N
K
4/
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTRE
Ho 19407
Zalanlai 2 Januari 1997
75e Jaarsaiigr
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
.lijnt clag-elijks, behalve Zon- en Feestdagen
OVER I)E JAARWISSELING HEEN.
Gebeurtenissen en feiten van beteekenis.
Influenza"1 ;;at u
Griep
lH-
Stelt tijdig Uw plaats veilig
voor 7 Januari
DE SCHAT.
'SjjS*
(iOUDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per ltyff geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze ageJlten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend varf 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc. 2745. Postrekening 48400.
ADVERTENTIEPRIJS i Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
t5 regels ƒ1.55, elke regel meer ƒ0.30. Advertentiën in het Zaterdagnmmer 20
bijslag op den prijs. Liefdadighelds-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1-4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden betekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureuux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aa het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Bij het verscheiden van 1936 en de in
trede van 1037 staat Gouda, in het teeken
van feest, feest ter eere van onze Kroon
prinses, di* op» 7 Januari a.s. met Prins
Bernhard van Lippe Biesterfeld in het hu
welijk treedt. De stad heeft een feestkleed
aangetrokken, tal van straten zijn versierd
en by avond is er een glorieuze verlicnting
niet alleen in de binnenstad, maar ook daar
buiten. De nationale vlag en het Oranje
dundoek waait schier overal en vele parti
culieren hebben hun huizen met groen en
decoraties gesierd en des avonds in een blij
licht gestoken. Er is feest gevierd bjj dt
verloving «van onze Prinses, met groot en
thousiasme en op uitbundige wyze, op 7
Januari zal er wederom feest zyn, zullen
luide de vreugdeklanken klinken, overal zal
er één juichtoon zyn om het huwelijksge
luk van het Prinselijk Paar te bezegelen.
Zoo is het oude jaar in het nieuwe over
gegaan in een stemming van vreugde en
dankbaarheid. Het licht hiervan straalt op
den komenden tijd vooruit.
Het afgeloopen jaar gaf weinig licht. Dei
hoop en verwachting dat de omstandigheden
waarin land en volk verkeeren, zich in gun-
stigen zin zouden wijzigen, is nog met In
vervulling gegaan. Wel zfjn er symptomen
daarvan waar te nemen, maar ze zijn, al
thans in onze gemeente nog zoo gering, dat
ze nog geen tastbare beteekenis hebben ge
kregen. Het werkloozencyfer is in dit op
zicht een barometer, die daaromtrent een
duidelijke aanwijzing geeft. Ving 1936 aan
met een werkloozencijfer van 2184, by het
scheiden van het jaar zijn er slechts enkele
tientallen minder, een aantal te^ gering om
de conclusie te mogen trekken dat or meer
dere arbeidsgelegenheid is ontstaan. De be
grootingen der gemeente voor de jaren 1936
en voor 1937, die beide dit jaar zijn behan
deld, doen trouwens wel zien hoe ernstig do
toestand nog is. Door den financieelen nood
gedwongen wordt veel beperkt, ingekrom
pen .vernietigd of met vernietiging bedreigd
dat in het belang der gemeenschap beter
zou kunnen blijven. Beslissingen van hoo-
gerhand dwingen het gemeentebestuur tot
bezuinigingen van zóó ingrijpenden aard,
dat veel wat leven en levendigheid bracht
verdwenen is of verdwijnen moet. En on
danks al die beperkingen, blijven de lasten
voor de ingezetenen hoog, te hoog. Al zyn
or enkele verlichtingen gekomen, het totaal
lastenbedrag is in verhouding tot de inkom
sten voor het overgroote deel der bevolking
onevenredig. Het is te hopen dat de ernstige
pogingen van het gemeentebestuur om door
een gezond financieel beleid tot betere ver
houdingen te komen in dit nieuwe jaar met
succes zullen wordej» bekroond.
