’Pi
GOUDA
NIEÜWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
FABRIEKEN 'NAAffl
I
Dagorder
van chef Generale Staf.
DUITSCHE TROEPEN IN HET SUDETENLAND.
DE OPMARSCH BEGONNEN.
Praag staat Teschen aan Polen af.
Een actoord met Hongarije spoedig te verwachten.
München: eigenlijk een
Fransch initiatief.
I
Engeland’s Koning
dankt zijn volk.
No. 19844 Maandag 3 October 1938 77e Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN. BOSKOOP, GOUDERAK. HAASTRECHT. MOORDRECHT. MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN. STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz,
der conferentie van München, het ver-
©AM
intemeerd, noch over de vooraanstaande
Tsjechische onderdanen, die in Duitsch-
land werden gearresteerd en als gijze-
laars werden vastgehouden.
van den oorlog heeft willen besparen. Ik
zou nu mijn dank willen betuigen aan de
Een reeds geregelde kwestie-
Imredy heeft tegenover een medewer
ker van het Hongaarsche telegraafagent-
schap een verklaring afgelegd waarin hij
zeide, dat het lot der Hongaarsche min
derheden geregeld moet worden volgens
het standpunt van de regeering te Boe
dapest op den grondslag van het recht
tot zelfbeschikking en op voet van ge
lijkheid
„Ik ben van meening”, aldus Imredy,
„dat sedert de besprekingen te München
17 cent, overal waar de
8.15.
Bureau: MARKT 31, GOUDAl
Ontruiming binnen tien dagen.
Economische moeilijkheden.
Economische moeilijkheden.
De Tsjechische regeering heeft naar
Reuter meldt, de aandacht van de Brit-
Sche regeering gevestigd op de economi
sche moeilijkheden, welke ontstaan na
de overeenkomst van München. De Tsje
chische regeering heeft de hoop uitge
sproken, dat de Britsche regeering on
middellijk haar volle aandacht hieraan
zal schenken.
Verder heeft de Tsjechische regeering
er opmerkzaam gfemaakt, dat in de over
eenkomst van München wordt aange
drongen op het bijna onmiddellijk in
vrijheid stellen van alle Sudetenduitsche
politieke gevangen, doch dat geen woord
is gezegd van de Tsjechische belasting
ambtenaren en andere ambtenaren, die
naar Dultschland zijn gevoerd en ge-
In den Franschen ministerraad heeft
president Lebrun in de aan Daladier ge
brachte hulde ook Bonnet laten deelen.
Het is namelijk de minister van bui-
tenlandsche zaken, die op 27 September
aan den Brltschen gezant te Parijs, sir
Eric Phipps had verzocht, er bij zijn
regeering op aan te dringen, dat een
nieuwe poging zou worden ondernomen
om. tot een minnelijke schikking te ge
raken.
Bonnet heeft, in nauwe samenwerking
met Daladier instructies opgesteld voor
den ambassadeur te Berlijn. Deze ontving
opdracht, den Führer met nadruk te
wijzen op den grooten ernst van den toe
stand en te doen uitkomen, dat er voor
Dultschland geen redenen bestonden,
den Europeeschen vrede in het geding te
brengen en daardoor het gevaar te loo-
pen, dat de aanzienlijke voordeclen, die
het reeds had verkregen, verloren zou-
^Ue a
’andaag
sche gebieden, krachtens deze beginse
len. oen geregelde kwestie is."
De meening van den minister-presi
dent wordt versterkt door de opvatting,
die gisteravond In bevoegde kringen te
Boedapest wordt uitgesproken. Volgens
t deze kringen schijnen de besprekingen
op de meest gunstige wijze te verloopen.
Sommigen verwachten reeds zeer spoedig
de afsluiting van een accoord tusschen
Boedapest en Praag gelijk aan dat tus
schen Praag en Warschau Het regee-
ringsblad Puggct Lenseg verklaart in
l een speciale editie, dat Krofta zich re-
1 kenschap geeft van de noodzakelijkheid
eener snelle regeling. De Tsjechoslo
waaksche minister van buitenlandsche
zaken maakt In zijn antwoord op de
Hongaarsche demarche opmerkingen, die
toonen. dat zijn regeering zich eveneens
bewust is van de noodzakelijkheid eener
1 snelle regeling.
