)RDÜ
Chamberlain begeeft zich
naar Hitler
racht“
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
0 S E
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
>1
r,
7
Regeeringsdiner in de Ridderzaal.
Aangeboden aan de Indische landsgrooten.
Sultan van Deli spreekt.
Prima BRANDSTOFFEN
A. VINGERLING
No. 19829 Donderdag 15 September 1938 77e Jaargang
BERGAMBACHT, berkenwoude bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz,
Hedenmiddag ontmoeting op den Obersalzberg.
Voldoening in Duitschland, opluchting in Parijs
en Londen.
Onduidelijke situatie.
c verlagen
Oproep aan de cultureele
wereld.
21.
Den Haag.
en.
schap leven.
te
fa
heden zijn eerste vlucht naar het
tot Chamberlain
^Itreffp
IJsseldiik*
yiSTERDAM
jiteindelijk heefe
of méér „krijgt"
de vier eischen.
Runciman deelt mede:
mjj ten
zeer si
n bewezen, die
reputatie niet
EENDRACHT”
jpleveren, doch
ijk zetten!
HRECTIE.
Nederlandsche vertaling van deze gaf
Spreker zelde:
„Namens de hier in de ridderzaal aan
wezige Sultans moge ik Z.E. den Minis
ter van Staat, voorzitter van den Raad
van Ministers, oprecht dank zeggen voor
den ons aangeboden maaltijd, welke de
viering afsluit van den dag, waarop Ko
ningin Wilhelmina veertig jaren over
Nederland en zijn overzeesche gewesten
heeft geregeerd.
Wij danken den Almachtigen God dat
de feestelijke herdenking! van het begin
tot het einde op zulk (een volmaakte
wijze heeft mogen verloopen. Inderdaad
wast het ons bekend, hoe groot de liefde
van het volk van Nederland voor Hare
Majesteit de Koningin was. doch zooals
wij dit tijdens de feestelijkheden zelf
hebben mogen aanschouwen, heeft alle
De herziening van de omzetbelasting.
In het Staatsblad no. 482 is een Kon.
besluit opgenomen, waarin wordt be
paald, dat de wet van 23 Augustus 1938,
tot herziening der omzetbelastlngwet 1933
en wijziging der algemeene wet van 26
Augustus 18Ö2 in werking treedt met in
gang van 1 October a.s., met uitzondering
echter van het eerste lid van art. 12 der
wet van 23 Augustus j.l. (betreffende het
bijzonder Invoerrecht).
Horace Wilson, die met Strang Chamber-
vergezellen fa de
mmister-presL
VailiniuUag vc riung w-*
Tsjecho-Slowaaksche regeering den rlev-
wen toestand onder oogen zien.
Een basis voor nieuwe besprekingen?
Runciman en de ziinen confereeren
melt Henlein.
De vier eischen.
Het wordt thans mogelyk geacht, dat door
de bemiddeling der Britsche missie een basis
voor overeenstemming is bereikt.
Franck heeft ook verklaard, dat de Su-
deten-Duitsche partij bereid is direct een
beroep op alle Sudeten-Duitschers te doen
zich kalm te houden, zoodra voldoening zal
zy’n gegeven aan
De missie van
cht kunt Blapen
neester maken, gebruikt
S E
•gaard, nishje on^
TWEEDE KAMER.
De Tweede Kamer zal Dinsdag 20 Sep
tember om 4 uur een vergadering hou
den. Aan de orde is: de aanbieding van
de rijksbegrootlng voor 1939 en het op
maken van de nominatie voor het voor
zitterschap
De Nederlandsche regeerlng heeft gis
teravond in de Ridderzaal een diner
et worden en....
schaffen wagen
en de regeering
assis
f 1390.—’)
1655.-*)
f 1695—
f 1750—
2240—
2350—
I 2450—
f 2520—
e|en 13900—
60 rem-pk motor;
a (indien leverbeer)
Wilt U óók
voor a.s. Winter? Bestel ze dan bij
v.h. S. D. Boon Co. Stationsweg.
