moe en
neem
i Noury
IQURY
Ba
HET REGEERINGSJUBILEUM VAN
H. M. DE KONINGIN.
NIE
r.50-45.4
De Koningin trotseert
den regen.
Dit blad verschijntdagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
GOUDA
ENSCH OIE
AARHEID WERD
van OSCAR STRAUBS.
mort o’brien lm
I van Hollywood
De eerepromotie van Koningin Wilhelmina
tot Doctor in de Economische Wetenschappen.
Luisterrijke plechtigheid in de aula der Universiteit
van Amsterdam.
GEMEENTEBEGROOTING 1938.
No. 19824
Vrjjdag 9 September 1938
■EZ ’■aak aldus te verstaan, dat
^J"r<ier maatschappij eischt, dat de
wZ*<ler maatschappij een richtsnoer
teT>0°rde universiteit ,nn Un
uur
waar de
de tekorten van vorige dienstjaren.
de
de
de
nde en versterkende
i en geest nieuwe
iervlnd den weldadig
op Uw zenuwen, die
achter maakt. Moe
ien door Tonicum
|e vóór den maaltijd,
n drogisten verkrijg-
n. Dubb. flacon f 2.25
iGOCHTEND 10.30
(11 September)
IN DE GEVANGENIS
lin uitsluitend toegang
boven 18 jaar.
te 25, 30 en 40 cent.
niddag 2 uur MATINEE
lederen leeftijd met
TRBY BREEN in:
BH DIE WAARHEID WERD
Op een rijtoer door de Jordaa”.
Met etfh kleinen stoet is H. M. de Ko
ningin gistermorgen van het Paleis ver
trokken voor een rijtoer door Amster
dam.
Al was reeds een flksche regenbui
neergekomen, de kappen van de calèche
en van de overige rijtuigen werden neer
gelaten, en als zoo vaak bij nationale
feesten stoorde ook thans H. M. zich niet
aan weer of wind. Omgekeerd lieten ook
de talrijke Amsterdammers zich niet
door den regen wegjagen.
Door de Raadhuisstraat, waai de ga
lerij velen een prachtig uitzicht bood,
ging het linksaf de Keizersgracht op, de
belangstelling was hlerzeer groot en har
telijk werd de Koningin hier begroet.
Toen een hevige regenbui neergutste,
stak H. M. de paraplule op, maar de kap
van do calèche bleef neer.
Alle genegenheid, welke langs den weg
tot uitdrukking kwam, werd overtroffen
in de met groen verslefde Willemstraat,
van ouds het hart van de Jordaan.
H. M. gaf last, hier stapvoets te rijden.
De straat was dicht gestroomd met on-
vervalschte Jordaners, die hun volle ge
moed ontlaadden, toen de blauwe calè
che met de Koningin voorbijreed.
Uit de breede ramen puilden de men-
schen, die het juichen en wuiven niet
moede werden.
Buigend en naar alle kanten terug
wuivend beantwoordde de Koningin deze
indrukwekkende recht uit het hart ko-
monde begroeting. Het gebouw van de
dag II u> Dlnad.g Ij u,..
S laar .,„d
>by Braan
kt Mn beroemdheid lm
nfdfilm:
«ang boven 14 Jaar.
tia fietsenstalling,
rée vanaf 25 cent.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.26, per week 17 cent, overal
boorging P«r looper geschiedt. Franco per post per kwataal 8.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA.
Ml onte agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Owe bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef
latere 2745. Postrekening 48400.
Stonden aanvankelijk de poorten van het
bedrijfsleven geenszins aanstonds wyd open
voor de afgestudeerden der faculteit, me’r
en meer1 is deze aarzeling overwonnen en
tegenwoordig vinden de afgestudeerden tal
van belangrijke plaatsen in de maatschappij
voor hen open Steeds meer ook worden ar
mogelijkheden der faculteit aangevat en
dienstbaar gemaakt aan de practi-whe
eischen.
Vervolgens beaprak prof. Fryda den we
de rkeerigen invloed door de stad op de uni-
versiteit en door de universiteit op de stad
jitgeoefend, en de betrekkingen, die tus-
schen beide bestaan. Welke banden ook de
universiteit aan de stad binden, voor alles,
zoo zeide spreker, voelen wy ons gebonden
aan het land en één met de andere univer-
aiteiten in het gevoel van groote vreugde
nu ons land den> dag herdenken mag, waar
op voor veertig jaren de regeering door
Uwe Majesteit werd aanvaard, één ook lr>
onze groote erkentelijkheid voor hetge n
door Uwe Majesteit in die veertig jaren
voor Nederland werd verricht. Vol dank
baarheid voor al wat gy in den tijd van
Uw regeering voor ons land zijt geweest,
heeft de Senaat vooral zleh rekenschap ge
geven van wat gij voor het land waart, als
zijn economisch leven met groote moeilijk
heden den kamp te voeren had en derhalve
meer dan gewone zorgen eischte.
