HEROPENING
„DE MORIAAN'' PIJPEN- EN AARDEWERK-MUSEUM
faoeven
t i s
Albert Heiji
I
rr.TEPmi
BAKKERUEN
IMITATIE mm T9EMJI
van ons gemoderniseerd en verbouwd filiaal
goudsche courant
STEENLAHDs
Weekreclame
een '|z pond kleingoed voor 13ct j
H. terMeulen Kleiweg 25
Zaterdag 19 Februari 1938
Tweede blad
KLEIWEG 2 5
GOUDA
De Goudsche Fruithandel
Voor hun ideaal was er maar één goed adres:
14.90
21.90
7.90
7.90
3.90
8.00
3.90
2.50
10.90
"12.60
12.90
7 90
6 90
225
9.00
10.00
8.50
190
1.55
N
240.00
van 19 FEBRUARI t.m. 26 FEBRUARI
I bij aankoop van een V2 pond van onze heeriyke
Koek- of Banketsoorten of Chocolade
Croste sorteering- Fantasie-Taarten in prüzen
vanaf 3550 ets. en hooger
Geboorte-Lepeltjes
Kannetjes
Bordjes
Iffil
Toonkamers „Crabeth'
KLEIWEG 81
en
WALVISSTRAAT 12.
Voor LIPS'brandkasten en ölotenfabriek
N.V. IJZERHANDEL P. ROND Pz. - Gouda.
Firma Wed. A. RIETVELD,
,FUVA
vPermanent Wave^
Notaris J. v. Kranenburg
Onroerende Goederen:
Het Stedelijk Museum van Oudheden
na de restauratie heropend.
a
Z,ij stijn gaan wonen in één van die aardige
moderne woningen, zooals er heden zoovele
gebouwd worden.
Hij was gesteld op degelijk en niet duur, Zij op smaakvol
en modern.
ZIJ KOCHTEN DAAR^
Transport 139.30
VITRAGE en OVER- 6 90
DRESSOIR
gr. model
HUISKAMER
2 armfauteuils, 4 stoelen
UITSCHUIFTAFEL
HOLTAP
3 Sc 4, 't£zydig
VLOERBEDEKKING
183 c.m. 39
VITRAGE én OVER
GORDIJNEN geh. compl.
EIKEN SLAAPKAMER
2-pers. ledik., linnenkast
spiegel, tafel, 2 stoelen, AC fin
nachtkastje ■frU.UV
VLOERBEDEKKING
183 c.m. b 39
2 SLAAPKAMER
KLEEDJES k 1.25
SPIRAAL
10 jaar garantie
2 WOLLEN,
1 GEST. DEKEN
GORDIJNEN compl.
5-dlg. BEDSTEL
2 kussens, kapok
SALONGARNITUUR OO QQ
2 crap., 4 stoelen, moq.
MODERNE SALON
TAFEL
THEEMEUBEL
SALONSPIEGEL
VITRAGE en OVER.
GORDIJNEN compl.
KAMÉR MATTING
volgel. en genaaid
GANG- en TRA-
LOOPER met i
KEUKEN MET\
BALATUM)
DIVERSEN
o.a. Deurm., matjes etc.
Wij roepen onze klanten een hartelijk welkom toe in ons nu zoo gerieflijk
ingericht filiaal.
Door het verbouwde, en ruimere in teneur kunnen wp onze klanten
gemakkelijker bedienen.
Door onze verlaagde, goedkoope pi-ijzen zijn wil nog voordeeliger.
Hier enkele modellen van onze troeven.
COMPLEET
Transporteeren 139.30
Mooi eiken bijzettafeltje Cadeau.
Zoo'n installatie is geheel vrijblijvend in onze magazijnen
te bezichtigen.
p geven wij in onze winkels
verpakt in luxe doozen geschikt voor alle gelegenheden.
CRABETHSTRAAT 8.
Telefoon 2020.
BLAUWE DRUIVEN,
TAFELPEREfc
TAFELAPPELS
SINAASAPPELEN
BANANEN
TOMATEN
NIEUWE VIJGEN
DOOSJES DADELS
CITROENEN STUDENTEN HAVER
MANDARIJNEN VRUCHTEN IN GLAS EN BLIK
GRAPE FRUIT DIVERSE SOORTEN NOTEN
OUDSTE ADRES VOOR OPGEMAAKTE FRUITMANDEN.
