OPRUIMING OPRUIMING ENKAMER Balans- Opruiming Hoogenbosch Anton Coops GROOTE BALANS-OPRUIMING IGOUDAI begint ZATERDAG 2 JANUARI voormiddags 9 uur prima kwaliteit en onberispelijke pasvorm Tegen een ongeloofelpe lage prijs Zaterdag 2 Januari Zaterdag 2 Januari 9 uur begint onze HET JAAR 1936 Kleedingmagazijn Schoenhandel De Goudscfie Fruithandel immiEiMiMEitis Neêrlands Bruidspaar Dancing Kunstmin MODELHUIS Burgy ietkade 55 GOLDSCHE COURANT I DONDERDAG 31 DEC. 1936 „TWEEDE BLAD bij ons beteekent; Doet Uw voordeel en ga naar JS begint onze IN ALLE AFDEELINGEN SPOTPRIJZEN. RESTANTEN EN WINTER-ARTIKELEN VOOR HALVE PRIJZEN. Met nu te koopen kunt U zich met het oog op de stijging der schoenenprijzen, sterk bevoor- deelen. MARKT 52. Firma Wed. A. RIETVELD, Restaurant „Ter GOUW" Thalia Theater Kleiweg Gouda Belangrijk bericht Groot Nleuwjaarsb. il 3|« van onze voorraad moet geruimdj worden wegens verplaatsing en uitbreiding van verschillende afdeelingen- LIJN KAM PS O O U O A TURFMARKT IOS - Tal, 282 8 BLAUWE DRUIVEN TAFELPEREN TAFELAPPELEN MANDARIJNEN SINAASAPPELEN CITROENEN BANANEN GRAPE FRUIT TOMATEN NIEUWE VIJGEN DOOSJES TUNISDADELS DOFFE KASTANJES DIVERSE SOORTEN NOTEN VRUCHTEN IN BLIK EN GLAS BLIKGROENTEN VAN PRIMA QUALITEIT OUDSTE ADRES VOOR OPGEMAAKTE FRUITMANDEN. LANGE TIENDEWEG 27 TELEF. 3316. OUDEJAARSAVOND aan huis bezorgd, mits tijdig besteld: TELEFOON 2253. Hors d'Oeuvres Varié, vanaf 1.00 Kreeften Salade veritable mayonaies 140 Zalmsalade 0.70 Huzarensalade 0.45 Russische Eieren 0.45 Kalfgvleegch Croquet ten met brood p. st. 0.20 J Speciale aanbieding, balans-opruiming, J prima witte, roode belegen Bordeaux Wijnen a 1.20 p. fl. Champagne Arnauts Frères l/2 Sec. 1 a 3.75 p. fl. I EEN ZALIG UITEINDE RÊSTAURANT „TER GOUW'' BLEEKERSSINGEL 1 - TELEFOON 2253. i DROGIST - WIJDSTRAAT 31 VERFI.NIGINGEN. SCHOLEN, BUURTVERENIGINGEN enz. die belang stellen in de POLYGOON FILM is onze zaal op MAANDAG, DINSDAG, WOENSDAG TE HUUR gedurende de ochtenduren. Voor inlichtingen betreffende prijzen enz. wende men zich tot de Directie. BOELEKADE GOUDA met ATTRACTIES op VRIJDAG 1 JANUARI met medewerking viui de Band THE DORROW EXPELLERS. Onder leiding van den Dansleeraar W. KOK. Aanvang K uur. Einde 3 uur. H. J. IN T VELD GEOPEND: VAN 2—5 UUR WOENSDAG 30 DEC. NIEUWJAARSDAG MAANDAG 4 JAN. VAN 7—10 UUR ZATERDAG 2 JAN. DINSDAG 5 WOENSDAG 6 EN NA AFSPRAAK. DOOR ONDERSTAANDE FIRMA'S TOONT DIT MODERNE HUIS HOE MET MINIMUM KOSTEN EEN SMAAKVOLLE SOLIDE INRICHTING IS TE VERKRIJGEN. BELONJE, TIENDEWEG 96, ELECTR. TECHN. T. DE BRUYN, BODEGR. STR.WEG 103. HERFST, WIJDSTRAAT 23, MEUBILEERING. QUANT, KLEIWEG 1, LUXE HUISH. ART. KOOPJES! in alle afdeelingen. Le.'esf voorail onze geïllustreerde CAT A LOG U welke huis aan huls bezorgd wordt. Ziet etalages Vrjj Entre„ sflB De Oudejaarsavond in het uur der be zinning. In den rusteloos-voortjagenden gang van het leven hebben we den tijd niet stil te staan en achter ons te zien om ons zeiven rekenschap te geven van wat voorbijging In eigen en anderer leven. We worden voortgedreven van de eene gebeurtenis naar de andere, van üe eene waarwording in de andere, zon der dat we van hun beteekenis ons dui- üeUk bewust worden. Maar wanneer op den laatsten dag van het jaar het leven stil wordt om ons heen in den weemoed om het naderend einde en we ons één oogenblik ais uitgeschakeld voelen uit de jacht van het bezige leven en als ge plaatst tusschen verleden en toekomst, dan keeren we tot ons zeiven in. En staande tegenover het leven, dat voor