NU ZOMERPRIJZEN.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoore^ide tot den bezorgkring)
1—5 regels 1.30, elke regel meer f 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1-5 regels 1.55, elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnuinmer 20
bjjslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 rgels 2.25, elke regel meer 0.50 Op
de voorpagina 50 hooger.
handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek-
Gewone advertentiën «n ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prtfs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
rp gesteld en de
ouden wagen in
ra
Rekenkamer, de president van de Neder
landsche Bank en eenige andere civiele
of militaire autoriteiten, velen met hun-
i ne dames.
Namens de regeerlng heette de minis
ter-president, dr H Colijn, allen wel
kom, in het bijzonder hunne hoogheden
Toeankoe Amaloedin Sant Perkasa
Alamsjah, Sultan van Dell. Toeankoe
Machmoed Abdul Djalil Rachmatsjah,
Sultan van Langkat, Sjarlf Mohamad
Alkadrie, Sultan van Pontianak, en
Maulana Sultan Hohamad Djalaloedln,
Sultan van Boeloengan en voorts leden
der deputaties van den Soesoehoenan
van Soerakarta, van den Sultan van
Jogjakarta, het hoofd van het Mangkoe-
Nagorosche huis en het hoofd van het
Pakoe-Alamsche huls.
De regeerlng stelt er prijs op, zoo zel
de dr. Colijn, uitdrukking te geven aan
haar waardeering voor uw komst. Zij is
in het bijzonder erkentelijk voor de be
wijzen van verknochtheid aan Vorsten
huis en Vaderland, waarvan gij een zoo
sprekend bewijs hebt willen geven
Gij hebt het woord van Hare Majes
teit vernomen, en weergekeerd in uw ge
boorteland, zult gij in staat zijn kond te
doen van de hooge opvattingen, welke
onze Vorstin bij Hare regeering leiden,
van Haar opofferingsgezindheid voor ge
heel Haar volk( zoo hier als overzee.
alle opzichten
iovendien kunnen
analisatie van hel
□kt door de jarek
irbeiders in onze
g van heden de
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bewrgta? per lo°Per K^schiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA.
ze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onrp bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc 2745. Postrekening 48400.
!»in naar Duitschland zal
^rste raadsman van den
dent.
Hij is sedert 1930 de voornaamste advi-
W der regeering en heeft een belangrijk
wndeel jyehad in de besprekingen over
Wo-Slowakije te Londen.
Strang is hoofd van het Centrale Euro-
P^sche departement van het ministerie
buitenlandsche zaken, hij heeft onlangs
^'S na?r BerlÓ'n> Praag en Parijs ge.
om in persoonlijk contact t? komen
n« de Britsche diplomatieke vertegen
Wdigers in die hoofdsteden.
Men hoopt, dat de resultaten van Cham-
enains bezoek aan Hitler belangrijk zullen
'«waren tot een kalmeering in den algo-
^»en toestand en dat Europa „op adem”
>men voor het zoeken naar eer
gouoe tot iïivr.
dag van zijn zelfstandigheid den vasten
wil gehad om den Duitschers alle rech
ten en gelijkberechtiging te verleenen en
dezen wil heeft het opnieuw getoond
door nieuwe voorstellen, die de openbare
meenlng in de gansche wereld beschouw
de als een maximale bereidwilligheid.
Tsjechoslowakije wil rust en vrede. Het
i x wil, zooals het bewezen heeft, met zijn
i sche partij, welke belast was met onderhan- machtlge buurstaten in vrede en vriend-
delingen met de Tsjecho-Slowaaksche regee- ._i--
ring ontbonden is, omdat naar zijn meening j
ten gevolge van de gebeurtenissen in de
uur de noodzakeljjke voorwaarde
voor de voortzetting dnr onderh»nde1in«ren I
overeenkomstig htv
meer bestaan.
