eest
rDFfEN
Het Duitsche Memorandum
ibreide
[erjassen,
i
iostuums
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
pdEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz,
e
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
es IV
GOUDA
een
De huidige Tsjecho-Slowaaksehe grenzen.
aangeboden
NT.
IES.
ENHANDEL
>ROEDT.
Haastrecht
Hedenavond spreekt Hitler
voor de radio.
DE EISCHEN VAN HITLER.
Fransch-Britsche besprekingen.
Hedenavond radiorede van den Führer.
1IJZEN leveren.
[BRANDING
voor echtgen. en
natie, drager» eD
iet-leden ƒ!««•--■
rerzekeringsfoiw»
ing»-»ecretare»»*
Prima BRANDSTOFFEN
A. VINGERLING
De houding van de
Kleine Entente.
Bergkammen als vesting,
wallen.
Duitsch-Oostenrüksche
tolgrenzen opgeheven.
I „2_
I „2~
Gasfabriekprijs
-ats bezorgd, incluaef
Hoe Praag oordeelt.
I Vo. 19838 Maandag 26 September 1938 77e Jaargang
B) f 0.25
gaain» .nz. nitrate
1
9, HAASTRECHT.
«d.
"'missie
politieke voorschriften uitgevaardigd.
regeling van alle verdere details. Ge
durende de volksstemming moeten
beide partijen haar militaire strijd
krachten uit de gebieden terugtrek
ken.
Tsjecho-Slowakye zooals een Fransch-
man het in 1919 eens noemde .»een dwaze
WELKE VOLKEN
WONEN IN
TS JECHO-SLO WAKIJE
HET LAND IN HET
HART VAN EUROPA.
EMBER A.S.
Minister Goebbels heeft bekend ge
maakt, dat hedenavond in het Sport
paleis te Berlijn de Führer een groote
rede zal houden, die door alle Duitsche
zenders zal worden uitgezonden.
Op deze bijeenkomst, die om acht uur
Duitsche tijd (8.20 uur Ned. tijd) aan-
vangi, zal Hitler zijn eischen en plannen
inzake Tsjechoslowakije bekend maken.
De rede zal, naar de Duitsche radio
verklaart, een „historische manifestatie”
zijn op een „historisch uur”.
DAGMIDDAG ran
1 uur.
ers gratis toegang.
2351.
TELEF. 2523.
per HJj.
ƒ2.95
3.15
„2.70
,2.90
2.20
2.20
2.35
„2—
,1.85
„2—
„2.15
1.85
1.35
1.45
1.85
staat, geschapen door dware staatslieden
zou zyn”. Men wilde het land, dat als dam
tegen het pan-Gerrnanisme was gedacht,
gemakkelyk te verdedigen grenzen, d.w.z.
de bergketens van het Bohemerwoud, het
t en de Karpaten geven. Zoo ia
het te begrijpen, dat men er toe overging
een staat, waarin niet minder dan 7 vol-
n n<« de prettigst»
iheid in dit seizoen
£INE BETUWE”.
aan
I
-gorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
.jj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoor en.
Onze bureaux zyn dagelyks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef.
fntere 2746. Postrekening 48400.
Het Engelsche plan.
Engeland heeft het plan om de af
scheiding van. het Sudetenland in ver
schillende etappen te doen geschieden
laten varen. Het heele Sudetenland zal
in eens, behoudens natuurlijk een voor
de ten uitvoer legging passenden termijn
worden ontruimd.
De vraag wat het Sudetenland is, waar
het begint, waar het einde is, wilde het
Engelsclje plan uitgemaakt zien door een
internationale demarcatiecommissie.
Haar werk zou vele weken, wellicht
maanden hebben gevorderd. Reeds Don
derdag heeft men van Duitsche zijde dit
plan te >Godesberg als onaannemelijk
van de hand gewezen. Dultschland
Wilt U óók
voor a.s. Winter? Bestel ze dan bij
v.h. S. D. Boon Co. Stationsweg.
