Verbazend laqepry?^
hfie
We!
HILLE 11
KWALITEIT
ïw
SANATOGEN
1
Kleiweg 23
Gouda
bssdiuu,
'ieqt.'i&jt
Nieuwe
Levenskracht
P. v. d. HEUVEL
GOUDSCHE COURANT VRIJDAG 19 MAART 1937, TWEEDE BLAD
I
0
T
Hetzg voor U zelf.
fa. D. G. van Vreumingen,
rgRIMA ADVOCAAT
jj. vanaf 95 cent per flesch
SLIJTERIJ, ,,'T RAEDTHUYS".
PRUDENT TANDPASTA
PENTO
BADZOUT
BALT. A. DE JONG,
't VOORJAAR Wengtu
„De Stralendc'Zon".
Verven en Stoomen.
Depót J. VLAG,
Het is
HET VOÖRDEELIGST
Het is
HET GEMAKKELIJKST
Het ia
HET EENVOUDIGST
ADVERTENTIE-BUREAU
GOUDSCHE COURANT
Markt 31 - Gouda - TeL 2745
yoo/c voor U
STAAT HET OUDERWETSCHE BOVENAAN
Ouderwetsche Kuipgelooide Leder,
BURG, MARTENSSINGEL 131, hdtk. Verl. IJssellaan.
Onkunde en vooroordeel in voedingskweaties.
Verloren Spel,
Biizonder
I^Bfe Biizonder
'no Kindermo
lipitie «a" pnmp lak
lpdp< 7pp» opa'» va
Keuriq lak-
bandschoentie
in verschillende
kleuren en leer
soorten vanaf ^naat 18
rinderschoepijes in zeer*
nof
vele .modefren en lee
Zeer leuk, en keu
bewerkt. In bruin
lede
lak. vanaf
soorten 'n Pracht col
lectie In lak
moot 27
moot 18
moat 18
SCHOENFABRIEKEN WAALWIJK
Bijz fraai en
elegant van
prima suède
in bru
geslaagd
model
frnnie be
k*ng, elegant
Prachtige sierlijke
snit, chique gar
neering In zw.,
br en blauw,
suède
Zeer elegant met
prachtige stijle hak,
geheel van cro
coleer
zwart
en solide
Zeer voornamesnit,
oderne vier
kanteleest. Prach
lig afgewerkt
Chique vierkant^
leest Bijz.prett
pasvorm Mooi
bew voorblad
ondei
an b
Zeer voornaam en chique
model van prachtig calfs
lede
colfslede
Uiterst solide. Met on
erwoestbaar rubber
onderwerk. In br. en zw
bruin en
95 EIGEN FILIALEN IN ALLE PLAATSEN
VAN NEDERLAND.
hetzij voor Uwe gasten, bij
WIJDSTRAAT 20 - TELEF. 3217
vindt U altijd EEN SIGAAR die
uitmunt in qualiteit.
Prachtsortering SIGARETTEN.
KOOPHANDEL TABAK.
En wie HILLE zegt, zegt KWALITEIT,
want zóó voedzaam, zóó bros, zóó
lichtverteerbaar is er géén
HILLE's beschuit valt altijd in den
smaak. Neem eens 'n paar van die
groote rollen in huis! 10 ct. par rol.
X Versche eieren iBrandewijn)
20 cent groote tube 30 cent
snelwerkende scheerzeep per tube
25 cent
groote flacon 45 cent in geuren,
Chypre, Lavendel, Rose.
OOSTHAVEN 29 - TEL. 3364.
HET ADRES vooi
TAILLEUR, WESTHAVEN 61.
PRIJZEN VOOR DEZE WEEK:
Costume Mantel
Stoomen 2.Verven 2.50
Vraagt prijs voor Gordijnen,,
Dekens, Kleeden enz.
U BELTWIJ BEZORGEN.
i
wanneer U in meerdere bladen
advertentiën hebt te plaatsèn, hetzij
hier, of welk blad ook in binnen- of
buitenland, dat U de opfaaf daarvan
itoezendt aan het
VAN DE
loomheid
verdwenen.