Behalve Henlein waren aanwezig de af
gevaardigden
van RuneimL.
Peto en Henderson.”
Geen bespreking tusschen Hodza
en Kundt.
Kundt en Rosche, die tezamen te Praag
zifn aangekomen, hebben een bespreking
met de Sudeten-Duitsche parlementaire club
in het parlement gehad. Een onderhoud
met Hodza heeft nog niet plaats gevonden.
Kundt is naar Praag teruggekeerd om,
naar hij de pers mededeelde, in dezen moei
lijken tijd de parlementaire club niet alleen
te laten, zoo meldt het D.N.B. Hij verklaar
de uitdrukkelijk geen volmachten tot poli
tieke onderhandelingen van de partij te heb-
b n en dus niet in staat te zijn politieke
onderhandelingen te voeren.
verwachtingen overtroffen. Iedereen, oud
en jong, groot en klein, rijk en arm, al
len hebben van ganscher harte hun ge
voelens van liefde, eerbied en trouw voor
hun Vorstin, geuit. En ook al mogen de
politieke inzichten uiteenloopen, wij heb
ben in waarheid gezien, dat het. volk
van Nederland in de vereering van zijn
Koningin één is.
En aldus is ons aller trouw, welke wij
reeds voor Hare Majesteit in ons hart
droegen, nog verdiept geworden
Ook willen Wij der regeering onzen
diepen dank betuigen voor allé gunst
bewijzen welke wij gedurende ons ver
blijf hier mochten ondervinden, een eer
betoon zooals wij zelfs In ons eigen ge
bied wellicht niet zouden ontvangen, en
voorts voor de mogelijkheid, die ons ge
boden werd Uwe Excellentie en de leden
der regeering te ontmoeten.
Ten slotte zij het mij vergund onze
beste wenschen voor een bestendig wel
zijn uit te spreken voor de in deze zaal
aanwezige hoogwaardlgheldsbekleeders
nu wij op het punt staan. Nederland te
verlaten om naar onze eigen landschap
pen terug te keeren. En wij zelfbestuur-
ders, mogen daarbij voor Uwe Excellentie
getuigen van onze- onwankelbare trouw
voor H. M. de Koningin.
Een woord namens de Vorstenlanden.
Namens de deputaties van de Javaan-
sche Vorstenlanden sprak Pangeran
Hangabehl van Solo als volgt:
Allereerst betuig ik U, Excellentie, als
voorzitter van‘den Raad van Ministers,
onzen eerbiedigen dank voor de uitnoo-
diging, die wij van de regeering ontvin
gen om aan dezen feestdisch deel te
nemen in deze historische zaal, in deze
dagen waarin Hare Majesteit de Konin
gin haar veertigjarig regeeringsjublleum
viert.
Wij allen voelen ons als uitverkorenen,
dat ons de eer te beurt is gevallen, als
vertegenwoordigers van de Javaansche
zelf bestuurders uitgezonden te worden
om de gelukwenschen en bewijzen van
aanhankelijkheid en trouw aan te bie
den aan Hare Majesteit en Haar Huls.
Voor de gelegenheid, die ons is ge
boden om de spontane hulde van het
Nederlandsche volk aan H. M bij te wo
nen en gade te slaan, voor de hulp die
wij hebben gekregen en nog zullen ont
vangen, betuig ik de regeering onze diep
gevoelde erkentelijkheid en dank.
Weest U er van overtuigd, dat wij van
dit bezoek aan Nederland, dat zijn cul
minatiepunt heeft in de ontvangst door
Hare Majesteit de Koningin, een onult-
wischbare herinnering zullen houden;
dat wij de Nederlanders hebben leeren
kennen als een hartelijk en gastvrij volk
en dat wij hen en zij ons beter hebben
leeren begrijpen. „Onbekend maakt on
bemind”.