BLIKGROENTEN van prima kwaliteit tegjen scherp concurreerende pryzen
LANGE TIENDEWEG 27 TBLEF. 831».
Olie behandeling
Stroomloos
geheel comp leet 4 00\
H. P. van WIJNGAARDEN
'dames, en heerenkapper.
KLEIWEG 77 TELEFOON 33151
FAMUMMIÏtN - lUOUTERIlfNj
te GOUDA,
zal op MAANDAG 21 FEBRUARI
1938, des avonds 7/t uur, in Hotel
,pDE ZALM" aan de Markt aldaar,
puibliek verkoopen de volgende alle te
Gouda gelegen
Fluweelen Singel 12-13 (z.g. Ame
rika). Per maand verhuurd ƒ54.25;
Bleekerssingel 54. In eigen gebruik.
Zoutmanstraat 34-34a. Per week
verhuurd 13.
P. C. Bothatraat 63. Per week ver-
huiurd 4.50;
Komijnsteeg 36. Per week verhuurd
ƒ2.85;
Raam 183. Per week verhuurd
8.76;
Verloren—Keet 9. Per week ver-
huurd78V5;
Derde Kade 80. Per week verhuurd
ƒ4.50;
Lemdulsteeg 24. Per week ver
huurd 3.
Betaaldag 23 Maart a.s. Bezichti
ging de laatste 3 werkdagen voor en
•op den ven-koopdag van 1012 en 2
4 uur. Breeder bij notities, gratia bfl
den Notaris verkrijgbaar.
ROFFIE verrast zijn klanten met een zeer
jg fraai
Een nuttig geschenk, hetwelk wij van
VRIJDAG 18 t.m. DONDERDAG 24 FEBR.
presenteeren, bij aankoop van minstens 1.25
Boodschappen, waaronder EEN ONS THEE
k 25-27-30-35 of 40 Cent.
Suiker en Boter uitgesloten.
Het is alles zoo bast, Wit U koogi bij ALBEHT HEIJN
FIJNSTE VOLVETTE GOUDSCHE 1
p. pond 42-38-
35 ct
PRIMA LEJDSCHE KAAS
26-
21
ECHTE ZAANSCHE BESCHUIT
p. groote rol
7
ZUIVER KUNDVET
p. pondspak
37 „1
APPELSTROOP
P-
K.G. BUS 82-
27
GROVE SPÏITERWTEN
p. pond 15-12- 4- 9
GROENE ERWTEN.f
16-12-10-
8
PRACHT CAPUCIJNERSL.
18-16-14
12
GRAUWE- of ROZIJNERWTEN
V
ft
26-24-20-
18
BRUINE BOONEN
16-12-10-
8 I.
ECHTE GELDERSCHE WORST
ft
S 65-
52
MOOIE PRUIMEN
ft
im-15-
12
STUKJES APPELEN
88-
29
CALIFORNISCHE PEREN
27-
25
Alleen Vrijdag en Zaterdag Afgehaald uit de winkel
NOOTBONBONS, fijne bonbon2 ons voor 25 ci
PRIMA SCHOUDERHAM2 27
FIJNSTE GELDERSCHE hAm p. ons vali 21 18
PRIMA HUISHOUDZEEP12 zware stukken 25
VOOR PRIMA KWALITEIT EN LAGE PRIJZEN!
r. 59.
GOUDA' MARKT 61 TEL. 285L
A bijna 18 Jaren heeft dan eindelijk
het huis „De Moriaan" aan de West-
haven de bestemming gekregen, welke
daaraan was toegedacht, toen de ge
meenteraad van Gouda op 20 April 1920
tot den aankoop van dit uit oudheidkun
de oogpunt zoo merkwaardige gebouw,
besloot Feitelijk Is dit niet geheel juist,
want de "bedoeling van den aankoop was
in dit Huis „Het Museum van Oudheden"
te vestigen en d i e bestemming heeft het
njet gekregen, daar „Het Museum van
Oudheden" dat thans is gerestaureerd,
voorloopig nog gevestigd blijft in het ge
bouw „Artl Legi" en zooals te verwach
ten is. na het vrij komen van het St.
