°^s v \3 NV
Aan alle Goudsche Huismoeders
N.V. De Gouwe - Gouda
V
MEUBELEN - TAPIJTEN - BEDDEN
EEN WAARDEVOL CADEAU
diverse soorten PAP, KOFFIEROOM,
SLAGROOM en CHOCOLADEMELK
GOUDSCHE COURANT DONDERDAG 1 APRIL 1937 NEGENDE BLAD
W ij bedanken een ieder voor het vertrouwen ons geschonken ge
durende het eerste jaar van onze vestiging in Gouda en zullen voort
blijven gaan met het beste te leveren voor den laagsten prijs.
Gedurende onze Jubileummaand ontvangt IEDERE KOOPER, als bljjk
van waardeering,
naar verhouding van het bestede bedrag.
Bezichtigt gedurende onze Jubileummaand onze magazijnen. Speciaal hen
die trouwplannen hebben maken wij attent op onze afdeeling complete
woninginrichting. Gratis adviezen en prijsopgaven. Onze Jubileumaanbieding
biedt U juist op het gebied der Meubileering een beduidend voordeel.
Weet U reeds $Iat de MELKFABRIEK aan de KARNEMELKSLOOT behalve VOLLE
MELK, KARNEMELK en BOTER, ook alle producten in flesschen fabriceert, zooals:
De kwaliteit is prima wat u na een proef genomen te hebben zelf zult moeten be
vestigen.
Onze producten kunnen elke vergelijking met andere merken glansrijk doorstaan en
de prijzen zijn concurreerend aangezien wij alles ter plaatse fabriceeren met de beste
grondstoffen, geleverd door Goudsche grossiers. i
Verschillende nieuwe machines stellen ons in staat alle producten hygiënisch te behan
delen, terwijl de flesschen automatisch worden gereinigd met onze spoelmachine die
éénig is in Gouda.
Onze afnemers kunnen U ook dagelijks van heerlijke versche losse PAP voorzien
tegen de lage prijs van 7 CENT per Liter en TAPTEMELK a 4 CENT per Liter.
Taptemelk is een uitstekend voedsel en zeer geschikt om zelf rijstepap te koken.
Ons personeel bestaat voor bijna 100 uit Gouwenaars, terwijl wij door Uw mede
werking de omzet vergrooten en weer verschillende jeugdige menschen aan werk
kunnen helpen.
U zult du! door het gebruiken van onze artikelen een goede economische daad ver
richten en de Goudsche industrie bevorderen.
Mogen wij op U rekenen
V raag dan aan Uw melkboer naar onze producten
Wij danken U bij voorbaat.
Onze producten staan onder voortdurende controle van het Controlestation der
Vereeniging voor Zuivelindustrie en Melkhygiëne (Dr. Kramer) Den Haag.
HOE VROEGER KAAS WERD VERHANDELD
EN HOE DIT TEGENWOORDIG PLAATS VINDT.
-
HET KRUIS AAN I)E STADSPOORT.
GOUDA ALS FIATTELANDSC 'ENTRUM.
Woninginrichting Firma B. I)E JONG
ONGEVRAAGD ATTEST.
(Historisch)
Een grossier in melkproducten
Kwam des ochtends by een klant,
Vroeg zyn daigelyksche order,
Maar die klant echt by de hand
Zegt: „U bracht 't me gister anders
Dan wat ik gewoonlijk kryg
En ik vraag U, bdyf my voortaan
Met dat and're van het lyf.
Zelfs myn meest getrouwe klanten
Waren wehk'lyk ontevree,
Neemt U dus die melkproducten
't Groote overschot weer meel
'k Heb een kieskeurige clientele
En 't is die waar het om gaat,
Al mijn klanten vragen altijd
Om het beste fabrikaat!
Hier de flesschen en wat meer zij,
Laadt ze alsjeblieft weer op.
En bespaar me in de toekomst
Zoo een absoluten strop!
Melkproducten moet ik hebben
Van ,,DE GOUWE"! Anders niet,
Bij rftiin klanten zijn producten
Van „DE GOUWE" favoriet!