„In het hort kan ik neggen, dat
Sanatogen mij er bouen op
heeft geholpen. Die ontzettende
moe- en loomheid 's ochtends
bij het opstaan is totaal ver
dwenen. Mijn kleur is aan
merkelijk beter geworden en ik
mocht een goede gewichtsver
meerdering waarnemen"
Da Haar O. H. T. ta Aasaa.
Doe zooals die tienduizenden vóór U, die hun ver
moeidheid en zwakte zagen verdwijnen na het gebruik
van Sanatogen en weer door en door gezonde men-
schen werden. Dit is verklaarbaar, want Sanatogen vult
de uitgeputte lichaamscellen met nieuwe levenskracht.
Ga nog vandaag een buste halen om die slapte en
vermoeidheid te verdrijvenTTot uw verbazing zult ge
dan weldra bemerken, dat ge weer even flink als
vroeger zijt geworden
Het zenuwsterkend voedsel
BU JU Apothakan an Droflttai
Als het de bereiding van LEDER betreft JA?
Daarom gebruiken wij het
_¥T___ ondanks de hooger inkoopsprijs. -
HEEREN ZOLEN EN HAKKEN ƒ1.40 ƒ1.20 ƒ1.-
DAMES ZOLEN EN HAKKEN 1.20 1.05
Soepel, licht, sterk en dicht.
«,IT1 ZOLEN GENAAID, GELIJMD OF GEPEND.
GUMMIHAKKEN merken ASTOR, DUNLOP of BULDOG.
1.-
WJj ontleenen aan „Voeding en Hy
giëne" van Januari j.l. de volgend».
beschouwingen welke hun ontstaan
danken aan een voordracht van Sir
BrucePorter voor de Britsche Wine
and Society te Londen gehouden.
De ouderdom van het menschelyk
geslacht is vermoedelijk alleen aan te
geven in een getal van ten minste vijf
cijfers. Doch lioe oud de homo sa
piens dan ook wezen, moge, het staat
vast, dat wij er niet zouden zijn, in
dien onze oervaders het voedings-
vraagstuk van hun tijd niet op voor
hen bevredigende wijze hadden opge
lost. Verborgen,-opgelegd voedsel is
zeer vermoedelijk 's mensehen primi
tieve opvatting van eigendom ge
weest en zijn eerste vrees moet be
staan hebben voor het gevaar van te
worden opgegeten door een levend
wezen, mensch of dier, dat zijn weg
kruiste. Voeding is ongetwijfeld het
belangrijkste van alles op aarde. Zij
is een van de vier fundamenteeie ge
noegens, en verantwoordelijk, zooal
niet feitelijk voor alle oorlogen, die
gevoerd zijn, dan toch voor het over-
grootste deel daarvan en van een
groot stuk ellende, afgezien van oor
log.
Op het oogenblik, waarop wij dit
artikel schrijven, heeft de Duitsche
minister Schacht juist weder een van
die redevoeringen gehouden, waarin
hij mededeelde, dat zijn land zich
voorbereidt op wat hij euphemistisch
een „explosie" noemde, waar ieder
ander van oorlog zou spreken, dewijl
het Duitsche volk niet genoeg te eten
heeft, de Duitsche bodem niet vol
doende voedsel verschaft voor zijn be
woners, het land geen geld heeft om
zich elders van voeding te voorzien.
En Schacht en andere Nazi-woord^
voerders dringen dan ook voor
Duitschland aan op het bezit, althans
het beheer van koloniën, niet alleen
omdat daar onmisbare voedingsstof
fen zouden te verkrijgen zijn, doch
ook die andere producten, die even
tueel tegen voedsel konden worden
geruild. Deze redeneering is histo
risch niet nieuw. Wanneer een volk
ten oorlog toog of tijgt en vecht voor
uitbreiding van grondgebied, dan
vecht het niet daarvoor alleen, maar
voor land. dat voedsel kan producee-
ren, en ieder land, dat een oorlog be
gint niet absoluut ter wille van voed
sel, maai' omdat het vermoedt, dat er
in het te veroveren gebied graan of
•n ishjJeuU
ten oorlog
zijn volk gevoed moet
olie of iets anders te vinden ish
het voorkomen, dat het ten oorlog
trekt, omdat
worden.
