i
AG
laretten
Vereen,
GOUDA
IJ
1859
'.W.PI6TER5E
- i
werd in café „De Kroon” op het Spui denstand kome in daden tot ultdruk-
c.ar» anlfrln hiinonlznmct sphnildpn VCAllrP
No. 19531
Vrijdag 24 September 1937
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDKWATER, REÈUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, ena.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
.1
KLEINTJE
KWARTJE
I
AROMA
•K trap
WETSONTWERP TOT WIJZIGING VAN DEN
DIENSTPLICHT.
Regeering wil afschaffing loting en broederdienst.
Jaarlijksche contingent zal tot 32.000 man
worden verhoogd.
Verlenging eerste-oefeningstijd infanterie tot
elf maanden.
r Schwenke
e grijze Wolf
dere attractie brengen
veede hoofdnununer
5Y TEMPLE in:
ION KIND
elkaar...
76e Jaargang
BERGAMBACHT, bkrkenwoudb, bodegraven, boskoop, goüderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
KOPPEN
UISEN N.V.
DEMONSTRATIE VAN DEN MIDDENSTAND.
Pleidooi voor verlaging der lasten op de bedrijven.
Critiek op de Crisismaatregelen en de
Electriciteitstarieven.
I
I
Kameraad Moeder.
I
zoo-
komen op het volgénde neer:
I
FEUILLETON.
van
Uw
leven
(Wordt vervolgd.)
ng
g NU
steun
roeg-
Ingediend is het reeds eenigen tijd
verwachte wetsontwerp tot wijziging van
de Dienstplichtwet.
De voornaamste wijzigingen daarvan
—.Misschien is het niet goed wat we
«doen, zei Georg zacht. Hij had het ge
voel, dat hij moest uitstappen, nu, on
middellijk. Maar daar werd de motor
reeds aangezet en een oogenbllk later
rammelde de oude wagên over het pla
veisel, den andere na.
Klets! zei Pasting. Hij keek zoo star
goede middelen te vinden zouden zijn
om tot afschaffing van de loting te ge
raken.
dubbel”.
De erkenning van de sociaal en eco
nomisch nuttige functie van den miu-
vóór de plaatsing
zijn.
Toelichting Is ^et
Tegen zijn wil begon Georg zijn school
makker te bewonderen.
De auto reed nu veel langzamer. Gun
ther had gezegd, dat het voldoende was
als zij den wagen voor hen op een flin-
ken afstand in het oog hielden. Ze
mochten daar geen argwaan krijgen.
intusschen nam de regen nog steeds
in hevigheid toe. In stralen liep ’t water
langs de voorruit en Gunther moest half
voorover leunen om door het kleine plek
je, dat de ruitenwisscher gestadig schoon
veegde zijn prooi niet uit het oog te ver
liezen. Toen Georg de spanning van al
het onopgeloste en onuitgesprokene niet
langer verdroeg, zei hij:
Hoe kom jij toch altijd aan zooveel
geld, Gunther?
Ik? O... Hij scheen er behagen in
te scheppen de waarheid te zeggen. We
derom kwam er een wraakgierige trek op
zijn gelaat. Ik ontlast Laura.
Je... stiefmoeder? Geeft die je
veel geld?
Verhooging jaai iijksche uitgaven 17.512.000.
Uitbreiding kazerneering 22.000.000.
Strenger keuring.
Voorts blijkt dat genoegen moet wor
den genomen met wat door de weder
invoering van de derde herhalingsoefe
ning kan worden bereikt.
zondere maatregelen tenbehoeve van den
middenstand aankondigt, verduidelijke
deze demonstratie de beteekenis van het
oude gezegde: „Wie snel helpt, help.
duhbPl”
Het bestuur Van den Koninklijken Ne-
derlandschen Middenstandsbond hield
gisteravond in Den Haag in het gebouw
„De Vereenlging”, Willemstraat, een mid-
denstandsdemonstratie, waar door ver
schillende sprekers het woord werd ge
voerd. Wegens de groote belangstelling
SMU
&7. GOUDA
n 2260
een zelfde bijeenkomst gehouden, welke
ook door vele Goudsche ingezetenen
werd bij gewoond.