Het is zeker geen gemakkelijke taak, die
thans op de schouders van het gemeente
bestuur rust. Het heeft echter getoond met
allen ernst de wegen en middelen te zoekerï
om te trachten de zoo hoog noodige verlich
ting van lasten tot stand te brengen en
waar mogelijk arbeidsgelegenheid te schep
pen en te bevorderen. Dat is noodig zoowel
voor het leger werkloozen als voor handel en
nijverheid, welke laatsten de aangewezenen
zyn om nieuwen productieven arbeid uan de
eersten te kunnen verschaffen. Door bedui
dende verlichting van lasten moet de mo
gelijkheid daartoe worden geschapen. Wel
licht is er dan ook kans dat nieuwe indus
trieën zich hier vestigen.
De oprichting van' een Welvaartscomité
hier ter stede, waarvan de heer J. TL Don
ker het voorzitterschap op zich heeft ge
nomen, wyst er op dat ook buiten het ge
meentelijk bestuur getracht wordt werk te
verschaffen. Ook het pogen van de Midden
standsorganisaties om door het ontplooien
van een bijzondere actie gedurende de Mica-
weken levendigheid in hunne ondernemin
gen te brengen, wijst daarop.
Het in het leven roepen van een Comité
van Samenwerking voor Bijzondere Nooden
na de opheffing van het Crisiscomité en
evenzoo de stichting van het Borgstellings
fonds zyn mede aanwijzingen dat velen in
groote moeilijkheden verkeeren maar dat
getracht wordt waar zulks mogelijk is, de
helpende hand te bieden.
Het jaar 1937 zal zeker wederom moei
lijkheden brengen. Maar door krachtsinspan
ning en samenwerking zal ook aan deze on
getwijfeld het hoofd kunnen worden ge
boden.
De samenstelling van den Raad heeft in
1936 slechts een geringe wijziging onder
gaan. Inplaats van den heer Jager, die naar
elders vertrok, kwam als soc.-dem. lid de
heer H. van Soest in den Raad, terwijl de
heer H. Zanen, die de Economische Groep
tot voor kort vertegenwoordigde, is opge
volgd door den heer H. M. van Triet.
Gebeurtenissen van bijzondere
beteekenis.
Een drietal belangrijke gebeurtenissen
■heeft in het afgeloopen jaar in bijzondere
mate de aandacht op Gouda g' vestigd, n 1.
de geweldige brand bij de Kaarsenfabriek?
in begin Mei, de Erasmusherdenking in eind
Augustus en de overdracht aan Kerkvoogden
van het laatste der gerestaureerd kerk
glazen van de St. Janskerk op 17 Oct. j.l.,
waarmede Ir. Jan Schouten te Dolft de vol
ledige restauratie van de Goudsche kerk
glazen heeft beëindigd.
De brand bij do Kaarsenfabriek was van
>:oodanigen aard, dat deze alle vroegere
branden welke by menschenheugenis hier
hebben plaats gevonden, heelt overtroffen.
Dreigde deze brand aanhankelijk een groote
ramp te worden, daar het geheele gebou
wencomplex en aangrenzende fabrieken ge
vaar liepen, door het k^whtig ingrijpen van
de Goudsche brandweer en meerdere uit an
dere gemeenten te hulp gesnelde brandwe
ren is dit kunnen worden verhoed. Een
catastrophe is deze brand geenszins gewor
den, daar met groote voortvarendheid na
den brand de herbouw der verbrande fa
brieksgebouwen is ter hand genomen, waar
door na korte maanden reeds iieuwe ma
chines konden worden geplaatst en het be
drijf weer in volle weiring kon worden ge
bracht.
Tijdens den brand, die drie dagen fel heeft
gewoed ,zijn duizenden van elders het gfoot-
sche vuurwerk en daarna den geweldigen
chaos komen aanschouwen.
De Erasmusherdenking hier ter plaatst
was gebaseerd op Erasmus' Goudsche» iyd.
