&hiite*enüx<aaUaïe«s pïM
GELD
FRANS VANCAMP
N. M. v. Leeuwen
L. P. Hoogendijk
Jj# l/Sco
Koude en\donkere dagen
Hoogendijk's Koekjes 9
GOUPSCHE COURANT Vrijdag 4 November 1938
Tweede blad
SCHOENFABRIEKEN WAALWIJK
Kleiweg 23||- Gouda
Handkappenvanaf 60 ct.
Groote sorteering Rijwiellampen.
Burg. Martenssingel 100 (hoek IJssellaan) - Gouda.
HOOGSTRAAT 24GOUDA
2 5 en 3 0 cent per half pond
wel beter, niet duurder J|jj$
N.V. IJZERHANDEL P. ROND Pz. - Gouda.
Voor LIPS' Brandkasten en Slotenfabriek
TONICUM
NOUHY
Twaalfduizend bacteriën op een peer.
r, Heide als kamerplant.
Tooneeljubileum Tilly Lus.
Vruchtboomen planten.
Prachtige, echt
lederen pantoffel,
warme voeringen
met bontgarnee-
ring. In div. tinten
Kraagpantoffel
prima wollen ka
meelhaar. Heer
lijk warm. In alle
soorten en tinten
vanaf
Keurig Wandel
schoentje rnetmo
derne zijsluitin
Fraai bewerkt
zwart en bruin
Buitenge
woon mooi
umpje met ze.er apar
strik garneering.
In zwart en blauw
In de fraaiste
teaustijl, prachtig
met suède gegar
neerd. In zeer fijn
Bordeaux rood,
blauw en zwarl
Hoogst elegant
en chic, zeer apar
te bewerking met
stijlvolle hak. In
de nieuwste tint
bruin en zwart
Kinderschoentjes
de allerleukste
en nieuwste mo
delletjesen tinten
In prima lak vanaf
maat 18
Aparte, chique
leest in zeer f
calfsledor, zwart
Fijn oxblood
Zeer mooi model
prima pasvorm
ook met geheel
rubber onderwerk
fjfBchtfg® laar»
van bijzonder fijn
calfsleder. Voor
name _,snit, uitste
kende' pasvorm
«adiCALë RATTCNDÖÖDLr-
Uw drogist verkoopt thans
ook RODONT - doodelijk
voor rat en muis. doch onge
vaarlijk voor huisdieren en
pluimvee Pe.- doos 40 cent.
Ambtenaren tot Maandinkomen zonder
borg. Wettelylc tarief.
Inlichtingen (postz. v. antw.) en afwikke
ling schriftelijk.
N.V. NATIONALE VOLKSBANK,
GELDSCHIETBANK, Mauritsweg 3, Rot
terdam.
DIT is GEEN RUSSISCH. EN EVENMIN
IS HET DE TITEL VAN EEN ABESS1JN-
SCHEN KRIJGSZANG.' HET IS HET
ILLUSTERE DRIETAL TRIPO, KKRKO
EN VLISCO. DRIE MERKEN VAN
OVERHEMDEN: DE ELEGANTSTE, DIE
U VINDEN KUNT. KOOP ER EEN VOOR
DIJ UW ZONDAGSCH PAK.
PRIJZEN VANAF F. 1.95
11
Gaat u maar na: 43500 onge
lukken per jaar, dat is er gemid
deld één ongeveer per 13 minu
ten 1 En als iedereen blijft denken,
dat de schuld bij anderen ligt,
dan beleven we misschien nog
een gemiddelde van 13 onge
vallen per minuutl -
PROBEERT U ONZE KOEKJES EENS
U ZULT VERRUKT ZIJN OVER DE SMAAK
Gebruik eens een tijdlang r«g«Imattf
Tonicum Noury, één theelepeltje voorde»
maaltijd. ÖÏnneTÏ korten tijd zult U de heer*
lijke werking van dit buitengewone mlddM
ondervinden, (je rustgevende Invloed
die Tonlcum'tyouryiop Uw zenuweh uit»
oefent^de krachtig versterkende w«n
king op Uw gehssl#Hchaam..deopwek*
kende, verkwikkende Invloed op Uw gdes'
Moeheid, lustelooshsld en nervositeit ven
dwijnen snel, de splsr-enerjjle neemt tos
de veerkracht wordt verhooQd. U
zich kalmer en rustiger gaan voelen.