In zijn openingsrede memoreerde de
voorzitter, de heer Zon, dat het dezer
dagen juist.vier jaar geleden was, sinds
de Kon Ned Middenstandsbond in den
„Dierentuin” te ’s-Gravenhage een de
monstratie belegde. Diverse punten, voor
welker verwezenlijking toen gedemon
streerd werd, staan nu nog op het pro
gramma, ondanks dienaangaande door
vorige regeéringen gedane toezeggingen.
Er zijn teekenen, welke erop wijzen,
dat de middenstand nu van hooger hand
niet heelemaal vergeten wordt.
r-.o-.-., ,-ro Ofschoon het in-de Troonrede ontwik-
gemeend, thans de vraag of er geen. kelde regeeringsprogram geenerlei bij-
tevreden met deze mededeeling en op
nieuw gas gevend, liet hij de oude ram
melkast in vlot tempo langs den weg
daveren.
Hé, riep Gunther, plotseling naar
voren buigend, niet zoo hard! We
Weest onder alle omstandigheden een
goede en royale verliezer.
•ring
Ochtendvoorstelüng
8TAV FRÖHLICH in:
15, 30 en 40 et.
2 uur MATINEE voor
met een speciaal ge-
programma.
>oral de reclame in de
an ons theater.
RDEN VOOR
VG 12 UUR
24 tot en met Dinsdag
dus óók Dinsdagavond
Jen grootsch avontuui
ICK LONDON
leen boven 14 jaar.
ia ook Dinsdagavond.
Broederdienst.
Indien de thans in. art. 27 der Dienst-
I plichtwet vermelde lichtingssterkte van
19.500 man zal plaats maken voor een
sterkte van 32.000 man, zal de vrijstelling
wegens broederdienst niet gehandhaafd
kunnen worden. Er zijn voor de lichting
1937 nagenoeg 30 procent meer personen
tot gewoon dienstplichtige bestemd dan
t het in de wet vermelde nominale getal
(in verband met door vrijstelling, afkeu-
ring enz. optredende tekorten). Dit is
een verschijnsel, dat zich elk jaar voor
doet, zoodat bij een verhooging van het
getal van 19.5^0 tot 32.000 de sterkte aan
tot gewoon dienstplichtige aan te wijzen
personen in gelijke verhouding zal stij
gen en een kleine 30 procent boven de
32.000 zal uitgaan. Er zullen dan jaarlijks
rond 42.000 personen tot gewoon dienst
plichtige bestemd moeten worden.
het flesje MAGGf
U óók ervaren,
wil! trekken.
er vlees volstaan
MAGGI’Aroma
e te voegen.
in écht-smakelijke
apzichten „af" ij.
ns op Uw uitgaven?
nagevuld 16 een»
30
Aan de Memorie van
volgende ontleend:
De regeering betoogt allereerst dat het
jaarlijksche contingent van 19.500 man
(waarvan 1000 man voor de zeemacht)
bij lange na niet meer toereikend is om
zelfs met gebruikmaking van het uit
zonderlijk hooge getal van 15 lichtingen,
hetwelk thans wordt gebezigd om de
strijdmacht op voet van oorlog te bren
gen in de behoefte aan geoefenden
van de gemobiliseerde weermacht in haar
huidige samenstelling te voorzien. Voorts
dient te worden voorzien In de behoeften
aan personeel, zoowel voor uitbreldiiig
van bestaande legeronderdeelen als voor
nieuwe onderdeelen, waarmede de oor-
logsorganlsatlën moeten worden aange
vuld. Dit betreft in de eerste plaats de
luchtstrijdkrachten, de artillerie, de pio
niers en de lichte troepen, omdat de or-
ganisatiën vooral in dit opzicht niet
meer beantwoorden aan de eischen, wel
ke aan een weermacht, die op de hoogte
van den tijd dient te zijn, moeten wor
den gesteld. Het voor deze uitbreidingen
vereischte materiaal is of wordt ten laste
MHDSU1E <XH BA X T.
