NA DRIE KWART
EEUW
T
EN
schel
S TB
totttt
I
-1
EN,
GOUDSCHE COURANT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop,
DONDERDAG 1 APRIL 1937
76e Jaargang
No. 19482
GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
BODEGRAVEN,
4
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
I
elef. 2632
Zr
I
TEIT,
zcó
Actueel
GEN
Baft/mann
GOUDSCHE COURANT.
Kinderkleeding
1862 1937.
*2
-*• J-'— --- - -
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enx
«I
en aangename
tg bizondar solide
IS
lihrrlralirM.nl
i.
(hiNri'kn.
>»de gedagten omtret d
den
die
rel.
in
l
uiiir Gouda en
die nleta
iderzocht
doktoren
vorderen
en al op
»zond en
Dc Gouriache Courant
van 2 Augustus 1799.
Wij zijn verheugd dat de gedachte om
op de oude en nieuwe historie van wat
Gouda en omgeving aanbelangt, in dit
nummer de aandacht te vestigen, in zoo
ruime mate weerklank heeft gevonden
bij hen, tot wien wij het verzoek hebben
gericht ons een bijdrage, daarvoor te
zenden. Daardoor is het mogelijk uat
wij heden onze krant een inhoud kunnen
geven, welke voor den dag van heden en
voor later tijd, van groot belang is.
Allen, die daaraan hebben medege
werkt hebben daardoor ons, maai ook
de gansche gemeenschap aan zich ver
plicht.
„Rataplan
Daar komen wij an
Wij hebben geen kousen of schoenen
meer an!”
vóór de plaatsing
zijn.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
NEGEN BLADEN
EERSTE BLAD
De korte inhoud van dit nummer is
vermeid op pag. 2 van dit blad
‘9V
9 O IJ D S C H E
k
nwUrriu j tfit r i
cent,
7 1 r.
De overdracht van de Goudsche Courant en Drukkerij
aan Nicolaas Brinkman op 2 Augustus 1799.
Dames- en
richting der courant in 1791 annex was,
zeer bezwarend gemaakt. De Fransche
Regeering eischte voor de erkenning van
de Bataafsche Republiek na het vertrek
van Prins Willem V een bedrag van hon
derd mlllioen gulden, afstand van eeM
groot d< el van het gebied in het zui
den des Rijks en voorts de vrije vaart
op onze drie hoofdrivieren en Fransche
bezettingen in Vlissingen, Bergen-op
Zoom. s--Hertogenbosch en Grave. Later
kwam daar nog bij de kleedlng en onder
houd van een Fransche legermacht van
25.000 man. Dat is blijkbaar wel zeer
ruim opgevat, want de Fransche soldaten
kwamen hier als haveloozen aan en ver
trokken weer nadat zij waren gekleed
om dan door andere, die er al even
slecht uitzagen, te worden vervangen.
Uit dien tijd dateert het oude liedje:
ABONNEMENTSPRIJS: per
bezorging per looper geschiedt.
Abonnementen worden dagelijks
bjj onze agenten en
Onze bureaux zijn dagelijks geoj.
Interne.'2745. Postrekening 48400.
ydeld wierdeo
fchuldjg maai
alleo
rxnatogen
an*)eugd
snatogen
land kan
i Tr-rzxir.’xrjz
De Goudsche Courant
van 3 April 1862.
C.. - X5 - -■
M -
- -r—- '*’77’"’ -r—- —v—
7,7 n—r- r- - -
M*. - - .«..y...
r—»
--
- .'-Ma-
B, te te.,», - w te.