Voedsel staat dus wel boven aan de
lijst der essentialia.
Doch het fs ook, gelijk gezegd, de
oorzaak van veel ellende. In dé volks
mond pleegt m£n te zeggen, dat er
meer mensohtën ziek worden van eten
dan van drinken, of, met een variant y
hierop, dat er meer menschen te gronr
de gaan aau te veel eten dan dat er
van honger sterven. Vox popuii, vox
Dei. Beide uitspraken hebben een
grond van waarheid en de medische
wereld kan ze bevestigen. Bekend is
een onderzoek, een aantal jaren ge
leden ingesteld, in de groote Londen-
sche hospitalen, door Sir George
Newman, toenmalig secretaris van
den minister van openbare gezond
heid. Hij stelde vast, dat er vier maal
zooveel bedden bezet waren door lij
ders aan voedingsstoornissen dan
door hartzieken. Afgezien nu van de
vraag of het normale dieet van den
gemiddelden Lngelschman op deze
ongunstige verhouding geen invloed
uitoefent, is het wel vry waarschijn
lijk, dat men in alle hospitalen in de
beschaafde landen ongeveer dezelfde
verhoudingscijfers zou aantreffen.
HWigestie is een zeer vaak voorko-
menr verschijnsel in de Angel-Sak
sische landen, indigestie in allerlei
vorm en met al de ellendige gevolgen
daaraan verbonden. Het veelvuldig
gebruik van pepton-houdende kauw
gom, met name in de Ver. Staten, is
maar niet iets toevalligs, met een aan
gekweekte hebbelijkheid. Nu wordt
dit verschijnsel voor een deel geweten
aan het gebrek aan ontwikkelde
smaak voor goed eten, aan onverschil
ligheid voor rationeele voeding, maar
ook aan het feit, dat zoo vele vrouwen
koken beschouwen als een soort van
vernederende bezigheid. Dit volko
men onjuiste inzicht, het een hekel
hebben aan koken of wel de volstrek
te onbekwaamheid om het behoorlijk
te doen, is echter geenszins tot de An
gel-Saksische landen beperkt. Het is
nog niet zooveel jaren geleden, dat
men er in onze groote steden toe is
overgegaan, op de lagere scholen aan
het volkskind, aan het meisje, dat be
stemd is om de arbeidersvrouw te
worden, kookonderwijs te geven. En
het is ook nog niet zoo lang geleden,
dat de meisjes uit den middenstand
en de bovenste maatschappelijke la
gen de weg gevonden hebben, naar
huishoudscholen, zooal niet om in het
eigen huishouden te kunnen koken,
maar dan toch om er genoeg van te
weten, teneinde een dienstbode te
kunnen controleeren, als zij in staat
is, er een te betalen. Er zijn ongetwij
feld vele vrouwen, die de voedselbe
reiding uitstekend verstaan, er zijn
-ook heel wat „cordons bleu", maar
het is toch een merkwaardig feit, dat
kok een mannelijk beroep is en dat de
meest vermaarde „chefs de cuisine"
altijd mannen waren en nog zijn. Ter
bestryding van het geschetste voor
oordeel, ter verbetering ook van de
voeding van de massa van een volk,
zal op den duur alleen opvoeding en
onderwijs kunnen helpen.
Wanneer wü het over voedsel heb-
oen, dienen we niet voorbij te zien,
uai de wieg van de wereld gestaan
yeeit in auo-tropische streken en toen
ue mensch daar leeidt, voedde lm
zich mfet de vruchten van den bdfcem.