De grossier nam de artikelen
Met excuses spoedig mee,
Bracht er voortaan slechts „DE GOUWE"
En nu blijft zyn klant tevree.
S -M-r-V1
e groei van de
DOouüsch 3
taasmarki
houdt nauw ver
band mét de ver-
uyderinfe ln dë
wyjie, waaróp
vroeger, öngevèer
u tijtjft va£ de
geböortë vkn de
portdsclïé Cou-
rant liet artikel
kaas werd ver
handeld en de
Mr V- JONKER
wijze. waarop dit thans geschiedt.
Ongeveer 75 Jam- geleden werd die vol
vette Goudsche kaas. evenals riti. op de
boerderij gemankt.
De productie werd door den bofer^
slechts tweemaal, per Jaar verkocht;
daartoe glngihlj naai dc naastbij zijn do
ot voor hem incest gunstige markt ol
naar een' hem bekenden kaashandelaar,
terwijl cioze ook wel bij don boer kwam.
Men moet hierbij wel bedenken, dat
de productie Vëel kleiner was dan nu en
dat de boor. als zijn koelen naar stal
gingen, ophield met kaas maken tot aan
het voorjaar, wanneer zijn vee weer het
land inging.
Langzamerhand heeft dit systeem van
verkoopen zich gewijzigd
De kaashandelaar wachtte niet meer
af of de boer met zijn kazen op do markt
kwam. doch trok er zelf op uit om te
trachten zijn voorraad door inkoop op
de boerderij aan te vullen.
Zoo kwam er dus een periode, dat men
den handelaar of zijn vertegenwoordiger
bijna dagelijks het pad kon zien opgaan
om „zijn" boeren, die vaak. over groote
afstanden waren verspreid, te bezoeken.
Eerst ging men te voet of met paard
en wagen; later bezigde men de meer
moderne vervoermiddelen als fiets en
het motorrijwiel.
Deze wijze van inkoopen raakte ook
weer uit den tijd en werd meer en meer.
verdrongen door den aanvoer van de
kaas op de wekelijksche markten.
Zoo kwamen de kaasmarkten hoe lan
ger hoe meer tot bloei.
Groote afstanden werden door den
boer afgelegd met zijn door een paard
getrokken kaasbrik. waarmede tevens
vaak vrouw en/of verdere hulsgenooten
werden vervoerd, die deze gelegenheid
aangrepen om „ln de stad" hijn bood
schappen te doen of de markt beschouw
den als een ontmoetingsplaats van col
lega's en bekenden
Nu de auto het paard en den wagen
.meer en meer ver dringt, en de door de
boeren af te leggen afstanden daardoor
geen beletsel meer zijn, wordt dc Goud
sche kaasmarkt hoe langer hoe arukker
bezocht: jaarlijks komt, er een groote
aanvoer van „Over-Lek" (dat wtl zeggen
van ten Zuiden van de Lek», welke men
vroeger tevergeefs, oi althans ln voet
geringere mate. zocht
Zoo is Gouda thftns de grootste markt
van volvette üoudji-kaas geworden ln dc
provincies Zuid-Hbllalld.; Noord- Holland
en Utrecht. Witt cfe productie van dit
soort' k.las betreft, tellen de andere pro
vincies filet mee.
Whls ln ltt27 't, aanlal wagens volvette
Goudsche kaas aangevoerd op de markt
hier ter stede. 12.869 dit auntal was ln
1936 17268.
lp percenten uttgedruk' kwamen ln
1927 van het aantal op alle markten
tezamen aangevoerde wagens op dc
Gbudsche markt 16,8 pCt„ in datzelfde
J&ar op de markt te Woerden 22,5 pet.
eri op de markt te Bodegraven 21,1 pet
De cijfers waren ln 1936: voor Gouda
28,24 pet., voor Woelden 24.57 pet. en voor
Bodegraven 22,21 pel.