NU ZOMERPRIJZEN.
I
te Praag gesteld wordt, is, hoe het gaat
met de nationale schuld en hoe het ge
weldige aantal economische kwesties
moet worden geregeld, die zouden voort
vloeien uit de deellng van een gebied,
dat duizend jaar lang een economische
eenheid is geweest. Aanvaarding van de
Duitsche eischen zou, zoo verklaart men,
neerkomen op financleele en economi
sche capitulatie.
Andere punten van critlek zijn, dat het
plan geen woord bevat omtrent Hitlerk
standpunt ten aanzien van de Poolsche
en Hongaarsche eischen, en ook geen
melding maakt van een Dultschen waar
borg voor het gebied, dat Tsjechoslowa
kije wordt gelaten, noch van een alge-
meenen waarborg overeenkomstig het
Britsch—Fransche plan.
In het kort, zoo redeneert men te
Praag, komen Hitler’s eischen hierop
neer, dat van het eens zoo trotsche ko
ninkrijk Bohemen weinig meer zou over
blijven dan een soort concentratiekamp,
weerloos en zonder mogelijkheid van een
behoorlijk economisch leven.
Steun voor de Tsjechen door
Roemenië en Zuid-Slavië.
Reuter seint uit Boedapest, dat de
vertegenwoordigers van Roemenië en
Zuid-Slavië de Tsjechoslowaaksche re
geering gisteren meegedeeld hebben, dat
hun regeeringen zich nog steeds gebon
den achten door de verdragen van de
Kleine Entente om Tsjechoslowakije met
de wapens te steunen in geval van een
onultgelokten aanval.
Dit bericht wordt door Roemeensche
diplomatieke kringen te Boedapest be
vestigd. ------
Stoyadlnowitsj, de minister-president
van Zuid-Slavië, is Zondagavond uit Bel
grado vertrokken voor een ontmoeting
met Commen, den minister van buïten-
landsche zaken van Roemenië, die uit
Genève terugkeert.
Beide staatslieden zouden in den afge-
loopen nacht te Vinkovcl een bespreking
hebben over den eventueelen terugslag
van de crisis op de politiek der Kleine
Entente.
Havas verneemt, dat te -Boedapest
Zuid-Slavlsch-Roemeensche stappen zijn
ondernomen, om de Hongaarsche rege
ring ervan in kennis te stellen, dat Zuid-
Slavië en Roemenië ingeval van een niet-
ultgelokten aanval op Tsjechoslowaaksch
grondgebied verplicht zouden zijn, de
verbintenissen, die zij als lid van de
Kleine Entente Jegens Tsjechoslowakije
hebben aangegaan, na te komen.
In geheel Roemenië staat men sympa
thiek tegenover Tsjechoslowakije.
De chef van de Fransche generale
staf, generaal Gamelin, naai Londen.
Reuter seint uit Londen, dat de Fran
sche delegatie heeft verklaart, dat Ga
melin, de chef van de Fransche generale
staf, zich heden per vliegtuig naar Lon
den begeeft om zich bij de delegatie te
voegen en de besprekingen mee te ma
ken.
stelt voor, dat een
Duitsch-Tsjechische
De huidige Tsjecho-Slowaaksehe grenzen
Strategische motieven hebben in 1919
de gedelegeerden der vredesconferentie
te Parijs er toe gebracht Tsjecho-Slowa-
küe de grenzen te geven, die zoo vele
nationaliteiten omsluiten.
De door het Tsjechische en Slowaak-
sche volk zelf bewoonde gebieden waren,
naar men uit het verleden reeds tot zijn
schade had ondervonden, uiterst moeilijk
te verdeglgen. Zij bestonden uit de z.g.