Helaas is dit, vooral in de afgeloopen 25
jaren, meermalen en telkens zelfs voor lan
gen tyd, het geval geweest.
De economische zorgen van het land, al-
r t gaf in dit verband in korte trek-
M^^®™cht van de geschiedenis der
'W* A,.; Universiteit gedurende de
eeuwen- Meermalen heeft de
van Amsterdam er bliik van
tmerkt U den heerlijk
buitengewone middel, tiet
icht en weerstandsvermogen, M
uwen. Geen beter middel om spw
fit te worden!
Door Gedeputeerde Staten teruggezonden aan het Gemeentebestuur
van Gouda.
Ged. Staten eischen dat de reserves van de Genieente-
Lichtfabrieken worden aangewend tot afschrijving
van de tekorten van vorige dienstjaren.
In de senaatskamer.
Nadat de rector-magnificus van het
spreekgestoelte de plechtigheid heeft ge
sloten, begeeft de Koninklijke stoet zich
naar de senaatskamer, waar thee wordt
rondgediend door vjjf vrouwelijke studen
ten .In de senaatskamer, wt-ar ook beide
ministers aanwezig zyn, worden nog de
hoogleeraren der Universiteit aan do Ko
ninklyke familie voorgesteld, welke daarna
wederom bejubeld eerst door de academi
sche jeugd, daarna door het saamgestrooin
de publiek, den terugweg naar het paleis op
den Dam aanvaardt.
Uwe Majesteit geweest. Met dankbaarheid
gedenken wy het initiatief in de kommer
volle dagen van 1914 door Uwe Majesteit
persoonlyk genomen, dat geleid heeft tot
de oprichting van het Koninklijk Nationaal
Steuncomité, dat blijken zou van zulk een
ontzaglyke waarde te zijn. Talloos zjjn de
vraagstukken, van de grootste samenge
steldheid vaak, die de zorg om de economi
sche welvaart van het land te ontwikkelen
of te behouden, met zich brengt. De groote
veranderingen, die de structuur der wereld
de afgeloopen twintig jaren en vooral sinds
de wereldcrisis heeft ondergaan, plaatsten
ook ons land voor een veelheid van gewich
tige en uiterst moeilyke problemen. Wy
kennen de gespannen belangstelling, die wij
steeds bij Uwe Majesteit hebben gevonden,
wy weten, dat Uwe Majesteit vol besef van
oen omvang en hun diepte, hun steeds de
grootste aandacht heeft gewijd. Aan zyn
erkentelijkheid hiervoor heeft de senaat
dezer universiteit, waar de studie van het
economisch, leven een groote plaats in
neemt, uiting willen geven. Hy heeft ge
meend dit te kunnen doen door U de hoog
ste eer te bewijzen, die hem ter beschikking
staat en zoo Uwe Majesteit het doctoraat in
de economische wetenschappen te vellet,
nen. Het is den senaat een groote voldoe
ning, dat Uwe Majesteit heeft toegestemd
deze uiting van zijn erkentelykheid wel te
willen aanvaarden.
Thans moge ik overgaan, tol de plechtige
handeling der promotie.
De promotie.
Gekomen tot dit punt in zijn redevoering,
daalde de rector-magnificus van den kathe
der af en plaatste zich er voor, terwijl de
secretaris van den senaat zich uit de ban
ken der professoren begaf en zich naast
hem stelde. De rector dekte zich, alvorens
de sacramenteele formule uit te spreken,
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijk
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 rgels 2.25, elke regel meer 0.50 Op
de voorpagina 50 hooger.
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek-
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
Uit kracht vat» de bevoegdheid ons bij de
wet verleend, aldus met bewogen doch
vasten steiy de rector-magnificus volgens
t besluit van rector en senaat oo voordracht
van de faculteit der economische weten
schap verklaar ik
Uwe Majesteit, Wilhelmina
Helena Paulina Maria, Ko
ningin der Nederlanden, Prin
ses van Oranje, Nassau, enz.
enz.
Ie bevorderen tot doctor in de economische
wetenschappen en Haar alle rechten te ver.
leenen die door wet of gewoonte aan hef
doctoraat in de economische wetenschappen
zijn verbonden.