De uitbreiding van deze markten vond
plaats ten koste vati de ijiarkten tc
UtrechL Breukelen, Oudewat er, Groot-
Ammers. Uithoorn en Alphen aan den
Rijn,
Is de kaas na aankoop op de Markt,
nu ln de pakhuizen van den kaashan
delaar opgeslagen, dan kan zij, hetzij
naar t binnen-, hetzij naar 't buiten
land. verkocht worden, al naar gelang
zij voor 't een of 't ander geschikt ls.
In de eerste plaats stelt leder land
weer zijn eigen speciale eischen, terwijl
verder Iedere partij kaas nlfei hetzelf
de ls.
De eene boer krijgt een hoogeren prijs
voo£ zijn kaas. dan de andere. Vroeger
warén de klachten over de kwalltelts-
gebreken veel erger dan tegenwoordig.
(De RijkszulvelconsuleAten hebben veel
goed werk verricht ln verband met de
verbetering van de kwaliteit).
In 1874 maakten slechts heel weinig
boeren den hoogsten prijs voor Jiun kaas.
't Verschil was toen wel 10 tot 20 gulden
per ïuu K G.
Bij een enkelen boer was het land,
dat hij beweidde, de oorzaak, doch bij
de groote meerderheid was de reden
elders tc zoeken.
Alleen deugdzame, gezonde melk kan
goede kaas geven. ma«r de eerste wordt
dtm slechts verkregen als het dier ge
zond ls en goed voedsel krijgen
Scherpe, giftige en. bedwelmend wer
kende planten werken nadcellg op de
hoeveelheid en hoedanigheid van de
melk. Lichte ongesteldheden van de koe
zijn reeds de oorzaak, dat de boer ge
brekkige kaas begint te maken.
Vele der gebreken openbaren zich pas
ln het pakhui* van flen handelaar en
niet ln de kaaskamer van den lni#lbou
wer. doch de kiemen worden gelegd
daar. bn den boer.
De laatste tientallen laren ls veel ten
goede veranderd.
In don loop der tijdëft heeft de kaas
handelaar met energië veel moeite en
vaak met zeer groote kosten, atzetge-
bicden gezocht en geVonden
Daardoor heeft de Goudsche kaas een
uitstekenden naam gekregen over de
geheèle wereld.
Jammer dat. in de laatste Jaren een
gedeelte der landen deh Invoer van kaas
heeft gecontlngentrerd Duitschland en
Frankrijk, die tot de grootste afnemers
behoorden, laten niet meer daii 25 pet a
pel toe van den normalen Import.
Het grootste gedeelte van den wereld-
exprf-t ls echter nog vttj, doch moeilijk
heden met devlezenvoorachriften. ver
minderde koopkracht en de otnstandlg-
held. dat vele landen zelf (zij het dan
veel slechtere) kaas kaam maken, zijn
een beletsel voor de uitbreiding van den
kaasexport
Laten wij den wenséh uitsbèeken. dat
meer normale tijden friogen Aanbreken,
in het belang van den exporteerenden
kaashandelaar, doch Ihede tot heil van
den produceerenden, nijveren Holland-
schen boer.
Mt c. JONKER.
Secretaris Nederlandfiche Ver
eeniging va4 Kaashandelaren.
VERGELIJKEND OVERZICHT VAN HET TER ALGEMEÊNE MARKT
AANGEVOERDE OVER DE LAATSTE VIJFTIEN JAREN.
BENAMING
Kaas
K.G.
Jaar
Partijen
K.G.
Boter
Partjj en
1922
6.743
1.685.325
34.864
1923
7.187
1.818.377
38.859
1924
7.556
1.724.480
34.257
10.944
1925
8.623
2.069.208
30.304
11.371
192&
11.3 L2
2.907.1H4
33.041
13.711
1927
12.869
3.294.464
.'13.724
17.362
192S
13.092
3.495.5«4
81.770
20.136
1929
13.649
3.569.214
'29.707
19.220
1930
15.229
1.127.059
27.859
17.377
1931
16,024
1.236.746
27.489
13.64.1
L9&?
JLfi.274
3.886.231
28.074
14.006
1933
16.4$
4.144.060
14.210
112265
1934
17.318
1.272.351
12.184
11.199
1936
16.784
4.150.410
13.356
1936
17.258
4.384.773
10.03}>
Eier.n
- i?