De natuur is in dit opzicht niét wis
pelturig, want ui verschillende stre-
Ken van de wereld vindt de mensch
juist net voedsel, dat voor die sfcreek
Het meest geschikt is. Wie in de tro
pen geweest is, weet welk een onge
lukkig vraagstuk daar de melkvoor-
ziening is. Melk is er zeer duur. Lr
is oijna geen room, iyaar men heelt
ook geen vet noodig. Wanneer daar
entegen een \eehouder een Kudde
walrussen zou bezitten, zou hi) buna
uitsluitend room verkrygen, omdat
men 111 de koude streken meer vet
noodig heeft. De natuur heeft het
zelfs zoo beschikt, dat de granen die
in het koude klimaat gedijen een hoo
ger vetgehalte hebben dan die van de
tropische bodem. Toen de strijd om
het bestaan den mensch uit de tropen
dreef naar het noorden, moest hij zich
nieuw voedsel verschaffen en hoe
meer noordelijk, hij kwam, des te
zwaarder wtjrd het voedsel en des te
meer vet gebiuikte hij. Thans is dit
proces omgekeerd; de mensch uit de
noordelijke streken der aarde is door
handel en nijverheid en andere oor
zaken verplicht, naar de tropen te
gaan en het is heel erg jammer, dat
hij de gewoonte van het Europeesche,
speciaal Britsche, ontbijt en andere
gewoonten van het koude klimaat
heeft medegevoerd naar de tropen.
Men komt er toe de vraag te stellen
of de aanwezigheid van#koelkamers
en frigidaires in de tropen wel ais
een zegen te beschouwen is, omdat
men dientengevolge Europeesch voed
sel kan genieten en omdat iedereen in
de tropen, als hij dat wenscht, dank
zij het koelproces, 's ochtends zijn
ham en eieren kan hebben. De man in
de tropen zou voldoende hebben aan
eenniet-stimulgerend dieet van
groenten en vruchten. Maar als hij er
op staat, zijn Engelsch breakfast te
blijven gebruiken, dan raakt hij vaak
van streek. In plaats van dan eens
een tijdje niet te eten, neemt hij ge
woonlijk een of meer stevige apéri-
tifs. Hij geeft zijn lever meer werk
te doen en raakt van kwaad tot erger.
Vele mannen in de kracht des levens
komen als gebroken lieden, als inva-
lieden naar huis, eenvoudig, omdat zij
naar de tropen een dieet medenamen,
dat juist daar volkomen ongeschikt
is.
•A.-J fÈÜÊufm
Een andere fout in de voeding is,
dat de jonge echtgenoote, die wèl be
reid is de voeding van haar man, casu
quo haar gezin, te verzorgen, te spoe
dig voor het gemak grijpt naar con
serven en andere ingemaakte voe
dingsmiddelen. Wanneer de man- dat
niet verdraagt, kan het de aanleiding
worden van veel misère. Wij weteu
niet eens hoevele echtscheidingen tot
stand komen, omdat de vrouw niet ge
luisterd heelt naar het oude adagium,
dat de weg naar het hart door de
maag loopt.
Len ander, even oud, volksgezegde
is, üat wat de mensch graag lust,
hem ook goed bekomt. De medische
wereld heelt misschien een tyü lang I
deze opvatting gedeeld en gesteund
en de menschen laten eten en drinken
wat zy wilden.'Wellicht bekomt hot
ook wel goed, maar dat wil nog met J
zeggen, dat veel van hetgeen U toe-
lachte U ook goed zou doen. De
mensch heelt geen instinctieve ken- j
nis vfcn ot zin voor voedsel en ais 1
iemand geen nonger heeft en itu en J
dan eens niet eet, ïoopt hy al gauw »j
naar den dokter om een stimulans
voor zijn verminderde eetlust. De die
renarts legt de overvoede hond in zyn
hok vast, met enkel wat stroo. De
mensch gaat naar den dokter, niet om
van zijn zonden ai te komen, maar
om te genezen van de gevolgen van de
ondeugd, opdat hy opnieuw zal kun
nen zondigen. Vermoedelijk wordt er
in het leven nooit zoo zwaar gezon
digd als met de genoegens van den
disch.