Ten bewijze hiervan zal U het diploma
worden overhandigd door rector en secreta
ris onderteekend en met het groot/cgel der
Universiteit voorzien.
Spreker eindigde zijn redevoering met als
tolk ook van den academische:» senaat den
wsnèch uit te spreker, „dpt Uw Volk nop
vele jaren Uwe Majesteit zijn getuigenis
moge kunnen brengen van zijn liefde en er
kentelykheid jegens Uwe Majesteit en Haar
Huis.
De Koningin beantwoordde de rede van
den rector magnificus met een dankwoord,
dat door den senaat en alle aanwezigen in
diepe aandacht staande werd aangehoord.
Het oude Wilhelmus wordt door allen geest
driftig meegezongen, waarna de rector de
plechtigheid sloot. *-
In dezelfde volgorde, waarin de Konink
lijke stoet de aula was binnengekomen,
vertrok hij.
fiOUMHE COURANT
meden. Desnoods zou te dien einde een
gedeelte van de oude tekorten voors
hands nog ongedekt kunnen blijven.
„Echter zijn wij slechts bereid om
hierin te bewilligen, indien onderstaan
de opmerkingen nauwkeurig worden ge
volgd.”
De totale tekorten van vorige dienstjaren,
|.w. 1932, 1933,|1934 en 1935, bedroegen i
Januari 1938 Ki9.046.21.
Dit bedrag dus dient uit de bijzondere
middelen te worden gedekt.
In de allereerste plaats kan dit bedrag
worden verminderd met het batig saldo van
den dienst 1936 en wel met een bedrag van
33.839.67, zoodat het restant tekort blijft
125.206 54.
De reserves van de gemeente-lichtfabrie-
ken bedragen 148.05827. Rekening hou
dende met nadere mededeelingen, B. en W.
gedaan bij besprekingen omtrent de uitvoe
ring der gestelde voorwaarden, kan de re
serve van de gemeente-lichtfabrieken ge
handhaafd blyven op een bedrag van ten
hoogste 39.751.73. Van de reserve moet
dus voor dekking van meergenoemde tekor
ten worden benut 108206.54, waarna op
den kapitaaldienst dus nog een ongedekt
restant-tekort van vorige dienstjaren blijft
tot een bedrag van rond 17.000.
Zooals hiervoor reeds opgemerkt, is B. en
W. van meening, dat de bedryfsreserve-,
onaangetast dienden te blyven bestaan.
Hoewel B. en W. dit standpunt gaarne
zouden willen handhaven, zal evenwel, gelet
op het vorenstaande, om een aanvraag om
rijksonderstand, waardoor dus deze ge
meente in de positie van noodlydendheid
zou komen, te voorkomen, noodgedwongen
over de bedrijfsreserve moeten worden be-
rchikt. Al blyven B. en W. deze wijze van
linanciering niet de juiste achten, toen
dient er wel op te worden gewezen, dal
door gebruikmaking van een groot gedeel
te der reserves, de belangrijke tekorten van
vorige jaren dus een ongedekte schuld
op den kapitaaldienst nagenoeg geheel
worden opgeheven, waardoor in de toe
komst de gewone dienst niet meer met be
dragen tot delging van deze tekorten zal
behoeven te worden belast.
Zeer zeker kan worden aangenomen, dat
deze wijze van financiering vrijwel voor
alle gemeenten, welke uitkeeringen van het
Ryk ontvangen, is of zal worden toegepast,
Zyn B. en W. er dan ook Van overtuigd,
dat momenteel aan. den gestelden eisch ge
volg zal moeten worden gegeven, zy achten
Let niet ondienstig er thans reeds op te
wyzien, dat de waarde van de terreinen der
lichtfabrieken, thans op de balans van het
bedryf vermeld voor een waarde van ƒ8.—
per M2., in verband met de tegenwoordige
grondwaarde, te hoog in waarde is aang‘-
slagén.
Deze werkelijke waarde moet niet hooger
gesteld worden dan 6.per M2.
Het verschil in waarde dient eventueel
door de reserve te kunnen worden opgevan
gen.
In de naaste toekomst zal dan ook de re
serve van het bedrijf wederom moeten wor
den opgevoerd dan wel op een andere wijze
in deze thans onjuiste waardebepaling moe
ten worden voorzien, waarvoor B. en W.
aen raad te zijner tijd nadere voorstellen
zullen; doen.