Boheemsche natuurvesting, waarvan de
beïgmuren echter bijna geheel in het be
zit der Duitsehers waren on het ooste-
lijjte Karpatenland, die beide door het
Moravische doorgangsland verbonden en
gescheiden zijn. Wilde men nu een ge
makkelijk te verdedigen staat in het
leven roepen, dan moest deze meester
zijn over de bergkammen, die als ves
tingwallen om het land liggen. Masaryk
eischte bovendien nog een verbinding
met den bondgenoot Zuia-Slavië door
middel van een corridor. a«h dezen, laat-
sten wensch werd echter met voldaan,
maar wel kreeg de nieuwe republiek de
beschikking over de bergkammen van
het Bohemerwoud, de Sudeten, het Erts
gebergte en de Karpaten.
Het is duidelijk dat Tsjecho-Slow^kije
na een afstaan der strategisch zoo be
langrijke bergketens voor de invallen
van den vijand geheel open zou liggen.
Dit maakt het*ook begrijpelijk, dat Praag
tijdens de onderhandelingen met de Su
detenduitschers dikwijls een aarzelende
houding aannam, die als onwil om tot
een verzoening te komen kon worden uit
gelegd, en ook thans reeds heeft te ken
nen gegeven dat het deze bergkammen
niet zonder meer wil prijsgeven.
Oe machtige wapenindustrie.
Wat de machtige wapenindustrie in
Tsjecho-Slowakije betreft, zelfs al zou de
Regeering baast het Sudetenduitsche ge
bied de door Hongaren, en Polen- be
woonde landstreken moeten afstaan, zou
het de grootste bron van inkomsten, de
wapenindustrie, behouden.
De Skoden- en Prager fabrieken, de
fabrieken te Brom, Sellier, Bellot en de
Görz fabrieken liggen geheel op Tsjecho-
Slowaaksehe gebied. In deze fabrieken
werken meer dan 100.000 man.
ide prijzen 0.10 per
PW 100 K(
ƒ3.98
„4.19
3-60
3.87
„2.93
2.93
3.13
2.67
„2.47
„2.67
„2.87
„2.47
1.80
1.81
„2.47
„2.11
ET Duitsche memorandum dat Vrij-
H dagnacht door den Dultschen Rijks-
kanselier aan minister Chamberlain is
ter hand gesteld, is Zaterdag door den
Brltschen minister Halifax aan Jan Ma
saryk. den Tsjechoslowaakschen gezant
te Londen, overhandigd, die het inmid
dels aan zijn Regeering heeft doen toe
komen.
De regeering, wetende, dat de vrede
in Europa op het spel staat, zal het Duit
sche memorandum aandachtig bestudee-
ren, in het licht van den internationalen
toestand.
De tekst van het document is niet ge
publiceerd.
het antwoord op de Poolsche nota van
21 dezer, de regeering in beginsel zich er
mede zal vereenigen over genoemde
kwestie onderhandelingen te voeren.
Met ingang van 1 October.
De Duitsche rljksmlnlster van Finan
ciën heeft met ingang van 1 October de
DuitschOostenrij ksche douanegrenzen
volledig opgeheven en daardoor het goe
derenverkeer in Groot-Dultschland ge
heel vrij van rechten gemaakt
Terwijl de invoer van Oostenrijksche
goéderen in het gebied van het oude rijk
reeds twee weken na de aansluiting van
Oostenrijk, n.l. op 26 Maart, vrijgegeven
werd, bleef de douanebeschermlng voor
de vroeger Oostenrij ksche deelen van het
Rijk voorloopig bestaan. Met ingang van
1 Juli werden de invoerrechten voor on
geveer 20 pct. van de leveranties uit het
oude Rijk naar Oostenrijk opgeheven.
Thans zijn ook de invoerrechten voor de
resteerende 80 pet. der leveranties opge
heven. In zooverre als het Oostenrij ksche
bedrijfsleven nog bescherming tegen het
sterkere bedrijfsleven van het oude Rijk
behoeft, zijn daartoe strekkende markt-
nnlit.iplrp vnnrunhrifto-n nltanvanvrltoa
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar dt-
per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55. elke regel meer f 0-30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
btfslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den pry’s.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0 50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeeiingen by contract tot zeer gereduceerden
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
De Londensche discussies.