De ontvangst van Hitlér te Berlijn.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
„De eerste kanselier van het Groot-
Dultsehe Rijk, de bevrijder van de Bu-
detenduitschers van het juk der Tsje
chen, is Zondagmorgen 10 uur 42 op het
Anhalten-station te Berlijn aangeko
men.”
Alle leden van de regeering, de gouw
leiders, hooge officieren en de groepslei
ders der partij waren aanwezig.
Aan het hoofd der regeering hebben
Göring als minister -president en Göbbcls
als gouwleider van Berlijn den Führer in
de rijkshoofdstad verwelkomd.
Reeds te vijf uur in den morgen had
den de eerste kijklustigen in den om trek
van het station de beste plaatsen Inge
nomen en tegen 10 uur was op het ruime
voorplein geen plaatsje onbezet
Göring was te 10 uur met een voortrein
uit München gekomen. Op het perron
waren tevens Konrad Henlein met Lo- 1
renz, den gouwleider van de nieuwe
„Mittel-Stolle" aanwezig. Burgemeester
Lippert en graaf Helldorf, de hoofdcom
missaris van politie, voegen zich bij de
eeregasten als Hitler over het perron
naar den uitgang gaat, waar hij voor het
publiek zichtbaar wordt. De kapel van de
Italiaanschc spoorwegarbeiders, die spe
ciaal voor deze gelegenheid naar Berlijn
is e
deren en de Glovinezza. Een golf van
geestdrift laait op als Hitler tusschen
Göring en Ribbentrop met Göbbels en
Frick ter weerszijden in den uitgang ver
schijnt.
Het station en het stationsplein zijn
met vaandels en bloemengulrlanden ver
sierd. De uitgang aan de Möckerstraat
is vrijgehouden en van hier uit begint
Hitler zijn triomftocht door de stad. De
S.S.-maimen, die hier voor de afzetting
zorgen, hebben groote moeite de menigte
in bedwang te hpuden. Vensterruiten en
daken zijn zwart van de menschen.
Hitler inspecteert eerst de eerewacht
vah S.A., politie en N.8.K.K. manschap
pen.
Duizenden hakenkruis-vlaggetjes wor
den omhoog geheven en het gejubel van
de menigte overstemt de fanfares van de
militaire kapel. Hitler stapt met Göring
en Göbbels in den eersten auto, die da
delijk den weg naar de rijkskanselarij
inslaat. Als de laatste der volgauto’s
verdwenen is, aldus het D.N.B., breekt
het volk door de afzetting en met tranen
De chef van den Generalen Staf,
luitenant generaal I. H. Reynders,
heeft de volgende dagorder uitgevaar
digd:
Nu tengevolge, van de verbetering in
de buitenlandsche verhoudingen het
oogenblik is aangebroken, waarop de
door de regeering noodig geachte mili
taire voorzorgsmaatregelen geleidelijk
kunnen worden ingetrokken, voel Ik mij
gedrongen u officieren, onder-ofBele
ren, korporaals en manschappen, Inge
deeld bij de grensbeveiliglng, de kustbe-
velliglng en de luchtverdediging mijn
bijzondere waardeering te betuigen voor
de snelle en doeltreffende wijze, waarop
de bevelen tot het innemen van de oor-
logsopstelllngen ten uitvoer zijn ge
bracht.
Het door de regeering beoogde doel
de beveiliging van ’s lands grenzen en de
dekking van een mogelijke algemeene
mobilisatie is volkomen bereikt. On
getwijfeld zal het u allen tot voldoening
strekken, te weten dat de vlotte uitvoe
ring van de maatregelen zoowel op de
hoogere commandanten als op de bur
gerbevolking een uitstekenden Indruk
heeft gemaakt.
