Tenslotte moest
Sombere voorgevoelens.
er UUK ÏUU uvcr ucuavii: xvxmjiww. mvvov
J bij hem de schat, die erfenis van Ahra-
man, wiens gelaat ik slechts gedurende
FEUILLETON.
telboer’a Pillen
verVtlgi.)
-v
letrouw-
In 144
Pende de
n Bijzon
en aardi
a nog in
aan toe
haal van Sanders, zijn best gedaan zoo
veel mogelijk op te vallen: dat was niet
de gewoonte van iemand, die in conflict
kwam met de wet en zijn toevlucht nam
tot daden zooals de moordaanslag bij
Nog vóór de autobus het eindpunt in
Canthen bereikt had, stapte ik uit om
in het rustige landschap, dat op dit mid-
het
van
voor vakkundige
iaimachines,
van ge-
telefoon,
r belang,
en waar*
cent kan
>rd.
if de Markt.
ELEF. 2254.
«ht de reparatie
inig van de van
5 1 2 Wórtel-
lar eens in zuid,
een lijst
van alge-
en tuin-
ling, van
inigingen
toomsch-
n politie-
enz., met
Wannsee die het dagicht niet kon- I
den verdragen. Was deze professor mis
schien slechts een werktuig van den
man, die zich op den achtergrond hield,
de man, die er in het makelaarskantoor
te Haarlem zoo handig in was gedaagd
Sanders en mij om derf tuin te leiden
en dien wij nu in het bezit mochten
achten van de in dien nacht verdwenen
leiding stond.
Ook bij de tijdschriften merkt men de
actie om een zuiver nat.-soc, koers te gaan
van machtige loofboomen, hier en daar
afgewisseld door kleine dennebosschen,
waar slechts een verschrikte haas aan
het bestaan van levende wezens in aese
zwijgende natuur herinnerde.
Op een bed van mos en dennenaaiden
vlijde ik mij neer. De inbreker in Haar
lem de waardige, oude heer, dien ik
hier honderden kilometers verder voor
het eerst* gezien had... het was haast
niet te gelooven. En toch was het niet
onmogelijk. Van de gelaatstrekken van
den man, dien ik dien nacht slechts
heel even voor het raam van het make-
j thans in dienst zijnde lichtingen op 800.000
man schatten, dat van de lichtingen 1913 en
1016 op 710.0(H) manu Het verschil tusschen
deze tWee getallen weerspiegelt den ach-
hoofd- I
wat Uw
ter kost,
itdng, de
I er moet
id lagere
nnasium,
ie Indus-
>or welke
gekomen,
bng ver
ordening
eer u* t-
i worden
dienst drie tot vier jaar duurt en hiervoor
naast de oudere soldaten van het na
jaar van 1937 af ook reeds de lichtingen
1917 ,en 1018 worden toegelaten, kan men
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal Waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15.
ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
Vrouwen zijn vlug genoeg. Zij weten
het einde van een geschiedenis, vóórdat
deze is begonnen, en zij kennen de ge
dachten vóórdat deze bestaan.
George Eliot.
bezorging per looper geschiedt. Franco per post
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
27
Terwijl ik overlegde hoe mij van oe
juistheid van deze laatste veronderstel
ling te overtuigen, zag ik hem plotseling
uit een drogisterij op het plein komen
Op hetzelfde oogenblik zette ik koers
naar eenige, bij den stationsingang ge
parkeerde autobussen en na bij ’t groep
je chauffeurs geïnformeerd te hebben
welke van deze vervoermiddelen naar
Canthen reed, nam ik in de aangewezen
bus plaats zonder mij verder om den
vriend uit Noorwegen te bekommeren.
Ik was er van overtuigd, dat deze al
mijn bewegingen had gevolgd. Nog zag
ik hem haastig het station binnengaan
en toen vijf minuten later de chauffeur
van de autobus de motor aanzette, om
mij met'een drietal andere passagiers
naar Canthen te brengen ontwaarde ik
Plotseling ook Sanders, die Juist de
Bteintorstrasse verliet, in één vluchtlgen
blik de vier passagiers in de hem rake-
Hngs passeerende bus in zich opnam,
maar door geen enkele beweging liet
blijken, dat hij mij gezien had.