Catharina Gasthuis aan de Oosthaven,
daarheen zal worden overgebracht. Toch
Is er tusschen het Museum en het ge
bouw „De Moriaan" een zeer nauw ver
band. daar een gedeelte van den merk-
waardigen inhoud en wel datgene wat
betrekking heeft op de pijpenmakerij en
de pottenbakkerskunst „De Moriaan" tot
eigen behuizing heeft gekregen en als
afzonderlijk museum op dit gebied Is in
gericht.
Opj den dag van heden mag er wel aan
vordpn herinnerd dat de aankoop van
jjJïgflaan" niet alleen is geschied door
de gemeente, maar dat daarvoor ook
van Rijkswege, door de Spaarbank van
het Nut van 't Algemeen en belangstel
lende ingezetenen bijdragen zijn ge
schonken en medewerking is verleend.
OmtrWfit de behandeling van het voor
stel tot aankoop van het huis „De Mo
riaan" aan de Westhaven, om dit In te
richten als „Museum van Oudheden"
vermeldt het Analytisch Verslag van de
Raadszitting van 20 April 1920 (pag. 65)
het volgende:
I ..De Voorzitter (Burgemeester Ulbo
Jolijs) brengt in herinnering dat
in de vorige besloten vergadering
van den Raad aan Burgemeester en
Wethouders machtiging is verleend
tot aankoop van een perceel aan de
Westhaven, thans ln gebruik als
winkel van tabaksartikelen en in
oudheidkundige kringen bekend als
„De Moriaan". De bedoeling was
daarin eerlang het Museum van
Oudheden te brengen en de tegen
woordige ruimte van het museum
voor openbqre leeszaal te bestem
men. Burgemeester en Wethouders
dachten zich den kostprijs van den
winkel met inventaris de oude
meubelen enz. er bij op 30.000,—,
waarbij de kosten verdeeling als volgt
was gemaakt:
Dank. zij de welwillendheid van de
Spaarbank der Mij. tot Nut van 't
Algemeen zou de gemeente een hy
potheek van 20.000 kunnen krijgen
tegen de lage rente van 3 pet. De
overige 10.000 zouden op de volgen
de wijze worden gevonden: De Minis
ter van Kunsten en Wetenschappen
had zich bereid verklaard 5000.—
voor rekening van het Rijk te nqmen,
terwijl de heer IJssel de Schepper op
zich nam, uit particuliere bijdragen
van zich zelf en anderen voor de
overige f 5000 te zorgen. De koop
prijs is echter ten slotte geworden
35.000 zonder dat de lasten voor de
gemeente daardoor verzwaard zijn
De Minister van Kunsten en Weten
schappen heeft zijn bijdrage van
5000 - tot 7000.— verhoogd, ter
wijl de heer IJssel de Schepper zich
bereid verklaard heeft te zorgen dat
uit de vrijwillige bijdragen inplaats
van een bedrag van 5000.— een be
drag van 8000 bijeen zou worden
gebracht.
Burgemeester en Wethouders zou
den dus dep Raad willen voorstellen
te besluiten het perceel van de fiml
He Van Reedt Dortland te koopen
voor 1 35.000.
Spr. wil niet nalaten, waar de koop
voor de gemeente Gouda Inderdaad
belangrijk ls uit oudheidkundig
oogpunt wordt het voornaamste ge
bouw van Gouda behouden en krijgt
een passende bestemming er op
wijzen, dat wanneer niet de
Spaarbank zoo welwillend was opge
treden en tegen zoo lage rente f 20.000
had verstrekt en wanneer niet de
heer IJssel de Schepper zich bereid
had verklaard met anderen 8Q00.—
te geven, het niet mogelijk geweest
w>u zijn. dit gebouw te behouden
door aankoop Spr. ls zeer erkentelijk
voor de gedane pogingen en hoopt
dat het gebouw ook verder behouden
zal worden en dat het tot restauratie
zal komen, alsook dat het gebouw
een waardige plaats zal verschaffen
flttr het museum.
De vergadering betuigt door ap
plaus hare instemming.