bijging, trachten we dat leven te over zien en ons rekenschap te geven van de be teekenis en den samenhang der ge beurtenissen. Wanneer we dit thans doen aan het einde van 1936, dan moeten we ons ervan bewust worden, dat net voorbijë jaar een zorgelijk en somber, maar ook voor de menschheid ls geweest. Konden we aan het eind van 19o5 temidden van de duisternis van wereldcrisis en toe nemende verwildering en toenemende internationale spanningen het licht zien gloren van een nieuwen wil der mensch- neld om in eendrachtige samenwerking tegen het geweld het recht tot basis der volkerengemeenschap te maken en zoo te verwezenlijken, dien de sinds eeuwen droomde, moeten we erkennen, dat deze poging niet alleen jammerlijk gelaaid heeft, maar dat ook die wil veel te zwak is gebleken tegenover het nationale eigenbelang en dat het geweld niet en kel heel gezegevierd, maar ook algemeen erkend is als de eenige beslissende fac tor in het Internationale leven. Op den weg naar rechtsordening van dit leven, waarop de stichting van den Volkenbond een der belangrijkste stappen was, is'de menschheid zooveel stappen teruggegaan dat men feitelijk weer aan het begin punt van dien weg is gekomen, maar met verlies van het vertrouwen, waar mee men in ïüib dien weg opging. En de Volkenbond zelf, die op het punt scheen te staan de leiding van het Internatio nale leven op zich te nemen, heeft het grootste deel van zijn gezag erbij inge boet. Door hervorming van den Bond t hoopt men dit gezag eenigszins te her stellen. Maar blijkbaar is men het er niet over eens of dit doel bereikt moet 1 worden door het Volken bondsverdrag 1 soepeler te maken en meer aan te pas- i sen aan de realiteit dan wel dejor een Strengere formuleering van de verpüch- 1 tingen der leden, die een zich onttrek- ken aan medewerking, zooals dat bij het Itaiiaansch—Abessijnsch conflict is ge schied, onmogelijk zou maken. Een onvermijdelijk gevolg van dezen gang van zaken Is een hernieuwde bewapening door vrijwel alle staten. Duitschland en Italië, die de leer van het geweld prin cipieel huldigen en den oorlog zeer be slist als instrument ter bereiking van nationale doeleinden willen handhaven, zijn voorgegaan. Engeland, dat in het lelden der Volkenbondsactie tegen Italië en ln de felle Engelsch—Italiaansche tegenstelling, die daaruit ontstond, de gevolgen van zijn militaire verzwakking had ervaren, wapent thans met koorts achtige haast. En de andere staten, ook kleine, volgen de gegeven voorbeelden. Het is of men zich in nerveus tempo onder den druk der feller geworden tegenstellingen onvermijdelijk schijnt te moeten lijden. De toenemende spanning in tegenover Engeland plaatste en aanslui ting bij Duitscniana zoent, wekte ern stige bezorgdheid. Daarnaast vermeer derde de agressieve houding van Japan ae leeds zoo ianp in Oosi-Azie heer- scnenae spanning. Een verband tus schen deze haarden van spanning zou men kunnen zien .in net Japansch— Dunsch verdrag, cat tegen het commu nisme gericht heet, maar inderdaad tegen den gemeenschappelijken tegen stander Kusiand gekeerd is, en in de toenadering tusschen Italië en Japan. De gedachte aan een blok van fascis tische staten tegenover de democratien cuong zien ai meer op den VQorgrond en nep het gevaar op van een verdee- nng van Europa in twee kampen, een gevaar, dat aoor den opstand in Spanje en de hulp, door Duitschland en itaüe aan de opstandelingen, d< aan de regeermg verleend, uoor Frankrijk voorgestelde komst van niet-Inmenging, waartoe ook genoemde staten toetraden, een