4.439
4.577
4.536
5.071
Stuks
Pluimvee
•S3.0SL
86.600
116.713
127.390
139.370
132.387
185.670
124.067
1 LI .086
114.56*
101.704
93.584
88.246
en het
j Hieryan ging in 1936 de aanvoer van kaas in gewicht vooruit wet 5.6
aantal partijen steeg met 2.8 r\ de aanvoer van boter ging 24.1 c4- achteruit en die
van pluimvee daalde met 5.7 r.'r. De aanvoer v;ui eieren ging in 1936 vooruit met 7.5 9ïy
t
ln het Goudsche Tuygboek, waarin ge
durende het tijdvak 1760—1793 in hoofd
zaak getulgenverhooren Ln strafzaken
zijn opgenomen, staat, in overeenstem
ming met de administratieve wanorde
lijkheid. die ook ln de andere registers
heerscht te midden van deze verhooren
de navolgende verklaring
„Wij onder get eekenden. Willem Brou
wer, Ary Tolhuis en Dirk Prince, Stads
Ttmmerueden binnen de Stad Gouda,
allen van. competenton (den voor het
afleggen van deze verklaring verelsch-
tent Ouderdom, verklaaren ter Requi
site. (ten verzoeke) van Jan Polvllets
l.oopman te Rotterdam, waar en waar
achtig te zijn
Endc feestelijk ik eerste ondergetee-
kwwte dat. Ik op Maandag na do Laatst
gepasseerde St Jacobs Markt ot Kermis,
den Ho doezer Maand Augustus, des
smorgens omstreeks Zes Uuren heb ge-
velt en algenomen de houte Kruysen,
Welke Zhturdog en Acht dagen bovoo-
rens aan 8tads Poorten deezer Stad
waren aangeslagen.
Endo voorts wU allen ondergeteekende.
dat Zoo langen wy ais 'Plmmerllcdon
aan de stad hebben gewerkt, elk Jaar
dp Zaturdag Morgen van St Jacobs
Markt of Kermis alhier <le Krutjsen aan
he tPoorten zijn aangeslagen en dee
Maandags Morgens na st. Jacobs Markt
of Kermis. Weder zijn ge velt en afge-
noomen
En verder dat. ons onder ge teekenden is
geïnformeerd medegedeeld) dat t, Zelve
onheugelijke Jaren altoos Zodanig ls ge
schied
Gevende voor Reedenen van Weten
schap aLs in den Text (hiervafen ver
meid). bereijd zijnde t Zelve dës Noods
pn daar toe verzogt zijnde met; Eedc te
sterken
tu^rïEïT 1 Gedaan Gouda den 34 Augus
tas getoekend' Willem Brouwer, Ary
Tehuis. Dirk Prince
(Lager stond)
Hpo^Par<>0rd<1 (Verschenen) voor de
5Tn( Schepenen der Stad Gouda onder
BmT1 n (!Uernft noemen) Willem
Ary Tolhuljs en Dirk Prince,
ads Timmerlieden binnen do Stad
vervul ^0t ^temneele (plechtige) Eede
sta™* den lnhoud Vftn de voren-
7ii« _^tteRtatle (verklaring) waar te
deni c,RRrhlj te peralsteeren (volhar-
waarlijk moest, hun God Al-
mytig helpen
Actum (Gedaan) den 24 Augustus I7ff
Praofent. (Aanwezig' de Hoeren Jan
Boon en Petrus Lambertus Halmmans.
Schepenen.
Ónderstord 'mij praeseht als Secre
taris (en was geteekent) Jan Verrijst".
