SPAAS
,/X
„(O
f
O
ée
TB
t
v>
'W
n!
nieuws- en advertentieblad voor gouda en omstreken
BaMmann
"il r -v-
iLr-tf
Het Orgel in de St. Janskerk
n
I V?
i-^
fc
h -
W.
Deze Courant kpmt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 8300
ex
1
U
f
3-45.
V
Herhaaldelijk zijn in den loop der jaren herstel
lingen uitgevoerd en ook werden verfraaiingen
aangebracht.
G>
14 Reclame Dagen
op alle Wollen
Mantel- en Japonstoffen
10 procent Korting
i V.
f
1
Markt 9
-- - ZatCTdagSOLA^iims 77e Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, p-—‘™U. X
NffiUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, rÊeïJWTJk"schÓÖnH0VFn’ STOLWIJK^ WA
Ditbladverschjjntdagelüks, behalve Zon- en Feestdagen
-.e
BÖDEGRAVEIV. B°SK00p, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
.IftMXjCVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Het luchtwapen
en de oorlog.
I
1
■'A
o'
.•ff»
J<
1) orilewbaar.
\i
MANIELCOSÏUME
1975
Dit nummer bestaat uit twee bladen
EERSTE BLAD.
MANTEL
1675
JAPON
1275
11$ Mei en
met een strak
etalages I Komt
schat van
-t Is een festijn v
enthusiast zult zijn I Wét een keuze.
vloed van fijne Parijsche snufjes
hebben wij al onze prijzen op t
prettig lage prijzen, die Uw keus
Profiteer dds ven onze
I
71
leerinjsjublleum van
M. de Koningin.
om te komen tot een algeJ
lering bij het regeerlngsju-l
H. M. de Koningin nee»
nd ten gemeentehuize verl
a ampele bespreking een
igramma samengesteld vod
ig op Dinsdag 6 Sept. Da
lijk heeft voor dit doel eed
bij hem in gebruik, aad
welwillend afgestaan Dd
n nader door uit de vergal
mde sub-commlssies. wor-j
rt, maar komen op het voll
lanvang 8.30 een zanghuldd
oolkinderen voor het gel
jaarna een allegorische opl
i de kinderen kunnen deell
leze optocht worden prUzeJ
jesteld; 2 uur kinderspelen
Trein, tevens ringrijdenniea
rnrles; 's avonds muziek
g op het terrein en v®krJj
tden. Voor het verkrijgtfl
il getracht worden een da-?l
nen te stellen.
gereeckent tot veertich groten vlaems soe
haest als ’t voors. werck gemaect, gelevert
ende by meesters opgenomen sal zijn, wel
cke leveringe hy gehouden wort te doen
uyterfick binnen drye maenden eerstcomen-
de ofte eer dé* doenlick zynd», «onder dat
poosetief verbreden ende de prestant die
voor staet de welck niet en spreeckt daer
van te maecken en register daer het best
bequaemst sal toedienen. Voert het se
cret verlengen om de ander» registeren
hy daer nae voor t onderhouden yet meet
sal genyeten dan voors. staet.
Des t oirconde desen by de voors. contra-
henten onderteeckent den 9e July ao 1601.
(w.g.) Pieter Pieterszn.
(w.g.) Karel Jasperzn. Jan Pieterszn.
(w.g.) Jan dirckz. de Lange.
(w.g.) G. Vroesen i
(w.g.) Dierck Petersoen
(w.g.) Maêrten Pietersz.
lek Jacob Jansz. bekenne ontfanghen te
hebben van de kerekmeesters der stede
Gouda in mindering van de (voors.) con
tracten de somme van een ihondert ghulden
in kannisse der waerheyt hebbe ick dit
onderteychent desen 9en October anno 1601.
(w.g.) by my Jacob Jansz.
Ick Mr. Dirck Pietersz. bekenne ontfan
ghen te hebben van de kerekmeesters van St.
rJans kereke binnen der Gouda de somme
van dwee ende dertich ghulden thyen stu-
vers, ende dat in volder betaling van deso
contrackt.
In kennisse der waerheyt dit ondertey-
ckent desen XHIen September anno 1602.