reeelen vorm kreeg. England's en Frankrljk's pogingen om een dergelijke blokvorming te verhinderen, ten spijj,. Dit gevaar, in de gevolgen van den üpaanscnen strijd zoo duidelijk oelichaamd, ls de noodlot tige bedreiging, die 1936 aan het nieuwe jaar nalaat. Wanneer we nagaan, waarin dit ge vaar aan het algemeen gevaar der felle spanningen zich maniiesteerde en welke ieiten en gebeurtenissen in 1936 de be zorgde aandacht der wereld en van Europa in het bijzonder hebben bezig genouden, dan zien we als zoodanig: het ïiaüaanscn-jlbesöijnsch conflict als een nalatenschap van 1936, de houding van Duitschiana, zooals die tot uiting kwam in de opzegging van bepalingen van het vredesverdrag en in zijn weigering tot samenwerking met de Westersche staten en Rusland, en de opstand in Spanje, waarnaast nan nog de spanning in Verre Oosten, de kwestie van in de laatste dagen van dit in Engeland, die nu door aistanu Van koning Eduard VIII is op gelost, de aigemeene aanaacht in beslag namen. Toen 1936 begon, stond het Itaiiaansch—Abessijnsch "Vi ill OJJcUlJC, anmng in heft van Danzig/pt t jaar de cMts dat tot een conilict tusschen ItaÜë en den Volkenbond was uitgegroeid, nog m het middelpunt der belangstelling en was de oorlog op Abessijnsch gebied nog in vollen gang: Het scheen aanvankelijk of deze strijd nog bij lange niet door Italië zou gewonnen worden en de Ita lianen daarentegen in het nauw werden gedreven. Maar al vroeg ln het jaar brachten overwinningen der Italiaan sche troepen ln het Noorden zbowel als ln het Zuiden, waar ras Desta verslagen werd, daarin een keer. Het schijnt, dat dit voor een niet gering deel het resul taat is geweest van de wijze van oorlog voering der Italianen, die met gifbom- men het Abessijnsche land bestrooiden, mensch en vee weerloos afmakende, een oorlogvoering, waartegen de Negus bij den Volkenbond een p/otest indiende. In Mei werd de Abessijnsche hooldstad Addis Abeba bezet, nadat de Negus reeds het land verlaten had. En van alt oogehbiik af werd de eigenlijke strijd meer in Europa en tusschen den Vol kenbond en Italië dan in Abessynië ge- log. waartoe het toenemen der internationale Het valt niet te ontkennen, middellijke oorzaak van dit der spanningen gezocht moet worden ln de agressiviteit en de daden der fascis tische en half-fascistlsche staten. Voor al de houding van Duitschland, dat het verdrag van Versailles trachtte te an- nuleeren door eenzijdige opzegging, en niet alleen het in den wereldoorlog ge leden verlies ongedaan tracht te ma ken, maar ook door nieuwe machtsuit breiding naar een overheerschende posi tie in Midden-Europa streeft, veroor zaakt een sterk wantrouwen. De Invoe ring van den algemeenen dienstplicht in het vorig jaar werd gevolgd door een opzegging van het Locarno-verdrag en een herbezetting van het Rijnland in Maart van dit Jaar en daarna door een opzegging van de bepalingen van het vredesverdrag betreffende de Internatio nalisatie der rivieren. De eerste, door Duitschland met een beroep op het Fransch—Russisch verbond, dat aan dat verdrag een andere beteekenis zou geven, gerechtvaardigd, veroorzaakte in Frankrijk en in mindere mate ook in Engeland en België een sterke deining. De poging dit verdrag op een nieuwe Locarno-conferentie door een ander te vervangen stuitte op den onwil van Duitschland om ln dit nieuwe verdrag ook Oost-Europa te betrekken en op den Italiaanschen onwil tot na de tegen dat land toegepaste sanc ties. Ook deze houding van Italië, dat den Volkenbond bleef mijden, zich fel Reeds ln 