Het ls een gelukkige omstandigheid,
dat dc Rottordamsche koopman Jan
Polvliet ln het jaar 1791 ln een offlcleele
acte heeft laten vastleggen, dat toen ln
Gopcia het jdoudo gebruik van het „aan
slaanaan de stadspoorten van tic zoo-
aenaamde „marktkrulzen" nog bestond
Het feit. daK hij meende dit gebruik te
moeten vereeuwigen. Is er niet alleen
oen aanwijzing voor dat het afkomstig
was van vroegere geslachten, maar bok,
'dat. de eigenlijke beteckenls ervan was
verloren gegaan
Om de bcteekenls van dc ..marktkrul
zen" duidelijk te maken, is een kleine
uitweiding noodzakelijk. De eerste steden
in West-Europa zijn ln den regel ont
staan rondom markten. Op een bepaalde
plaats, die hiervoor een geschikte 11«-
ging had. kwamen de bewoners van ver
schillende gebieden tezamen en ruilden
hun producten.
Ter plaatse v. n de rdarkt ontstonden
d£ikt blijvende vesüglngc en hieruit ont
stdhdea weer dc - omn uurde steden.
Om het bezoek van koèpiieden aan dc
markten aan te moedigen genoten deze
handelssteden 'een verhoogde rechtsbe
scherming; zij kregen van den vorst den
zoogenaamden „marktvrede". Op straf
rechtelijke vergrijpen, die gedurende den
Ujd van de markjr werdén gepleegd, wer
den zwaardere straffen gesteld dan an
ders het geval was.
De kooplieden, die naar de markt trok
ken, konden eenlge dagen voor en na do
markt en ook gedurende den Lijd van de
markt. niet. voor hun schulden worden
gegUseld. Evenmin kon voor deze schul
den op hun goederen beslag worden ge
legd.
In den tijd. waarin deze markten, ont
stonden. kon behalve de geestelijken dan,
bUna niemand lezen en schrijven.
Zou In onzen tijd de marktvrede
aan het. publiek worden medegedeeld
door een openbare kennisgeving van
Burgemeester en Wethouders. In de
vroege middeleeuwen en nog vroeger
kon dit slechts gebeuren door een sym
bool. Dit, symbool was oorspronkelijk een
bas stroo, dat,, nadat het christendom
zijn intrede had gedaan, werd vervangen
door een kruis, het marktkruls. En om
de vreemdelingen duidelijk te maken,
dat zij gedurende den markttljd op een
verhoogde rechtsbescherming aanspraak
konden maken, werden de symbolen aan
de stadspoorten vastgemaakt; leder, die
de stad binnenkwam, moest ze dan zien.
Zooals uit het bovenstaande kan wor
den afgeleid, zal de marktvrede vooral
van belang zijn geweest voor de jaar
markt. die vele dagen duurde en niet
voor de weekmarkten, die zooals onze
Donderdagsche markt, ln een paar uur
zijn afgoloopen. De marktvrede ls ln
Gouda vooral van be teekenis geweest
voor de groote Jaarmarkt, die ln.Gouda
samenviel met ae kermis. De kermis, die
ln 1932 voor het laatst ls gehouden, heet
te trouwens Sint Jacobs Markt. De aan
vang van de kermis was gekoppeld aan
Sint Jacobsdag; de kermis begon op den
eersten Maandag daarna En zóó is het
te verklaren, dat Ln Gouda gedurende
de kermis de kruisen aan de stadspoor
ten waren ..aangeslaagen".
De beteekenLs van de kruisen ls later
veel verder gegaan dan oorspronkelijk
was bedoeld. Toen de gilden zich uit
breidden en niemand dan de glldebroe-
ders bepaalde artikelen mochten verkoo
pen. bleven de vreemde kooplieden toch
naar de Jaarmarkten komen en daar
hun artikelen verhandelen. Dit sprak
vanzelf; de Jaarmarkten waren Juist in
gesteld om hen tc trekken. Het kruis
nan de stadspoort ging toen vanzelt-
sprekend ook beteckenen, dat het gedu
rende de Jaarmarkten met den gilde-
dwang gedaan was; het kruis was dan
aLs het ware een teeken van den UJde-
lliken vrijhandel Het schijnt bovendien
een algemeen gebruik te zijn geweest,
dat zij. die uit een stad waren verban
nen. hierin gedurende de kermis moch
ten terugkomen Een Gouwenaar, die
voor een tijdvak van honderd Jaar uit
de stad werd verbannen, wist alzoo bij
het vonnis reeds, dat hij nog vaak ln
zijn geboortestad kon terugkomen en
Juist op die tijdstippen, waar het poor
terlljk leven zijn grootste volheid had
bereikt. En waar het marktkruls lang
zamerhand niet alleen een teeken voor
den marktvrede. maar ook voor den ker
mistijd was geworden, beteekende het
voor de stedelijke ballingen, dat zij tijde
lijk ln de stad mochten terugkeeren.
