moe ei
t; neei
m Noury
NOURY
creatie
n
Ft. 7 95
’EREN
kROMA
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Cessie van Memelland aan Duitschland ter sprake.
4
0
Het spionnageproces
te New-York.
TELEF. 2537
Uofyuiger?
>en
le
|e.grljzenl
WASHINGTON VOERT STRIJD OM
GRONDSTOFFEN.
Vele voorzorgsmaatregelen.
Brand aan boord van de
„Deutschland”.
>g fijner
iken enige’ drup- j
Xo, 19864 Woensdag 26 October 1938 77p ïaarrane-
De Hertog van Kent
G.G. van Australië.
4,
Amerika voor de Amerikanen.
klas zaken*
SCH GROEN, NEGEB,
stand te regelen.
un fit u *or
BERISPELIJKE COUPE.
OLLEN TRICOTSTOF.
KUNST VEZELTJE IN.
swroru, uai aan nuoru' van
schip „Europa” onbevoegden zich I
„Blankenburg” en
delen s nthetische rubber te gaan producee-
ren.
ien, die
t. Moe-
■n, Tricotages
soliede Boek
>r de plaatsing
dat U komt kijken
/en chic als (jeugdig
U BEWONDEREN OM
,S U S^OO’N JAPON
IOE DELANA IJ VOOR
PRIJS VOURDEELEN
GEEFS ZULT ZOEKEN
HOOGERE PRIJS. WE
LEMAAL OPNOEMEN.
Het Memel-gebied heeft een oppervlakte
van 2447 vierkante k.m. Het herbergt een
bevolking van 140.000 zielen. Op grond van
het verdrag van Versailles werd dit gebied
aan Duitschland ontnomen. Terwijl de Ge
allieerden nog over de toekomst van dat
gebied spraken, bezetten de Litauers hef
in 1923, Later werd deze inbezitneming er
kend, doch werd bepaald, dat het Memel
land tot op zekere hoogte zelfbestuur zou
krijgen. Feitelijk heerscht in dit gebied
sedert 1934, toen de nationaal-socialisten
de regeering wilden omver werpen, de staat
van beleg.
De jongste mededeeüng van Hitler,
dat Duitschland geen territoriale eischen
meer heeft in Europa, moet volgens
Berlynsche autoriteiten door de Litau-
sche regefering niet verkeerd worden uit
gelegd. Men verklaart, „dat de Führer
nooit gezegd heeft, dat de Duitsche re
geering geen belangstelling meer heeft
in het lot van aan de Duitsche grenzen
buiten het Rijk wonende Duitschers. In
tegendeel zal alles worden gedaan om te
zien, dat hun leven en bestaan worden
gewaarborgd”.
Officieele en politieke kringen te Berlijn
Lebben met voldoening opgemerkt, dat de
Litausche regeering twee wetsontwerpen
met betrekking tot de veiligheid van den
staat, waartegen de in het Memelland wo
nende Duitschers bezwaren hadden ge
maakt, heeft teruggenomen.
Mede met het oog op de grondstoffen
voorziening hebben de Vereenigde Staten
een waar handels-offensief ontketend in de
Zuid-Amerikaansche landen. Op den ach
tergrond van het Brazillaansch-Duitsche
diplomatieke conflict, dat dezer dagen aan
het licht trad, staat mede deze strijd om de
grondstoffen. Van Amerikaansche zijde
voert men een felle propaganda, welke er
op gericht is in de eerste plaats de Duit
sche handels-expansie in Zuid-Amerika
tegen te gaan. Er zijn echter evenzeer
scherpe Bri.tsch-Amerikaansche tegenstel
lingen waar te nemen .In het alg'meen is
het streven van Washington er op gericht,
vreemde invloeden in Zuid- en Midden-
Amerika zooveel mogelijk te elimineeren,
en evenzeer een economische als een poli
tieke M<xnxoe-ddctrineAmerika voor de
Blijde gebeurtenis verwacht aan het
Egyptische en aan het Grieksche hof.