Dan is er iets anders de onkunde-
betreffende voedsel. Een man kan
met een volle maag sterven, indien
die maag gevuld is met voedsel, dat
niet geschikt is om hem te voeden en
zijn lichaam te onderhouden. De
mensch heeft behoefte aan bepaalde
mineralen, omdat het lichaam mine
rale zouten afscheidt, die vervangen
moeten wórden en, die het best kun
nen vervangen worden in den vorm,
waarin de natuur ze aanbiedt, n.l. als
groenten. Van een gezond lichaam
moet elk gedeelte in contact 'gehou
den worden met het centrale zenuw
stelsel dat contact is electrisch en de
boodschappen van een deel van het
zenuwstelsel naar verschillende an
dere deelen van het lichaam moeten
noodzakelijk gaan langs verbindings
wegen, die mede uit mineralen zijp
opgebouwd. Ais gij naast uw radio
toestel- staat, dan kunt gij weten hcjjs
wy, over het geheel, „geminerali
seerd" zijn, aangezien ons lichaapi
kyn werken als een condensator.
Krygt het lichaam niet voldoende mi
nerale stoffen, dan kunnen er twéé
dingen gebeurende organen werkj
niet meer zooals het moet; de afsch
ding van verbruikt, dus onnoodig ge
worden stoffen uit het lichaam, stoikt.
Men verliest zijn kleur, ziet er onge
zond lyt en haast zich dan om langs
verschillende wegen z'n gezond uiter
lijk terug te krijgen.
Ten aanzien .vah voedsel bestaan, er
een menigte dwalingen. De idee b.v.
dat rood vleesch rood bloed beteekent
en dus: kracht is een van de gróót
ste dier dwalingen. In de tropen ziet
men koelies dé zwaarste lasten tor
sen, bij openbare werken of by het
laden en lossen van schepen, men
schen van schijnbaar nietige' li
chaamsbouw, die nooit in hun léven
vleesch hebben gegeten en niettemin
een kracht ontwikkelen als waartoe
geen enkel Europeaan in staat isijEen
andere dwaling is die vdn degenen,
die vleeschgebriyk verdedigen tegen
over vegetarisch eten en melkproduc
ten met de bewering, dat ons gebit
gebouwd is op vleeschgebruik. Dat is
pure nonsens. De gorilla, het dier,
dat het meest op een menschelyk we
zen gelijkt, is het sterkste der ]|even-
de dieren en het leeft in vrijheid
hoofdzakelijk van noten. Om het men
schelyk lichaam kracht bij te fcetten
is vleesch niet volstrekt onmisbaar.
Aanstonds zij gezegd, dat de schrijver
dezer regelen geen vegetariër is, zelfs
een anti-vegetariër uit overtuiging,
niet slechts uit persoonlijke neiging
naar vleesch. Het is evenwel betreu
renswaardig, dat in tal van landen dc
arbeidersklasse en vele anderen ver
plicht zijn de benoodigde proteïne te
EEN NIEUWE OOSTENRIJKSCHE TANK.
«n
Bfj het Oostenrijksche leger zijn kleine tanks in gebruik genomen, welke met machine
geweren uitgerust zijn.
door JIM WATTSON.
De milt lag dik en groenachtig
over de groote stad aan de Theems.
„Erwtensoep!" dacht James Dodd,
terwijl hij de hall van zyn hotel bin
nenging. „Net erwtensoep! Groenach
tig, vies en dik ik heb er altijd een
hekel aan gehad
Hij gaf zyn jas over aan den boy,
en bekeek zichzelf me't een critischen
blik in den hoogen spiegel. Het glan
zende oppervlak tooyde hem een slan
ken, niet meer jongen man, met een
scherpen trek over het gezicht en hel-
dëre, oplettende oogen, die steeds iets
nauwkeurig schenen te observeeren.
Ook thans monsterde hij in den spie
gel de weinige gasten, die in de hotel-
hall
aanwezig waren dat was een
beroepsgewoonte van hem geworden.
He heer met het korte puntbaardje
en de zwarte wenkbrauwen was dc
directeur van het groote hotel hy
keek, in tegenstelling met zyn ge
woonte, niet vroolyk en opgewekt,
doch wat ontevreden en knorrig.
Geen wonder er was dien avond
iets zeer "onaangenaams gebeurd in
zyn hotel^ een gebeurtenis, welke ook
andere grodte restaurants en hotels
reeds had opgeschrikt. Er waren na
melijk zakkenrollers aan yet werk ge
weest. Dien avond had me\Mr. Pot
ter uit Chica%p, een rykenVimeri-
kaan, - zij 11 welgevulde portefeuille
ontstolenhet gevolg hiervan wars een
flinke ruzie geweest, waarnOfr. Pot
ter een ander hotel had gezocht.