Onze stad is echter niet uit een markt
ontstaan, de jaarmarkt ts er eerst ge
komen nadat Gouda stadsrecht bad ge
kregen en was omwald Maar waar nu
eenmaal bij een markt een marktkruls
behoorde, zal zonder twijfel het markt
kruis ln Gouda zJJn intrede hebben ge
daan gelijk met de eerste Sint Jacobs
Hoewel Jk reeds
eenlge Jaren
geleden Gouda
metterwoon ver
laten heb, ben ik
steeds in de ge
legenheid gewee«fc
het gebeuren in
deze stad min of
meer van nabij te
volgen.
Dc uitgave van
ecu Heruuierlngs-
lr CHR P G J. PMIT nummer by het
5-Jarig bestaan van de Goudsche Cou
rant he b ik dan ook gaarne aangegrepen
om blijk tc geven van mijn belangstel
Ung voor het wel en wee van mijn gc-
boortosiad. inzonderheid voor de betrek-
kingon. Welke Gouda met het omringen
de platteland onderhoudt.
Vjui de voornaamste stad in het ooste
lijk deel van iuid-Hoüand, middelpunt
van e<wi uitgestrekt platteland, zou ln
de eerste plaats kunnen worden ver
wacht. dat men daar er alles op toelegt
om het verkeer uit de omgeving zooveel
mogelijk naar zich toe te trekken.
Ken dezer dagen verscheen ln verscha
lende bladen een kaartje van de toe
gangswegen tot de stad, zulks in ver
band met de alsluiting van den Haas-
trechtschen dijk. Ik heb mij als oud-
Uouweuaav by het
i an niet weinig geschaamd,
uit nog eens overduidelijk blijkt hoe
erbarmelijk het met den toegang tot de
stad eigenlijk gesteld ls.
De hoofdverkeersader uit het Noorden
komende, de Bodegraafsche straatweg is
door oen dubbele tol geblokkeerd. De
nieuwe verkeersweg loopt vrij ver buiten
Gouda om. De Haastrechtsche dijk blijft
ondanks alle verbeteringen onvoldoende
om verkeer van eenigen omvang te kun
nen verwerken. De Gouwweg is veel te
smal.
Het ligt niet in het vermogen van de
Goudsche ingezetenen in deze i^ngun
stlge omstandigheden verandering te
brengen, maar Gouda blijft in ernstige
male in gebreke een slagboom op te rui
men die het verkeer uit hot Oosten en
Zuiden ln hooge mate belemmert. De tol
te BtolwJJkersluls ls een doorn ln/ het oog
van de plattelandsbewoners, jdle ten Zul-«
den van den IJssel gevestigd zijn. Het
behoeft niet te verwonderen dat een be
langrijk deel daarvan zich steeds meer
van Gouda afwendt en zich op Rotter
dam orient eert Een gevaar dat sterker
zal worden wanneer verschillende rlvlot
bruggen ln de omgeving van Rotterdam
gereed zullen zijn, evenals de daarbij
aansluitende verkeerswegen
Wil Gouda en ln het bijzonder het
Ooudsche marktwezen, zich met de voor-
cleelen zien ontgaan, voortvloeiende uit
oen nauw contact met ecu der veerijkste
gebieden van om vaderland, dan zal
men zich binnen korten tijd hebben te
beraden over een algeheele opheffing
van deze ergerlijke verkeersbelemmering
Natuurlijk zal hiertegen worden aange
voerd. dat het Goudsche budget de baten
van deze tol niet kan mussen. Het oplos
sen van deze moeilijkheid ls naar mljh
meening uiterst eenvoudig Men hersteilh
de Goudsche kormLs. in haar vroeger*
glorie Met de geldelijke opbrengst daar
van kan de ontstane leemte ln de Goud
sche tinancien grootendeeLs worden aan
gevuld. De overige voofdeelen van een
vergemakkelijkt verkeer met de Krlm-
penerwaard maken overigens het bren
gen van een offer op dit terrein ruim
schoots loonend Bovendien kan niet
worden ontkend, men moge over de ker
mis denken hoe men wil. dat deze steeds
velen uit do omgeving aangetrokken
heeft. In de kermisweek wefrd van bui
ten al geld ln Gouda gebracht, dat nu
wellicht elders aan vermaak wordt uit
gegeven. De kermis gal ook eenigen