Voorts is het noodzakelyk dat, nu de re
serve tot een betrekkelyk gering bedrag
wordt teruggebracht, de thans loopende
verzekering tegen machinebreukschade
wordt uitgebreid en wel met een verzeke
ring tegen bedrijfsschade.
Ook omtrent dit punt zullen B. en W. te
zyner tyd nadere mededeelingen doen,
De begrooting van den gewonen dienst
zal dus het volgende beeld geven, waarbij
B. en W. zich voor een gemakkelijk over-
yanmiddag om half vier zijn Hare Ma
jesteit de Koningin, H. K. H. Prinses
Juliana en Z. K .H. Prins Bernhard bij het
gebouw der Universiteit in de Oudeman-
''utapoort «Hgekomen voor de eerepromo-
ik van Koningin Wilhelmina.
Rij den ingang van de Oudemanhuispoort
werd het Koninklijk Gezelschap ontvanger
doord» hoogleeraren Prof, Dr. H. Brug-
.■mn Prof. Dr. J. D. van der Waals MJr.,
IW. Mr. Paul Scholten en Prof. Dr. H A
in Bakel.
Inden gang van de Poort stond in half
nrrfde «erewacht var'de Koninklijk? Stu
itten Schietvereeniging opgesteld, die
door Hare Majesteit werd geïnspecteerd
Ry het overschrijden van den drempel naar
het binnenpleii, van het Universlteitsge-
N8W boden het dochtertje van den rector-
magnificus, prof. Fryda, en een kleindoch
tertje van prof, van der Waals de Koningin
en de Prinses bloemen aan. Op het plein
hidden studenten, leden van de vijf alge
rneere Studenteiwereenigingen te Amster
dam, zich mrt hun vaandels opgestdd
Forsch zongen zij het ,Io Vivat”.
In de vestibule werd H. M. verwelkomd
door den rector-magnificus, prof. mr. dr. H.
Irijda en door den secretaris van den
S«naat, prof ,dr. A. W. de Groot. In< de
Senaatskamer waren de wethouders en de
femeente-secretaris ter verwelkoming aan
wezig. Da leden en secretaris van het col
lege va»» curatoren, de Koogleeraren-ass(*s-
joren en de leden van de senaatscommissie
fcr regeling van de ontvangst, werden hier
iiade Koningin en het Prinselijk Paar voor-
M w»am. dc rtwt voorafff «ann ’I»» ^ker, zVn ateada de ook van
ter de beide podellen.de heerer* Steenken
ich naar de aula b°gaf. Een or-
tan. e Studentenmuziekgezelschaippen
•teliflrk n Aedon zette, toen de Konink-
doet de aula betrad, het W’lhelmus
Ronder elks plechtige tonen het g zel-
whsp naar zijn plaatsen schreed.
Onder de aanwezigen in de geheel gevul-
'’f aula merkten wij oun. op den minister
president, Dr. H. Colijn, den minister van
Onderwjjs, I Kunsten en Wetenschappen,
Prof. dr. J. R Slotemaker de Bruïne, den
“oonitter der Eerste Kamer, mr. W. L.
Baron de Vos van Steenwyk, den voorzitter
Tweede Kam^r, mr. J. R. H. van Schalk,
'oorts de wethouders van Amsterdam, de
®»toren der Universiteit, Mr. L. J. A.
C G. Vattier Kraane en Paul May, de
n van het Huldigingscomité, vertegen-
*g«r8 van kerkgenootschappen, eere-
°ren in het binnenland, de rectors-mag.
«H seOTetar‘asen der senaten der Ne-
Sc*le universiteiten, vele vertegen-
uit de gymnasiale en middel-
Mhcolwereld, delegaties van stilden-
^^Wisaties en de prominente vertegen.
i*yrs van het economische leven van
"Wdani.
^lallen gezeten waren besteeg de rec.
1 ^W^icus der Universiteit van Am-
’’•^Tprof. Frijda, de katheder.
j^k,.ïïrle;erwdkomi1
igjv, oningin te hebben verwelkomd,
Fryda van de bslangstel-
,het athenaeum Illustre reeds in
«en Prins van Oranje mocht ont-
Burgemeester en Wethouders schryien
ran den Raad dezer gemeente:
Bij missive van 26 Juli/1 Augustus j.l.
liebbe»» Ged. Staten dezer provincie de ter
goedkeuring ingezonden begrooting voor
het dienstjaar 1938 teruggezonden.
De bemerkingen van dit college, tot wel
ke deze begrooting aanleiding heeft gege
ten, zyn hoewel gering in aantal, op een
drietal punten van meer ingrijpenden aard,
speciaal wat betreft aantasting van
de reserve der gemeente-lichtfabrieken.