Een gedenksteen in het huis in het Land
van Steyn ,waar Erasmus heeft verbleven,
zal daaraan blijvend herinneren.
Met de restauratie van het kerkglas dat
in October aan Kerkvoogden door het Co
mité tot herstel der Goudsche Glazen in een
plechtige bijeenkomst in de St. Janskerk is
overgedragen, is het levenswerk van Ir.
Schouten, den hoogbejaarden kunstzinnigen
Delftschen glasbrander, volbracht. Daar
mede heeft de St. Janskerk een unieke
kunstverzameling van gebrandschilderde
kerkglazen gekregen, die haar faam over de
ganse he wereld zal verbreiden. Deze kerk
glazen zijn Schouten's monument, dat tot
het verre nageslacht lal spreken.
Groote werken voor nu en
de toekomst.
In den loop van 1936 kwamen in Gouda
twee nieuwe kerkgebouwen tot stand: de
Westerkerk in het Westen der stad, waar
een geheel nieuw stadsdeel in wording is
en een kerkgebouw der Gereformeerde Ge
meente aan derï Stationsweg.
Het Hoogheemraadschap Rijnland bracht
zijn nieuwe electrische gemaal in werking,
dat het oude stoomgemaal aan de Hane-
praai heeft vervangen. Dit nieuwe gemaal,
dat aan den Hoogen Schielandschen Zeedijk,
naby den nieuwen verkeersweg van Gouda
naar Rotterdam en naby het ook in 1936
gereedgekomen verbindingskanaal tusschen
IJssel en Gouwe, waar de groote nieuwe
sluizen zyn gekomen, is gevestigd, trekt de
groote belangstelling van technici om zyn
bouw, inriohting en zeer groote capaciteit.
Het verbindingskanaal met de groote slui
zen, en het nieuwe Rijnlandgemaal zyn
grootsche werken van jaren arbeid, die voor
Gouda en de geheele provincie van blijvende
groote beteekenis zyn.
Ook met de nieuwe breede verkeerswegen
naar Rotterdam en den Haag is dit het ge
val. Deze zullen echter eerst ten volle tot
hun recht komen, wanneer de dykverbree-
ding in de richting naar Utrecht, waarvan
het gedeelte tot Haastrecht reeds voor het
verkeer is opengesteld, zal zyn gereedge
komen.
Ook het wegenplan voor de Krimpener- j
waard, in 't bijzonder de ontworpen nieuwe J
provinciale weg GoudaSchoonhoven houdt
hiermede verband. De trambaan op dit tra-
jcet zal daarvoor op een nader te bepalen;'
datum moeten verdwynA^zoo is door <Ml
hoogere autoriteiten beslist. Een dwaashmi
zou het zeker zijn tot de opruiming deavr
lijn over te gaan, vóór de nieuwe weg ge
reed is. En een gevaar tevens, zooals Dr.
iBeekenkamp in de jongste zitting der Pro
vinciale Staten heeft aangetoond.
Met de totstandkoming van het riqlee-
ringswerk in de z.g. derde Zone is ook een
«belangrijk werk verricht, dat voor de toe
komst van groot nut is.
1936: een Jubileumjaar, In
t bijzonder voor de sport.
,Het jaar 1936 is een merkwaardig jaar
geweest voor de Goudsche aportvereenigin
gen. De jongelingschap van 1876 en van
1901 moet wel een zeer sportieve zyn ge
weest, want in 193<^twamen verschillende
jubilea van sportvAfcnigingen voor. Het
gouden jubileum werd op grootsche wijze
gevierd door de Goudsche Zwemclub en door
de Goudsche Cricket- en Football Club
„Olympia"; het 25-jarig bestaan werd her
dacht door de Roei- en Zeilvereeniging
„Gouda" en de Gymnastiekvereeniging „Ex
celsior. Bovendien vierde de Voetbalvereeni-
ging „Gouda" haar 6e lustrum.