1935 was ter aanvulling van de tegen Italië toegepaste sancties op een petroleum-sanctie aangedrongen. Nadat president Roosevelt in zijn rede in het Congres een ontwerp had aange kondigd, waarhij de Vereenigde Staten hun uitvoer van petroleum zouden be perken, scheen de kans op de invoering van een dergelijke sanctie groot Nog in Januari was een deskundigen-commissie benoemd, die over een petroleum-em bargo en de mogelijkheid van succes een rapport zou uitbrengen. Maar het was weer de houding van Frankrijk, dat hoe wel Laval afgetreden en door Flandin vervangen was, toch nog een politiek van lijdelijk verzet tegen de Volken bondsactie bleef volgen, die deze nieuwe poging tot mislukking doemde. Het rap port der commissie luidde niet ongun stig voor het slagen der poging. De com missie kwam tot de conclusie, dat bij aigemeene toepassing en wanneer de Vereenigde Staten op zich namen hun petroleumuitvoer tot het peil yan 1936 te beperken, een verbod van uitvoer en ver voer van petroleum, industriëele alcohol en benzol doeltreffend zou zijn en Italië zou dwingen den strijd op te geven, ter wijl ook een minder strenge toepassing dit land genoegzaam zou schaden om het op den duur een voortzetting van den oorlog te beletten. In de eerstvol gende vergadering van de van dertien, die hieromtrent moest, kwam echter Flandin met het voorstel zich opnieuw tot de strijdende partijen te richten ten einde te pogen een verzoening tot stand te brengen. De vergaderingen van de commissie van dertien en achttien werden na aanvaar ding van dit voorstel afgelast, ofschoon Engeland nadrukkelijk vooropstelde, dat deze verzoeningspogingen het nemen van verdere maatregelen niet zou mogen ophouden. Het nuttelooze van deze Fransche voorsteilen bleek al spoedig. Belde strijdende partijen spraken welis- gingen. Maar het was van tevoren dui delijk, dat de voorwaarden voor een vrede door overeenkomst zoo hemels- breed verschilden, dat overbrugging on mogelijk moest zijn. De Negus hield aan de ongereptheid van zijn land vast, de Italianen wilden den feitelijken toe stand. die inmiddels geheel ten hunnen gunste veranderd was, als basis der on derhandelingen. Wat ook Flandin reeds had kunnen voorzien en zijn voorstellen het karakter gaf van een nieuwe wijze van lijdelijk verzet tegen de Volken bondsactie, gebeurde. De verzoenings poging mislukte. Maar ook nu kon de Volkenbondsraad niet tot instelling van een petroleum-embargo besluiten. Wel handhaafde hij ondanks de keer, die de krijgsverrichtingen in Abessynië geno men hadden, de sancties in zijn zitting van 11 Mei. Ten einde nu de Volken bondsvergadering zelf de gelegenheid te geven zich over deze zaak uit te spre ken, verzocht Argentinië deze vergade ring bijeen te roepen. Op deze vergade ring, die op 30 Juni plaats had, heeft de Negus zelf een bewogen pleidooi vour zijn land gehouden, dat juist door «e onhebbelijke gedragingen der Italiaan sche journalisten, die deswege uit de vergadering verwijderd werden en Zwit serland uitgezet, een treffender achter grond kreeg, maar het noodlot niet van zijn volk kon afwenden. De sancties wer den opgeheven en daarmee Abessynië geofferd. Maar naast Abessynië werd ook de Volkenbond geofferd. En het was of iets van de beteekenis daarvan in de vergadering gevoeld werd. Men verheel de zich de oorzaken cier mislukking van de Volkenbondsactie niet, al trachtte men daarvoor de verontschuldiging te vinden, dat het nationaal belang der staten te sterk was om de consequenties hunner door het Volkenbondsverdrag