ik dat althans kon overzien, zijn cynische,
- vrij poover Wij had- bosch bij Wannsee, onmiddellijk na den
te” nntripkt (V vcini-. 1 aansla? En van riten aansla? verdach-
ADVERTENTIEPRUS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.55, elke *règel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnmmer 20
bijslag op den pry’s. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1-M regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hoogér.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
pry's. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeren daags vóór de plaatsing
aa het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
j ham Florisz. toch het einddoel zijn van
deze avontuurlijke reis naar Oost-Prui-
sen en als Sanders er niet ten spoedigste
ïn zou slagen de identiteit van de zich
ook op deze kust bevindende kapers vast
te stellen, dan zou hij zeker adviseeren
de nasporiijgen naar deze heeren voor-
loopig te staken en alle aandacht te
wijden aan de schat zelf, die daar ergens
in de önderaardsche gangen van het
huis Pazlok verborgen moest liggen.
En met een laatste vage voorstelling
p.e gelegenheid door ons
LJ in beide vorige jaren
aan onze abonné’s gebo
den om vóór den aanvang
van het Nieuwe jaar het
abonnementsgeld voor het
geheele volgend jaar voor
uit te betalen, waarvoor
dan één gulden reductie
wordt verleend, wordt we
derom door ons openge
steld.
Uit de talrijke inzendin
gen van het abonnements-
bedrag van aph| gulden
vorige jaretfOLs geble
ken dat vele’abonné’s er
prijs op stellen dit te doen
om te voorkomen dat elk
kwartaal een kwitantie aan
huis wordt aangeboden,
terwijl er bovendien zoo
heel ongemerkt een gulden
wordt bespaard, die voor
andere uitgaven weer kan
worden benut.
Er zijn al enkele abonné’s
die ons met onze mededee-
ling zijm vóór geweest,
door ons reeds door giree-
ring of storting op onze
postrekening 48400
abonnementsbedrag
acht gulden voor 1937 toe
te zenden. Zij hebben de
rij dus geopend.
Wie volgt nu?
Wij wachten gaarne voor
Kerstmis de remises van
Sanders daarover denken. I
van hetgeen deze schat zou kunnen om-
j vatten, sliep ik in...
Is dit misschien aan den invloed van den
Russischen, consul-generaal Antonof-pfse-
jenko toe te schrijven?
De eerstvolgende dagen moeten ons lee-
ren hoe de Spansch burgeroorlog zich vor
der zal ontwikkelen.
De Britsche regeering heeft nog geen
officieel antwoord van de Spaansche
Regeering ontvangen.
Van officieele kringen te Londen wordt me
degedeeld, dat het feit, dat de Spaansch
Regeering het controleplan in beginsel heeft
aangenomen, nog niet aan den Britschen'
zaakgelastigde is ter kennis gebracht en
dat deze het in de kranten heeft gelezen,
waarna hy zyn regeering telegrafisch op
de hoogte bracht.
Men is te Londen eenigszins verbaasd dat
niet eerst de vertegenwoordiger van de
Britsche regeering, die op last van de non-
intervehtiecommissie met de Spaansche re
geering in contact is getreden, van deze
toestemming op de hoogte werd gebracht.
Onitrent de beteekenis van het antwoord
der regeering verkeert men nog in het on
zekere. Het telegram van Ogilvie Forbes
duidt aan, dat de rèfeeering in beginsel het
voorstel aanneemt, doch zich het recht voor
behoud de voorstellen te bespreken en zelfs
te verwerpen. Alvorens een verklaring af
te leggen, wil men in diplomatieke kringen
eerst langs officieelen weg kennis hebben
genomen van het antwoord.
BUITENLANDS^
DUITSCHLAND.
De uniformeering der Duitsche pers.
Hoofdredacteuren worden
staatsambtenaren.
Bisschoppelijk protest tegen de wet
op de jeugdbonden.
De Neue Züricher Ztg. verneemt uit Ber
lijn, dat de nieuwe maatregelen, die in
blad. Dat Schwarze Korps, het orgaan der
S.S. voerde reeds langen tijd een campagne
tegen Schmidt, men verweet hem, dat hij
vroeger een der groote verdedigers was van
de r.k. levensbeschouwing. t
De United Press heeft enkelie nadere bij-
zonderheden over de wijzigingen by de Duit
sche pers. De datum van het vertrek van
de hoofdredacteuren van het Berliner Ta-
geblatt en de Frankfurter Zeitung, resp. de
heare.n Paul Scheffer en Rudolf Kircher
zou l Januari zijn.