Reuter meldt uit Alexandrië: De 17-ja
rige koningin Farida, die in Januari j.l. ge
huwd is met koning Faroek, is vertrokken
naar het paleis Ras-el-tin, waar zij over c.a.
14 dagen een bljjde gebeurtenis tegemoet
ziet. Behalve een bekende in Alexandrië
werkende Italiaansche vrouwenarts zijn drie
Egyptische doctoren aangewezen om de ko
ningin by te staan.
Naar Reuter uit Athene meld't, verwacht
ook de 21-jarige prinses Frederika, kroon
prinses van Griekenland ,een blijde gebeur
tenis. Haar ouders, de hertog en hertogin
van Bronswijk, zyn daartoe reeds in Athene
aangekomen, alsmede vijf Duitsche ver
pleegsters en een Duitsche vrouwenarts. De
prinses is in Januari j.l. gehuwd met kroon
prins Paul.
Postzakken aan boord van Duitsche
schepen zijn veilig, verzekert
het D.N.B.
Het spionnageproces te New-York is gis
teren voortgezet met het verhoor van Rum-
rich, die bleef volharden by het beschuldi
gen van zijn medeverdachten en in het bij
zonder van den vroegeren soldaat Glaeser.
Vervolgens kwam hij met een verklaring
over een vroegeren Duitschen leider, die
zou hebben médegedeeld, dat de fondsen,
waaruit de spionnen gehonoreerd worden,
door de „Winterhilfe” geleverd worden.
Deze verklaring baarde groot opzien in de
rechtszaal.
Het Duitsche Nieuwbureau publiceert
een verklaring over het postvervoer aan
boord van Duitsche schepen, waarmede het
D.N.B. in feite reageert vop verklaringen,
afgelegd tijdens het spionnageproces te
New-York, hoewel het D.N.B, dit proces
niet met name noemt. Deze verklaring van
Duitsche zijde luidt aldus:
„In de Amerikaansche pers is de laatste
dagen beweerd, dat aan boord' van hst
Duitsche s._—r r_
zouden hebben vergrepen aan de postzak
ken, welke voor de Vereenigde Staten be
stemd waren,. Van officieele zijde wordt
dienaangaande verklaard, dat op de sche
pen van de Nord Deutsche Lloyd, waarmede
de Britsche eri Amerikaansche post wordt
vervoerd, Duitsche en Amerikaansche be
ambten naast elkaar werken. Onbevoegden
hebben, geen toegang tot de ruimten,
waarin die zakken met post worden onder
gebracht .welke niet door de post behoe
ven te worden behandeld. Kort voor aan
komst te New-York wordt de geheele post
ter hand gesteld aan de Amerikaansche
postbeambten, die verantwoordelijk zyn
voor de aflevering te New-York. In alle
havens wordt het verzenden van post be
waakt door de postbeambten en de scheeps
officieren.
Verder is noch den Duitschen zeepost-
beambten ,noch den Noord-Deutschen Lloyd
iets bekend van ongeregeldheden by het
behandelen van de post op de „Europa”,
terwijl ook van Amerikaansche zijde geen
mededeeling dienaangaande is gedaan aan
de Reichspost. De bewering is derhalve ge
heel ongegrond,” aldus besluit deze tegen
spraak van Duitsche zijde.
De Times en andere Engelsche bladen
zijn gisteren weer in beslag genomen, naar
men aanneemt wederom wegens de versla
gen over het spionnageproces te New-York.
591 passagiers aan boord.
De Directie van de HamburgAmerika-
lyn ontving hedennacht bericht dat brand
woedde aan boord van het groote passa
giersschip „Deutschland”. Het schip zou
zich 200 mijl ten Zuid-Oosten van Kaap
Race bevinden. Het heeft S.O.S.-seinen uit
gezonden.
De „Deutschland” was op weg naar New-
York, waar zij Vrijdag zou aankomen. Zij
heeft 591 passagiers aan boord.