Spreker stelde hierop een dronk In op
het welzijn van de Nederlandsche regee
ring en de gezondheid van het Prinselijk
gezin.
De maaltijd ving aan om acht uur, na
afloop werd In de rolzaal koffie geser
veerd.
de Sudeten-Duitschers
Praag scheidt.
Chamberlain blijft tot Zaterdag.
Naar vernomen wordt zal Chamberlain
hedenmiddag om 4 uur te Berchtesgaden
zijn eerste onderhoud met Hitler hebben.
De besprekingen zullen Vrijdag den gehee-
ien dag worden voortgezet en Zaterdagmor
gen zal de premier naar Engeland terug,
keeren.
Bevestigd wordt, dat dit besluit van
Chamberlain is genomen na voorafgaand
overleg met de Fransche regeering en door
den ministerraad is goedgekeurd.
De tijding ,dat Chamberlain naar Berch-
telgaden zal gaan heeft zich in politiek-
kringen te Londen snel verbreid en groqte
sensatie teweeggebracht. Over het alge
meen had ieder lof voor den moed van den
leider der regeering, die by den Duitschen
Rijkskanselier de zaak van den vrede zal
gaan bepleiten. Dit gebaar, zoo zegt men.
is in de geschiedenis van Engeland zonde
weerga, en het ongewone karakter ervan. i«
in overeenstemming met de buitengewon'
omstandigheden. Men is te Londen over
tuigd, dat dit initiatief den Oorlog van
Europa zal afwenden.
Toen het eerste bericht van Chamberlains
ongewoon besluit te Washington binnen
kwam, kon men in regeeringskringen dp
grootste verwondering constateeren. Het
bericht wilde men aanvankelijk bijna niet
gelooven.
Berlijn waardeert het initiatief van
Chamberlain.
De woordvoerder van het Duitsche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft te.
gen over der. correspondent van Reuter ver
klaard: „Wij verwachten zeer veel van het
bezoek van Ohamberlain in het belang van
den vrede in Europa.
Zijn aanbod is hier aanvaard in denzelf-
oen geest als waarin het werd gedaan. Het
is een ongebruikelijke stap van een Brit-
schen premier en dit is wat hier juist zoo
gewaardeerd wordt. Er blijkt uit, d^t ook
Engeland een open oog heeft voor den ernst
van den toestand, die in een stadium ge
komen is, dat een snelle oplossing gebie
dend noodzakelijk maakt.
Chamberlain voor zijn vertrek.
Hedenmorgen voor zijn vertrek aside
Chamberlain dat de toestand zooals deze
zich de laatste dagen, heeft ontwikkeld, hem
er toe gebracht heeft persoonlijk contact
met Hitler te zoeken.
Mijn politiek is steeds geweest alles in
het werk te stellen om den vrede te ver
zekeren. Dat mijn bezoek aan Duitschland
er toe zal bijdragen meen ik te mogen aan
riemen, gezien de bereidwilligheid van
Rtfkskanselier Hitler om mij te willen ont
vangen.
Ashton Gwatkin heeft vannacht om drie
uur te Asch een bespreking gehad met
Franck. Het verluidt,, dat Franck heef: ge
zegd, dat de Sudeten-Duitschers bereid zijn
de onderhandelingen te hervatten, zoodra
de vier punten van hun ultimatum zullen
zijn aanvaard, doch hij voegde hieraan toe,
dat met het oog op de redevoering van
Hitler en de gewijzigde omstandigheden in
Tsjecho-SIowakije de Sudeten-Duitschers
-ie regeeringsvoorstellen niet langef als e?n
geschikte basis voor onderhandelingen kon
den beschouwen. Wanneer Ashton Gwatkin
vanmiddag te Praag zal terugkeeren zal de
Premier vergezeld door adviseurs.
De Britsche Minister-President Ne
ville Chamberlain heeft zich
hedenmorgen per vliegtuig naar
Duitschland begeven om daar een on
derhoud te hebben met den Duit
schen Rijkskanselier Adolf Hitler.