Het voorstel tot aankoop van het
perceel voor /- 35.000 wordt zonder
hoofdelijke stemming aangenomen."
»'ÜLM°.rlaan"' het 'raale Pnnd uit
w. Me eeuw aan de Westhaven,
?tommlnVeltregen Vandaag
«Wt het als pijpeijj»» aardewerkmy-
Wivvit 8ebrulk senSHL en daarmede
ons hM aUeen maar ook
rtiki.™3 merkwaardige instelling
dat in wi ,het eerst<! Plipenmuseum.
Nederland ls Ingericht.
eeuwen "ethe't zich het
Peoge huls en vrijwel onberoerd ls de
MUMi"r aan veo'bUBegaan. Kort
De rk» JU"? Pr de oulkerrafUnadery
de achtH &esfclcht, waarna het in
wa^bH w eeuw de bestemming kreeg
van thans zich aan-
C ^„*«4 het huis van den kolf is-,
Haan;,^„t",£S 'ah?fcshondel „De Mo-
lot 1920 is net tabakszaak ee-
•uigekocht het d00r 4e gemeente
ocht. De bij den aankoop be-
t
SCHUTTERSSTUK VAN FERD. BOL UIT DEN JARE 1652.
Dit in het Museum van Oudheden aanwezige prachtige doek, van 2.13 M. hoog en 2.52 M. breed, bevat de beeltenissen van vijf
officieren van de Goudsche Schutterij en den bode van den Schuttersraad.
Dit schilderstuk werd eenige jaren geleden geheel gerestaureerd.
W ANDAAG wordt het Stedelijk Museum
van Oudheden, omtrent welks restau
ratie op 8 Februari j.l. uitvoerige mededee-
lingen zijn gepubliceerd, officiéél heropend.
Vele maanden is het voor het publitk ge
sloten geweest. In deze periode heeft de
heer Bert C. Helbers, secretaris van de
Monumentencommissie voor de provincie
Zuid-Holland, die naar Gouda was gekomen
om oyer bepaalde aangelegenheden advies
uit te brengen, zieh louter uit belangstel
ling en liefhebberij, op zeer te waardeeren
wijze beijverd om het Museum op zoodanige
wijze in te richten, dat het zeer merk
waardige dat daarin aanwezig is en dat door
gebrek aan ruimte niet naar behooren kon
worden opgesteld, zoodanig is geplaatst
dat het thati3 tot zy'n volle recht komt.
Daarvoor is noodig geweest dat vele mu
seumstukken tijdelijk zijn verhuisd naar het
Weeshuis aan de Spieringstraat, waar ze
in een thans niet gebruikte vleugel van het
gebouw zijn geborgen, in afwachting van
het oogenblik, waarop in het eerlang te be
trekken nieuwe museumgebouw aan het
belangrijke daaruit «en goede plaats 'kan
worden gegeven.
Al wat betrekking heeft op de pijpma-
kerij en de pottenbakkerskunst is naar „De
Moriaan" verhuisd.
Vandaag wordt het Museum in Arti-Legi
officieel heropend en aan genoodigden ge
toond, vanaf Dinsdag a.s. zal het voor het
publiek worden opengesteld.
De inrichting van het Museum, zooals die
thans is, stelt deh bezoeker in staat rustig
de merkwaardigheden en kunstschatten, die
er op velerlei gebied zyn, te aanschouwen.
Men ziet er de prachtigs doeken, o.a. het
hierbij afgedrukte groote Schuttersstuk van
Ferd. Bol, de herinneringen uit den gilden-
tijd, de kostbare beker van Jacoba van
Beieren, ook het hier afgebeelde bronzen
zwaard, waarover vele bijzonderheden zyn
gepubliceerd en talrijke curiosa,* die de aan
dacht ten volle woord zyn.
Het Goudsche Museum is niet een doode
verzameling van voorwerpen van het Gouda
van vroeger tyden, integendeel, wat daar
met zorg is tentoongesteld, spreekt van de i
kunst, het levea-en den arbeid van geslach-
ten van eeuwen her, waaruit voor het heden
nog in menig opzicht te leeren valt.