In het voorstel no. 39 van 1937, betref
fende bemerkingen van Ged. Staten om
trent de gemeentebegrooting 193'7, hebben
B. en W. den raad reeds medegedeeld, dat
zy van oordeel zyn, dat de bedryfsreserve»,
zoowel van het Grondbedrijf als het Licht-
bedrijf ongerept dienen te worden gehand
haafd, opdat zy zoo noodig de weerkracht,
der bedrijven, wanneer ongunstige exploita.
tie-uitkomsten optreden, kunnen versterken
en of) die wijze dienstbaar kunnen worden
gemaakt voor het doel, waarvoor zij zyn
ingesteld.
Ook in het voorstel no. 19J, waarbij de
gemeentebegrooting 1938 aai» den raad ter
vaststelling werd aangeboden, is dit stand
punt omtrent het behoud der reserves der
gemeente-lichtfabrieken op goede gronden
ten sterkste bepleit en nader toe^elicht.
Niettemin wordt in genoemd schrijven van
Ged. Staten geëischt, dat deze-reserve than
nagenoeg geheel wordt aangewend tot af
schrijving van de tekorten van vorige
Dienstjaren.
De opmerkingen van Ged. Staten zijn in
het kort als volgt weer te geven:
le. Tekorten van vorige dienstjaren mo
gen niet in den gewonen dienst der ge
meentebegrooting worden opgenomen, zoo
dat dus de uitgaafposten nos. 412 en 414
ten bedrage vai> resp. 2067.44 en
19.958.71 van de begrooting moeten wor
den afgevoerd.
2e. Voor dekking van zoodanige tekorten
(tekorten dus van vorige dienstjaren) wor
den de nog beschikbare bijzondere middelen
aangewend, in casu bestaande uit:
A. het netto batig saldo van
den gewonen dien8t 1936 (bedragend-
33.839.67, waarvan in deze begrooting
is opgenomen 24.82428, zoodat ook
deze inkomstenpost, thans gebezigd
tot dekking van uitgaven van den gewo
nen dienst moet worden afgevoerd).
By de samenstelling van de begrooting
1938 is becijferd, dat het batig saldo van
den dienst 1935 zou bedragen 36.486.57,
waarvan ten bate van de gemeente zou
blyven 24.324.38. De voorloopige r ke
ning over het jaar 1936 geeft evenwel
een batig slot ad 50.431.55, waarvan
2/3 gedeelte of 33.839.67 in de ge
meentekas blijft. Het 1/8 gedeelte komt
ten bate van het Rijk.
B. de bed rijf «reserves, voorzoovei
deze niet voor het doel, waarvoor zy
werden geraamd, noodzakelijk gehand
haafd moeten blyven.
Ged. Staten voegen hieraan toe:
„We nemen aan, dat het restant van de
vorenbedoelde tekorten (tekorten van vori
ge dienstjaren) geheel uit die bijzondere
middelen kan worden gedekt en dat het dan
overblijvende bedrag van de bedrijfsreser.
ve moet worden geacht het bedrag te vor-
men. dat voor het oorspronkelijke doe| dier
reserves intact gelaten moet worde’»”, ter
wijl zy daarna ter motiveering van dit
standpunt laten volgen:
„Wij achten het van veel belang, dat
een aanvraag on» rijksonderstand, waar
door Uwe gemeente in de positie van
noodlijdendheid zou komen, wordt ver
vereenlglng „Tot heil des volks” baadde
in volle verllchtlngspracht. en een groep
kinderen zong het Wilhelmus. Ook de
Blnnen-Oranjestraat kon geen mcnsch
meer bevatten en een zelfde geestdrift
als In de Willemstraat manifesteerde
zich hier.
klokken van de Posthoorn een groet.
Over den Haarlemmerdijk, langs Prins
Hendrikkade en Damrak werd de Dam
over om kwart over twaalf bereikt. Het
was een nieuwe glorletocht, welke de
oude trouw van de Jordaan opnieuw tot
uiting heeft gebracht.
hun banken verrezen en zich eveneens het.
hoofd dekten.
Bij de eerste woorden van den promotor
verhief zich ook Hare Majesteit uit Hair
zetel om staande haar promotie aan te
hooren.
welke uitsluitend den gewonen dienst be
treffen; de z.g. administratieve posten blij
>ren hier dus achterwege.
De ontvangsten worden verlaagd met
24.324.38 (gedeelte van het1 vermoedelii
batig slot van den gewonen dienst 1936),