Mr. Dodd bestudeerde zyn kaars
rechte scheiding. In deze beschou
wing verzonken, zag hy juist in den
spiegel de slanke gestalte van Elsie
Smith de trappen afkomen. Hij draai
de zich om en groette hoffelijk, doch
gereserveerd. Hier mocht men in het
belang van hun werk niet merken,
dat zy zijn beste medewerkster was.
Elsie bleef als toevallig staan, en
richtte een vraag tof hem over de
Londensche verkeersmiddelen. In
wendig moest Dodd lachenniemand
kende Londen beter dan ElsieMaar
beleefd gaf hij haar inlichtingen,
halfluid, doch hard genoeg om door
anderen te worden verstaan. Onhoor
baar echter wisselden zij snel eenige
vragen en opmerkingen, tusschen hun
beleefdheidszinnetjes door. 0
Verdenk je iemand? vroeg Mr.
Dodd. J
Ja, die Farner to&valt my niet.
Farner ?Maar kent Jackson
al jaren,! Die korufcsteeds hier terUg
en bovendien, hij interesseert zich
alleen maar voor aïcohol en schaken
Elsie fronste het voorhoofd.
Heb je met hem gespeeld?
- Nog niet, vdnavond denk ik!
W#derom waarschuwde het meisje
hem.
Denk aan de duizend pond be
looning, die uitgeloofd zyn! Je weet,
waar het om gaat!
Hij knikte: We moeten gaan,
anders is het te opvallend dat we zoo
lang met elkaar sprekeir! 0
Hij groette vormelijk,zij knikte
koel en gereserveerd en ging.
James Dodd slenterde door de hall.
Er kwam een geamuseerd glimlachje
om zijn inond, toen hij voor een der
groote clubfauteuils bleef staan,
waarin een man zat, van wien men
niet meer dan zyn broekspijpen en
een paar ouderwetsche lakschoenen
zag; de rest was achter een wijduit-
geslagen krant verborgen.
Hallo, Mr. Farnerzei hij zacht,
met iets spottends in zyn stem.
De krant zakte plotselipg^en er
verscheen een »rood, opgezet gezicht,
met roode, wat waterige oogen, die
naar Dodd staarden.
Wat een mist! knorde hij, trach
tend, vriendelijk te glimlachen. Hy
keek droefgeestig naar een halfgevul-
de flesch, die bij hem óp zijn
tafel stond.
Bij zoo'n mist kan jnen geen za
ken doen en in de krant staat niet an
ders dan over diefstal en roof... Rare
zaak, die zakkenrollerij hier, vindt U
niet? Houdt U Uw portefeuille maar
goed vast, Mr. Dodd, dat zij 'niet ge
stolen wordt! x
De handen van Franer bewogen
nerveus ddor, de luchthet waren in
tegenstelling tot. zijn verdere consti
tutie opvallend slanke, blanke han
den. Dodd keek ernaar met in zeke
ren zin vakinteresse. Die handen zou
den zich er bijzonder goed toe leenen,
om een portefeuille uit een zak te ha
len... dacht hij plotseling, terwijl de
oude heer verder praatte.
Hèhèhè, laat Uw portefeuille
maar niet stelen, en ook niet de re-
volvet, die U in uw achterzak draagt
bijna net als een politieagent. A
propos, zei U niet, dat U uit Sydney
komt?
Dodd luisterde opmerkzaamde
drank scheen reeds uitwerking te heb
ben' op den ouden heer.
Zullen wy een party*sehaak spe
len vroeg hij langzaam.
Graag! zei de ander en riep
reeds een kellner toe, dat die het
schaakbord ipoest brengen.
Tegelijkertijd zag Dodd hoe Elsie
wederom in de hall kwaih, nu niet in
een elegante japon, doch in een regen
mantel gehuld! haar een
tevreden blik jia, terwijlzijN^dween
in den nevel, die haar weltjj-a aan z'n
oog onttrok terwijl een in een va-
len mantel 'gehulde gestalte eveneens
niet meer voor zijn oog zichtbaar