Het BritsChe kabinet is Zondag den
geheelen dag in conferentie bijeen ge
weest. In de avonduren zijn de Fransche
ministers Daladier en Bonnet te Londen
aangekomen. De besprekingen van de
Fransche ministers met de Britsche col
lega’s duurden tot laat in den nacht.
Bij de Fransch-Britsche besprekingen
bleven in elk geval twee dingen op den
voorgrond staan: Frankrijk en Engeland
blijven bereid, mede te werken aan ver
der overleg voor een vreedzame oplos
sing van het conflict, doch gewelddadig
optreden zou verder overleg onmogelijk
maken.
Engeland en Frankrijk zouden niet
lijdelijk willen toezien, indien de situatie
door geweld in een bepaalde richting
wordt geforceerd.
Praag wil onderhandelen met
Warschau.
Blijkens te Warschau ontvangen be
richt wil de Tsjechoslowaaksche regee
ring met Polen onderhandelen over zijn
territoriale eischen in zake het op Tsje
choslowaaksch gebied geleden deel van
Sllezië.
Naar Reuter meldt, is officieel ver
klaard, dat den secretaris der Poolsche
wensche, dat om te béginnen de geheele legatie te Praag is medegedeeld, dat in
grensstrook, voor zoover deze volgens i J
Duitsche statistische en ethnologische
gegevens is, als een aaneengesloten ge
bied bij Dultschland wordt gevoegd, on
geacht het verschijnsel dat niet In alle
deelen van dat gebied het Duitsche aan
deel aan de bevolking even groot zal zijn.
De hoofdzaak is, dat over een week de
afstand van alle grensgebieden
Dultschland een. aanvang neemt en ook
alle burgerlijke Tsjechische overheids
personen uit dit gebied zullen verdwij
nen. Dit behoort tot 'de eischen, waarop
Dultschland niet wil laten afdingen.
Eischen van Polen en Hongarije
dpor Hitler niet gesteld,
voornaamste concessies,
Bij aanvaarding van het Duitsche
plan zou er van Bohehtén slechts een
concentratiekamp overblijven.
Het standpunt, dat men te Praag in
neemt ten aanzien van de definitieve
eischen van Hitler is, naar de diploma
tieke correspondent van Reuter meldt, I
dat de aanvaarding van het Duitsche
1 plan gelijk zou staan met algeheele ca
pitulatie van de staatssouvereiniteit. Er
wordt o.a. op gewezen, dat het gebied,
dat moet worden afgestaan, de voor
naamste linie der Tsjechoslowaaksche
verdedigingswerken insluit, zoodat Tsje
choslowakije zonder middel van verdedi
ging zou worden gelaten.
De cisch, dat alle Sudetendultschers,
die dienst doen bij het Tsjechische leger
en de politie, ontslagen worden en huis
waarts kunnen keeren, zou, zoo redeneert
men verder, indien hij werd ingewilligd,
dezen Sudetenduitóchers in staat stellen,
\an binnen uit tegen den nieuwen Tsje-
chischen staat te ageeren. Wat het ple
bisciet betreft, doet men uitkomen, dat
Dultschland de gebieden van de volks
stemming zou kunnen regelen zooals het
dat wenscht. Het zou bijvoorbeeld öen
regeling kunnen treffen, op grond waar
van een klein district met een kleine
Duitsche bevolking, zou moeten stemmen
in een aangrenzend gebied met een over
wegend Duitsche bevolking.
Een andere vraag, die volgens den di-
plomatieken correspondent van Reuter
[(.OlDSt JIE COURANT.
ken wonen, in het leven te roepen. De be
volkingsgroepen, die men hier vindt zyn:
Tsjechen, Duitschers, Slowaken, Roethee- 1
nen, Hongaren, Polen en Moravische Slowa
ken. De gebieden, die zy bewonen zyn op
het kaartje duidelijk aangegeven.