Het schip heeft om 11.22 gisteravond
(Greenwichtyd) een S.O.S.-sein uitgezon
den, waarin werd medegedeeld, dat de
brand in ruim 2 woedde.
De „Deutschland” was 20 October van
Bremen vertrokken. Het schip is 21.046 ton
groot en is in 1923 gebouwd.
Volgens heden te Hamburg ontvangen
bericht heeft de kapitein van de „Deutsch
land” geseind dat men de brand meester
is, Geen der passagiers heeft eenig letsel
bekomen. Verschillende andere schepen zijn
in de nabijheid van het schip.
De reis wordt voortgezet, Vrijdag hoopt
men op tijd te New-York aan te komen.
Voorts is nog een oom des Konings, de
graaf van Athlone (broer van Koningin
Mary) gouverneur-generaal in Zuid-Afrik^
geweest.
De hertogin van Kent, prinses Mafina,
zal haar echtgenoot naar Australië verge
zellen.
De Hertog van Kent werd 20 December
1902 te Sandringham geboren als vierde
zoon van den toenmaligen kroonprins, den
lateren Koning George V van Groot|-Brit-
tanmië en Ierland.
De prins, die oorspronkelijk bestemd was
om zee-off icier te worden, heeft het groot
ste gedeelte zgiiïér opleiding bij de marine
genoten. Hij maakte verscheidene groote
reizen, doch hy moest om gezondheidsrede,
nen de vloot verlaten. Hy was toen eenigen
tijd werkzaam bij het departement van bui-
tenlandsche zaken, hetgeen aanleiding gal
tot het gerucht, dat prins George was voor
bestemd om mettertyd op te treden als gou
verneur-generaal van een der Dominions en
dat hij aan het departement voor deze func
tie zou worden opgeleid. Begin 1935 werd
zyn naam genoemd als opvolger van den
toenmaligen Australische» 0 gouvemeur-g'-
neraal Sir Isaac Isaacs.
Inmiddels had de prins het „Foreign Of
fice” al weer verlaten om een leidende func
tie te aanvaarden bij de afdeeling fabrieks-
inspectie van het ministerie van binn'n-
landsché zaken, waarna hij b°gin. 1934 een
reis naar Zuid-Afrika en Rhodesia onder
nam, welke drie maanden duurde.
Den 29en November 1934 werd met groo
ten luister in de Westminster Abdij te Lon
den het huwelijk ingezegend tusschen den
Hertog van Kent én Prinses Marina van
Griekenland, dochter van den niet lang ge
leden overleden prins Nicolaas van Grie
kenland (broeder van wijlen Koning Kon-
stantijn).
Overigens heeft het departement van
Mog nog een tweede lyst gepubliceerd,
prop 54 artikelen staan vermeld, welke
pngr'ljk doch niet volstrekt onmisbaar
Wanneer men bedenkt, dat tijdens den
■uisch-Amerikaanschen oorlog aan het
pie der negentiende eeuw, waarbij Cuba I
pr de Vereenigde Staten werd „bevrijd”,
Kwenzeer tijdens den wereldoorlog, het
fterikaansche leger te kampen had met
l^tigen achterstand in de materieel-voor-
l’W. kan men deze voorzorgsmaatrege
ls op het gebied van den grondstoffen-
|®T<*r te beter begrijpen. De strijd tegen
Hep bijna ongunstig voor de Ver-
Staten af omdat de Amerikaansche
r«en een gebrekkige en slechte uitrus
ts hadden meegekregen. Wat dit betreft,
■’Schillen de Amerikaansche opvattingen
ie«r sterk van de Europeesche, om niet
rWken van de Aziatische. Tijdens den
Woorlog droegen de Amerikaansche
I «ten fjjn ondergoed ,en toonde hun uit-
ook overigens duidelijk het streven,
B5 oorlog op „confortabele” wijle te voe-
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bewrging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc 2745. Postrekening 48400.