Sterker en opgewekter. Door Tonicum
Noury, het onovertroffen middel bij slapt*
oververmoeidheid, overspanning, nsrvo*
sitelt, lusteloosheid, herstel ns «IsWs
Verkrijgbaar bij alle apothekers en droflj
ten 411.60 per flacon. Dubbele ttêcooit»
Waarschuwende resultaten van bacteriologisch onderzoek.
Opgepast met rauw fruit!
Alleen goed gewasschen vruchten zijn gezond.
Jn dezen tijd van het jaar, nu de
appel- en perenoogst weer binnen is,
Ijjdt menigeen aan maag- en darm
stoornissen, die in vele gevallen ner
gens anders hun oorzaak in vinden
dan in het eten van ongewasschen
fruit, waarbij men ongewild een fan
tastische hoeveelheid bacteriën mee
naar binnen krijgt.
Wannéér wjj in dezen tijd van het
jaar lartgs fruitwinkels en vruchten
stalletjes komen en daar de manden
vol van de meest verschillende vruch
ten zien, dan loopt ons het water in
den mond en wij koopen van al die
heerlijke gaven der natuur. Thuis ge
komen, tasten wij gretig toe, de kin
deren zetten gulzig de tanden in een
mooien roodwangigen appel en zy
hebben er geen flauw vermoeden van
dat zij daarmede tegelijk een heele
partij kleine levende wezens naar bin
nen werken, die het hun soms maar
al te lastig kunnen maken naderhand.
Trams, auto's, fietsen en voetgangers,
kortom al het stadsverkeer stuift
voorbij de open stalletjes of karren
met fruit en al dat verkeer jaagt stof
op, dat zich op de vruchten afzet en
op de schil blijft hangen. Maar ook
het fruit in de zindelykste en orde-
winkels is nog niet vry van
bacteriën, want door hoeveel handen
is het niet gegaan en met hoeveel
voorwerpen niet in aanraking geko
men, eer het in de hygiënisch afge
sloten étalage ligt uitgestald?
Niet ten onrechte is de groote
stadslucht als by zonder ryk aan bac
teriën gedoodverfd. Slechts op grond
van nauwkeurige, wetenschappelijke
onderzoekingen kan men een inzicht
krijgen in het bacteriegehalte van de
lucht.
Interessante onderzoekingen te
Parijs.
Dergelijke onderzoekingen zyn
eenigen tijd geleden in Parijs ver
richt. De daarby verkregen uitkom
sten zjjn zeker afschrikwekkend ge
noeg, om ons in menig opzicht in onze
dagelijksche handelingen tot grooter
voorzichtigheid te manen.
In een van de drukste Parijsche
straten, de Rue de Rivoli, bleek de
lucht gemiddeld 1460 bacteriën per
vierkanten meter te bevatten. Uit het
doorsneecyfer blijkt overigens, dat
het bacteriegehalte niet te allen tijde
en onder alle omstandigheden gelijk
geven ze een plaats in het volle
licht, geen felle zon en ruim
schoots water.
Het noemen van het woord „Heide''
roept bij velen vacantieherinneringen
°P. gedachten aan de uitgestrekte,
PWrse heidevelden, waar, als in
Augustus de plantjes bloeien, een uit
bundig en bedrijvig insectenleven
heerscht. Vlinders en byen puren
ijverig- honing, vogels zingende slan
ke» witte berken en donkere j ene ver
ben of verwaaide dennen kijken
zwjjgend toe.
Hoe vaak zien we niet, als een sou
venir aan deze zomerweelde wat dor-
ro heidetakjes in een vaas of door
kinderen gevlochten mandjes van hei
dekruid. Deze takjes zijn echter dor
eD dood, waardoor ze er al heel spoe
dig onooglijk uit gaan zien. Neen, we
kunnen wel heide in de huiskamer
tobben, maar dan niet de gewone
Paarse Calluna van de Vel uwe en de
Drentsche heidevelden. Er bestaan
judere soorten, welke het binnenshuis
b^ter doen.
In de eerste plaats is er de Slanke
eide, Erica gracilis, welke vrij veel
ojroreenkomst heeft met de gewone
rakheide ;zij bloeit in het najaar,
j^n den winter zien we in bloemen-
ook de aardige Witte Heide.
Winterheide, Erica himalis, is 's
is. In het bijzonder doet zich hier de
invloed van het jaargetijde gelden.