ruggesteun aan verschillende neringen
ln het centrum van de stad. die voor
een nlot onbelangrijk deel GovkLx's
tlnancieeie Lasten hebben te dragen
ln het bovenstaande ls slechts eeoi*
deel van de Ooudsche vcrkovrsbelangcn
aangeraakt. Kr zou nog op kunnen wor
den gewezen dat de winst, dl" verkregen
ls door de spoorweg Waddinxveen—Bos
koop—Allen, teniet gedaan wordt door
de dreigende opheffing van de spoorlijn
naar Schoonhoven. Is er ln Gouda een
verbltteid» strijd gevoerd om het be
houd van deze verbinding? Waar ls het
Comité dat ln woord en. jgeschrlft het
belang daarvan voor Gouda heelt ver
dedigd? Weinig anders Ls vernomen dan
een protest van de Kamer van Koop
handel. M"ii mecne niet. dat een d'Tge-
lilkc actie by voorbaat tot onvrucht
baarheid ts gedoemd Onsuccesvolle be
weging van enkele Jaren terug tot be
houd van de RceuwiJksche en Slutpwijk-
sche plassen heeft getoond wat eens
gezind optreden vermag te bereiken.
Belangrijke sommon zijn ln den loop
der Jaren Uitgegeven ten behoeve van
liet marktwezen Dit ^ort ln niet ge
ringe mak* bijgedragen tot versterking
van de positie der stad aLs marktplaats
voor de veeteeltproductie. voornamelijk
kaas en varkens, uit de omgeving Wel
kan de vrrlag worden gesteld ol men
met de uitbreiding van dc markt niet
te ver,ls gegaan en ol niet met geringere
bedragen een zelfde resultaat had kun
nen worden verkr en Reeds vroeger
heb Ik op djt tero rot voorzichtigheid
gemaand. Voor de ■ekomst Is in elk ge
val oen uiterst bedachtzame politick ten
aanzien van hot marktwezen geboden.
De varkensstapel ts ln vergelijking met
de eerste crisisjaren aanzienlijk Inge
krompen. Do melkproductie ls inde om
geving van Gouda in tegenstelling met
die ln oen groot deel van het land wei
nig toegenomen. Nochtans zou het
geenszins onmogelijk zijn door kostbare
maatregelen d«> aanvoere/i op de Goud
sche markt te vorhoogen ten koste van
omliggende markten. Op den duur fnoet
zulks evenwel lelden tot handhaving van
te hooge tarieven wil niet het markt
wezen tot een groote verliespost worden
Het gebeurde met de Alkmaarsche kaas
markt. zij een ernstige waarschuwing
Zulks klemt te meer omdat de geest des
tijds ln den Nederlondschen landbouw
een steeds sterker wordend streven naar
ien Reorganiseerden afzet van zijn pro
ducten doet ontstaan, waardoor de han
del voor een groot deel bulten de vrije
markt om zal komèn, te verloopen. De
sterke groet van „De Producent" ls een
aanwijzing ln welke richting de ontwik
keling zal gaan Ten aanzien van de
varkenshouderij mo - nog met andere
mogelijkheden rekening worden gehou
den. Hoewel dc crisismaatregelen voor
dozen bedrijfstak er in geslaagd zijn de
schommelingen tn den omvang der var
kenshouderij en daarmede de sterke ver
anderingen ln het prijspeil tc verzwak
ken. zal het toch nimmer gelukken deze
vrijwel geheel op te heffen, tenzij wordt
overgegaan tot het stichten van een
termijnmarkt voor varkens Vooral wan
neer de crisismaatregelen op het gebied
van de varkenshouderij sterk zulten
worden ingekrompen ot zullen worden
geliquideerd zal dit. Inzicht in steeds
breederen kring ingang vinden. Het
vrije marktwezen zal daarbij vermoede
lijk grootendeeLs overbodig worden
Een bedachtzame politiek ten aanzien
van. het marktwezen, elscht dus een zoo
laag mogelijk stelleirtvrnrrtlc verschillen
de tarieven die geheven worden, een
soepele toëpasslng van de voorschriften
betreffende de markt en vooral het ach
terwege laten van kostbare uitgaven,
welke den dienst van het marktwezen
zullen bezwaren.