kkende en versterkende
aam en geest nieuwe
Ondervind derf vieldadlg
>ed op Uw zenu^i
leerschter maal^
wijnen door Tonicum
leitje vóór den maaltijd,
t en drogisten verkrijg-
acon. Dubb- flacon f 2.25
r de olie en azijn
ila een heerlijke, I
;t ze lichter ver- j
/ooral MAGGI5 F
beste en voor- k
Rubber vormt het voornaamste probleem,
daar men zich wat nikkel betreft kan ver
laten op de niet te onderscheppen leveran
ties uit Canada. By wijze van proef ^jn in
de Vereenigde Staten rubber-plantages
aangelegd; men maakt daarmede echter
slechts langzaam vorderingen. Men kent
planten, die een soort surrogaat-rubber le
veren; voorts is er de synthetische rubber,
die evented is als de natuurlijke maar
veel duurder. Men heeft thans besloten om,
mochten tijdens een oorlog de toevoerwe-
gen versperd of zelfs maar bedreigd wor-
den, terstond met alle technische hulpmid- Amerikanen, af te kondigen en te hand
haven.
GRIEKSCH STOOMSCHIP OP
NIEUWEN WATERWEG
AANGEVAREN EN GEZONKEN.
De bemanning gered.
Scheepvaart gestremd.
Gisteravond is het Grieksche stoom
schip „Chryssi” op den Nieuwen Water
weg nabij Poortershaven In. aanvaring
gekomen met een nog onbekend schip.
De „Chryssi” bevindt zich in zinkenden
toestand. Men zou trachten het schip
aan den grond te zetten.
De „Chryssi” behoort toe aan de ree-
derij der erven P. J. Goulandris te An
dros en heeft een bruto inhoud van 5367
ton. Het is in 1933 te Triöst gebouwd.
De „Chryssi” was van Rotterdam op
weg naar zee.
L. Smit Go.’s internationale sleep
dienst heeft na de binnengekomen me-
dedeelingen onmiddellijk de sleepboooten
„Maas”, zoomede het
bergingsvaartuig „Meermin” naar het
zinkende schip toegezonden. De booten
probeeren thans het Grieksche schip uit
het vaarwater te brengen en ter zijde
aan den grond te zetten
Een later bericht meldt, dat de be
manning op den kapitein en twee stuur-
lieden na van boord gegaan is.
Het schip zit thans op den Noorderwal
bij Poortershaven aan den grond. Het
ligt daar zeer ongunstig, dwars in het
vaarwater, met het voorschip naar den
wal. Hoewel in de mist de positie van
het schip moeilijk te beoordeelen valt,
zoo Is toch wel waarschijnlijk, dat het
achterschip van het vaartuig gedeeltelijk
onder water ligt.
Het Grieksche schip was met kolen op
weg naar Buenos Aires.
De Rijkswaterstaat is naar Poortsha-
ven vertrokken om een onderzoek in te
stellen naar den toestand van het schip
en om te beoordeelen, welke maatrege
len moeten worden genomen om de „Wa
terweg” zoo. spoedig mogelijk vrij te ma-
_>en.
Een sleepboot van J,. Smit Co. heeft
de bemanning aan boord genomen.
De bemanning heeft al haar bezittin
gen mee kunnen nemen.
Een later bericht meldt, dat de Chrys-
sie gezonken Is. Het schip ligt zeer ge
vaarlijk voor de scheepvaart. Daarom
besloot de commissie van het loodwezen
de vaart op den Waterweg voorloopig te
verbieden.
Over het aanvarende stoomschip en de
schade, welke het had opgeloopen, was
laat in den nacht nog niets bekend. Het
schip was in den mist verdwenen en men
neemt aan, dat het dicht in de buurt
voor anker is gegaan. Het moet uitge
sloten worden gea^Jit dat het verder is
opgestoomd. De mist was te dicht.
Tegen middernacht namen de sloep-
booten bij de Chryssi waar, dat dicht in
de buurt een ander stoomschip aan den
grond moest zijn geloopen. Het gaf vier
korte en een lange stpot op de stoomo-
tluit, een teeken dat het aan den grond
zat, echter met werkende machine.-Hulp
kon niet worden verleend omdat het
varen onmogelijk was. Den geheelen
nachts bleef het kantoor van den sleep
dienst te Maassluis In radio-telefonlsch
contact met dé sleepbooten.