te veelvuldij
ze g eo pl<
danks gen<>‘
en heeft da
Burger NICOLi
Er is in deze drie kwart eeuw heel
veel veranderd, op elk terrein, ook bij
onze krant zelve Toen de krant in 1862
uitkwam, verscheen ze alleen des Don
derdags en des Zondags op een formaat
kleiner dan de helft van thans De krant
werd toen gedateerd op den dag volgen
de op dien van uitgaat, zulks in verband
met de verzending naar bulten, die heel
wat meer tijd vorderde dan thans het
geval is Het advt rtentiewezen was toen
nog in het beginstadium Als publicl-
teitsorgaan werd de krant nog weinig
gebruikt. Dat vonu zijn oorzaak in het
dagbladzegel Tot i869 moest elk num
mer van de krant van een dagbladzegel
worden voorzien De advertentiën wer
den berekend met inbegrip van het
zegel. Eerst na 186b is' de couranten
publiciteit tot ontwikkeling gekomen,
zooals in de opvolgende jaargangen der
Goudsche Courant duidelijk is te zien
Toen is de courant drFemaal s weeks
gaan verschijnen en in 1889 is de Goud
sche Courant een dagblad geworden
filet deze wijziging in de verschijning, is
het formaat telkens wat grooter gewor
den, wijl steeds meer ruimte noodlg was
voor de opname van al datgene wat
daarvoor in aanmerking kwam en wat
uiteraard verband hield met den groei
en de ontwikkeling van stad en om
geving. Gouda dat in 1862 15.000 inwoners
telde, heeft er thans meer dan 32.000. En
ook de gemeenten in de omgeving zijn
behoudens enkele uitzonderingen sinds
dien in belangrijkheid en bevolking naar
verhouding toegenomen
mogen geweldig veranderd zijn, de
grondgedachten toen uitgesproken, heb
ben ook heden ten dage nog hun volle
waarde Het is te hopen dat de tijden
niet terugkeeren van de eerste periode
waarin deze courant verscheen, waarbij
het onmogelijk is gemaakt het vrije
woord te voeren.
tieblad een orgaan zou zijn, welker stre
ven bedoelde
om iets, hoe gering ook, bij te dragen
tot bevordering der algemeene wel
vaart, die slechts duurzaam bestaan
kan waar verstandelijke ontwikkeling
gepaard gaat met ware beschaving
„Onder de middelen, zoo gaat de
redactie voort, die belangrijken in
vloed oefenen op de volksontwikke
ling oekleeden de dagbladen geen
onaanzienlijke plaats en het mag
daarom niet onverschillig geacht wor
den hoe veel of hoe weinig zorgvul
digheid oesteed wordt om ook de
mindere meer plaatselijke bladen te
doen medewerken tot de algemefcne
volksverlichting en volksbeschaving.
Zij bieden toch de geschlkste gelegen
heid aan ter voorlichting op het ge
bied der algemeene en plaatselijke
belangen, ter openbaarmaking en ter
wegneming van bezwaren.
De redactie wenscht den weg vaar
zachtmoedige bescheidenheid te be
wandelen en zich zorgvuldig te ont
houden van partij zuchtige bitsheid,
want zij wil een gezondheid en vrede
lievende bedoelingen aankweeken.
vooroordeelen wegnemen, onkunde en
dwaling tegengaan, maar zich daarbij
wachten voor oordeelzieke hatelijk
heid en onvruchtbaar twistgeschrijf
Bij die matiging zal het echter niet
ontbreken aan eigen overtuiging en
vaste beginselen Met onbeschroomde
vrijmoedigheid zullen wij,* aldus de
redactie, onze overtuiging voorstaan
en met bescheiden ernst handhaven,
maar wij wenschen geen doellooze
strijd te voeren tegen afwijkende
meeningen. daar wij niemand de vrij
heid misgunnen, waarop wij voor ons
zelven regt hebben en nimmer den
eerbied te ontzeggen aan anders ge
wijzigde overtuiging waarop wij voor
de onze aanspraak maken
Sinds de redactie van 1862 deze woor
den schreef is drie kwart eeuw verloo-
pen: een tijdperk waarin groote gebeur
tenissen hebben plaats gegrepen. Wie ue
jaargangen der Goudsche Courant, welke
van 1862 tot op den huldigen dag op de
Goudsche Llbrye aanwezig zijn door
bladert, Vindt daarin de historie van
deze gansche periode Voor de lezers van
heden ligt de laatste kwart eeuw met
den grooten oorlog en zijn geweldigen
nasleep nog versch in het geheugen, nog
elkep dag wordt ieder daaraan her
innerd.
De redacties, die na 1862 de leiding
hebben gevoerd, hebben ieder op hunne
wijze en naar eigen Inzicht getracht, de
courant dienstbaar te maken in ’t bij
zonder aan de bevordering van maat<
schappelijke en cultureele belangen
dezer streek; zij hebben zich aan het
parool in 1862, in de bewoordingen van
dien tijd uitgegeven, gehouden De tijden
Op 3 April 1862 is de Goudsche Cou
rant herboren.
In die dagen bestond er hier groote
behoefte aan een blad, waarin men vrij
zijn meening kon uiten. In het eerste
nummer zegt de redactie dan ook dat
het blad behalve nieuws- en adverten-
GlllliSCHE COURANT.