Chamberlain heeft den Führer,
door bemiddeling van Henderson, den
Britschen ambassadeur te Berlijn, de
volgende mededeeling doen toeko
men;
„Met het oog op den steeds kri-
tieker wordenden toestand stel ik
u voor, onmiddellijk tot u te komen
om te trachten een vreedzame op-
lossing te vinden. Ik stel voor per
vliegtuig te komen en ben morgen
gereed om te vertrekken. U gelieve
mjj het vroegste tijdstip, waarop
en de plaats waar gij mij kunt ont
vangen, mede te deelen. Gij zoudt
n zeerste verplichten met een
jpoedig antwoord.
w.g. Neville Chamberlain.
De Führer en rijkskanselier
heeft daarop geantwoord, dat hij
gaarne bereid is den Britschen mi
nister-president op 15 September
te ontvangen.
Chamberlain wordt hedenmid
dag op den Obersalzberg verwacht.
Hij vertrok hedenochtend om 8.50
uur v.m. (Ned. tijd) per lynvlieg-
tuig British Airways van het vlieg
veld Heston. Te omstreeks 13 uur
wordt hij te München verwacht,
vanwaar hij na een kortoponthoud
naar Berchtesgaden doorgaat.
De premier wordt vergezeld
door Sir Horace Wilson, een zijner
i Uviseurs, en William Strang, het
Wd van de afdeeling Midden-
I Europa van het Foreign Office.
I Awgezien Chamberlain geen
Mch en Hitler geen Engeisch ver
staat, zal William Strang ook als tolk
[optreden.
«el beter U eet, slaftpt
laatste 48
Ik twijfel niet, of gij zult uwe verant-
woordelijke taak straks weder hervatten,
bezield door het verheven voorbeeld van
Hare Majesteit de Koningin.
Ik ben gelukkig het bij deze gelegen
heid jegens u allen te mogen uitspreken,
dat de Nederlandsche bevolking uw
komst heeft gevoeld als een versteviging
van de r^eds zoo hechte banden, welke
de landen van dit Koninkrijk in de ver
schillende deelen der aarde verbinden.
Gij bracht Europeesch Nederland en Ne
derland onder den evenaar dichter tot
elkander uw deelneming aan de plech
tigheden en feestelijkheden in Neder
land deed ons de belofte hernieuwen, lief
en leed met Nederland overzee te blijven
deelen.
Spreker stelde hierop een dronk ter
eere van Hare Majesteit in.
Sultan van Dell spreekt-
De Sultan van Dell antwoordde in de
w Maletsehe taal, waarna Tengkoe Mah-
mengen Tsjechoslowakije heeft, als de- kota Dell, de zoon van den Sultan een
mocratische staat, nooit en te nimmer
een nationaliteit of Iemand anders on
derdrukt en zijn nationaliteitenkwesties
regelt het zelfstandig, volgens zijn de
mocratische principes. Met een rustig
geweten kan het zeggen dat de Duit
schers in het Rijk niet zooveel rechten,
hebben als de Duitschers in Tsjecho
slowakije. De wijze, waarop de Rijkskan
selier Hitler de zoogenaamde onderdruk
king schildert, bewijst dat hij slachtoffer
is geworden van een campagne, die
jarenlang bezig is Tsjechoslowakije In
een valsch licht te plaatsen. Over de ge-
heele wereld heeft dit geen succes ge
had, reeds daarom niet, daar Tsjecho
slowakije niet geweigerd heeft zijn mln-
derhedenpolltlek aan het oordeel van
objectieve waarnemers te onderwerpen.
Tsjechoslowakije heeft, sinds den eersten
kunnen koi
"Plogsing.
^roberlain, die bijna zeventig jaar
°"tinent.
