AKKERTJE
m
1A
«MAC
Bruns
JUBILEUM - FEESTEN
PROGRAMMA
FEESTELIJKHEDEN
29 AUG. - 3 SEPT. 1938
PRIJS lO CENT
van D E.
Philips en Erres Radiotoestellen
Rijwiel en Sporthandel H. DE GJRUIL
Eu
BEVATTENDE ALLE
BIJZONDERHEDEN
WAT DE MODE
BRENGT
\vy
Hij drinkt thee J
maaraltijd
Y FI STOFZUIGER
ALOM VERKRIJGBAAR
Vaderlandsliefde der Gouwenaars in vroeger tijd.
JUBILEUM-PUZZLE.
Neem dadelijk 'n
en wèg is Uw kiespijn,
Brandwonden
Pu rol erop
Pürol geneest
1.1 wh.su. 11..l'nm.111. i
TJuiu^LfiNuiSlmk
goedkoo P E
TREIN
[Arnhem en Nijmegen
Z* V'
W. BACKER,
U
De Nieuwste Serie
thans vanaf 89 gulden.
HAARDEN en HAARDKACHELS vanaf 56 gulden.
GOEOKOOPE
TREIN
Wij verkoopen en verhuren alle soorten
CARRIERS en TRANSPORTFIETSEN.
L. N. POLDERVAART,
<Bvergangs tJCoeèen
modern en elegant
195 - 2.75
Goudaf
N.V. REEDERIJ „DE IJSEL" v.h. C. O. v. d. Garden.
RIVIER-VERLICHTING ROTTERDAM.
Rondvaart door de Havens (8.15 tot 11 uur)
per Salonboot IJsel I
In den 80-jarigen oorlog. In het rampjaar 1672.
In 1795 en in 1813.
door P. D. HUYLWIJK.
In den 80-Jarifen oorlog
Behalve in 1796 heelt Gouda zich nim
mer onbetuigd gelaten wanneer do nood
van het vaderland dat vorderde.
Nadat in 1572 de stad voor een handvol
uit den Bnel komende watergeuzen de
poorten geopend en de zijde van den
Pilns gekozen had, snelde reeds spoedig
een groot deel der bevolking, niettegen-
f nog vele Spaanschgezinden
in de stad waren, de in nood verkeeren-
en SÏÜ!5.„Haarlem' Leiden' oudewater
en Schoonhoven te hulp
Groote offers hebben de Gouwenaars
verterite ™?r vr«miildng van het
vaderland getroost.
Bij Schoonhoven werden 42 Goudsche
Jongemannen die de met uitmoording
bedreigd wordende burgerij aldaar te
hulp waren getrokken, door de Spaan-
jaarden aan elkaar gebonden en 200
door de wreedaards in de Lek geworpen,
waardoor allen ellendig omkwamen.
Naar het In grooten nood verkeerende
Haarlem zond Gouda 112 goed gewapende
schutters, een gedeelte van hen kwam
bij den overval van de Spanjaarden in
het Noordwijkerhout, jammerlijk om het
leven.
Ook de weinig overgeblevene burgers
van Oudewater deelden in de daadwer
kelijke vaderlandsliefde der Gouwenaars.
De niet talrijke Spaansche bezetting
van het uitgemoorde stadje werd in den
nacht door een veertigtal Gouwenaars
overvallen en gedwongen naar Utrecht
de vlucht te nemen.
Woerden ondervond de hulp der Gou
wenaars door het doorsteken der dijken
bij Gouda, waardoor het land rond Woer
den zóó onder water gezet werd, dat de
Spanjaarden hun aanvallen moesten
opgeven en wegtrekken.
Voor Leiden heeft Gouda zich geducht
ingespannen.
TTDo?Lllet gravea van 7 gaten in den
IJsseldijk werd het land tusschen Gouda
en Leiden onder water gezet om de
Spaanjaarden te verdrijven en Leiden
van levensmiddelen te kunnen voorzien.
Aanvankelijk bleef die poging zdtider
resultaat, daar het water niet hoog ge
noeg steeg en de Spanjaarden de gaten
met hooi dichtmaakten, maar toen daar
op de dijk op 16 plaatsen doorgraven
werd en de wind opstak, overstroomde/
het water de geheele omgeving van
Gouda tot Leiden toe, waardoor de Span
jaarden het benauwd kregen en het be
leg moesten opgeven.