In 18( 5 is de uitgave van de Goudasche
Courant gestaakt. De drukkerij is door
Nicolaas Brinkman voortgezet. Dat blijkt
uit de in den Franschen tijd op den len
Januari 1812 in naam des Keizers ver
leende vergunning aan Nicolaas Brlnk-
jnan tot het uitoefenen van het Druk
kersvak in het departement van de
Monden van de Maas, axrbndissement
Rotterdam, woonplaats Gouda. Curiosi-
teitshalve rejjföducdfeten wij dit „Brevet
de Tolérance” in wat verkleinden vorm
in dit blad.
In dien tijd werd voor ieder de Fran
sche taal verplichtend gesteld. Alle
publieke stukken werden in die taal ge
schreven. De pers stond geheel en al
onder censuur. Het was waarlijk geen
vroolijkty tijd. Zoodra de Franschen hier
regeerden, werd de staatsschuld getiër-
ceerd Met terugwerkende kracht van
drie jaren werd de rente maar voor een
derde betaald. Op alle koloniale waren
werd 5C pet. belasting gelegd De tabak
werd zwaar getroffen. Andere belastingen
werden tot ongekende hoogte opgevoerd.
Amsterdam, dat als de derde hoofdstad
van het Fransche Keizerrijk werd be
schouwd. Parijs was eerste. Rome tweede,
was een gevallen grootheid, .waar de
vroegere rijkdom en weelde had plaats
gemaakt voor armoede en gebrek. Van
de bevolking van honderd negentig dui
zend zielen, moest een vierde van on
dersteuning leven
De „oude tijd" was niet altijd even
goed!
T 1 et is vandaag een groote dag
Ui De Goudsche Courant bestaat vijf en
zeventig jaar
Het is geen kleinigheid, drie kwart
eeuw een krant, een dagblad, uitgeven
in een provinciestad als Gouda, onder
den rook van de groote steden.
't Is ook niet zoo eenvoudig gegaan
Maar, al heeft menige stormvlaag het
bestaan der krant bedreigd, ze heelt zich
weten te handhaven. En naar den eisch
van haar karakternieuws en adverten
tieblad te- zijn voor Gouda en Omstre
ken. heeft zij zich aangepast aan de
steeds snellere berichtgeving omtrent
het wereldgebeuren en volle aandacht
blijven schenken aan al datgene wat de
belangen van Gouda en omgeving raakt.
In 't bijzonder herinneren we hier aan
de succesvolle actie jaren geleden ge
voerd voor het behoud der Reeuwijksche
en Slulpwijksche Plassen en aan den
feilen strijd tegen de terreur-Van Staal.
Zoo staat thans de Goudsche Courant
op haar respectabelen leeftijd als het
eenlge dagblad, dat In de plaats van
uitgave wordt geredigeerd en gedrukt.
Merkwaardigerwijs wordt de krant nog
steeds gedrukt op de drukkerij van A.
Srlnkman Zoon, wier voorganger In
1799 de eerste Goudasche Courant uitgaf,
terwijl diens nazaat in 1862 de thans nog
verschijnende Goudsche Courant het
aanzijn gaf.
Wanneer we nagaan hoevele bedrijven,
ook dagbladondernemingen, in deze
periode van drie kwart eeuw zijn opge
richt en weer ten onder gegaan, dan
wel opgenomen zijn in groote onder
nemingen, dan is het 75-jarig bestaan
van de Goudsche Courant toch wel een
bewijs dat deze kran' nog steeds en
thans meer dan ooit als lokaal orgaan
tnet eigen cachet op hadr plaats is en
zich in blijvende belangstelling van velen
raag verheugen.
Ook als publiclteitsorgaan, wordt de
krant door vrijwel eiken adverteerder in
deze streek benut, te meer daar thans
ook door de voor de omgeving uitge
geven weekbladen meer dan twintig dui
zend gezinnen in de breede landstreek
van Gouda en omgeving, tusschen Lek
en Rijn gelegen, worden bereikt.
De 76e jaargang vangt heden aan
Hoewel de tijden moeilijk zijn en de
toekomst ongewis, gaan wij met vertrou
wen de nieuwe periode in.
Vandaag verschijn't de Goudsche Cou
rant in feestgewaad
De krant is heden gröoter dan ooit, ze
Is op mooi papier gedrukt en talrijke
portretten en Illustraties verluchten den
tekst.