(w.g.) Dierck Petersoen.’’
Reparatie met hindernissen.
De eerstvolgende herstelling van betee-
kenis had plaats in 1636. Aannemers van
di^ werk werden Mr. Galtus Germesz. en zyn
zoon, orgelmakers te
Over dezen Mr. Galtus is een zeer uit
voerige briefwisseling aanwezig. -Hieruit
'blykt dat kerkmeesters lang niet tevreden
zyn over zyn handelingen. Mr. Galtus en
zyn zoon hadden ook de herstelling van het
orgel te Haarlem, Leiden, 's-Gravenhage,
Amsterdam en Amersfoort op zich genomen
en tevens namen zy de herstelling van het
Goudsche orgel er by aan. De besturen van
de kerken in genoemde plaatsen beklagen
zich telkenmale over hen, met over en weer
.het verzoek, of hy nu eindelijk eerst het
orgel in hun kerk wilde afmaken. In 1637
beklagen de Qoudsche kerkmeesters zich,
dat er nog niet aan hun orgel begonnen is,
hoewel het werk al in 1636 is aangenomen.
Hierbij kwam, dat vader en zoon on-
eenigheid over de werkzaamheden kregen.
Eiydelyk liep het zoover, dat het Goud-
1 sche kerkbestuur beslag liet leggen op het
I gereedschap, materialen en huisraad van de
aannemers. Onder dezen dwang we'td er met
den zoon overeengekomen dat hij het werk
geheel volgens het bestek zou afmaken. De
vader kon dan in de andere plaatsen blijven
werken.
JN 1601 was de kwaliteit van het orgel der
mate verminderd, dat het hersteld moest
worden. Steeds was men bezig met het ver
anderen en uitbreiden van de registers. Ook
het stof speelde voortdurend een groote rol.
In het contract gesloten met Mr. Dirck Pie
tersz. op 9 Juli 1601, leest men:
„Op huyden hebben de Kerckineesteren
van Sint Jans kerek der Stede van der
Goude aenbesteedt, Meester Dirck Pijetersz.
Orgelmaecker tot Utrecht, omme te repa
reren ende vernyewen het positijff van de
Orgelen in de voors. kereke sulx als hyer
nae volcht, te weten dat den voorz. Mr.
Dirck Pyetersz. sal maecken een nyen se
creet van goedt drooch eycken wagenschot,
dat daer toe best toe dyenen sal, mit alle
behouften daer aen appenderende ende be
horende, hoedanich dselve genoomt souden
mogen worden ende daer in brengen een
goedt principael van vy'er registers, als een
quintedeen van Ses voeten, een prestant
van drye voet, een octaeff van anderhalve
voet, ende een mixtuyv, maekende t prin
cipael ende noch een touseyn van Ses voe
ten, welverstaende dat hy sal ontstaen ende
voldoen mit de voórs. registers nu in t
voors. posityff zynde, ten waer dat eenige
pijpen van dijen, quaet ende nyet dyenstich
daer toe waren in welcke (ghe)valle hij de
selve sal moeten vernyeuwen sulx dattet
behoor(lyck) sal moeten spreecken (als)
eenich nyen gemaect posityff ende voorts
het secreet van 't pedael vermaecken, ver-
leeren ende in alle (5) ordentelich nae den
eysch invougen ende mede als oft vernijeut
waer moeten maecken met drye registers
daer nu opstaende ende luydende, met alle
de appendentien van dyen nyet uytgeson-
dert, sal mede het werck van ses
voet Veraccorderen ende opleveren insgelyx
in vougen ofte nyen waer. Alle t welcke
den voorn: Mr Dirck Pyetersz: angenomen
ende beloo’ft heeft binnen drye maenden te
voldoen ende wel gemaect op te leveren.
Ende off hyer inne yet versuymt off ge-
omitteert waere t selve mede perfectelick
te maecken nae den eysch, soe hy daer aen
eer meendt te begaen, ende t geheele werck
te onderhouden zyn leven lanek geduyrende
voer alle t welcke de voors. kerekmeesteren
soe vant maecken als onderhouden van dyen
beloven den voors. Mr Dirck Pietersz. te
betalen de somme van Hondert twee ende
dertich gulden tyen stuvers, elcke gulden
nze prijzen
jn, die Uw
stralende
GOUDSCHE COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de
bewrglng per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15.
"Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons Bprejau"MARKT 31, GOUDA
bjj ome agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Ome bureaux zijn dagelyks geopend van 9—6 uur. Administratie ep Redactie Telef.
latere. 2745. Postrekening 48400. ‘v
Uit de volgende stukken blykt, wat werd
voorgesteld, dat aan het orgel moest ge
beuren, en tevens de berekening der kosten,
in totaal 500. Er is nog een kostenopgaaf,
welke in totaal op 800 komt, doch naar
deze berekening is het werk waarschijnlijk
niet uitgevoerd.
„Reparatie van het Orgel van der
Goude.
A. In den eersten 3 nuwe blaesbalgen met
de wintlaeden daer aen dependerende.
B. Voort het pedael in het welck syn dese
regissteren, te weeten: Een prestant
van 6 voet,'en een toseyn van 6 voet,
en een trompet oock van 6 voet te ver
anderen te weeten: Een bordon van 12
voet, een prestant van 6 voet ende een
trompet van 6 voet, ende daer noch aen-
brengen dese thoonen te weeten:
C. Cis-gis-ail- en de la, sol, re. Voort bet
er toezicht vart het consul
an zuigelingen stondeniJ
855 consulten, 280 hoost»
?n hadden plaats gehaj
slag van den Penningwees.
is ontvangen voor de af
Eïet Groene Kruis
2102.24). batig saldo met w!
961,41. Voor afdeeling th»
U^gGgeven f 1128,181
ft deelde inede. dat besloten
tarvergaderlng van de aid
'<ruls-fllm te doen verff
uur verzocht de leden, oud
ten en boeken te verzame-
i magazijnmeester te bezor
opbrengst dienen kan in
an zieken.
commissie bracht bij mod
ser Qhr. van Mourlk verslael
irde alles in orde bevonden
ssie vtin nazien materlaall
ie heeren Chrlstlaanse Vnnl
3. Voordijk.
looze aandeelèp. uitgelootl
49.
ird te trachten ook dit jaail
tbollendag te organlseerew
commissie zal een onder!
n.
Iting.
die daer in sijn meerder ruimte te ge-
yen.
D. Voort het bovenste werk in te brengen
een register genaemt „Vox humana” in
de plaets van de schufflet van 3 quar
tier voets.
E. Voort sal het pypwerek ut nemen, rey-
nygen van vuyllicheijt ende te versien
van alles daer aen noodich syndei
F. De secreeten uijt te neemen, oock te
versien tegen alle huylingen door spree-
cken en mee spreecken.
G. Voorts het geheele werck pertenent te
accorderen.’’
„Memorie van de reparatie van den
Orgel, bij gissinge gestelt bij Mr
Galt is Germersz. ende sijn Soon.
A. Inden eersten drije nieuwe blaesbalcken,
met de wint laden daer aen dppende-
rende 125.
B. Voort pedael int welck syn dese regis
ters. Een prestant van Ses voet, een
tousseyn van ses voet, en de een trom
pet a ses voet, en de daer noch aen te
br»ng#n deae thoonon t« weten
GOUDA
Bahlmann verrast de modieuze vrouw
tralende Mei-aanbiedmgl Ziet nu onze
...nt nu m onze verkoopaldeelmgen dien
charmante Mei-nouveautés bezichtigen
van kleur en model, waarover U
tl Wét een keuze, wét een rijke over
Als extra presentje
Mei-peil gebracht.
vergemaKkelijken
Mei-aanbiedingl
ADVERTENTIEPRIJS:!Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels ƒ1.30, elke Jegel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.55, elke re^l meer J 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
byslag op den prijs. Liefdadigheias-advertentiën de helft van den pry’s.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op
de, voorpagina 50 hooger. t
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prys. Groote letters én randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
De angst voor een nieuwe wereldoorlog
lit er diep in en net als vroeger, wyst
I men op sterke ^bewapening als een bij'na
reker teeken, dat deze ramp niet -meer lang
op zich zal laten wachten. Alom worden
iKhepen gebouWd, de legers worden ver
poot en technisch versterkt, de strategie
tiert hoogty. De budgetten worden extra
«raar belast zelfs in de landen, die in een
komenden oorlog een ondergeschikte rol
hebben te vervullen en er .zelfs misschien
kheel en al buiten zullen bljjven.