De voornaamste concessies, welke
Dultschland heeft gedaan zijn gelegen j
in de omstandigheid, dat alle plannen
tot verdeeling van Tsjechoslowakije tot
nader order van de baan zijn. Onmid
dellijk zijn dan ook uitlatingen, welke
daarop neerkwamen, dat deze staat van
de landkaart moest verdwijnen, in de
Duitsche pers niet meer te vinden.
Chamberlain is er hardnekkig op blijven
staan, dat er geen samenkoppeling zou
plaats vinden van het Sudetenduitsche
vraagstuk met het vraagstuk van de
Poolsche en Hongaarsche minderheden.
Dit heeft tengevolge, dat Dultschland
voor die staten voortaan door middel van
propaganda in de pers en de radio als
advocaat zal optreden, maar voorshands
niet meer de rol van diplomatiek advo- J
caat van Polen en Hongarije tegenover
Engeland en Frankrijk kan vervullen
Die kwesties zullen dus later op zich zelf
moeten worden beslist.
Anderzijds gevoelt Dultschland weder
niets voor de bekende garanties, zoolang
zulks niet is geschied.
Wat Hillier heeft geëischt.
Naar Reuter van betrouwbare zyde
ir neemt zyn de hoofdpunten van
litle's eischen voor de regeling in
sjecho-Slowakije, zooals deze uiteen-
ftzet zyn in het Duitsche memoran-
fcm, dat door bemiddeling van Cham-
Miain aan de Tsjecho-Slowaaksehe
geering is voorgelegd, de volgende:
Terugtrekking van alle Tsjechische
rjjdkrachten, politie, gendarmerie,
uanebeambten en grenswachten uit
te ontruimen gebieden, zooals deze
teengezet zijn in de bü het memo-
ndum gevoegde landkaart.
Dit gebied moet op 1 October aan
uitschland worden over gedragen,
et ontruimde gebied moet in zijn
igenwoordigen toestand worden
rergedragen, d.w.z. zonder dat de mi-
iaire, economische of verkeersinrich-
ügen, met inbegrip van de grondor-
pnisatie van den luchtdienst en alle
Mèostations, vernield of onbruikbaar
Bhaakt zyn. Het rollend materiaal
Ina het spoorwegnet in het gebied
|Wt in on beschadigden staat worden
■gedragen.
I De Duisehe regeering gaat er mede
woord, dat een gevolmachtigde ver»
Ikpawoordigei van de Tsjecho-Slo-
Iwimche regeering en het Tsjecho-
I•waaksche leger wordt toegevoegd
het hoofdkwartier van de Duit-
|*ke militaire strijdkrachten, om de
Wderheden van de wijze van uit- j
I *ring der evacuatie te regelen.
I De Tsjecho-Slowaaksehe regeering I
|*et onmiddellijk alle Sudetgnduit- 1
l’Aers die waai- dan ook op het gebied j
|fla den Tsjecho-Slowaakschen staat j
l^st doen bij de militaire strijd-
|“Witen of bij de politie, ontslaan en
l*8taan huiswaarts te keeren.
I Tsjecho-Slowaaksehe regeering
PoMtteke gevangenen van
ptsch ras vrijlaten.
I. De Duitsche regeering is bereid toe
l*^aan/ dat vóór 25 November uiter-
|?^n v°lhsstemming wordt gehou-
I ’n n°£ na^er vast te stellen ge-
Veranderingen in de nieuwe
y voortvloeiende uit de volks-
moeten door een Duitsch-
I tn# S- een internaü°nale
lïi16 W01den geregeld. De volks-
ISa08 m°et ge8Cl'ie<len onder
I een interaationale com-
I ^techland
I hebbende
I'’’^missie wordt ingesteld, voor de
Mussolini heeft Tsjecho-Slowakye, het
land in het hart van Europa, den „mozaiek-
staat” genoemd en een blik op het hierby
af gedrukte kaartje bewyst, dat in dezen
naam zeker een kern van waarheid schuilt.
Anderzijds is het niet geheel waar, dat Ertsgebergte
m 1 „OrtV. t 1
staat, waarin niet minder dan 7 vol-