Uit het huwelyk van den Hertog en de
Hertogin van Kent zyn twee kinderen.ge
boren; prins Eduard en prinses Alexandra.
Nederland heeft twee maal een be
zoek van den aanstaanden Gouverneur-Ge-
neraal van Australië gehad: den eersten
keer in Juli 1936 toen hy de Britsche Ten
toonstelling het Stedelijk Museum te
Amsterdam opende en zyn Engelsche
rede besloot met de in onze taal uitgespro
ken woorden: „Ik heb de eer deze tentoon
stelling geopend te verklaren”. De Hertog
bezocht in die dagen ook Den Haag, Haar
lem en Delft, en werd door onze Koningin
op Het Loo ontvangen.
Den tweeden keer dat de Hertog in ons
land vertoefde, was ter gelegenheid van
het huwelyk van Prinses Juliana in Januari
1937 toen hij tot de vorstelijke gasten be
hoorde. Onze Prinses was bruidsmeisje by
zyn huwelyk geweest.
Ander de groote mogendheden is de Ver-
^--ewiigde Staten ten zeerste bevoorrecht
vat betreft de voorziening met grondstof
fen, welke in vredestijd noodzakelyk zyn
voor het nationale bedrijfsleven. Anders is
de situatie echter ten aanzien.wan de
grondstoffen voor de oorlogsindustrieën.
Alle groote jnogendheden streven in dit op-
ikht naar autarchie. Het departement van
oorlog te Washington heeft thans een lyst
gepubliceerd van 21 grondstoffen, levens-
en genotmiddelen, welke niet of in zeer ge
ringe mate door de Vereenigde Staten wor
den voortgebracht, en dus moeten worden
gempotterd. Het departement is tevens
een om grondstoffen” begonnen.
Het heeft ee^ plan uitgewerkt, waarbij de
veiligste zeeroutes voor de vrachtschepen
trorden aangegeven, nauwkeurige voor
schriften worden vaStgesteld voor de in
richting en den aanleg van opslagplaatsen,
m aanwijzingen worden gegeven aan alle
fabrikanten hoe te handelen in geval van
wbilisatie met de onder hun berusting
We grondstoffen-voorraden. Het ver
bent de aandacht, dat men zich reeds thans
a feite aan de hoofd] y’nen van dit plan
bedt.
9eze lijst van 21 artikelen, opgesteld
'hot het Amerikaansche Departement van
forlog, omvat aluminium, antimonium,
droom, cocosnoot-basten, huiden, koffie,
Mmm, mangaan, manilla-vezel, mica, nik-
hl, opium, optisch glas, kwartskristal,
Whilver, kinine, rubber, tin, wolfram, wol
ïjj<3e. De vreemdeling in het Jeruzalem
jbr grondstoffen zal er wellicht door ver
ast worden, koffie, zijde en cocosnoten in
m adem te hooren noemen met metalen
rubber als onontbeerlijk voor de oorlogs-
isdustiiën. De verklaring is eenvoudig:
wcoMLöten-bast levert de beste, vrijwel on-
ervangbaie houtskool voor gasmakeis,
koffie is onontbeerlijk voor het op peil
houden van het morfeel der strijdende troe
pen, en voor zijde als grondstof voor para-
komisch zyn de Vereenigde Staten
vrijwel geheel ingesteld op de vredps-
Het meerendèel der bovenge-
21 artikelen zou in het land zelf
worden voortgebracht, afgezien tia-
I van de grondstoffen (chroom.