Ook op ander en zeer verscheiden
gebied was 1036 voor velen een jubileum
jaar: de Gemengde Zangvereeniging „Ex
celsior" en de afd. Gouda van de R. K. Mid
denstandsorganisatie „De Hanze" beston
den 15 jaar; de afd. Gouda van den Ned.
Kappersbond bestond 30 jaar. Het eeuwfeest
werd gevierd door de Goudsche Siroopfa-
briek en de firma D. G. van Vreumingen;
de Goudsche Machinale Garenspinnerij be
stond 75 jaar, de N.V. Drukkerij v.h. Koch
en Knuttel, de Ijsfabriek „Willem Ba-
rendsz" en de R. K. Coöperatie „Onc Be-
lung" «herdachten hun 25-j'arig bestaan en
ongetwijfeld zullen er pog wel meerdere
jubilea zyn geweest.
Vele onder wijsmutaties.
Er is zeker geen jaar geweest waarin
zooveel hoofden van scholen hun taak heb
ben beëindigd als in 1986. De heer C. J. de
Ruwe inam afscheid als hoofd der o. 1.
school no. 7, de heer J. J. Hogendoorn legde
zijn functie als hoofd der Centrale Kop-
school neer. de heer P. M. Both ging heen
als hoofd van de Groen van Prinsterer-
school, de heer J .Eilers nam afscheid als
hoofd der R. K. school aan de Lethmaet-
straat, en de heer H. C. "German beëindigde
zyn arbeid bij het onderwijs aan de school
No. 4 Regentesseplantsoen, na te voren
hoofd der school in-de Keizerstraat te zyn
geweest, welke school is opgeheven.
Ook by het Middelbaar en het Nijver
heidsonderwijs hadden meerdere mutaties
plaats: de leeraren K. Spoelstra en Dr. J.
H .van Burkom namen ontslag aan de R.
H.B.S., de heer S. Swaneveld volgde den
Ïer J. F. Goddijn op als directeur der ^.m-
chtsschool en der Ambachtsavondschool.
7 heeft om spoeiog
te herstellen, zijn 'n paar Mijnhardt's
Poeders. Per stuikj 8 ct.; <loos 45 ct. By
Uw drogist.
Deken van Rooy.
Om gezondheidsredenen zag Deken van
Rooy zich genoopt ontslag te nemen uit de
geestelijke bediening, en uit meerdere func
ties in maatschappelijke instellingen, waar
aan hij een hooggewaardeerd medewerker
was. Deken J. F. A. Bots uit Amsterdam
is thans Deken ^worden in het Dekenaat
Gouda.
MAÜlNDAG 4 JANUARI a.s. is de ORANJE TRIBUNE AUTO
van dc REISBUREAUX LISONNE LINDEMAN N.V.' te
ZOETERMEER in ,.De Jonge Prins" van 99.45 uur.
G«HJDA. Sigarenmagazijn van Vreumingen van 10.15 tot 11.30 u.
VOERDEN, Hotel „De Dubbele Sleutel" van 12 uur tot 1.30 uur.
BODEGRAVEN, Hotel van Rossum van 2.15 tot 3.30 uur.
ALFEN a. d. RIJN, Sigarenmagazijn ,.de Toko" van 3.45
tot 4.15 uur.
BOSKOOP, Jongejan's Boekhandel van 4.30 tot 5 uur.
Dan «orden de plaatsbewijzen ftfgeleverd.
Bespreekt reeds thans Uw plaatsen op de (HtANJE TRIBUNES
bij bovengenoemde adressen.
De prijzen voor uitstekende zitplaatsen met radioreportage en
buffetten zijn thans 6.f 8.en 1(L
Eere-tribune 12.50.
Door beleid brengt men meer tot stand
dan door geweld.
FEUILLETON.