hun opgelegde verplichtingen te vervul len en hervorming van den Bond nood zakelijk. En het was de eenige vrouwe lijke gedelegeerde, een Zweedsche, die uiting gaf aan het besef van wat hier verloren ging: den drqom en de hoop der menschheid. Ofschoon de Volkenbondsleden de ver overing, van Abessynië en het gevormde Abessijnsche keizerrijk niet erkennen en de Abessijnsche delegatie tegen het ver zet van Italië en zijn satellieten in op de laatste Volkenbondsvergadering nog werd toegelaten, was met deze opheffing der sancties feitelijk de Abessijnsche kwestie geliquideerd en het conflict uit de werkingssfeer der Europeesche poli tiek uitgeschakeld. Maar de gevolgen van deze wijze van liquilatie raakt Europa niet meer kwijt. Zij hebben zich reeds rechtstreeks in het politieke leven van Europa voelbaar gemaakt. Deze beëindiging toch van het Ita iiaansch—Abessijnsch conflict of Juis ter nog van het conflict tusschen. Italië en Volkenbond, dat uit het eerste zich ontwikkeld had, heeft niet alleen voor den Volkenbond en zijn gezag noodlot tige gevolgen gehad, maar heeft ook op de Europeesche verhoudingen een recht- streeksche en funeste uitwerking ge oefend. De oorzaak van Frankrljk's sa botage van de Volkenbondsactie was de vrees voor Duitschland en de begeerte Italië voor het front van Stresa als een bondgenoot der Westersche mogendhe den te behouden. Maar deze feitelijke verzaking van zijn Volkenbondspllchten, die de actie van den Bond verlamde, heeft een geheel averechtsche uitwer king gehad. Toen de Volkenbond zijn actie begon en 52 staten zich eendrach tig tegenover den Italiaanschen aanval ler stelden, maakte dit op de geheele wereld een machtigen indruk, die ook ln de houding van nlet-Volkenbondsleden, als b.v. Duitschland tegenover de Vol kenbondsactie zeer duidelijk tot uitdruk king kwam en wekte een streng ontzag voor den Bond en de belde Westersche staten, Engeland en Frankrijk, die van de actie de leiding hadden. Wanneer dan ook de actie gelukt was, was het gezag van den Bond en daarmee van het recht in het Internationale 'leven onbetwist geweest en de positie van de Westerscne mogendheden verzekerd. En dit geluk ken was mogelijk geweest, zoo alle Bondsleden zich geestdriftig rond den Bond geschaard hadden en bereid wa ren geweest hun bittere plicht te doen. Italië, dat m$t een oorlog dreigde, was tegenover een dergelijke resolute hou ding teruggeweken of was, zoo het had doorgezet, vernietigd. De vrees Italië te verliezen heeft nu de situatie gescha pen, die Frankrijk vooral wenschte te voorkomen. Het gezag van den Bond ls vernietigd. De betrekkelijke zwakte der Westersche mogendheden ls gedemon streerd. En haar weifelachtige houding en vrees voor dreigementen heeft haar alle prestige benomen. De staten, die als Duitschland en Italië de kracht van den gepantserden vuist alleen erkennen, voe len zich nu heer van den toestand. En Italië, dat zijn ontzag voor de Wester- j sche mogendheden verloren heeft, voelt niet langer behoefte deze staten te ont- zien, maar zoekt aansluiting bij Duitsch- j land. Het bezoek van graaf Clano te Berlijn, was het rechtstreeks gevolg van Frankrljk's sabotage van de Volken bondsactie en Engeland's en anderer j weifeling, waarvoor ze nu ln een nieuwe aigemeene bewapening in koortsachtig snel tempo de rekening moeten betalen. Het is vooral de houding van Duitschland, dat door de aansluiting bij Italië zoo be langrijk versterkt is en het wantrouwen in Duitschland's en ten deele ook in Italië's bedoelingen, dat tot deze