HET MERKWAARDIGE BRONZEN
ZWAARD, DATEEREND VAN
800 JAAR VOOR CHR.
staafde p
ontwerpei
huls, Vin
erbonden.
xracht.Jr
tan" met
plannen en die welke later zijn
pen. voor de inrichting van dit
wegens de daaraan vei
kosterU niet tot uitvoering gebracht.
Velej jaren heeft „De Moriaan"
gesloten luiken aan de Haven staan
droomeri, tot het, vrij onverwacht, is be
stemd tot de unieke instelling, waartoe
het oude pand heden off^ieel is aange-
De Inrichting tot museum v&n pijpen
en aardewerk is voortgevloeid uit de
reorganisatie van het Stedelijk Mu
seum van Oudheden. Met Museum was
volgepropt met zoovele voorwerpen, dat
het grootste gedeelte bij de nieuwe op
stelling van de bezittingen niet geplaatst
kon worden. Er kwamen o.a. vele curiosa
van de pijpen- en aardewerd-industrie
te voorschijn en toen is bij den conser
vator, den heer Bert C. Helbers, den
secretaris van de Monumentencommissie
van de provincie Zuid-Holland, die be
langeloos orde in het Museum heeft ge
bracht, het idee gerijpt de gehlele col
lectie een speciaal daarvoor in te rich
ten woning te geven, een woning, waar
toe „De Moriaan" zich uitzonderlijk goed
Gouda bezit in „De Moriaan" namelijk
een huls, dat, als geen tweede in onze
stad, sterk, spreekt van vroeger tijden.
Het ls, wat men« noemt, een koopmans
huis en nog geheel zooals men dat in de
eeuw kende. Men vindt er
een woning, een winkel,
kelders voor opslagruim
te, alles in ééh pand, precies als vroeger.
Daarbij kwamen de laatste bestemming,
die „De Moriaan" had en de vele merk
waardige voorwerpen die ln het huis nog
aanwezig waren, ais gunstige factoren
voor cje inrichting tot museum.
Een half Jaar is de heer Helbers bezig
geweest om orde te scheppep. Thans
ls het zoover: de oude tabakswinkel gaat
weer open, ln oude gedaante en met
nieuwe bestemming. a
De opzet ls niet er een Instituut van
een werkplaats,
een kantoor én
te, alles in èèh
kunst van te maken, maar het meer te
doen zijn een afspiegeling van wdt de
specifieke Goudsche industrie, die van
ouds een wereldfaam heeft, de pijp-
makerijen en de aardewerkfabrieken,
vermag. Men heeft er niet alleen het
oude, maar ook het tegenwoordige, niet
alleen het luxueuse werk, maar ook het
j eenvoudige gebruiksartikel. „De Moriaan
i zal zijn een beeld vanwe Goudsche in
dustrie door alle tijden heen.
I Er bestond bij de inrichting éép moei
lijkheid, er was geen geld. Er konden
geen passende vitrines voor de veelal
kunstige voorwerpen wordgn aangeschaft
en de heer Helbers was op zich zelf en
op èen timmerman aangewezen om het
gebouw in te richten en aan de collectie
stijl te geven. Niettemin ls het wonder-
t wel gelukt een Interessant geheel te
scheppen, het museum is inderdaad een
museum. Daarbij, men staat pas aan het
begin, want ongetwijfeld zal do collectie
groeien en men mag ook verwachten, dat
geleidelijk de middelen zullen worden
gevonden om de aankleeding nog pas-
j sender te maken
j Van de straat af komt men door de
I zware eiken deur in den vermoedelijk
uit 1617 dateerenden mooien gevel, aller
eerst in den winkel, waar nog alles aan
wezig is, wat aan de vroegere tabakszaak
herinnert. Er staan de zestiende eeuw-
sche snuifpotten, theebussen, vaatjes,
men vindt ér een tabaksndjmachlne uit
1680, op dö toonbank ziet men de koffie
molen en het kistje, waarin vroeger het
beste van het beste ten verkoop voor
handen was, de Varinas-tabak. Het zijn
alle voorwerpen, die op het huis betrek
king hebben. In den winkel°is ook het
typische 'beeld van den rookenden Mo
riaan aanwezig, dat vroege? op de markt
dagen werd bulten gehangen om <%de
aandacht van de voorbijgangers op te
vestigen, dat hier een tabakszaak was
gevestigd. Van het beeld gaat het ver
haal, dat het ln het begin van de zeven
tiende eeuw ln den Franschefi tijd door
soldaten Vierd medegenomen en dat het
weggeworpen buiten de stadswallen werd
gevonden. Een der armen van het be,eld
was gebroken en inderdaad kan men
thans de vakkundig herstelde breuk nog
Söen.