In het bijzonder gaat mijn dank uit
naar het personeel van het corps polltle-
troepen en naar dat van de Ilde batal
jons, welke met opgewektheid en buiten
gewone toewijding gedurende eenige
weken hun zeer zware diensten hebben
verricht.
Over enkele dagen reeds zullen de op-
geroepen dienstplichtigen met groot ver
lof kunnen vertrekken en vervolgens de
Ilde bataljons naar hun garnizoenen te-
rugkeeren. Ik vertrouw, dat ook gedu
rende deze dagen de ijver en plichtsbe
trachting geen oogenblik zullen verflau
wen en dat het vertrek met groot verlof
oen even rustig en ordelijk verloop zal
hebben als de opkomst onder de wape
nen.
Van allen is gedurende de afgeloopen
dagen bijzondere inspanning gevraagd
en velen uwer hebben zich door de op
roeping In werkelijken dienst groote op
offeringen moeten getroosten.
U allen kunt ervan overtuigd zijn, dat
het Nederlandsche volk In breede krin
gen de wijze, waarop de militaire voor
zorgsmaatregelen tot stand zijn geko
men, waardeert en u dankbaar Is voor
het aandeel, dat gij hierin hebt gehad.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc 2745. Postrekening 48400.
van vreugde omhelst men elkaar en
wenscht elkaar geluk, dat de vrede door
den Führer is behouden.
Op den Wilhelmsplatz was het enthou
siasme bijzonder groot. Enkele minuten
na zijn aankomst op de Rijkskanselarij
j verscheen Hitler met Göring en Henlein
op het balcon.
In spreekkoren bracht het volk hem
dank.
Waardoerend telegram van Chamberlain
aan Daladier.
De Koning van Engeland heeft Zon-
dag uit het Bucklnghampaleis de volgen
de boodschap tot zijn volk gericht:
„De tijd van angst is voorbij en wij
zijn vandaag in staat, onzen dank aan
i den Almachtige te brengen voor Zijn
I gunst, dat Hij ons de verschrikkingen
lal VUUl UV6V *’**-* rlrv, Tt_
gekomen speelt de Duitsche volkslle- j
mannen en vrouwen van, dit land voor
hun kalmte en vastberadenheid geduren
de deze critleke dagen en voor de bereid
willigheid, waarmede zij voldaan hebben
aan hetgeen van hen geëischt is. Na het
schitterende werk van den eerste-minls-
ter voor de zaak van den vrede Is het
mijn vurige hoop, dat er een nieuw tijd
perk van vriendschap en welzijn zal aan
breken onder de volken der wereld.”
Minister-president Chamberlain heeft
aan zijn Franschen collega. Daladier,
oen telegram gezonden van den volgen
den inhoud:
„Bij mijn terugkeer te Londen wensch
ik u, mijnheer de premier, mijn waardee
ring en erkentelijkheid re .betuigen voor
uw loyale hulp en medewerking gedu
rende de jongste dagen van spanning en
tevens van mijn bewondering blijk te
geven voor den moed en de waardigheid,
waarmede gij uw groot land hebt ver
tegenwoordigd. In de verklaring, die de
Duitsche rijkskanseller en ik gisteren
onderteekenden, stemden wij overeen in
de erkenning, dat onze belde volken ver-
Nu nog Hongarije.
In de protocollen omtrent de besluiten
van de te München gehouden vier-mo-
gcndheden-conferentlo, Is op Indirecte
wijze te kennen gegeven, dat thans ook
het Hongaarsche vraagstuk in Tsjecho-
slowakije geregeld dlehde te worden. De
Hongaarsche minister-president Imredy
heeft zich in zijn radiorede van Zater
dag met dit probleem bezig gehouden.
Hij nam als grondslag het verlangen van
Hongarije, dat met de Hongaren op de
zelfde wijze gehandeld wordt als met de
andere nationaliteiten.