I Toch is het verkeerd om paralellen te
jukken met vroeger. Want de oorlogstech-
|ek is intusschen geheel en al veranderd,
let luehtwapen heeft zyn intrede gedaan
M sinds den wereldoorlog is dit wapen fei-
Itelyk oppermachtig geworden.
Men heeft geen of nagenoeg geen prap-
tische ervaring, hoe het moderne vliegtuig
zich in een wereldbrand zal houden. Men
kan hoogstens daarover fantaseeren, doch
de practische fantasie heeft steunpunten in
de werkelijkheid genoeg om te beseffen, dat
de uitwerking verschrikkelyk zal zyn. Van
daar dat verschillende groote landen het
zwaartepunt naar het vliegen verleggen.
Bijna elk weerbaar aankomend man wordt
als vlieger getraind om in ooriogstyd als
vliegenier te kunnen optreden. Het aantal
vliegtuigen neemt fantastische verhoudin
gen aan en steeds worden nieuwere, prac-
tiwher en gevaarlyker vliegmachines ge-
I Ijouwd.
Zal men iets tegen een enorme vliegaan-
val kunnen doen Zal een komenden oorlog
«genoeg geen operatie op het land meer
Ie zien geven, omdat het vliegtuig al voor
fen opmarsch een beslissing in de een of
indere richting zal hebben gebracht? Kun
nen legerafdeelingen van voldoende sterkte
door vliegtuigen achter de vjjandelyke li-
njes worden gebracht door middel van pa
rachutes, zoodat eemvyandelyk leger van de
«or- en achterre gelijktijdig onder schot
wordt genomen? Hoe gaat het met de ste-
ten, met de depots, met de vestingen Dit
qn alle vragen, die misschien de verschil-
tode generale staven al eenigermate heb
ben weten op te lossen, maar die van vol
doende gewicht zyn om te mogen veronder-
•tellen, dat de vliegtechniek een nieuwe
wereldoorlog zoo lahg mogelijk. zal tegen
houden. Bovendien kan men ^tiet meer een
Wdedigingslinie aan de grens inpchten om
de vjjand buiten het eigen land te houden.
Ifen vliegt er gewoonweg overheen. Enge
rd heeft destijds niet or niets gezegd, j
dat de grenzen van het Britsche Ryk in
Europa niet meer aan de Noordzee, maar
“n den Ryn liggen. Zou Duitschland niet
°P «elijke wyze kunnen beweren, dat de
Duiteche grens aan deKkust van Engeland
ift!
Tegenover het verschrikkelijke van het
luchtwapen staat ook het voordeel
dat een wereldoorlog vermoedelyk in langen
*Üd niet zal komen.
Men durft het niet meer aan. Men zal
Steunende op de moderne oorïogsverschrik-
®Dgen met concessies gaan tot het uiterste,
®en zal zoeken naar hetgeen bindt instede
San hetgeen scheidt, omdat men de andere
Conw<luenties niet zal aandurven.
®6t sterkste land, het land dat het eerst
tnet *(jn vliegtuigen het vyandelyke land
^kunnen verwoesten, hetzij geheel of ge-
Wk, zal de grootste concessies kunnen
VerMjgen, zij het ook tot een bepaalde
Want overschrijdt men die greijs,
zal een oorlog niet te vermijden
Men wil, en de geschiedenis der laatste
j®11 bewijst zulks, tot elkander 'komen,
offers brengen... men wil afstand
van by den vrede van Versailles ge-
j8’Uwi voo'rdeelen. Men gaat daartoe niet
over> omdat hoe langer men
onderhandelen, hoe minder kans er
om nieuw» eiqchen te gaan stellen.