Zoo telde men in het voorjaar 2175,
in den zomer 1670, in het najaar 1540
'en in den winter 514 bacteriën ge
middeld in eiken kubieken meter
lucht. Interessant zyn ook de schom
melingen, welke binnen het tijdsver
loop van één dag werden geconsta
teerd. In de Avenue de 'Opéra heeft
men gevonden, dat een kubieke meter
lucht in deze straat na besproeiing in
Juli om 7 uur 's morgens 398 bacte
riën bevatte, om 10 uur als het ver
keer drukker begon te worden, 4300,
des middags om 12 uur 7400 en om 2
uur 10300. Om drie uur 's middags
werd de straat nogmaals besproeid,
met het gevolg, dat het bacteriege
halte tot 5200 daalde, om 's avonds
om 7 uur weer tot 10800 te zijn ge
stegen. Duidelijk blijkt hieruit, welk
een enormen invloed het verkeer en
de droogte hebben op het bacteriege
halte van de lucht.
Het waschwater wordt onder
zocht.
Het stof wemelt dus van allerlei
soort bacteriën en op de vruchten,
waarop dit stof neerdaalt, bevindt
zich voldoende vocht en voedingsstof,
om de bacteriën in staat te stellen
niet alleen in leven te blijven, maar
zich zelfs te vermenigvuldigen. Voor
al als de vruchten langen tijd in de
warme lucht liggen, krijgen de bac
teriën hiertoe volop gelegenheid. Het
betasten en aanraken van de vruch
ten door koopers en verkoopers, het
met de hand in den zak doen en al
dergelijke kleinigheden meer, dragen
er het hunne toe by, om de vruchten
als het ware onder de bacteriën te
zetten.
Wascht men de vruchten, die op
straat of op de markt werden ge
kocht, en onderzoekt men vervolgens
het waschwater op zij n bacteriegehai-
te, dan komt men tot cijfers, die wei
nig -minder dan fantastisch aandoen,
maar nog niet eens het werkelijke
aantal bacteriën aangeven, dat zich
op de vruchten bevindt, want natuur
lijk kan zelfs de zorgvuldigste afwas-
s'.hing niet alle kiemen van de vruch
ten doen verdwijnen.
Een leerzaam experiment.
Nauwkeurige bacteriologische on
derzoekingen by verschillende vrach
tensoorten hebben leerzame feiten be
treffende het aantal bacteriën op
fruit aan het licht gebracht. Zoo kon
men door eenvoudig afspoelen van
een kers 20.000 bacteriën verwijde
ren, in een ander geval 52.000 en
eens zelfs 900.000 bacteriën! Van een
zwarte boschbes werden 20.000 bac
teriën afgewasschen, van een aalbes
8000, van een andere aalbes 14.000,
van een gele pruim 38.000 en van een
peer 12.000. Dit alles zyn cijfers die
zelfs den leek te denken moeten ge
ven.
Welk een ontzaglijke hoeveelheden
bacteriën men met ongewasschen
fruit naar binnen krijgt, kan nog door
een ander voorbeeld worden duidelijk
gemaakt. Een kers weegt gemiddeld
2.1 a 5.5 gram. Neemt men 5 gram
als gemiddeld gewicht en 10.000 bac
teriën als gemiddeld aantal bacteriën,
dan komt men tot desl^isom, dat 1
kilogram kersen hpfrlmtstellende aan
tal van 2 milliodn bacteriën huisvest.
En dan is jiit bemiddelde ongetwijfeld
nog aan den/lagen kant berekend.
Onschadelijk en gevaarlijke bac
teriën.
Zoo haalfie men byv. van een kilo
aalbessen o ïgeveer 15 millioen bac
teriën. En i alle gevallen betrof het
op het oog volkomen gaaf en onbe
rispelijk fri it; bij de aalbessen zelfs
bijzonder mooie, uitgezochte vruch
ten.
Tot geruststelling van onze lezers
moet hien echter worden opgemerkt,
dat de bacteriën welke op vruchten
leven ,vooY het overgroote deel on
schadelijk Neijn, in zooverre, dat zij
geen levensgevaarlijke ziekten ver
oorzaken. Toch moet een groot deel
van de maag- en darmstoornissen,
waaraan de menschen juist in den
vruchtentjjd. lijden, op rekening van
de op vruchten levende bacteriën wor
den gezet. Ook mag men niet vergeten
dat er behalve de „onschuldige" bac
teriën tallooze gevreesde ziektever
wekkers bestaan (typhus, diarrhee,
cholera, diphterie, tuberculose enz.),
waarvan de vruchten ook hun deel
kry'gen.