37
Ik heb mij er trouwens wel evel*
over verwonderd, dat de heeren nog op
het laatste moment van gedachten wa
ren veranderd, want uw vriend, die hier
in den vooravond was, had mij Juist op
't hart gedrukt een betrouwbaren chauf
feur mee te geven, reden waarop ik be
sloot om zelt mee te komen, niettegen
staande ik den geheelen dag al achter
het stuur had gezeten.
En iets van het argwaan, dat steeds
sterker ln mij leefde, moest In den man
zijn overgegaan, toen hij op wantrou
wenden toon vervolgde:
Bovendien scheen Jeschoneck niet
eens te weten, dut de wagen hier besteld
was, want hij begon met daarnaar te
vragen en pas toen lk die vraag bevesti
gend beantwoordde, zei hij, dat ik den
wagen op het afgesproken uur maar
moest neerzetten En waar is de kar nu?
besloot hij, plotseling ongerust over zijn
eigendom. Ik heb Jeschoneck nog ge
zegd, dat het een zoo goed aIs nieuwe
Amerikaan was. die me acht-en-vUftig-
honderd mark gekost heeft.' HU had pas
zevenduizend kilometer geloopen
Ik achtte het beter den man op dit
oogenbllk nog niet geheel van ons avon
tuur op de hoogte te brengen en lk
trachtte hem daarom gerust te stellen.
O, de wagen ls niet weg Dgar gaat
het niet om. Een van mijnvrienden is
er mee uit rUden en mocht hem onver
hoopt wat overkomen, dan stellen wU
>ns natuurlUk geheel voor de schade
ansprakelUk. Wat dat betreft, heeft de
ïeer Jeschoneck niet te veel gezegd liet
k er met een verbitterd lachje op vol
gen.
Dan is 't mU goed, bromde de ga
ragehouder, wien al het overige onver
schillig scheen te laten. Als lk hem van
middag om twee uur maar onbeschadigd
terug heb, want dan moet lk, een paar-
menschen naar Braunsberg rUden.
Met de belofte, dat lk daarvoor zou
zorgen, vertrok lk haastig om Sanders
van een en ander op de hoogte te stel
len MUn tocht was dus niet tevergeefs
geweest en naar het zich liet aanzien,
was de zaak niet zoo heel Ingewikkeld.
De professor had ons gesprek afgeluis
terd natuurlUk en deze gelegenheid
dankbaar aangegrepen om. de bedrei
ging tegen van Dobben Zou hU van
deze gelegenheid gebruik hebben ge
maakt om die bedreiging ten uitvoer te
brengen?
Ik trachtte mezelf gerust te stellen.
Ach kom! Van Dobben zou zich toch
niet zoo gemakkelUk om den tuin laten
lelden. HU kende den pseudo professor
van aanzien en hU zou dus zeker be
merkt hebben, dat de chauffeur van den
huurauto niemand anders was dan deze.
Boveridien was hU bewapend Sanders
had hem bU ons vertrek met een voor-
treifelUke browning uitgerust...