De gaten in den dijk waren zóó groot,
dat een oorlogsschip met volle zeilen
door een er van naar binnen voer, en
achter de tuinen van de Korte Akkeren
heen in de Waddingsveensche wetering
kwam, en verder naar Leiden voer om
de Spanjaarden te bestoken
Hoe onder leiding van Vader Willem
honderden platboomde vaartuigen van
uit Gouda over het verdronkerf land
heen levensmiddelen naar Leiden brach
ten, is duidelijk te zien op een der mooie
ramen van de Goudsche St Jan.
Gouda zelf is slechts ter nauwernood
aan een belegering door de Spanjaarden
ontkomen
Niemand minder dan Willem Vader
had het in staat van verdediging ge
bracht en de reeds beangste bevolking
door zijn flink optreden bemoedigd.
Het kwam gelukkig niet tot een be
legering, daar de opstand onder de
Spaansche troepen in Brabant de vijand
uit deze omgeving deed wegtrekken en
Gouda het gevaar ontkomen.
In het rampjaar 1672.
Honderd jaren later, in het voorjaar
van 1672, toen in slechts enkele weken
tijds Engeland. Frankrijk, Munster en
Keulen ons den oorlog verklaarden en
het vaderland reddeloos verloren scheen,
heeft Gouda zich andermaal tot de ver
dediging gereed gemaakt.
Ook toen heeft de burgerij zich ge
ducht ingespannen en zich groote offers
getroost terwille van het vaderland, en
tevens krachtige bewijzen van Oranje
liefde gegeven.
De rechtgeaarde Gouwenaars die hun
vaderland en de vrijheid liefhadden kon
den toen niet lijdelijk en met hun han
den in den zak afwachten wat een tyran
als Lodewijk de Veertiende met hen doen
zou.
Zelfs Jan Salie bleef, toen de schan
delijke wreedheden van de Franschen op
de Veluwe en in de Betuwe hier bekend
werden, niet lijdelijk toezien.
Tal van bronnen in Gouda's stedelijk
archief vertellen ons duidelijk hoe alles
hier toen op verweer werd ingericht.
Het gevaar voor Gouda was waarlijk
niet gering, daar behalve het geheele
oostelijk deel van ons land, reeds vrij
spoedig de hier zoo dicht bij liggende
steden Utrecht, Woerden en Oudewater
in 's vijands handen waren gevallen.
De nood was dan ook hoog gestegen,
en het gevaar in de onmiddellijke nabij
heid. toen de legers bij Bodegraven
tegenover elkander stonden.
Toch smeekte het benauwde Gouda
vruchteloos om soldaten bij Johan de
Wit.
„Ik heb ze niet", was het antwoord.
Een antwoord, dat destemeer van een
onverantwoordelijke verwaarloozing van
het leger getuigde daar men de oorlog
met het machtige Frankrijk reeds het
vorige jaar had zien aankomen.
Bij al de zorg voor eigen veiligheid
waren in het begin van de oorlog nog
tal van Gouwenaars de in groot gevaar
verkeerende steden Heusden, Grave en
Den Briel te hulp gesneld.
Gouda zelf gevoelde zich in Juni '72
reeds zóó bedreigd, dat de poorten en het
stadhuis bij dag en nacht door verschei
dene schutters bewaakt werden
Alle mannen tusschen 18 en 60 Jaar
oud moesten zich beschikbaar houden
om in de wapenen te komen, en de ge
heele burgerij werd gelast, bij een om
singeling van de stad, op het eerste alarm
de vijand vanaf de wallen met allerlei
verdedigingsmiddelen te bestoken
Op aandrang van de Magistraat wer
den telkens bidstonden in de kerken ge
houden „tot afwering van Gods recht
vaardig oordeel en straffen over het lieve
vaderland en om wederom te mogen er
langen zijn Vaderlijke gunsten en ge
nade".
De beide kermissen, die van Pinkst^
ren bij de St. Joostkerk, en die van He
melvaartsdag bij het oude kerkhof, wer
den opgeheven.