In den winkel is ook het comptolr, het
kantoor, waar vroeger de koopman zetel
de. Onder het huis zijn de kelders, die
destijds zijn dichtgegooid en die sinds
1830 niet meer open zijn geweest. Het ls
de bedoeling deze kelders in werkver
schaffing te laten leeghalen Wellicht
vindt men er nog belangwekkende din
gen.
De binnenkamer achter den. winkel is
een fraai vertrek met antieke kasten en
een prachtigen schouw, met er boven een
zeventiende eeuwsche schilderij, dat wel
geen kostbaar stuk is, maar dat het
decoratief zeer goed doet. In den schouw
zijn als dragers geplaatst uit 1640 datee-
rende beelden van een weesmeisje en een
weesjongen, die als losse stukke® in het
Museum van Oudheden aanwezig waren
en die nu zijn gebruikt om een Juist ge
heel te krijgen. Een curieus voorwerp in
deze binnenkamer is de4oude brandkast,
zeventiende eeuwsche, met acht laadjes
voor de verschillende (geldstukken. De
papiertjes voor de verschillende munten
zitten er nog op!
Deze binnenkamer is -geheel voor het
aardewerk bestemd. De vitrines bevattert
het oude Goudsche aardewerk uit de
met kunstvoorwerpen
vervlogen Jaren, o.a.
het plateel van dezen
erpen naast kunst-
dingen heeft men
er in groote verscheidenheid van kleur
en vorm. In de kleur spiegelt zich het
tijdsbeeld af. Ziet het stemmige brons
op een vaas van Lanooy, een bezonken
werk, ademend een rustigen en goeden
tijd en daarnaast het kleurrijke werk
van thans, er van sprekend dat meA ln
deze magere Jaren vroolijke kleuren wil.
De binnenkamer beoogt ook den har
zeventiende
uit niet zoo
van Lanooy
tijd metgebi
werk. Me
teklop van de kundige Goudsche indus
trie uit te drukken. Zij zal als showroom
dienen. Elk jaar zullen de Goudsche be
drijven er de voornaamste artikelen van
hun -proauctie atstaan. Gedurende een
Jaar wordt het plateel van aiienei aai a
geëxposeerd en dan wordt het in een
bovenvertrek opgeborgen en in de bin
nenkamer vervangen door stalen uit het
nieuwe jaar. Het is de bedoeling steeds
zoo door te gaan, telkens bij de wisseling
het oude bewarend. Zoo zal de bezoeker
steeds een zuiver beeld krijgen van net-
geen de aardewerkindustne produceert
cn wat zij vermag en daarnaast krijgt
het museum een fraaie collectie, dre na
jaren een belangwekkende en kostbare
verzameling, getuigend van tijd en kun
nen, zal worden. Reeds thans exposeeren
verschillende bedrijven in de showroom,
bij welker» inrichting de moeilijkheid te
overwinnen valt historische en zakelijke
voorwerpen tot een aesthetisch geheel te
maken.
JOH. DE MOL,
v.h. J. de Mol Zoon,
Kleermakers,
Turfmarkt 75 - Gouda - T^L.2900.
In „De Saai" achter de binnenkamer
zijn nog tal van potjes en pulletjes,
werkstukken uit lang vervlogen. Jaren,
van het Museum naar hier overgebracht,
en verder zijn er- de pijpen. Voor de
pijpencollectie is een bijzonder g: slaagde
en passende omgeving gevormd. Het rui
me vertrek met zijn schouw en gesne
den deurversiering spreekt van de vroe
gere gilden. Het oudste is het pottenbuk-
kersgilde geweest. Aanvankelijk, werden
de pijpen in de pottenbakkerijen gebak
ken tot in 1661 het pijpmakersgilde. ont
stond met de verkrijging van het recht
om voormannen te benoemen. Van het
pottenbakkersgilde is er de geldkist uit
1743 met een afbeelding van de patrones
Barbara en hot pijpmakersgilde leeft
voort met de geldkist en het merkenbord
met de spreuk in 't latijn: „Heer geef
vrede in onze dagen". Op dit historische
bord waren de gevoerde merken vermeld,
een soort staalkaart dus. die in het gil-
dehuis hing. Boven de schouw hangt een
doek uit 1660, voorstellende „De roof van
Europa", van een onbekenden schilder.