De nieuwe hoofdredacteur zal Martin
Schwalbe uit Keulen zijn, die daar de functie
van redacteur van een radicaal nationaal-
i Socialistisch orgaan bekleedde en even lei-
der was van de provinciale nat.-socialisti-
schel persvereeniging. Als opvolger van
Scheffer wordt genoemd een journalist van
de oude school, Emil Schwarzer, die vroe
ger aan het Scherl-concern verbonden was.
Erich Dombrowski, de vorige hoofdartike
lenschrijver van het B. I. gaat ook heen en
trekt zich terug in het particuliere leven.
I breekt weliswaar ook den Madrilenen niet
f aan moed, maar de Catalanen hebben het
r voordeel, uitstekend te worden aangevoerd.
Gedurende den rit had ik volop ge- - --
legenheid de balans van deze onze jong- geruite pet was die misschien iden-
“hrok wakker, doordat een brutaal
onbeperkt vertrouwen stelde, zich I eekhoorntje bij zijn klimpartij In den
60DDSCHE COURANT
-- --- xte werken. Een kronkelende zijweg bracht
Vanmorgen had hij, blijkens het ,ver- i mij weldra In de verkoelende schaduw
nol irnvt annHave* van machticro Innfhnnmflll Hter Atli riant
spreken, maar mijn aangeboren beschei
denheid liet mij hier in de steek het
resultaat van onze bemoeiingen dus,
voorzoover i'
was tot dusverre i
den een „verdachte” ontdekt ik voel
de mij werkelijk eenigszins gestreeld bij
de gedachte, dat die ontdekking van mij
ACHT GULDEN
op postrekening 48400,
of door storting aan ons
Bureau: MARKT 31.
Voor de post-abonné’s is
het verminderde bedrag
twaalf gulden (inplaats
van 13.
teruitgang van het geboortecijfer in den
oorlogstijd.
De lichting 1915 met haar ongeveer
350.000 manschappen Ibly’ft echter van den
herfst 1937 af nog een tweede jaar onder
.de wapenen, zoodlat het staande leger dan
gmie-r dan eer mil-lioen man zal tellen.
Deze getallen berustten slechts op schat
tingen, daar door het groote aantal vrjj-
i statistische ge-
vële veranderingen
boom, waaronder ik mij bevond, een
denneappel naar beneden wierp, welke
juist op miln hoofd terecht kwam. Een
haastige bilk op m’n horloge overtuigde
mij, dat mijn ongewilde siësta, niet min
der dan anderhalf uur in beslag had ge
nomen, zoodat het hoog tijd werd, dat
t ik naar hotel „Schwarzer Adler” terug-
keerde. Sanders had mij immers op het
hart gedrukt van Dobben zoo wenig mo
gelijk alleen te laten en hpewel deze
vermoedelijk geen gevaar dreigde zoo
lang de detective een wakend oog hield
op den Noorschen professor, was het
toch beter het zekere voor het onzekere
i te nemen en het gezelschap van den
I makelaar zoo spoedig mogelijk weer op
I te zoeken.
laarskantoor had gezien, was mij niets
bij gebleven. Ik zou zelfs met den besten
wil niet in staat zijn ook maar een vaag
signalement te geven van den man, die
het toen op de documenten voorzien
had. Een schim was het geweest, de
schim van een man, die zijn gelaat zorg
vuldig in het duister had gehouden en
slechts getoond had, demonstratief ge-
toonid, dat hij in het bezit was van een 1
geruite pet, zooals (3ie door duizenden
werd gedragen.
Hoe zou F
Sanders, die nu achter den professor
aan was en die er door een handige ma
nipulatie in geslaagd was dezen man te
doen gelooven^ dat hij niet achtervolgd
werd? Zou de detective, in wiens beleid
ik - -
reeds een eigen meening over het geval
gevormd, misschien zelfs al een draad j
in handen hebben? Er bestond eenige
reden voor deze veronderstelling. Het i
zelfbewuste optreden, die vermomming
bij het schaduwen van den professor,
zijn opmerking tegen van Dobben en
mij, dat wij binnenkort wel eens op non-
actlef zouden kunnen worden gesteld...
Ongetwijfeld, Sanders vermoedde iets,
maar hij zou zeker liever zijn tong af
bijten, dan ons in deze instantie van het
onderzoek ook maar Iets wtljzer te ma
ken.