Om eigen grootheid te handhaven had
den de Staten de buitengewoon begaafde
Prins Willem de Derde tot aan het begin
van de oorlog overal buiten gehouden,
maar, door de omstandigheden gedwon
gen, hadden zij in hun radeloosheid en
vanwege het onweerstaanbaar aandrin
gen van het volk, hem op 25 Februari
van hetzelfde jaar tot kapitein-generaal
over het zoozeer verwaarloosde leger be
noemd.
Niettegenstaande de Prins energiek die
moeilijke taak op zich nam, e'n met leeu
wenmoed ten strijde trok tegen over
machtige vijanden, weigerden de Staten
hem op de plaats zijner vaderen te stel-
len en stadhouder te maken.
1 Zij hinderden hem zelfs met allerlei
langademige voorschriften en bepalin-
gen.
Ook de Goudsche-Magistraat deed in
de Statenvergadering daar aan mee, tot
dat in Juni van hetzelfde jaar de bur
gerij en die van vele andere steden zoo'n
sterke drang gingen uitoefenen tot de
verheffing van de Prins tot Stadhouder,
dat de Staten hem op 4 Juli, terwijl hij
in het kamp te Bodegraven was. zijn be
noeming deden geworden.
Om het volk te kalmeeren had de Ma
gistraat eenige dagen te voren de Prins
uitgenoodigd in Gouda te komen mid
dagmalen
De Prins nam de uitnoodiging aan, en
kwam in den namiddag van 30 Juni.
De stadsregeering had hem met een
groot deel der schutterij buiten de Klei
wegpoort opgewacht en onder geweldige
geestdrift van het volk naar het Heeren
logement op de Markt gebracht.
Het was een vorstelijke maaltijd die
de Magistraat daar den Prins en zijn
gevolg aanbood, maar toch was het ge
weten van de heeren ten opzichte van de
Prins blijkbaar niet heelemaal zuiver,
daar zij het nóodig hadden geoordeeld
burgemeester Van der Togt tot bij Reeu-
wijk de Prins tegemoet te zenden, om
hem te verzekeren „dat hij heusch met
open armen ontvangen zou worden en
dat de stadsgedeputeerde ter Statenver
gadering vóór 's Prinsen verheffing zou
stemmen".
Volgens besluit van de Vroedschap
moest de Magistraat die toezegging van
burgemeester Van der Togt, bij de ont
vangst aan de Kleiwegpoort zelfs nog
eens uitdrukkelijk bevestigen.
Als tegenprestatie zou aan den Prins
gevraagd worden, dat hij de woelende
gemeente zou vertellen: van de stads-
regeering ten volle bevredigd te zijn.
Het was dien miéWag groot feest in
Gouda. Het volk vatte weer moed, en
deed Gouda's straten weergalmen van:
„Al is ons Prinsje ^nog zoo klein,
Evel zal hij Stadhouder zijn:
Al buigt de stam, f al kraakt het riet,
Evel treurt Oranje niet."
(Wordt vervolgd).
over de schouders. Niet lang duurde het
echter, of de storm van toejuichingen
brak los, zich verheffende in een over
weldigend enthousiasme Inmiddels zwol
ook van de achterzijde van het Paleis
een breed gejubel naar den Dam over;
het waren de hartelijke bewijzen van
aanhankelijkheid, waarmee het aldaar
wachtende volk de naar het Paleis terug-
keerende Koningin-Moeder begroette.
Na eenige oogenblikken vertoonden
zich de herauten van wapenen op het
balcon; met de trompetters plaatsten zij
zich aan de belde hoeken. Daarop ver
scheen de Koningin, en toen kwam aan
de toejuichingen schier geen einde... Het
volk begon als één man het „Wilhelmus"
te zingen^ de muziek van de militairen
viel in. Een oogenblik van zuiver, spon
tane gesetdrift.
Na afloop van de plechtigheid trokken
de troepen, met vliegende vaandels,
slaande trommen en krijgsmuziek van
den Dam de stad in, een militair schouw
spel, dat zeer de aandacht trok van de
duizenden, die langs den weg geschaard
stonden.
Des middags om half drie deden de
Koninginnen een grooten rijtoer door de
stad; het Vorstelijk rijtuig was bespan
nen met zes paarden. Het werd een zege
tocht door het jubelend Amsterdam. Des
avonds om negen uur werd een rijtoer
gemaakt langs de illuminatie.