bewa pening drijft. Het la begrijpelijk, dat Duitschland zich tracht te herstellen van den slag, dien het door den wereldoorlog ls toege bracht. Maar de wijze, waarop het dit doet, door de wereld telkens voor vol dongen feiten te plaatsen en zich van aangegane overeenkomsten naar eigen believen te ontdoen, ontrust die wereld in hooge mate en neemt alle onderling vertrouwen weg. Waar het zich boven dien wapent op een wijze en met een snelheid, die in geen verhouding slaan tot zijn behoefte en voor die bewapening zelf zijn bevolking honger doet lijden en zich tegen internationale samenwerking en verdragen ter bevestiging van col lectieve veiligheid verzet en zeer beslist Rusland en Oost-Europa buiten elk ver drag ter beveiliging van den vrede tracht te houden en van West-Europa al te schelden, kan het niet anders of men moet voor nieuwe Duitsche verras singen vreezen. Terwille van de samen werking met Italië heeft het zijn Oos- tenrijksche aspiraties voorlooplg opge borgen en zells een overeenkomst met Oostenrijk gesloten. Maar de houding der nationaal socialisten in Danzig en het conflict, dat deze met den Volkenbond en met Polen gezocht hebben, toonen, dat die aspiraties zich thans naar de in het Oosten verloren gebieden richten. Maar ver over die gebieden heen strekt het tegenwoordige Duitschland, volgens de in „Mem Kampt" aangegeven richt lijn, de handen uit naar de Westelijke gebieden van Rusland, terwijl het zijn invloed in de Zuid-Oostelijke Europee scne landen tracht te versterken. Het Duitsch—Japansche verdrag, dat tegen net communisme gericht heet, ls van die politiek het gevolg. En de aanslui ting aan italie, dat naar een overheer schende positie ln de Middellandsche Zee streelt en daarbij tegen Engeland en ook ten deele tegen Frankrijk op botst, geeft aan die politiek, die tot een Duitsch—Italiaansche agressie wordt omgevormd, haar in hooge mate zorg wekkend karakter. üe opstand in Spanje heeft het acute karakter van dit gevaar In Spanje strijden, sinds de republiek er gevestigd werd, de rechtsche en link- sche partijen om de macht. In de con stituante, die nog een tijdlang als Cortes lungeerde, hadden de linkschen de meerderheid. Daarna kwamen de recht- schen aan het bewind. Maar de laatste verkiezingen leverden weer een over- groote meerderheid aan links. De "regee ring, die uit kracht van deze verkiezin gen gevormd werd, was links-republl- keinsch. Azana, de president, ls een vooruitstrevend liberaal, de ministers waren in overgroote meerderheid wat men ten onzent vrijzinnig-democraten zou kunnen noemen. Het ongeluk voor deze regeering was, dat de uiterst link- sche elementen tengevolge van hetvoor- atgaand strenge rechtsche bewind uit den band sprongen en. niet altijd ge makkelijk in bedwang gehouden konden worden, wat een felle reactie bij het rechtsche deel der bevolking veroor zaakte. Toch ging de opstand niet van de bevolking uit, maar van de generaais en een deel van het leger, dat zijn be voorrechte positie bedreigd zag. De ge neraals met Franco aan het hoofd, re- cruteerden de Rif-Kabylen en brachten deze Moorsche soldaten tezamen met het Spanje over, waar zich fascisten en Car listen bij hen aansloten. Tegen deze militair goed uitgeruste macht stond de regeering aanvankelijk vrijwel machte- 3. Zij moest een beroep op het volk, speciaal op de arbeiders doen, ten ge volge waarvan de uiterst linksche ele menten steeds grooter Invloed kregen, waardoor de strijd langzamerhand een igszins ander karakter kreeg. In dezen strijd nu, waarin