De krant, die het orgaan is, waarin
het leven van deze gansche streek in al
zijn uitingen wordt weergegeven, biedt
heden in het Herinneringsnummer van
zijn 75-jarigen gedenkdag een stuk his
torie van Gouda en omgeving van vroe-
H^ren tijd maar ook van heden
hun. wcrplchren
dchc ml g te veriee-
rgetekatde i- de Ci-rKiponceu ir. begutRijing,
i bRojs de Gdi.oning ?>>er w- gtmce<ide pugio-
den wreve! ?yrer benyde’i eejl ruim
fbekten daai van shoes te' bewj zen,
irdecl daarvan dour nyd %n wil trkiur ver
kol! zkh aan de hoogde endae,; baarheid
>enljk zyne opregt£ erker.v ri« bewee#
:b la* g up ecuigc wyze zyne begun
Ridder zei vim
kwartaal 2.25, per week’ 17 cent, overal waar de
Franco per post per kwartaal ƒ3.15.
aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
loopers, den boekhandel en de postkantoren.
rpend van 9G uur. Administratie en Redactie Telef.
Het Is wel Interessant op den dag van
heden een en ander uit de geschiedenis
van de Goudsche Courant te vermelden.
Op den 3en April 1862 verscheen bij
Adrianus Brinkman, toen gevestigd aan
de Oosthaven B 2075 het eerste nummer
van de Goudsche Courant, Nieuws- en
Advertentieblad voor Gouda en Omstre
ken. die een lange reeks van jaren het
offlcieele orgaan der gemeente Gouda Is
geweest.
Eigenlijk was deze uitgave een voort
zetting van de reeds van 17911805 hier
ter stede verschenen Goudasche Courant.
Op 11 October 1791 werd door de
Vroedschap van Gouda aan Matthijs
Koon te Amsterdam en Hanzo Lemstra
van Buma octrooi verleend voor het uit
geven van de Goudsche Courant voor
den tijd van zes jaren, zulks met Ingang
van 1 Januari 1792.
De aanvragers hebben dezen datum
niet atgewacht. want het eerste nummer
verscheen reeds op Woensdag 26 October
1791 en kwam vervolgens des Maandags,
's Woensdags en Zaterdags uit.
Verlichting, vergrooting van kennis en
ontwikkeling is haar doel. De redactie
richt zich aldus tot de lezers:
„De lofwaardige zucht onzer Land
genoten tol het deelnemend kennen
der geschiedenissen, die op het groot
Tooneel der Waereld daaglijks plaats
hebben, van dag tot dag. als 't waare,
toeneemende. kan niet anders dan het
verlangen doen geboren worden naar
de opening van zoodanige bronnen
als dier billijke begeerte kunnen
voedzel geeven. 't Is deese waarheid,
die ons reeds sedert eenen gerulmen
tijd deed bedacht zijn om die midde
len aan te wenden, welken ter noch
meerdere aansporing eener zulke zoo
alszlns geoorloofde begeerte onzer
Landgenooten kunnen strekken.”
De schokkende gebeurtenissen tijdens
de Fransche Revolutie gaven meermalen
aanleiding tot het uitgeven van „extra
ordinaire" couranten. Aan het lot van
Lodewijk XVI, die na de bestorming der
Tuiterleën op 10 Aug. 1792 werd gevan
gen genomen en op 21 Jan. d.a.v. werd
onthoofd, werd zeer bijzondere aandacht
besteed In het nummer van*31 Jan. staat
zijn testament afgedrukt.
Deze ernstige gebeurtenissen hebben
hun invloed op de courant doen gelden.
Werd Woensdag 21 Januari 1795 heel
laconiek vermeld dat het Stadhouderlijk
Hoi op 18 Januari van den Haag was
vertrokken Willem V was door de
Franschen uit den Haag verjaagd
reeds twee dagen later, op 23 Januari
vtrschijnt de Goudsche Courant met het
opschrift „Gelijkheid Vryheid
Broederschap". Op het hierbij af gedruk
te cliché dat een reproductie geeft van
een nummer van het blad van 2 Augus-
tus 1799 is dit duidelijk te lezen.