Nadat de Tsjechoslowaaksche regee
ring de kwestie van de Poolsche minder
heid in Tsjechoslowakije geregeld had
door tot aanvaarding van de Poolsche
voorstellen, te besluiten, heefï zij het ini
tiatief genomen tot stappen, welke rege
ling van het Hongaarsche vraagstuk be-
oogen.
Zaterdagavond om 11 uur heeft de mi
nister van buitenlandsche zaken Krofta
aan, den Hongaarschen gezant te Praag
een nota overhandigd met een voorstel
der Tsjechoslowaaksche regeering om zoo
spoedig mogelijk een engde commis
sie van Hongaarsche en Tsjechoslowaak
sche deskundigen tevormen om het
vraagstuk der Hongaarsche minderheid
in Tsjechoslowakije te bestudeeren en
voorstellen tot oplossing van dit pro
bleem voor te bereiden.
Vrijwel tegelijkertijd heeft de Hongaar
sche gezant aan Krofta een nota over
handigd, waarin de Hongaarsche regee
ring, rekening houdende met het besluit
der conferentie van München, het ver- In de
langen te kennen geeft, dat direct tus- i vred^
schen de regoeringen te Boedapest en
Praag onderhandcllngen worden geopend
en aan de regeering te Praag verzocht
wordt, spoedig te antwoorden, wanneer
en waar de Tsjechoslowaaksche regee
ring bereid zou zijn, deze onderhandelin-
gen aan te vangen. De Hongaarsche re
geering Is van oordeel, dat het in het be
lang is niet alleen van de beide betrok
ken staten, doch van geheel Europa,°dat
deze onderhandellngen spoedig worden
gevoerd en dat zij een positief resultaat
Webben.
Vreugde ook in Teschen.
««stdrltt groot In het.Sude-
mi 00k Teschen heeft een vreugde-
Ïoïl?ag door8emaakt. Het Poolsche
Z ?onda8. geestdriftig toegejuicht
ÏL® ?evolklng’ het tot nu toe Tsje-
«cne deel van de stad Teschen bln-
^emarcheerd Het dQor TsJechoslo_
aan Polen afgestane gebied zal
uitgebreld tot een om-
nm 18 K M. rond de stad Tegen 10
teten\«ï?en de twee districten Te-
R a en Frelstadt geheel bezet zijn
TeschJ! mofgens om 11 uur begon
n zich gereed te maken voor den
feestelljken intocht. De stad werd met
Poolsche vlaggen versierd, over de stra
ten werden groote doeken gespanhen
met de woorden: „Weest welkom! Wij
zijn voor altijd vereenlgd.” Poolsche
agenten kwamen de stad binnen om voor
de afzetting te zorgen en naarmate de
tijd verstreek, trokken steeds meer men
schen naar de grens, om getuige te zijn
van het historische oogenblik, dat de
Poolsche troepen de grens zouden pas-
seeren en bezit nemen van het nieuwe
aan Polen toegevoegde gebied.
In het Poolsche gedeelte van Teschen
stonden de troepen opgesteld, dl? voor
de bezetting zouden zorgen. Per radio
hield de opperbevelhebber van het Pool
sche leger, maarschalk Smigly Rydz,
eerst oen rede, waarin, hij o.a. zeide:
„Trekt vandaag de rivier de Olsa over,
die gedurende 20 jaar de vertederende
rol van grens heeft vervuld. Vandaag
wordt dat anders, door den krachtigen
wil van de Poolsche natie. Verpersoon
lijkt dezen wil. Met u trekt de grootheid
van de Poolsche republiek over de rivier
en daarom kijkt Polen met trots naar u.
Ik heb altijd vertrouwen in u gehad en
de eer, die u heden ten deel valt, moet u
voor de toekomst bezielen. Brengt hulde
aan hen, die, zonder uniform, aan den
anderen oever van de Olsa hebben ge- I
streden en hun leven hebben opgeof
ferd.”
De Poolsche regeering. teleurgesteld
door het accoord van München, had Za
terdag zich In allerijl met een nota tot
de Tsjechische regeering gewend, en
eischte onverwijld teruggave van Tesjen.