Hoe verleideiyk liet ook is te trachten
de relaties tusschen Gouda en de om
geving in de volle breedte te behandelen
zal lk mij tot enkele punten moeten be
perken ten einde niet den toelaatbaren
omvang van dit artikel verre te over
schrijden. Tot. nu toe heb !k voorname-
lijk oog gehad voor het contact tus
schen dë stad en het platteland op zui
ver economisch terrein Ook pc aan
raking tusschen Tergouw en zijn om
geving op ander gebied zou het onder
werp kunnen zijn van een buitengewoon
belangwekkend onderzoek. Bij deze ge
legenheid mag zeker niet worden nage
laten er op t- wijzen dat dc Goudsche
Courant in de 75 Jaren van haar bestaan
zeer viel hrett bijgedragen tot. een
wederzijdsch verstaan van stad en plat--
teland Ken eerste voorna arde voor een
goede wederzijdse he verst andhouding ls
toch het. vertrouwd raken met eikaars
doen en laten. De geregelde lectuur van
de Goudsche Courant biedt daartoe een
uitstekende gelegenheid. Het behoud van
een zeil standi g dagblad, dat Ir. dqn la&t-
sten tijd door streekbladen met qpn
eigen karakter versterkt ls. kan voor het
contacl met. de landbouwende bevolking
in de omgeving niet genoeg worden ge-
waardeerd. Moge de redactie van dit blad
steeds voor oogen houden dat zij aan
gelegenheden die de geheel" streek raken
ook uit het breedere standpiuit van het
algemeen belang dient te bezien en niet
^Jeoht-s de Goudsche zienswijze heeft
voor te staan.
lr CHR P O J SMIT
's-Gravenhage.
Alle werkzaamheden door bekwaam personeel. Billijke tarieven.
OOK REPARATION AAN ANTIEKE MEUBELEN.
morirt. ot kermis Wanneer de kermis
precies ontstaan ls. Is niet bekend. Vol
gens onzen geschledenlsschrljver de Lan
ge van WIJngaerden moet zij ol bekend
zl)n geweest in den tijd van Jan van
Beaumont, die van 1308 tot 1366 heer van
Gouda wos. Waarschijnlijk ls In dien
tijd of kort voor het Jaar 1308 de Goud
sche kermis voor het eerst gevierd. Lei
den kree-g zijn kermt* pos tn 1303 en de
stad Gouda, die steeds Lelden tot voor
beeld nam en ln botoekenls bij Leiden
ten achter stond, zal dan ook wel eeni
gen Ujd later een Jaarmarkt hebben ge
kregen
Het. ls niet bekeBé nn 179i in Gouda
dc marktkrulzen lr kermistijd aan de
stadspoorten zijn aangeslagen. Zeker ls
het dat dez" kruisen in 1791 hun beter-
kenls hadden verloren en alleen nr>g
maar werden aangebracht, omdat het
p.ltijd zoo geweest was Maar dan ligt
het ook wel voor de hand. dat deze ge
woonte ook na 179'. en misschien nog
wel tot ver tn de negentiende eeuw ls
gehandhaafd. Na 1855 kan er echter van
deze gewoonte geen sprake meer zijn
geweest, want ln dat Jaar werd de laat
ste stadspoort, die er nog stond, de Tien-
dewegspoort, afgebroken
Dy Mr J SMIT