^r> nikkel, tin ert dergeljjke), wel-
grondgebied der Vereenigde Sta
ff nauwelijks of in minderwaardigen
porkomen. Maar cocospalmen, ma-
®I®P> koffie-struiken en maanzaad
^um) worden reeds thans in be-
Phoeveelheid in de Vereenigde Sta
dplant. Qualitatief zijn dez;e arti-
ptsUkend, de productie-kosten zijn
twintig maal zoo hoog als de 1
'der ingevoerde producten. Tot dus-
tta ^a*hWt°'n zich natuurlijk op
”jWunt gesteld in vredestijd geen
c°nomie in het leven te roepen,
l?Oor den oorlog noodzakelijke arti-
autarchisehen weg verkregen
i Het verluidt, dat de Litausche. regeering
j reeds maatregelen bestudeert om den toe-
j stand te regelen.
Tn November 1939 zal hij zijn functie
aanvaarden.
Officieel wordt, te Londën medegedeeld,
dat dé Hertog van Kent is benoemd tot
<ouverneur-generaal van Australië als op-
t olger van Lord Gowrie. De Hertog zal zijn
nieuwe functie in November 1939 aanvaar
den.
Hoewel de gouvernéur-generaal officieel
doer den koning wordt benoemd, is het een
ongeschreven w?t, dat de Australiërs hun
wenschen kenbaar maken ten aanzien van
den persoon van den vertegenwoordiger des
konings. In overeenstemming met hun ver
langens is aldus de tegenwoordige gotiver-
neur-gene/aal, Lord Gowrie benoemd en hei
is van groot belang, dat men thans blijk
heeft gegeven van zyn voorkeur voor'een
lid van het Koninklijk Huis. Dit toch accen
tueert zeer sterk den band met Engeland,
welke evenals die der overige dominions
met het moederland, wel eenige verster
king behoeft. In dit verband moge b.v. ge
wezen worden op de reis, welke de koning
en df koningin weldra naar Canada zullen
maitn. Dat de' Australiërs thans zelf
nauwer aansluiting zoeken by het modder
land is vanzelfsprekend ook van groot be
lang voor Nederlandsch-Indië.
Het is de eerste maal, dat de post van
gouverneur-generaal van een der domi-
1 nions wordt bekleed door een prins uit h t
J koninklijk huis, die zoo na verwant is aai
den Koning. Terwijl nu dus een broer des.
konings deze functie zal bekleeden, is vroe
ger reeds eens een. oom des Konings gou
verneur-generaal geweest en wel Prins
Arthur van Connaught (oom van den toen
maligen Koning George V) in Canada
(3) Waarborging van volkomen vrijheid
van organisatie voor Duitsche politieke
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (beboerende tot den bezorgkring)
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25, Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20.
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorjAigina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóói
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
pr(js Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
De Daily Herald meldt uit Dantzig, dat
de nationaal-socialisten in het Memelgabied
op aanraden van Berlijn besloten hebben
aan de Litausche regeering een aantal ver
gaande eischen voor te leggen. Dit besluit
is genomen in een te Koningsbergen ge
houden bespreking. Het is te vreezen, aldus
hef Engelsche blad, dat dit de eerste stap
zal zijp van een campagne voor de cessie
van het Memelland aan Duitschland.
De nationaal-socialisten in Memel hebbei
van gedelegeerden van het nationaal-socla-
listischp hoofdkwartier te Berlijn ter con
ferentie de belofte gekregen, dat zy den
volgenden zomer hun vrijheid zullen krij
gen. De eischen, welke Dr. Neumann, de
„Henlein van Memel”, aan de Litausche
regeering zal voorleggen, vertoonen vol
gens de Daily Herald een treffende gelijke
nis met de acht punten, welke de Sudeten-
Duitsche leider te Karlsbad heeft geformu
leerd. Deze vier eischen» zyn:
(1) Benoeming van een Duitscher tot
hoofd der regeering van Memel.
(2) Invoering der Duitsche wetgeving,
met inbegrip van de Nêurenbergsche wet-
t ten.
r—givuvovui vuvr pura-
Antes heeft men nog geen surrogaat kun- van 0I
ta vinden.
organisaties.
(4) Zelfbestuur voor de Duitsche bevol
king.
I 1„.