NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD V^^G^uÏ^EN^M^CêKEN
NlÊUWERKERK, ouderkerk, oudewater, reeuwijk, schoonhoven, stolwijk waddinxveen, zevenhuizen,
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
o
A
krachtige bevordering van den vrede
BLIJFT BRITSCH STREVEN.
Chamberlain spreekt ditmaal eens niet over
buitenlandsche politiek.
N“
i lang.
Hongaarsche opmarsch
naar de nieuwe grens.
De Duitsche export
credieten.
De nieuwe radicale koers
in Italië.
19876 11 1938 77e Jaargang
BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT. M(H)RDRECHT, MOERCAPELLE,
enz.
■i
waar de
*8.60
il
I
ui
geding:
TTjl
R
Honing Carol en president Lebrun
naar Ixmden.
HITLER SPREEKT TOT DE
OUDE GARDE.
„Nationaal-socialisme seen export
artikel”.
Ter gelegenheid van de reünie der „oude
parfjjstrij'ders” in de Bürgerbraukeller te
München heeft de Führer een rede gehou
den, waarin hij o.a. het volgende zeide:
Het jaar 1938 is van groote historische
beteekenis en wij kunnen terugzien op een
groot succes. Met den biik op het verleden
willen wij evenwel besluiten minder dan
ooit af te zien van onze beproefde begin
selen en van onze deugden, d.w.z. wii zul
len waakzaam en oplettend zijn. Wij hebben
te veel bittere en smadelijke ervaringen
L CHINE
JNVER-
IZIEN
TECH-
UITEN-
N HET
EAAL
lNDIGE
eïi
op
s
i
EERSTE STEEN-LEGGING
VOORTREKKERS-MONUMENT.
Door drie vrouwelijke afstammelingen
van de voortrekker».
Drie vrouwelijke afstammelingen van be
roemde voortrekkers-leideis zijn te Preto
ria aangewezen om den eersten steen te
(eggen voor het voortrekkers-monument bij
Pretoria op 16 December.
Het zijn mevrouw D. P. Ackerman uit
Bethlehem in den Obanje Vrijstaat, een
achterkleindochter van commandant-gene-
raal A. H. Potgieter, mevrouw J. C. Muller
uit Winterton in Natal, een kleindochter
van commandant-generaal A. W. J. Preto-
rius en mevrouw J. C. Preller uit Pretoria,
een achterkleindochter van Piet Retief.
Het comité voor het eeuwfeest der voor
trekkers’ zegt in een verklaring, dat het de
kwestie heeft overwogen wie den eersten
steen voor het monument zou leggen en
dat het heeft getracht tegemoet te komen
aan den wensch der regeering als uiteen
gezet in haar verklaring van 26 Juli, fiat
de plechtigheid diende verricht te worden
door afstammelingen van de voortrekkers.
Het comité was van meening dat het bij
toepassing van dit beginsel redelijk zou zijn
aan te nemen dat zooveel mogelijk rekening
moest worden gehouden met de afstamme
lingen van de voornaamste voortrekkers. In
de eerste plaats werd aan Piet Retief ge
dacht omdat hjj de eenige gouverneur van
de voortrekkers was en vervolgens aan de
eenige twee leiders die commandant-gene
raal waren n.l. Potgieter en, Pretorius. Een
sub-comité, waarin ook geschiedkundigen
zitting hadden, deed een keuze uit de lijst
dergenen die er aan waren voorgelegd,
welke keuze door het comité werd goedge
keurd.
Nadat de Koning zijn openingsrede
had uitgesproken, zijn de debatten be-,
gonnen, waarbij als eerste spreker de
leider der Labour-oppositie, Attlee, het
woord voerde.
Deze verklaarde, dat er niet veel belang
rijks stond in het programma, dat de re
geering het Huis voorlegde. Wat de rede
in het algemeen betrof, zeide spr., dat zij
gekenmerkt werd door een volledige afwe
zigheid van ieder inzicht in den ernst van
dep toestand en geen enkele aanwijzing be
vatte voor eenig werkelijk opbouwend pro
gram. Wat de buitenlandsche politiek be
treft, zou men, aldus spr, kunnen aanne
men, dat te München een permanente rege
ling tot stand was gekomen van alle open
staande problemen en dat het Britsch-Ita-
liaansche accoord inderdaad vrede had ge
biecht aan ZuidJBuropa.
Na er vervolgens op te hebben gewezen,
dat Halifax onlangs in het Hoogerhuis
heeft verklaard, dat de inmenging in Spanje
een gevolg is van het besluit van Mussolini,
dat Franco moet winnen, deed spr. opmer
ken, dat dit een merkwaardig commentaar
was op het vertrouwen der Britsche regee
ring in de non-interventie.