De regeering te Praag verklaart door de
omstandigheden te zijn gedwongen
aan den eisch van Warschau
toe te geven.
Het volgende offlcleele communiqué
is daarop Zondag door de regeering te
Praag gepubliceerd: De Poolsche nota
van 30 Sept., welke met name de eischen
preciseerde van de Poolsche regeering
ten aanzien van de teruggave van Sile-
zlsch Tesjen aan Polen, is vandaag in
vollen omvang door de regeering van de
republiek Tsjechoslowakije aanvaard.
Ovo-eenkomstlg de strekking van de
Poolsche nota zal het gebied van Tesjen
op 2 October des middags om twee uur o
aan de Poolsche militaire autoriteiten i aanhechting van de geheel Hongaar -
worden overgedragen.
Deze ontruiming en overdracht, als
mede die van het district van Frystadt
zal geschieden in een tijdsbestek van
tien dagen.
De kwesties aangaande de afbakening
der andere gebieden, aangaande de
volksstemming voor die gebieden e.a.,
zullen door een accoord met de Tsjecho-
Slowaakse he regeering worden geregeld.
Do Tsjechoslowaaksche regeering zal
terstond maatregelen nemen tot de be-
vrijdlng der Poolsche politieke gevange
nen.
De regeering heeft dit moeilijke besluit
genomen in volledige overeenstemming
met de verantwoordelijke personen der
politieke partijen en is zich wel bewust
van het feit, dat elke andere beslissing
tot nieuwe moeilijke complicaties zou
hebben geleid.
In het district Frydek zal op 25 No
vember een volksstemming worden ge
houden.
den gaan.
Bonnet gaf eveneens opdracht aan den
ambassadeur te Londen, zich naar lord
Halifax te begeven, om te trachten het
daarheen te leiden, dat een stap zou
worden ondernomen bij Mussolini, met
verzoek, bij Hitler te intervenieeren ten
gunste van de handhaving van den vre
de. Chamberlain stemde in met dit denk
beeld en stuurde lord Perth naar Mus
solini, wlen verzocht werd, de voorstellen
van Roosevelt tot het houden van een
conferentie der vertegenwoordigers van
de betrokken mogendheden te Berlijn te
steunen.
Ten aanzien van do vraag, welke re
sultaten verwacht mogen worden van het
pact van vier, is de Fransche pers ver
deeld.
De „Jour” schrijft: „In zijn Lagerhuis
rede heeft Chamberlain zeer duidelijk
uiting gegeven aan zijn indruk, dat Hit
ler, toen hij drffigde met oorlog, onwrik
bar besloten wis de vijandelijkheden te
openen. Dan hadden wij moeten kiezen
tusschen een slecht voorbereiden oorlog
op een ongunstig terrein en de oplossing
van berusting en gezond verstand. Het
zou niet prettig zijn, als Iemand immers
water wierp op de vreugde en het her
stelde vertrouwen, maar wij hebben een
duren prijs betaald.”
De „Figaro” zegt, dat de Duitschers
een groot succes behaald hebben. Zij
hebben een belangrijke herziening der
grenzen verkregen en zien zich verrijkt
met een zeer goed uitgerust gebied. De
Fransche politiek moet nu het Fransche
volk waardig zijn.
T“ .Epoque” schrijft de Kerillis:
-van München maakt ons
zwakker, want wij hebben een bondge
noot verloren. Als wij dus voorheen geen
weerstand konden bieden aan de ge
duchte Duitsche bedreiging, toen wij de
sterkste waren, hoe zullen wij den vol
genden keer ons verzetten, nu wij min
der sterk zijn.”
Het „Oeuvre” vraagt haar lezeressen
met haar mevrouw Chamberlain een ge
schenk aan te bieden uit erkentelijkheid
voor wat haar echtgenoot voor den vrede
gedaan heeft. Het blad opent de inschrij
ving met een storting van 25.000 frans.