Merkwaardig was het ovorigims, hoe
door de bijkomende crlmlnee le’z ijde van
j deze zaak onze belangstelling voor de
j schat zelve plotseling op den achter-
grond was gedrongen. Zou van Dobben
aanslagEn van dien aanslag verdach
ten wij immers den ouden heer, dien ik
op het terras van café Bauer had ge
was uitgegaan maar ^daarmee waren I zien?
wij tenslotte maar weinig verder geko- I
men. Goed beschouwd, waren de gedra
gingen van dezen verdachte de laatste 5 - - -
uren zelfs van dien aard, dat er alle daguur vrijwel geheel verlaten scheen,
reden was om aan zijn „goede bedoelin- t tilt vermoeden nog eess wat nader uit
gen” als misdadiger te gaan twijfelen.
documenten? Plotseling schoot mij iets
i te binnen, wat mijn gedachten de eerste
uren niet meer losliet; de man met de
craiHifta net nrno IHan.
I ste expeditie op het terrein der misdaad tiek met den professor uit Oslo? Sinds
I op te maken. Het resultaat van onze wij over de grenzen waren, wat deze
I bemoeiingen het ware wellicht Juister man, wiens gelaat ik slechts gedurende
geweest van Sander’s bemoeiingen te het onderdeel van een seconde voor het
j raam van het makelaarskantoor had ge
zien, niet meer daadwerkelijk opgetre-
J den. Slechts zijn lach, had ik gehoord,
hoonende lach in het
(Van onzen V.P.B.-correspondent.)
Zooals bekend moet volgens het nieuwe
plan van Eden en Delbos in de eerste plaats
de internationale cdntrole op Spanje ver
scherpt worden. Alle plaatsen aan de Spaan-
sche grens, waar men wapens kah smokke
len, wil men bewaken en dit zou dan ‘de
taak van de buurlanden Portugal, Frank
rijk en Engeland zyn. Aan de blokkade
ter zee zouden hoogstwaarschijnlijk de vlo
ten van Engeland, Frankryk en Italië moe
ten deelnemen. Van de toestemming van
Italië is men zeker een groot succes voor
Delbos, die tegelijkertijd als partner in het.
plan Eden-Delbos en als bemiddelaar tus-
schen Engeland en Italië fungeert. Moskou
heeft beweerd, met h^t initiatief van Delbos
te sympatihiseeren, wat wederom als een
Succes voor de Fransch-Engelsche politiek
moet worden beschouwd. Ook Berlyn heeft
reeds gedwongen door de toestemming
van Italië in den zureji appel moeten by-
ten en het Engelsche vredesplan begroet.
De beide in Spanje strijdende partijen schij
nen dus aan hun eigen lot te zyn overge
laten. Wat staat er thans te wachten, nu
een localiseering van het conflict .binnen
het bereik der mogelijkheden ligt?
Wat wenscht Franco?
Beide partijen verkeeren ongeveer in de
zelfde situatie: gebrek aan menschen
soldaten en een overvloed aan wapens en
munitie. In militair opzicht zijn de troe
pen van Franco superiéur aan die van het
Volksfront zij zijn gedisciplineerd, in
den stryd beproefd en worden door beroeps
officieren aangevoerd. Maar de burgeroor
log is een eigenaardig phenomeen. Het
komt meer op den geest dan op de toch ook
zoo belangrijke materieele factoren aan.
Het internationale leger m Madrid kent
geen discipline. Het bestaat uit communis
ten en avonturiers, uit de vurigste aanhan
gers van de „internationale idee” en uit
werkloozen, die hun mager bestaantje gaar
ne verruilen voor het risico van den helden
dood. 1
De Russen hebben zich van de anderen
afgezonderd en een eigen kamp ingericht,
dat niet door vreemdelingen betreden mag
worden. Het zijn inderdaad uitstekende sol
daten, die op alle plaatsen ingrypen, waar
de Madrileensche verdedigingstroepen moe
ten wyken voor den druk van Franco’s Ara-
Wsche troepen. Inderdaad zijn er ook by de
ÈiternationaJe troepen Russische officieren
werkzaam, maar dezen schijnen zich in hun
omgeving niet zeer thuis te voelen. De
Spanjaarden zelf zijn goede soldaten, maar
over het algemeen bezitten zij een teveel
aan temperament. Beide partijen bezitten
de meest volmaakte wapens, waarover de
moderne oorlogstechniek beschikt. De Ita-
liaansche vliegtuigen, (le Duitsche kanon
nen en de Russische tanks hebben tot nog
toe uitstekend voldaan ten koste natuur
lijk van de arme Spanjaarden.