De totale verhooging van de jaarlijk
sche uitgaven is 17.512.000.
Voor uitbreiding van karzemeering
wordt een uitgaaf in eens geraamd van
22.000.000.
Zeer licht,
er ons,
lalf pond.
- GOUDA.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bü onze agfenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interne. 2745. Postrekening 48400.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den beaorgkring:
1—5 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer geieduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te
Loting.
Dat tot dusver in de regelingen van
den. dienstplicht aan de loting een plaats
werd ingeruimd, moet worden toege
schreven niet hieraan, dat men dit stel
sel op zichzelf zoo aanbevelenswaardlg
vond, doch aan het feit dat de andere
middelen, welk het getal personen be
perkte dat in vredestijd voor oefening
in aanmerking komt, niet toereikend
waren om het jaarlijksch contingent bin
nen de verlangde grenzen te houden. Ook
in de latere jaren is meer dan eens tot
uiting gekomen dat men de loting uit
sluitend handhaafde omdat men zich op
het standpunt plaatste, ze niet te kun
nen missen. En dat men ze niet kon mis
sen, hield verband hiermede, dat men
anders de sterkte van de jaarlijksche
lichting zou blootstellen aan te groote
schommelingen, aan zoodanige schom
melingen, dat deze sterkte belangrijk
zou kunnen uitgaan.boven hetgeen des- 1
tijds noodig werd geacht.
Hoe men echter vroeger hierover moge
hebben geoordeeld, de regeering heeft j
Eerste oefening.
De oorlogservaring heeft uitgewezen,
dat een te korte en daardoor onvoldoen
de opleiding in vredestijd, op het ge-
vechtsveld door den troep met stroomen
bloed moet worden geboet. Daarom heeft
de dienstplichtige, die, als gevolg van de
aan hem door de wet opgelegde verplich
tingen tot verdediging van de onafhan
kelijkheid van den staat, de verschrik
kingen van den modernen oorlog tege
moet treedt, er recht op, niet alleen vol
doende bewapend en uitgerust, doch ook
voldoende geoefend In den strijd te wor
den gezonden.
Voorts brengt de omstandigheid, dat
bij de gemobiliseerde strijdmacht, in het
bijzonder bij de lagere onderdeelen, de
leiding zal berusten bij de reserve-offi-
cieren, de noodzakelijkheid mede om
dezen officieren in vredestijd ruim
schoots gelegenheid te geven practischen
dienst in den troep te verrichten.
Een verlenging van de eerste oefening
zal de gelegenheid daartoe belangrijk
vergrooten. Ook de verhooging van de
lichtlngsterkte is hierbij van groote be
teekenis.
Op grond van al hetgeen hierboven is
uiteengezet, is de regeering, na rijp be
raad en na de verschillende hierbij be
trokken belangen nauwgezet tegen
elkander te hebben afgewogen, tot de
overtuiging gekomen, dat de duur der
gezien, stool Georg op.
Ach, jo, op zulke dingen, daar krijg
Je langzamerhand kijk op.
Georg keek zijn nieuwen kennis van
terzijde aan; veel aan Pasting bleef hem
steeds onbegrijpelijk en onsympathiek.
Maar Gunther het hem geen tijd om na
te denken.
Wc zullen tot daden moeten over
gaan, ventje. Als je hier voortdurend
tegen dien boom blijft plakken, zul je
weinig gewaar worden. Straks gaat het
ons nog net als je zus Milla en rijden ze
ons voor den neus weg. Daar zullen we
toch een stokje voor steken!