Met het bovenstaande wil natuur
lijk niets gezegd zijn tegen het ge
bruik van rauw fruit. Het nut daar
van zal niemand tegenwoordig meer
ontkennen en het dient veeleer ten
sterkste bevorderd te worden. Doch
aan den anderen kant is het absolute
eisch* dat fruit, alvorens het rauw ge
nuttigd wordt, ter dege wordt gewas
schen. Slechts op deze wijze kan men
zich voor bedenkelijke gevolgen vrij
waren.
mendheid, daar zy zoo ryk bloeit in
dit aan bloemen arme seizoen. f
De Erica ventricosa bloeit in den
voorzomer. De kleur is rose-rood. Het
oorspronkelijk vaderland van deze
heidesoort is Zuid-Afrika, later werd
zy ook in Duitschland gekweekt en
sinds eenige jaren ook in ons land ge
ïmporteerd.
Het spreekt vanzelf, dat de beste
aarde voor deze planten heidegrond
is. Deze is natuurlijk niet overal even
gemakkelijk te kry'gen en dan is een
schraal grondmengsel met zand en
turfmolm ook goed. Heideplanten ge
ven we een plaats in het volle lirht,
geen felle zon en ruimschoots water.
Het zijn alle tijdelijke kamerplan
ten. Het is niet gemakkelijk ze na den
bloei, welke doorgaans eenige maan-
den duurt, in huis over te houden't
beste is ze dan in den tuin te planten,
waar ze in een rotspartij nog een heel
aardig figuur slaan.
Trouwens, voor tuinbeplanting be
staan er nog verschillende andere ge
schikte soorten. Een verbeterde vorm
van de gewone Struikheide met lan
ge, grijsgroene takjes en paarsroode
bloemen is de Calluna Alportii, ter
wijl de Erica vagans Lyonese een
prachtige variëteit met witte bloe
men is. Er zijn ook in den winter
bloeiende soorten, o.a. de Erica car-
nea var. alba. Een mooie vroeg-
bloeiende heideplant is Erica carnea
mijnroode bloemen draagt op brons
groen loof.
Wil men heide in den tuin planten,
dan doet men het best niet één enkel
plantje te nemen, daar dit niet veel
effect geeft. Aardiger is een groepje
van één of meer soorten, dat den in
druk van een miniatuur heide veldje
maakt. De grond moet eerst behoor
lijk worden losgemaakt. Heidesoorten
zijn tevreden met de schraalste gron
den en hebben bijna geen behoefte
aan mest. Is de tuingrond te zwaar,
dan menge men er wat zand en turf-
strooisel door.
De genoemde Erica Carnea varië
teiten eri de Erica mediterranea hy-
brida, welke mooie lila-rose bloemen
heeft, bloeien zeer vroeg. In tegen-
een kamerplant bij uitne- Vivellii, welke prachtige donker kar-
TILLY LUS.
De begaafde actrice Mevr. Tilly Lus is Woensdag in de Kon. Schouw
burg in de Residentie een bijzonder harteQyke huldiging ten deel gevallen
ter gelegenheid van haar 40-jarig tooneeljubileum. Als jubileumstuk was
gekozen „Renée-Jeanne", een spel in vier bedrijven van Nora Jonuxi.
Tilly Lus, thans verbonden aan het
gezelschap van Constant van Kerk
hoven, stamt uit een tijd, dat tooneel -
spelers werden geboren.
Haar moeder speelde tooneel en
danste, terwijl de familierelaties tot
diep in een beroemd tooneelspelers-
geslacht teruggaan. Geen wonder dat
Tilly Lus als dreumes reeds in haar
geboorteplaats Zaandam op de plan
ken stond. Een lange, lange reeks van
rollen is daarop gevolgd.
Tegenover een persman die haar
„interviewde" maar van een ij del
vraaggesprek moest zy niets hebben
verklaarde zy, dat zy, als het kon,
uitsluitend voor haar gezin zou leven
(de oudste is al 21, de jongste 9) even
wel, het is de vraag of zy ooit het too
neel zou kunnen loslaten... Wie een
maal in den toovercirkel van de
„Bühne" is getrokken .raakt er zoo
moeilyk uit los.