Den volgenden ochtend om half elf
was er een groote aubade van den Ne-
derlandschen Zangersbond op den Dam
voor het Kon. Paleis; ongeveer 900 zan
gers. met muziek van het 3e, 4e en 7e
regiment infanterie en van de Kon Mi
litaire Kapel van het regiment Grena
diers en Jagers, onder leiding van de
kapelmeesters.
Om één uur dien dag vertrokken de
Koninginnen per rijtuig naar het Palels
van Volksvlijt ter bezichtiging van den
Gouden Koets In de middaguren werd
een allegorische optocht gehouden, die
zeer de aandacht trok. Op het feestter
rein werd een adres van hulde aan de
Koningin aangeboden, door deputaties
van Amsterdamsche werklieden. Van
half zeven was er Cour van gelukwen-
sching van autoriteiten en particulieren
van Amsterdam en van de provinciën.
Des-avonds groot vuurwerk, illuminaties
en waterfeesten op het IJ, waarbij de
Koninklijke Stoet wederom aanwezig
Afwezige Kamerleden in de Nieuwe
Kerk.
Tijdens de Inhuldiging in de Nieuwe
Kerk waren nagenoeg alle leden van de
Eerst en Tweede Kamer aanwezig. Af
wezig waren:
Eerste Kamer: met kennisgeving mr.
H. R. van Marle (wegens verblijf in het
buitenland om redenen van gezondheid).
Een vacature was nog niet vervuld.
Tweede Kamer: Afwezig met kennis
geving: de heeren J. J. van Kerkwijk
(wegens gezondheidsredenen); A. van
Delden (wegens gezondheidsredenen en
hoogen leeftijd)dr. A. Kuyper (wegens
verblijf in het buitenland)J. Th. Smits
van Oyen (gezondheidsrenen). Zonder
kennisgeving: de leden«H. H. van
Kol. G. van der Zwaag en mr. P. J. Troel
stra.
Kwijtschelding van straffen-
Ter gelegenheid van de aanvaarding
der regeering door Koningin Wilhelmina,
werd aan ongeveer 160 gedetineerden of
veroordeelden kwijtschelding of vermin
dering van straf verleend tot een maxi
mum van één Jaar.
In dit élite-koor zongen o.m. mee:
de dames Noordewier—Reddingius, De
Haan—Manifarges en de heeren J. Urlus,
Joh. Messchaert en Jos. Crelio.
In verband met het heuglijk jubileum
van H. M de Koningin, plaatsen wij
heden een Jubileum-puzzle, waarin een
wensch cn een bekend gezegde in dit
verband zijn verwerkt, waarmede iedere
lezer zeker zal instemmen!
Bij deze puzzle moeten 28 woorden ge
vormd worden, waarvan de beteekenis
hier nader gegeven is. *Elk woörd moet in
de figuur ingevuld worden, gaande van
den buitenrand naar den binnenrand.
Voor het invullen der figuur moeten
de volgende letters gebruikt worden: 21
A; 9 D; 18 E; 2 P; 3 O; 5 H; 9 I, 1 J, 9
L, 6 M, 17 N,9 O, 2 P, 6 R, 2 8, 2 T, 2 U,
I W.
Omschrijving.
hoofdstad van Tonkin, en v Fransch
Achter-Indië (laatste letter i
veranderen in „J").
dorp in Noordbrabant (ten Z.O. van
Oss)
jaargetijde.
4 besprenkeling van het hoofd met
water.
5 stadje in het Graafschap Kent
(Elham).
6 geene, niets uitgezonderd.
7 gedeelte der Alpen in Graubunder-
land (Adula).
8 ontkenning.
9 als sub 1 (laatste letter niet veran
derend
10 hemellichaam.
II aanbreken, naderen (fig
12 regeling, regelmatigheid
13 dichtsbb zijnde.
14 hetzelfde.
1
3
18
19
21
15 groote stad in China (Nanki).
16 ongeschonden, onbeschadigd.
17 zijrivier van de Loire (Centr. Frank-f
rijk).
woord waarmede een persoon of zaak I
wordt aangeduid,
voertuig.
zijrivier van de Elbe (Saksen),
dorpje in de Betuwe (laatste 2 let-1
ters „en" vervallen).
22 hoofddeksel.
23 aalgeer.
24 bladeren der boomen of heeste)
25 meisjesnaam.