Blyft de yraag, welke party in geval van
een localiseering de overhand zou krygen.
Franco hoopte er op ook in de toekomst
door Italië en Duitschland in de eerste
plaats met soldaten ondersteund te wor-
den. De actie van Eden en Delbos is voor
Franco dan ook een pynlyke verrassing ge
weest, want men mag het gelooven of
niet de meerderheid van de Spaansche
bevolking staat ondanks de vele gruwelen,
die door de anarchisten bedreven zyn, nog
steeds achter het Volksfront. De vraag is
nu of de anarchisten hun bondgenooten
communisten, socialisten en democraten
niet een of <anderen poets zullen bakken. In
de eerste plaats staat vast, dat de anarchis
ten zelden aan den stryd deelnemen. Èy
schijnen er op te wachten, tbt hun uur
slaat. Dit is een oude traditie in Sphnje:
de anarchisten gaan iederen partijstrijd
zoolang megelyk uit den weg. Ook thans
schijnen ze er de voorkeur aan te geven,
de hun uitgereikte wapens te verbergen tot
het moment, dat zij zonder veel moeite de
macht aan zich kunnen brengen. Een ori
gineels idee, maar een voor de regeerings-
troepen zeer onprettige gedachte.
De optimistische Catalanen.
De landing van regulaire Italiaansche en
Duitsche troepen te Cadiz heeft in Barce
lona, dat als (het centrum van de anti-fas-
cistische beweging in Spanje wordt be
schouwd, de grootste opwinding veroor
zaakt. Men vreest, dat Franco nog verdere
versterking uit het buitenland zal ontvan
gen en dat de actie van Eden en Delbos te
laat gekomen is. Men twijfelt er zelfs aan,
of deze actie wel inderdaad een localisee
ring van het conflict ten doel heeft. In Bar
celona men mag dit niet vergeten
hebben de communisten en anarchisten de
macht in handen. Barcelona wijst zelfs de
idee van een localiseering van de’hand. De
Catalanen zouden een openlijke interventie
van Sovjet-Rusland met vreugde begroeten.
Frankryk en Engeland worden als verra
ders beschouwd, die achter de schermen
Franco steunen. Barcelona begrijpt niet
of wil niet begrijpen hoe ingewikkeld de
internationale situatie is.
Ondanks hun vrees voelen de Catalanen
zich zeker van de overwinning. Geheel Bar
celona is in een militair kamp veranderd.
De industrie is gereorganiseerd, de troepen
zyn gedrild en uitstekend bewapend en ten
slotte is het enthousiasme groot. Het ont-
te Clror. Weldra zal het Reidhsverband der
Deutsche Presse ontbonden worden, hoewel
deze vereeniging reeds lang onder nat-ssoc. t
willigers, over wie geen
I gevens bekend zyn, veie veranciermgvji
I plaats hebben. Daar de vrijwillige militaire
zeilen. Prof. Cark Schmidt, die zijn best i
gedaan heeft om radicaal nazi te schijnen,
he?*ft afgedaan; de Duitsche Juristenzei-
tung houdt op te bestaan als zelfstandig
Het Duitsche leper in 1937 meer dan
1 milli oen man sterk'.
De nieuwe lichting gekeurd.
Naar de Berlynsche corr. van de Neue
Züricher Ztg. verneemt, is de keuring der
(lichtingen 1913 en 1916, die in den herfst
van 1937 zullen worden opgeroepen, ten
einde. Van de lichting 1916 is 75.9 pet. der
dienstplichtigen goedgekeurd, welk percen
tage ongeveer gelijk is aan dat voor de
lichtingen 1914 en 1915, die thans onder de-
j wapenen zUn. Van de lichting 1913 werd
74.27 pet. goedgekeurd. Hieruit blijkt, dat
de kinderen, die in de oorlogsjaren zyn' ge
boren, ondanks de toen slechte voedingA’-
toestand, niet achter zijn gebleven in hun
irtwikkeling.
Aan de nand) van de keuringsresultateu
I kan men het aantal manschappen der twee
Duitschland tegenover de pers genomen
zullen worden, die nog eenigszins los van
de party staan, beoogeii de teugels strak-
ker aan te halen. De kranten moeten nog
meer staatsorganen worden, de hoofd- I
redacteuren krijgen een aanbtenaarspositie.
Een voorproefje daarvan heeft men reeds
gt.had by het verbod om melding te maken
van de Engelsche koningscrisis en by de