Hij pakte Georg, die zich aanvankelijk
nog zwak daartegen verzette, doch al
spoedig mechanisch toegaf, bij den arm
onrecht.
Vooruit! siste hij. Wil je het nu
Ineens opgeven? Je bent toch niet bang?
Nee, maar... Er scheen eerst; Iets In
voor zich uit, alsof hij door de auto, wel-
ke voor hen reed, kon heen zien. Doe
1 je dan iets, wat niet mag? Je hebt als
zoon des huizes toch zeker het recht je te
vergewissen, wat je vader doet. Het gaat
jou toch ook aan.
Deze verhooging van de lichtlngsterkte
32.000 man zal mettertijd, als de reorga
nisatie haar beslag zal hebben gekregen,
de gelegenheid scheppen, nog tot een
ander doel te geraken en wel tot ver
mindering van het aantal lichtingen,
waaruit moet worden geput om de land
macht met alle daaraan verbonden voor-
deelen: betere geoefendheid, gjooterebe-
standheid tegen vermoeienissen, vermin
dering van persoonlijke lasten op hooger
leeftijd.
Het ligt voor de hand dat zoowel de
contingentsverhooging als de eveneens
beoogde verlenging van den oefentijd i
mede zal bijdragen tot vermindering van
het getal werkloozen.. I
en trok hem mee. Vèr voor hen uit lie-
pen Tiebruck en Romana Parhoff. 1
Het begon allengs harder te regenen;
de kille vlagen, welke tot dusver van
voorbijgaanden aard waren geweest, rij
den zich aaneen tot een aanhoudende
bui, welke Tiebruck en zijn metgezellin
hun schreden deed verhaasten. Weldra
waren zij aan het einde van de laan,
welke op een druk plein uitkwam. Daar
stond een aantal taxi’s.
Gunther Pasting trok Georg steeds
sneller met zich voort. Hij was bezeten
van den hartstocht het paar daar voor
KPvrw,n„ Ti i hen niet uit het °°S verliezen; wel-
gevoehg worden ik was in het begin ook Ucht onbewust greep hjj deze mogelijk-
Fn’ m‘iar dat leer Je tenslotte wel af. ^eld aan orrt zIcll te wreken voor het
ZP^?ekUn ZTl^WaPeTWllt’m^ hem destijds door anderen aangedane,,
ze ziet er goed uit; beter dan Laura. Dat onrecht i
moet ik toegeven.
Je hebt haar 'nog niet eens goed
Georg te moeten springen voor Lij zich
innerlijk geheel vrij kon maken.
Gunther stond reeds naast een taxi
en onderhandelde met den chauffeur, die
verveeld achter het stuur zat. Georg zag
een man met een eenigszins verwaar
loosd uiterlijk, wien een oude uniform
pet scheef op een gedeeltelijk platgesla
gen oor hing. En tegen dezen man zei
Pasting: Rijd dien auto daar achter
na' Ja, die wagen daar, die daar juist
vertrekt. Man, schiet toch op!
Georg voelde zich in een hoek van de
muf ruikende en slecht bekleede taxi ge
duwd, maar nog zag hij den blik van den
chauffeur, die zijn belde passagiers bru
taal en grinnikend opnam.
eerste oefening voor de onberedenen
moet worden verlengd tot 11 maanden
Zij heeft gemeend met een eerste oefe
ning van. li maanden te mogen en te
moeten volstaan en geen eerste oelenin©
van 12 maanden te moeten voorstellen,
zooals in de meeste Europeesche rijken
is ingevoerd. Een oefentijd varl 12 maan
den heeft n.l. één nadeel en wel dit, dat,
aangezien de kazernes dan gedurende
het geheele jaar ten volle bezet zijn, voor
de legering van de voor herhalingsoefe
ningen in werkelijken dienst komende
dienstplichtigen bijzondere maatregelen
genomen moeten worden, waarvan de
kosten vrij aanzienlijk zijn.