Omstreeks 1610 werden de eerste pijpen
gemaakt. Dat deden echter Engelschen
en daarom had de eerste collectie pijpen
een Engelschen inslag. Men treft er ln
het museum o.a. een pijp met een beel
tenis van Koningin Elisabeth.
Al gauw gingen de Nederlanders zich
op heï pijpmaken toeleggen en weldra
waren er de bedrijven met een eigqn
stedelijk karakter. De oudste pijpen, hier
ter stede gebakken, zijn geëxposeerd. De
eerste merken waren, zooals men in het
museum kan zien, Roos, De Gecroonde
Roos, De Croon en De Croon met de
I sterren, uit de jaren 1610—1620; Er is
echter nog een ouder pijpje, dateerend
uit 1590, doch dit is geïmporteerd. Het is
een roodsteenen pijpje uit West-Indië,
vermoedelijk met een zending toeback
medegekomen.
Het is merkwaardig to zién hoe de
pijpen het tijdsbeeld en de tijdsomstan
digheden uitdrukken. In den tijd, dat de
tabak duur was, maakte men pijpen met
kleine kopjes, later, toen de tabak goed-
kooper werd, kwamen er pijpen met
grootere koppen. Later ontstonden er
gelegenheldssiipen nTet herinneringen
aan nationale», dh politieke gebeurtenis
sen. v
Tot de curiosa in dc pij penafdeeling
van het museum behooren een koperen
pijpvorm uit de achttiende eeuw, de
merken, die de fabrieken voerden, hand
stempels en uithangborden, een uit ivoor
gesneden ^étui uit de zestiende eeuw voor
twee pijpjes, een pijpfoudraal met zilve
ren spijkertjes, een ijzeren pijp als voor-
looper van de lange, steenen pijp. Dit
alles is dank zij de deskundige medewer
king van den heer D. A. Goedewaageu
tot een keurige verzameling bijeenge
bracht.
Aan het museum heeft dr. Lamers te
's-Hertogenbosch in bruikleen afgestaan
een kostbare collectie van twee honderd
zilveren pijpenwroeters met versieringen
naar allerlei motieven.
Van het oude pottenbakkersgilde spre
ken nog eenige stukken van,, het afleg
gen van de meesterproef. Zoo is er een
oorenpot uit 1700, waaraan de ooren op
allerlei manleren zijn aangezet, en ook
ls er nog een uniek gildestuk ln don
vorm van etn vuurstolp uit 1736.
Oude meubelen, een antieke tafel en
eeiv kast uit 1677 completeeren het ver
trek.
Op de bovenverdiepingen zijn de ver
schillende vertrekken, die' vroeger als
werkplaats hebben gediend qn waaruit
men thainf kan zien, dat het huis eertijds
een compleet koopmanspand was.
Het is mogelijk, dat er Ingezetenen
zijn, die oude voorwerpen en gildepapie-
ren bezitten. Indien men deze aan het
museum wil afstaan, zal dit zeer gewaar
deerd worden.
Op een nader te bepalen dag zal het
huis aan de Westhaven voor het publiek
worden opengesteld. Men zal dan kun
nen constateeren, dat de Tieer Helbers
veel eer van zijn werk heeft.
Met het pijpen- en aardewerkmuseum
„De Moriaan" ls Gouda een belangwek
kende Instelling rijker geworden, die door
haar Inrichting en inhoud een histori
sche en wetenschappelijke beteekenis
heeft, een museum tevens met een eigen
karaktef, dat een blijvende afspiegeling
fs van een industrie, welke reeds sedert
eeuwen hier een belangrijke plaats In
neemt en aan onze stad over de geheele
wereld bekendheid heelt gegeven.