aanvankelijk de opstandelingen in het voordeel waren, ar thans een evenwichtstoestand schijnt ingetreden, kregen de opstande lingen de hulp van Duitschland, Italië en Portugal, de» regeering den steun van Rusland, dat echter, minder goed van wapentuig voorzien en ver afgelegen, dien steun niet zoo intensief kon ma ken. De gevaren, die hieruit dreigden, brachten de Fransche regeering, die, steunende op het Volksfront van radi calen. socialisten en communisten, in een lastige positie raakte, tot het voor stel van niet-inmenging, waarbij alle staten zich aansloten, wat evenwel niet belette, dat de steunverleenlng doorging en vrijwilligers uit alle landen, vaak met medeweten der regeeringen, zich bij de beide strijdende partijen aansloten. Ten einde hieraan een eind te maken en zoo mogelijk ook den strijd te beëindigen, hebben nu Frankrijk en Engeland voor gesteld de nlet-inmengirig, ook tot het toelaten van vrijwilligers, uit te breiden en tevens gezamenlijk in den strijd te bemiddelen, waarna dan een volksstem ming in Spanje beslissen zou. Veel kans op aanvaarding van dit voorstel is er niet en Portugal heeft het dan ook al afgewezen. Waarschijnlijk zal dus de In directe steunverleenlng doorgaan, totdat ze mogelijk in een directe inmenging overgaat. Het gevaar daarvan neemt toe naarmate de opstandelingen meer in het nadeel raken, omdat Duitschland en Italië niet zullen dulden, dat in Sparije een aan hen vijandige regeering de macht krijgt en daarmee hun positie in de Middellandsche Zee enorm verzwakt raakt, terwijl Duitschland's koloniale elschen, door Schacht nog pas dreigend naar voren gebracht, zich bovendien daartegen verzetten, immers Duitsch land over Spanje heen Afrika hoopt te Onder de ernstige bedreiging voor den Europeeschen vrede>en wellicht voor den wereldvrede, die hieruit ontstaat, eindigt 1936. Daarbij heeft zich de laatste dagen van het Jaar een nieuwe acute bedrei ging gevoegd door de gebeurtenissen, die de spanning in Oost-Azië tot een uiterste felheid hebben opge- voeiyi. Die spanning bestaat al jaren tengevolge van Japans streven zich na de verovering van Mantsjoerije nog an dere Chineesche gebieden toe te eigenen en China geheel onder zijn macht te brengen. Bij net streven naar een hege- monistische positie in Oost-Azië, die het door de onderwerping van China hoopt te bereiken, stuit het echter ook op Rus land, dat oen laasten tijd tot een sterke militaire macht in Oost-Azie is uitgeb loeid. Het onlangs gesloten Dultscn— Japanscn verorag is een poging zich tegen het gevaar van dien kant te be veiligen. Maar dit verdrag maakt het gevaar van Oost-Aziatische verwikkelin gen voor Europa zeer acuut, omdat het Duitschland allicht aanleiding zou geven zijn plannen ten opzichte van Oost- Europa bu een Oost-Azlatischen oorlog zoo mogelijk tot uitvoering te brengen, wat een in werking treden van het FranschRussisch verdrag en daarmee een Europeeschen oorlog tengevolge zou hebben. De kans op een Oost-Aziatisehen oor» log is Juist de laatste dagen enoim ge stegen door de gevangenneming van den enmeescnen dictator, Tsjiang Kal öjek, door troepen, die een directe oorlogsver klaring aan Japan eiscnen, waartegen isjiang Kai Sjek, bewust van China's machteloosheid tegenover Japan en vau het streven van het Japansche leger, dat in Japan de feitelijke macht uitoefent, t oorlog te lorceeren, zich steeds ver zet heelt. De ligging van ons Indië maakt, dat een dergelijke oorlog voor land, voor Nederland, een rechtstreeks gevaar kan worden. Maar dit gevaar