(iOlWlE UIUIAM.
rj ATERDAGMIDDAG, klokslag 2 uur
Ij hebben de Duitsche troepen, onder
bevel van generaal Ritter von Leeb, de
vroegere Duitsch-Tsjechoslowaaksche
grens in het Boheemsche Woud tusschen
Reifenberg en Finsterau overschreden
en zijn begonnen met de bezetting van
het gebiedsdeel, dat is vastgesteld in het
accoord van 20 September. Het lag in de
bedoeling dien dag het dal van Moldau
van Friedberg tot Tafelberg te bereiken.
Zondagmiddag te één uur zijn de troe
pen, de tweede zone van het door de
Duitsche troepen te bezetten gebied bin-
nengetrokken
De correspondent van Reuter heeft
het binnenrukken van de troepen in het
dorpje Vogelwald gade geslagen. Even
voor zij het dorp binnentrokken, werden
zij door den dlvislecommandant geïn
specteerd De soldaten werden door do
bevolking aan beide zijden van de grens
toegejulcnt. In de velden in de omgeving
lagen afdeelingen van het Sudetenduit
sche Vrijkorps te rusten. In hun burgcr-
kleeren staken zij sterk af bij de Duit
sche soldaten.
Een grenswacht wees den correspon
dent een aantal heuvels, waar Tsjechi
sche posten hadden gelegen tot giste-
ochtend vroeg, toen zij in goede orde af
trokken. Het bezette gebied is heuvelach
tig en dun bevolkt: er liggen groote
naaldbosschen. waartus^chen kleine ont
gonnen velden. Langs de wegen naar de
grens reden lange convooien vrachtwa
gens, artillerie, luchtdoelartlllerie en
zoeklichten. Vele wagens waren met blqe-
rnea getooid. Langs de wegen werden de
soldaten toegejuicht, doch de burgerbe
volking mocht de troepen niet volgen bij
het overschrijden van de grens.
Tegelijk met de gemengde legerafdee-
llng die bij Waldhausen over de grens
trok is een tweede, even sterke afdeeling
Iets meer naar het Noorden, het Sudeten
land binnengerukt Beide colonnes heb
ben den opmqrsch echter slechts over
.leringen afstand voortgezet. Zij maakten
Ltalt bij de demarcatielijn, welke de eer
ie etappe afbakent. Daar, op circa 1500
«er voor Moldau hebben de troepen
hrtier gemaakt. In de komende dagen
al de bezetting in dit gedeelte van Bu
itenland geleidelijk worden uitgebreld.
terwijl dan tevens ook de andere deelen
>an de beurt komen.
In verband hiermede rollen dag en
nacht militaire transportauto’s met nteu
we troepen langs de wegen. Onafzien
bare colonnes cavallerie trekken door de
grensstreek Tanks, pantserauto’s en mi
litaire motorrijders daveren er langs en
het gevolg is dat het particuliere ver
teer geheel In de verdrukking geraakt.
Henlein Rijksconunissaris.
Dé stad Eger en omgeving is reeds
Wheel ontruimd. De geestdrift van de
bevolking is groot. De bevolking wuift de
soldaten toe, de klokken van de kerken
luiden en de woningen van de Tsjechi
sche beambten zijn verlaten.
j Onder ontzaglijke geestdrift is Konrad
Henlein, die door Hitler belast is met het
bestuur der Sudetenduitsche gebieden,
«mdag te Asch ontvangen.
De huizen zijn met Duitsche vlag
gen en groen versierd en vol spanning u
ocht men op de komende gebeurtenis-
vooral daar bekend is geworden, dat
cL Hitler naar het Sudetengebied zal
...ra®n Vandaag zal hij waarschijnlijk
o Asch over de grens karnen en tegen
Wordt hlJ te Eger verwacht. Om 10
18 de Führer uit Berlijn
’«trokken
ADVERTENTIEPRIJS: Udt Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
1—5 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring
1—5 regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiön in het Zaterdagnummer 20
bU«lag op den prtfs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prifs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regelp 2.25, elke regel meei 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst vap soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prijs Groote letters en randen woeden berekend naar plaatsruimte.