26 zijrivier van den Donau (Beleren).
27 groote stad in China (Nanpi).
28 vliezige buis in het lichaam vanf
menschen en vele'dieren.
Bij juiste invulling leest men dus:
a. in den buitenrand van l tot en met
28: een wensch;
b. in den binnenrand van 1 tot en met 1
„14: een bekend gezegde.
(Voor het oplossen gebruike met bij j
voorkeur de figuur van de krant!).
De oplossing dezer puzzle kan worden I
gezonden tot en met 3 Sept. aan 't adra j
van onze Redactie. In den linkerbogen-f
hoek der enveloppe schrijve men net 1
woord „Puzzle". Men voege geen ander»
bescheiden hier bil.
Voor de goede oplossingen stellen wij
enkele prijzen beschikbaar
Oplossing en uitslag worden geplaatst I
in ons blad van Zaterdag 10 September.
Over deze prijsvraag wordt geen brief
wisseling gevoerd!
"#IC
22»
EENVOUDIGE MANTEL.
Deze eenvoudige gedistingeerde zwarte
mantel van Georgette wordt gedragen^ op
een toiletje van azuurblauwe crêpe. De
ceintuur van afstekende blauwe tint en de
bijzondere afwerking van de hals maken het
geheel tot iets aparts.
ZOMERAVOND TOILET.
De zeer wijd uitloopende rok van dit roze
crêpe Georgette avondkleed is geheel gegar
neerd met kunstig aangebrachte kant. Ook
de blouse heeft een rijke kantversiering.
VOOR HET LAND VAN DE BERGEN.
Een behoorlijk jong meisje droeg op
voetreis door Zwitserland een rokje van wit
Friesch, met groene biezen afgezet, eW
witte blouse, met groen en rood handbor
duursel met een eenvoudige, breede
ceintuur en daarover een leuk groen
met kleurig geborduurde mod.
Ei
I den Haag, Voorburg. Gouda,
I leiden, Alphen a. d. Riin on l'trecht
naar
0P ZONDAG 4 SEPTEMBER.
I Zie aanplak- f.n strooi,
biljetten.
W.°° e'-""
GOUWE 101 - TEL. 3521.
Giro 80982.
Betaling in overleg met
den kooper.
Uitvoering van alle repa
raties en inruil.
1 ïïH den Haag
1 Gouda, Leidt,, en N-
I «aat naar
i*Nm»BMboa0h
•n Maastrloht
'Vilkeuburg en Heerlen)
OP ZONDAG 4 SEPTEMBER.
^^^Pl^enstroolbilietten.
I plakker
0.kl„, °P P«ntJ#
u «ent hem tooh
I u..-Turmao" ventje
j J '«veelt 0 eponteen
f Va!"" °°m -Turmao" aan
I 'li rookere - een haarlij*
j Dr9*«ntJ» l
ZIE ONZE ETALAGE.
LANGE TIENDEWEG 61 TELEF. 3328.
TURFMARKT 1 TELEFOON 2534 - GOUDA.
ZEER MOOIE AFWERKING. LANGDURIGE GARANTIE.
BUITEN- en BINNENBANDEN en CARRIERONDERDEELEN
uit voorraad leverbaar.
Onze jarenlange ervaring is voor U. een waarborg het beste van het beste
te ontvangen.
enals steeds zeer voordeelig.
Wü brengen hierin een uitge
breide collectie in diverse Viltsoor-
ten, de allernieuwste Parijsche- en
Weener modellen in de laatste
modetinten. Prijzen
en hooger
(boot met ROOD-WIT-ROODEN band om de pijp)
op: DONDERDAG, 1 SEPTEMBER 1938.
ZATERDAG, 3 SEPTEMBER 1938.
ZONDAG, 4 SEPTEMBER 1938.
MAANDAG, 5 SEPTEMBER 1938.
AFVAART: 8.15 uur vanaf OOSTERKADE.
(Walhuisje Reederij de IJsel, 500 Meter vanaf Maasstation)
TARIEF: f 0.50 per persoon.
0.30 kinderen beneden 12 jaar.
Öe tijden van Ver-trek en Aankomst geven aansluiting op do treinen:
Van GOUDA: 7.26 uur n.m.
Van ROTTERDAM: 11.28 uur n.m.