Attlee verklaarde ten slotte, dat het en
thousiasme voor den Volkenbond, dat in de
sluitingsrede aan den dag was getreden,
de laatste twee dagen geheel was verdwe
nen.
heeft bedacht, volgens hetwelk de regee.
ring van plan zou zijn het mes in de be
ste-ande sociale voorzieningen te zetten.
Voor een dergelijke gedachte bestaat geen
grond.
Aan het slot van zijn rede verklaarde do
premier: „Ik hoop, dat de komende zitting
belangrijk voor de leden en vruchtbaar
voor het land zal zijn.”
lang, welke wetteljjk geregeld zullen wor
den, en besluit: „Ik bid, dat met den zegen
van den Almachtigen God het resultaat van
uw beleid het geluk en het welzijn van mijn
volk en de wereldvrede moge bevorderen.”
Zooals bekend, is de viering van het
eeuwfeest van den Grooten Trek reeds be
gonnen met een tocht van ossenwagens
naar Pretoria.
Toen (aldus een Reutertelegram uit Jo
hannesburg) de wagens te Bloemfontein, de
hoofdstad van den Oranje Vrijstaat, aan
kwamen, vroeg het plaatselijke feestcomité
aan den gemeenteraad twee straten, St.
Johnstreet en Hospital Road, te herdoopen
en er de namen aan te geven van voor
trekkers. De raad verwierp dit voorstel het
geen een storm van woede deed opgaan
onder de Afrikaanders, die dadelijk de ge
meentelijke vervoerdiensten boycotten, den
burgemeester verzochten zich te onthouden
van deelneming aan de ontvangst van de
wagens en de raadsleden „buitenlandera”
noemden.
Bij wijze van protest herdoopte een groep
jonge Afrikaanders de t twee straten des
nachts. Bij het licht van fakkels stonden
1000 Afrikaanders om de wagens heen en
vjichten een hunner leiders toe, tfie ver
klaarde, dat de jonge Afrikaanders besloten
hadden te handelen. Zij zoyden den 'niets
„Duitsche club” te Praag
gereorganiseerd.
Gisteren hebben de Hongaarsche troepen
in Slowakije en de Karpathische Oekraine
het gebied tusschen Novo Zamky en Sany,
ilsmède tusschen Ciz en Roznava bezet.
Vandaag, 9 November, zullen de gebieden
ten Westen van Bratislava en ten Zuiden
van Levice, Lucenes, Rimavska, Sabota,
Mosice en Mukacevo worden bezet en Don
derdag zullen de troepen oprukken tot de
vastgestelde nieuwe grens.
Afgevaardigde Ernst Kuhdt heeft giste
ren aan het presidium van het Tsjecho-Slo-
waaksphe Huis van Afgevaardigden mede
gedeeld, dat de parlementaire club der af
gevaardigden en senatoren van de Sudeten.
Duitsche en Karpatho-Duitsche partij uit
zichzelf besloten heeft tot ontbinding over
te gaan. Tegelijkertijd deelde Kundt mede,
dat de afgevaardigedn Kunst, Karmasin
Kraliczek, Lokscha, MayrHarting zoo
mede de senatoren Brass, Hilgenrainer en
Keil een parlementaire club van de Duit
sche nationaal-socialistische afgevaardig
den en senatoren in Tsjecho-Slowaktfe heb
ben gesticht.
Tot ^voorzitter van de nieuwe club en ais
vertegenwoordiger tegenover het presidium
van het Huis van Afgevaardigden wera
Kundt gekozen, tot vertegenwoordiger te
genover het presidium van den senaat Hil
geniainer. De afgevaardigden Neuwirth er
Peters en senator Krcal uit Bruenn (Brno)
hebben hun mandaat neergelegd, daar zij
op Duitsch gebied gaan wonen.
De Duitsche nationaal-socialistische par
lementsleden beschouwen het als hun eer
ste taak te zorgen voor de Duitschers bin
nen de nieuwe staatsgrenzen van Tsjecho-
Slowataje en mede te helpen aan een nieu
we regeling der verhoudingen binnen den
staat en van de nieuwe betrekkingen tus
schen Duitschers eenerzijds en Tsjechen,
Slowaken en Oekrainers anderzijds.