Daladier had zich
la»ileidi^r”PrG8i<lent Da,a<i’er beeft naar
'Mn Dan* het ver*rek van Chamber
Etteren I 5uitBchland verklaard, dat htf
tornen een0” namW,^aK het ’n’tiatief bad
ro,ltact mei en rechtstreeksch
rin^hamberialn tOt 8tand te bren'
?aan 6 met bem mogeiykheid na
\e <raan tot een buitengewone
(MtahkL het zou maken, met
er de meeat
MmeX mWd*,rn verzekering van
flke regeling van het geschil, dat
„De leden der missie van Runciman wer
den om kwart voor twaalf te Asch ontvan-
1 geh door Henlein. Henlein deelde hun mede
I dat de officieele delegatie der Sudeten-Duit-
delingen met de Tsjecho-Slowaaksche regee-
ing der onderhandelingen
iet eerste mandaat niet
Frank en Künzel. De missie
Runciman bestond uit Ashton, Gwatkin,
aangeboden aan de Indische Landsc ho
ten, die hier te lande de viering van het
veertigjarig regeeringsjublleum van H.
M. de Koningin hebben bij gewoond
Aan dezen maaltijd hebben ruim 135
personen deelgenomen, o.w. alle minis
ters, de vice-president van den Raad
van State, de voorzitters van de Eerste
en de Tweede Kamer, de Commissaris
der Koningin in de provincie Zuid-Hol-
land, de oud-gouverneurs-generaal Fock
en De Jonge, eenige oud-minlsteis, de
burgemeesters van Amsterdam en Den
Haag, de chefs van den Generalen Staf
en den marinestaf, de commandant van
het Veldleger, tevens gouverneur der
Rertdentie, de voorzitter van de Algem.
Door de Vereeniging van Tsjecho-
Slowaaksche schrijvers.
De „Vereeniglng van Tsjechoslowaak-
sche schrijvers” heeft aan alle letterkun
dige en cultureele organisaties In de ge-
heele wereld de volgende boodschap ge
richt:
„Wij hebben met onze Duitsche land-
genooten eeuwen lang op cultureel ge
bied vruchtbaar samengewerkt. Wij
hoopten en hebben ons Ingespannen om
ons gemeenschappelijk vaderland een
brandpunt te doen worden van een
nieuw, beter en gelukkiger Europa. Met
volle verantwoordelijkheid verklaren wij
dat ons volk niet schuldig is aan de
catastrophe, die zich voorbereidt. Wij
trachten met al onze krachten den vre
de, die voor ons allen van belang is, te
redden, maar .wij zullen eveneens met al
onze krachten voor de vrijheid van ons
vaderland strijden. Wij wenden ons tot
U met de bede om datgene, wat tot nog
toe de eer en het voorrecht van Europa
en van de beschaafde wereld behoorde,
te bewaren: de waarheid, de geestelijke
vrijheid en de reinheid van het geweten.
Als wij, dit kleine en vreedzame volk op
dezen vooruitgeschoven post in Europa,
tot den strijd gedwongen worden, zullen
wij niet alleen voor ons zelf, maar ook
voor U en voor de moreele en geestelijke
goederen strijden, die aan alle vrije en
vredelievende volken in Europa gemeen
zijn. Niemand moet de oogen voor deze
waarheid sluiten, dat ook andere landen
aan de beurt zullen komen.”
Echo van Hitler’s rede in Tsjecho
slowakije.
De rede van Hitler, waarvan het groot
ste gedeelte aan Tsjechoslowvkije gewijd
was, wordt door de geheele pers in Praag
als dreigend en beleedlgend gekarakte
riseerd, doch zonder concrete eischen.
De „Prager Presse” schrijft In een
hoofdartikel dat de vorm en de voor
dracht op valsche voorstellingen berust
te, waar Hitler bewderde dat de Duit- 1
schers In Tsjechoslowakije onderdrukt
zijn en waaruit dan het recht van het
Derde Rijk wordt afgeleid om zich In
binnenlandsche aangelegenheden te