is het eenige niet. Het bewustzijn, dat anders dan in 1914 een wereldoorlog ons niet onberoerd zou laten, maar wij er naar alle waarschijn lijkheid rechtstreeks in betrokken zou den worden, is thans tot vrijwel alle lagen en partijen onzer bevolking door gedrongen en openbaart zich wel heel duidelijk in het door alle partijen goed gekeurde streven naar versterking onzer weermacht. Het heeft waarschijnlijk dit goede gevolg, dat het ons gevoel van na tionale saamhoorigheid, ons nationaal bewustzijn verlevendigt en versterkt. Ons nationaal bewustzijn. Dit nationaal bewustzijn kwam ook tot levendige uiting bij de verloving van Prinses Juliana met Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld, die een golf van geest drift over ons land deed gaan. Onstui- mig werden de Jong-verloofden overal waai- ze zich vertoonden, door menschen menigten toegejuicht. Het was of men behoefte gevoelde zijn liefde voor het Oranjehuis en voor de Prinses nog eens in alle duidelijkheid uit te spreken in dezen gevaarvoilen en zorgelijken tijd, waardoor deze verloving tot een hoogte punt ln ons nationaal leven werd en ons de dreigende zorgen voor een oogenblik deed vei Hoe groot echter die zorgen nog altijd zijn, ai schijnt dan een eerste teeken van opleving zichtbaar, ook in het bui tenland, leert de wetgeving van dit Jaar, die zich nog groctendeels om de crisis beweegt. Als voorbeelden van deze crisis wetgeving zij herinnerd aan de wet tot voorkoming van opvordering van hypo thecaire schulden, tot financiering van versnelden bruggebouw, tot verlaging van de salarissen van den Raad van State, de Rekenkamer en de Rechter lijke macht, tot oprichting van een naamlooze vennootschap voor flnancie- ring van de industrie, tot het nemen van maatregelen tegen mechanisatie ln de sigarenindustrie, tot het verstrekken van een credlet voor werkverruiming en tal van wijzigingswetten als wijziging van de Pensioenwet voor ambtenaren, wijziging der Pachtwet, van de wet op de inkomstenbelasting en de Leerplicht wet. Maar vooral ook openbaarde zich de wereldcrisis in het loslaten van den gou den standaard, gevolg van de devaluatie van den Franschen en den Zwitserschen lranc met de daaraan verbonden maat regel tegen prijsopdrijving, wat een ra dicale ommekeer in onze muntpolitiek beteekende. Andere wetten droegen evenzeer, zij het in ander opzicht, het merkteeken van dezen tijd, als die tot instelling van een weer fonds ter ver sterking der weermacht, die tot verbod van gewapende weerkorpsen, tot wijzi ging van de wet op het Nederlander schap enz. By de Olympische Spelen, die in Duitschland gehouden werden, maakten onze sport- menschen en vooral onze zwemsters, een buitengewoon goed figuur. Deze Olympische Spelen waren door de Duitsche regeering zeer grootsch op gezet en openbaarden ook daardoor het streven naar het steeds grooter opvoe ren van feesten en dergelijke, dat de tegenwoordige Duitsche regeering zoozeer kenmerkt, en waarmee zij ongetwijfeld ook de bevolking wil afhouden van een ontevredenheid over het systeem en over de slechte oeconomlsche toestanden, die ln het Duitsche rijk heerschen en waar aan de geweldige ifltgaven voor de be wapening zeker niet in de laatste plaats schuld zijn. Ook het Neurenbergsch par tijcongres, waar Hitler zijn jaarlijksche rede hield, was in grootschen stijl op gezet. De Rijksdagverkiezingen leverden de nationaal socialisten, trouwens de eeni ge partij, die in Duitschland gedoogd

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1936 | | pagina 3