In deze periode was blijkbaar Matthijs
Koon al uit de redactie getreden, althans
enkele jaren later in 1799 wordt alleen
Van Buma vermeld. Deze droeg op 1 Aug
1799. wijl zijn openbare functies hem te
zeer in beslag namen, de Goudsche Cou
rant in eigendom over aan zijn boek
houder Nicolaas Brinkman Wij repro-
duceeren hierbij deze overdracht, die in
de Goudsche Courant van 2 Augustus
'799 is opgenomen
De uitgave der courant heeft siecnts
enkele Jaren geduurd In den roerlgen
overgangstijd van Bataafsche Republiek
naar Koninkrijk Holland en vervolgens
den Franschen tijd Is de uitgave der
courant en het voeren van het druk
kerijbedrijf dat daarmede vanaf de op-
ADVERTENTIEPR1JS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.215. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer ƒ0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiè'n de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer ge reduceerden
prjjs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Bovk
handelaren, Advertentiebureaus en onze agenten en moeten daags
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te
De Onderbrekende door de verriru-de Keuze zyn-r Metdchn-ge*eu tuf i|
'ige ibfenden «reri-l'g d«n ita» hy yre eig re zanten «et d< zelfde
tleirecheid al> vouilieeo. e<«j kun e» h hanig n, ziet z ch zynes on-
xodzaakt, zyn DagbaJ, ge C •j'-.-ntaan eec andire" afte liaan,
'A«.toe efne JJ^fch'krc fciegenhctd en b kwaam Eerloon gevcndei inden
-22LAAS BRfNKMAN, diB by befh r<-edj lamren'tyd a a Boekhouder
acfungcerd beeft, en daar doer un ayr.en voordeel* is bckc-<d geworden.
Zo dit Dagblad nimmer gefchrooml heeft de waarheid hulde 'e d<>enzoi der
uoit iemand te bcfchuldigendan wanneer zulks door m-vatti"® <>f misiodlng
motht veroorzaakt zyn, «n dan ook tetftonJ h« r(l-)<J ia; het d>k *jls in de
tyden van verdrukking den moede oozen Vaderland i eer tiem <dcr het I art (lak
zo het even daardoor een voorwerp van ver.-> lg*og wie dr by
belang (In derzclver Posten) bet gewcea was, h-taelve alle b«l
een; zo ondervo"dt ook de Onder, -
en goedkeqrfrig der welden kenden
gen, en eefe ruime Schavergoeding voor c
debit, en een aanzienlyk aantal Advertentiuo
boe zeer ook menigmaal bet billyk voor
'eo; tD de. Ondergetekende
iken indien hy niet gaarne en ope
aan alleo, die zich geduurende zeven Ja aren
(ligers betoo' dden
>j Abeen verzoekt by deezen ten ernft gften In dezelfie go»de gedagten offitret d
zyner Opvolger te willen vo'hardcn dien ook mat buene C«"rrspord<Dt(e en Advcr-
teotien even eens 'e begurftigen en z ch van den ze fden yver, promptitude,
accuraresfe en waarheids] efde verzekerd te houdeo.
Zyne g< ëerde Correspondenten geile ven h«t 2<>o te cor fnleereodat de Gouda-
fche Cooranc dus zedtrd den eerftco de zer maand Augus'iis 1799 °P naam ei
rekarirg van gemelde Burger NICOLAAS BRINKMAN ia b-gi< nen te loopen.
1 H. L. V A N B U M A.
I V NICOLAAS BRINKMAN, voorheen Boekhouder der Goudsfcho (’•urant
miakt by deezen het geèerd Publicq bekar.d, dat hy thanrfs zeederd den i/’rndee-
zcr maand Augustus 1799 is eigenaar van hetzelve Dagbad, cn zulks zecdc.d dien
dag <.p zynen naam en rekening ia loopende.
Dezelvde liefde voor Recht Waarheid, Vrvbcid cn Valerland, die dit Dag
blad altoos kenmerkt, zal ook zyne pen »o« r 't verneig beftuuren en by zal
zich even zeer gereed toonen om'alla onwillige dwMܻii re hcrilelien. Hst Is
hierom dat hy zich vkit dezelvde goedkeuring hu.p fe-»u- edging vaa de
voortge Leezers en Correspondenten van dit Blad en audcrca, t<* zullen verdienen
gelyk Hy zulks aan allen op het na hukke'ykfle cn vr-ei delyk’lle verzoekt, met
belofa van aan de verfcbuldigje goede trouw, bcrihei.iei.hJJ en sC aratesfe voor
de Correspondenticnen aan de prompilc en meest civile haudelwyze voor de Ad-
vertentien niets te zullen laaten octbre. ken.