M n gedachten dwaalden weer af naar
den man, die ons al deze avonturen be
zorgde en die tot dusver getoond had,
vier menschen te slim af te zUn. Na
tuurlUk had hU aan de deur geluisterd,
hU had gehoord wat wU van plan w^ren
maar daarbU had zich dah'. toch één
moeilUkheld voorgedaan: hU wist niet
waar wij de auto zouden bestellen. Daar
over had Sanders in ons onderhoud niet
gerept en wU hadden er niet naar ge
vraagd, omdat het van ondergeschikt
belang was. In dit stadje waren natuur
lUk meer garages dan de eene, waarop
de detective het óog had laten vallen en
vermoedelijk zou de professor als hote
lier Jeschoneck ze allen hebben opge
beld met de vraag, of eenlge van zUn
gasten misschien een auto hadden ge
huurd. Dat zou natuurlUk nergens arg
waan hebben gewekt
Een rose schemer ln het Oosten ver
kondigde het aanbreken van een nieu
wen dag, toen lk het kgsteel Pazlok na
derde. De weg naar den hoofdingang van
het kasteel werd aan weerszUden floor
dicht struikgewas begrensd en deze om
standigheid bracht mU de waarschuwing
van Sanders om voorzichtig te zUn, ln
herinnering. Hoewel het nog te donker
was om Iets meer te onderscheien dan
de dicht opeen staande heesters, spiedde
ik behoedzaam om mU heen en de hand
in den zak van mUn colbert omklemde
onwillekeurig vaster den kleinen revol
ver, dien ik overal meedroeg. Na de ver-
dwUning van Van Dobben voelde lk in
tuïtief, dat wU met een zeer gevaarlUken
tegenstander te doen hadden, die tot
meer ln staat was dan tot het schrUven
van dreigbriefjes en het afluistereii van
gesprekken. Dit moest een geraffineerde
misdadiger zUn. iemand, ,wlens belang
stelling voor de verborgen schat piet,
zooals hU ons wilde voorspiegelen, van
ideëelen aard was en die geen middel te
slecht vond om zUn doel te bereiken.
Hoewel het zeker niet de eerste maal
was, dat mUh. zucht naar interessante
cople mU ln hachelUk? omstandigheden
bracht op mUn vele avonturen met
Sanders had ik veel beleefd kon ik
toch ditmaal een beklemmend gevoel
van naderend onheil niet van mU afzet
ten. lk verwachtte elk oogenbllk uit de
struiken het geluid van een schot te zul
len hooren en meer dan eens draalde ik
mU met een ruk om, ln de stellige over
tuiging achter mU de sluipende voet
stappen te hooren van den man, die mU
naar het leven stond. Ik verwenschte
mUzelf tenslotte om deze laffe houding,
welke ik het zij, tot mUn eer gezegd
nooit eerder gekend had Maar de ge
waarwording, dat ln deze verlaten om
geving in een of andere gedaante de
dood loerde, liet. mU niet met rust.
Steeds dichter naderde lk den Ingang
van het kasteer zonder dat lk van San
ders, «noch van Nleuwenhuls ook maar
Iets gezien had. Reeds ontwaarde ik tus
schen een hooge boomengroep de torens
van het slot, die ?lch tegen den steeds
lichter wordenden hemel af teekenden,
toen m'n speurende blik plotseling ge
richt bleef op een zwarte schaduw aan
den kant van den weg. Op het eerste
gézlcht scheen het een menschelUke ge
daante te zUn, die in gebogen houding
stond, alsof ttU naar iets taeek, wat op
den smallen grasberm langs den weg
moest liggen .Mei» een ruk stond lk stil.
De gedaante bewoofe zich niet en toch
werd lk bU elke seconde er meer van
overtuigd, dat dit een mensch moest zUn
die zich van mUn tegenwoordigheid niet
bewust was. Qerulschloos trok lk mU
terug in de schaduw van de struiken,
waar lk nauwlettend bleef toezien. Ein-
delljk richtte de gedaante zich op en nu
hoorde ik ook het gedempte geluid van
stemmen.
Achter de figuur, die in gebukte hou
ding had gestaah, rees nu nog een ge
daante overeind, doch deze liep onmld-
dellijk naar het midden van den weg en
tuurde ln mUh richting. Hoewel ik zUn
gezicht nog/niet kon onderscheiden.
hU stond m/ew fijn rug naar het Oosten
herkendó/lftSn de breedgeschouderde
tigüur onmiayfeïlUk mUn vriend Sanders.
En op hetzelfde «moment, dat lk tot deze
ontdekking kwam, voelde ik mU van een
zwaren last bevrUd. Haastig verliet ik
naUn schuilplaats en in enkele seconden
was ik bU den detective, die mU tege
moet trad, alg wilde laU voorkomen, dat
lk hetgeen daar langs den weg lag, te
vroeg zou zien.
(Wordt vo*e$lfd.)