De kosten.
De jaarlijksche kosten voor de uitbrei
ding van het contingent en van de ver
lengde eerste oefening worden berekend
op 12.512.000 vermeerderd met 5 millioen
gulden wegens vermeerdering van be-
roepspersoneel. Daarbij komt een uitgaaf
ineens van 22 millioen gulden voor uit
breiding van kazerneering.
Het wetsontwerp geeft tevens aan de
Kroon de bevoegdheid na aanneming er
van het contingent van de lichting 1938
tot het nieuwe aantal van 32.000 op te
voeren, de tot buitengewoon dienstplich
tige personen nader tot gewoon dienst
plichtigen te bestemmen .en voor zoover
noodig reeds verleende vrijstellingen we
gens broederdienst te doen vervallen.
De wet zal in werking treden op een
nader door de Kroon te bepalen datum.
Als men nu in aanmerking neemt, dat
voor de- lichting 1938 iets minder dan
72.000 personen zijn ingeschreven en dat
het afkeuringspercentage de laatste jaren
ruim 40 bedraagt, dan kan het getal ge
schikte personen op niet meer dan 43.000
worden geschat.
Bij een dergelijken toestand is er geen
ruimte meer voor een Instituut als de
vrijstelling wegens broederdienst, noch
in den trant van de tegenwoordige rege
ling, waarbij uit elk gezin niet meer dan
één zoon behoeft te dienen, noch op den
voet van een der vroegere stelsels van
vrijstelling van de grootste of van de
kleinste helft. Wel is er een belangrijke
stijging van het getal Ingeschrevenen in
het zicht, doch deze wordt weer door een
geleidelijke daling gevolgd, om welke
reden het zoo niet ondoenlijk, dan toch
uiterst bezwaarlijk zou zijn, een nieuwe t
regeling voor vrijstelling wegens broeder-
dienst te treffen, welke, voor een reeks
van jaren bruikbaar zou zijn
van het defensie fonds of van den kapi-
taaldlenst aangeschaft.
Om de reorganisatie binnen korten
tijd, in elk geval in ten hoogste vijf jaar,
tot stand te brengen, zal het noodig Zijn
dat ook het voor de oorlogsorganlsatie
vereischte personeel binnen dezen tijd
beschikbaar komt. Hiertoe is het onver
mijdelijk, de sterkte van de jaarlijksche
lichting te stellen op een hooger getal
dan dat, waarmede men zou kunnen vol
staan, indien het meerbenoodigde perso
neel zou worden geput uit de eerstvol
gende 15 lichtingen, waardoor de reorga
nisatie eerst na 15 jaren volledig tot
stand zou kunnen komen.
Op grond van het bovenstaande zal de
vermeerdering van het contingent moe
ten bedragen:
a. voor opheffing van de bestaande te
korten, waaronder begrepen het wederom
op het oorspronkelijk peil brengen van
de mankracht der infanterle-compagniën
rond 4800 man;
b. voor de behoefte aan personeel voor
het herzien en uitbreiden van de oorlogs-
organisatie, in de eerste plaats lucht
strijdkrachten, artillerie, pioniers en lich
te troepen 3200 man;
c. voor een snellere voorziening dan
normaal het geval zou zijn, in de be
hoefte, onder b. bedoeld 4600 man;
totaal 12.00(5 man.
In verband hiermede zal de sterkte van
het jaarlijksch contingent moeten w°r*
den gesteld op 19.500 plus 12.600 32.100
ol' rond 32.000 man.
Verhooging van de sterkte van het
jaarlijksch contingent van 19.500 man
tot 32.000 man;
afschaffing van den broederdienst;
afschaffing van de loting en invoering
van strenger keuring;
verlenging van den eerste-oefenings-
tijd voor de infanterie van 54 tot elf
maanden.
rijden hier toch maar met z’n tweeën, dat
loopt in de gaten.