Zy spreekt over de laatste jafen,
die moeilyk waren. Moeilijkheden,
stryd om wat onmisbaar leek en het
toch niet was, waaruit zy gerijpt te
voorschijn is gekomen.
„Ik voel me na dit alles, nu ik het
overwonnen heb, zóó ryk. Ik zou deze
jaren niet uit mijn leven hebben wil
len missen, omdat ze het me mogelijk
hebben gemaakt het leven beter te
doorgronden, alles beter te begrijpen
en dus daarmee ook mjjn rollen beter
aan te voelen.
Ik meende, dat ik nooit die avon
turierster uit „Groot Slem", dat we
nu spelen, zou kunnen weergeven. Ik
had altyd romantische figuren uitge
beeld: een vrouw, die lydt om haar
liefde, een vrouw, die vecht voor haar
kind. Deze mondaine vrouw was me
zoo vreemd.
Dat ik me in haar heb kunnen uit
leven, dat ik m'n eenzijdigheid heb
overwonnen, omdat het moest, dat
verheugt me zoo."
In den tyd van de „stomme film"
heeft Tilly Lus onder de Jupiter-lam-
pen gewerkt. Maar ze kan niet goed
■buiten het contact met het publiek.
Wij brengen enkele van haar groo
te rollen uit verschillende tijdperken
van haar loopbaan in herinnering:
„Uitkomst", „De Schoone Slaapster",
„Hannele's Hemelvaart" (Nederland-
sche Tooneelvereeniging)„Tuin der
Droomen", „De Akker schaamt zich
niet" (Hofstad Tooneel), „Hedda Ga-
bler", „De Gele Mantel" (Haghespe-
lers)„Mademoiselle Bourrat", „Mar-
tine", Young Woodley" (Princesse
Tooneel), „Mademoiselle", „In ieder
huwélijk" (Centraal Tooneel).
Tenslotte zij erop gewezen, dat de
Regeering haar groote gaven heeft
erkend door haar benoeming en
kele jaren geleden tot ridder in de
orde van Oranje Nassau.
Hoe de dansleeraar zich in de gevangenis
met z(jn muizen amuseert.
De deugdelijkheid van een vrucht
boom is niet moeilyk te beoordeelen.
Eerst bekijken we de wortels. Die
moeten flink vertakt en onbeschadigd
zyn. Dikwijls wordt veel waarde ge
hecht aan een flinken penwortel,
maar goed vertakte zij wortels zyn
toch van nog meer belang. Ook op de
haarwortels komt het niet zoo zeer
aan, als velen meenen, want deze heb
ben toch meestal door de verpakking
en het vervoer sterk geleden en kun
nen dan toch niet meer dienen om den
boom snel te doen. aanslaan. Het komt
hier dan ook niet op de maSsa aan;
als er maar een paar gezonde, onbe
schadigde haarwortels voorhanden
rijn ,is het al voldoende. Wortels ter
dikte van een stroohalm tot een pot
lood zyn het best om den. boom snel
te doen aangroeien. Voor het planten
worden de wortels matig ingekort,
maar in elk geval zioo, dat alle afge
storven en zieke deelen worden weg
genomen.
De stam moet gezond, glad en recht
zijn en de dikte wan den stam jnoét in
overeenstemming zyn met den om
vang van de kroon. De schors mag
geen scheuren, spleten of wonden ver-
toonen. Tot waar de kroon begint,
moeten hoogstammen 1.80 a 2 M.
meten By struikvormen moet men
naar de onderlaag informeeren. Alle
pitvruchtboomen, die men in zwak
groeiende vormen wil koopen, moe
ten op dwergonderlaag veredeld zijn.
Een goede struik moet minstens vijf
takken hebben, den gesteltak inbe
grepen. Regelmatige afstand tusschen
de takken is niet noodzakelijk; dit is
slechts een vereischtq van vormboo-
men. De kronen van boomen, welke
men van een booinkweekerij geleverd
krygt, moeten herhaaldelijk zijn inge-
snoeid en krachtig, gezond, glad
vruchthout dragen. Aan de kroon
moet te zien zijn, dat de boom elk jaar
flink schot heeft gemaakt (minstens
30 c.M.). De kroon van een goeden
hoog- of halfstam moet behalve een
loo vertikaal mogelijk groeiende ge
steltak vier tot zes flinke zijtakken
dragen.