De chauffeur keerde zich weer met
zijn platgeslagen oor naar zijn passa
giers. Georg zag, hoe zijn groote mond
zich tot een grijns vertrok.
Jij bent een verdraaid bij de hand,
juu uku UUK otu*. I ventje, zei h|ij goedkeurend, *- dat is
Eigenlijk niet, als ik bedenk, wat lang niet stom bekeken.
mijn vader allem’aal voor ons dóet... j
- Wanneer je er zulke oüderwetsche
ideeën op nahoudt, moet je je ook maar
l liever niet opwinden over hetgeen er nu
gebeurt. i
Ze zwegen een oogenblik en van deze»,
gelegenheid maakte de chauffeur, die
zich half naar hen omkeerde, gebruik 1
voor een zakelijke informatie:
Hebben jullie wel genoeg geld om
dat ritje te betalen? Het schijnt, dat we
een flink eind weggaan. Waarschijnlijk
richting Karstenburg.
Georg schrok op. Hij had slechts vijf
mark op zak. Geen oogenblik had hij er
over nagedacht, dat het rijden met ?en
taxi soms veel kan kosten.
Laat maar, stelde Gunther h?m ge
rust, dat maak ik wel In orde.
Heb jij dan zooveel geld bij je?
Ja, natuurlijk. Tenslotte moet ik me
toch met Iets schadeloos stellen, nu het
thuis niet meer uit te houden is
De chauffeur stelde zich schijnbaar
Roman van
CHRISTEL BROKHL—DELHAES.
11
Hemel, Org, wat ben je vervelend.
Eufin, je zult mettertijd wel wat minder
king.
Ten aanzien van de electriciteitstarie
ven merkte spr. op, dat deze in feite
voor een groot deel als een gemeente
lijke belastingheffing beschouwd moeten
worden.
De enkele lichtpuntjes, welke zich aan
den economfschen horizont vertoonen,
hebben aldus spr. een optimisti
sche stemming veroorzaakt. Niet ver
geten worde echter, dat de steeds zoo
rustige middenstander eerst dan zijn
graantje zal kunnen meepikken, als hij
vrij is van de vele, o zoo zwaren lasten,
welke op hem drukken en dringend ver
mindering behoeven.
Als eerste spreker op deze demonstra-
tie-vergaderlng betrad de heer A. Swaan
Geven? Man, wat ben je toch nog
een schaap. Geven! Moet je net bij Lau
ra wezen. Als die maar alles in kleeren
i en sieraden kan omzetten om zich zelf
mee te behangen...
Ja, maar...?
Ik heb een pracht van een sleutel,
die precies past op haar schitterend
schrijfbureautje, een geschenk van mijn
eeuwig verliefden papa.
Maar Gunther, dat is toch...
Diefstal! Ik begrijp best, dat je het
zoo wilt noemen! Gunther ptaarde een
oogenblik onverschillig voor zich uit
daarna keerde hij zich met een ruK tot
zijn metgezel. Maar diefstal is ’tniet.
Ik neem slechts, wat zij van me steelt.
Ja zeker, steelt!
Georg vermocht hierop niets te ant
woorden. No& nooit hadden de diepste
roerselen van de menschelijke ziel zich
voor hem geopenbaard, maar zijn gezond
verstand bracht hem op dit oogenblik
toch wel tot het, bijna rijpe besef hoe
diep Gunther door de huiselijke gebeur
tenissen getroffen moest zijn en hoe on
vreedzaam hij moest leven. En dat zou
nu ook hem, Alf en Mllla te wachten
staan? Hij huiverde. Zijn tanden sloegen
op elkaar.
De wagen, welke tot dusver in een ge
lijkmatig tempo was voortgerammeld,
stopte nu eensklaps met zoo’n ruk, dat
de beide jeugdige passagiers bijna met
hun hoofd tegen de kap vlogen. De
chauffeur vloekte.