De uitwijzing van geïmmigreerde en
staatlooze Joden uit Bratislava en geheel
Slowakije wordt voortgezet. De Slowaak-
sche regeering, aldus het D.N.B. bereidt
voorts tot regeling van het Jodenvraagstuk
eenige wetten voor, welke beoogen onge-
wenschte elementen onder het onderwijzend
personeel door een „numerus clausus” te
verwijderen.
opgedaan, dan dat wjj ooit nog iemand
lichtvaardig geloof kunnen schenken, die
zijn sirenenzang laat hooren. In de eerste
plaats geloof ik slechts aan het recht, dat
wij zelf kunnen en willen beschermen, en
in de tweede plaats slechts aan het loon,
dat men zelf verdient. Geschonken worde
een volk op deze wereld niets.
Juist nu wordt van alle kanten weer ge
tracht te speculeeren op de lichtgelovig
heid van het Duitsche volk, maar ik sta
tegenover deze pogingen zeer koel en ge
reserveerd .Het ware schoon, indien de we
reld een nieuwen weg van vreedzame alge-
meene gerechtigheid insloeg, maar voor-
loopig zie ik slechts een zich wapende en
overal dreigende wereld. Een ding is zeker:
als de wereld een wapenrusting aantrekt,
zal het Duitsche volk niet alleen, met een
vredespalm gewapend over de aarde wande
len, het zal al het noodige doen om den
vrede voor zichzelf te verzekeren.
Het is niet waar, dat wij ons willen
aanmatigen, anderen onze opvattingen
op te dringen, ik wil absoluut niet, dat
nat-soc. beginselen door anderen wor
den toegepast; zij mogen bij hun demo
cratie blijven, wjj blijven bij ons nat.-
socialisme.
Slechts ben ik als Duitsch staatsman ver
plicht in het belang van mijn volk de pro
blemen dezer andere wereld te bestudeeren,
vraagstukken te onderzoeken en met geva?
ren rekening te houden, en wat dit betreft
laat ik mij niet door een Britsch parle
mentslid mijn taak voorschrijven.
Een geniale vinding.
Hoe heeft het kapitaal-arme Duitschland,
zal men vragen, het klaar gespeeld, op
groote schaal langjarige exportcredieten
aan de Balkanlanden te verleenen?
De Engelsche Economist heeft dat ge
heim trachten m. tc lossen en wjj moeten
zeggen, dat de verklaring zeer plausibel
lijkt. Duitschland onderhield, naar men
weet, ook met deze landen een clearingver-
keer. Men kocht Roomeensch graan, Turk-
sche tabak, vijgen in Griekenland enz.,
maar men betaalde niet ten volle, omdat
genoemde landen in niet voldoende mate
Duitsche producten terug kocht. De clea
ring raakte daardoor in het ongerede en
de credieten bevroren. Toch ging men met
den handel met Duitschland door en wel
om de eenvoudige reden, dat de producten,
welke Duitschland kocht, nergens anders
ter wereld tegen zulke goede prijzen aan
den man konden worden gebracht. Voor
Duitschland werd het een goede zaak, want
de krenten en rozijnen, die men zelf niet
kor. gebruiken, werden elders verkocht. Zoo
ontving Duitschland uit dit verkeer ook
nog vrije deviezen op den koop toe. Het
werd een zeer ingewikkelde geschiedenis;
via t’en Balkan voorzag Duitschland ten
deele in zijn deviezentekort, maar de Bal
kan zelf kréég hoe langer hoe meer gebrek
aan deviezen. Er moesten Duitsche deskun
digen komen om raad te verschaffen en dat
gebeurde dan ook. Bekwame financiers be
gaven zich in gezelschap van minister Funk
op tournee en zoo ontstonden de exportcre-
ciieten, de nieuwste vinding.
Er moest, aldus werd het probleem ge
steld .evenwicht in de clearing komen en
at kon niet anders, zoo zeiden de Duit
schers, dan door het betrekken van méér
Duitsche industrieproducten. Duitschland
bleef, als vanouds Roemeensch graan en
rozijnen uit Turkije betrekken. In Duitsch
land wordt daarvoor op de clearing ge
stort, wat ook heel gemakkelijk kan, want
men-kan deze producten onmiddelljjk afzet
ten. Dat kunnen Roemenië en Turkije met
Duitsche naaimachines en fietsen evenwel
niet, maar daarvoor krijgen delft» landen
dan ook een crediet van tien jaar. In wezen
is dit echter heelemaal geen crediet, want
Duitschland ontvangt direct 'geld (op
brengst rozijnen, tabak en vijgen), maar
Roemenië en Turkije zitten met ten deele
onverkoopbare industrie-producten.
Daarentegen moeten deze landen echter
wel terstond hun krenten- en vijgen verbou
wers betalen, zoodat de exportcredieten van
Duitschland feitelijk door Roemenië, Tur
kije enz. zelf worden gefinancierd. De
Turksche regeering moet maar zien, hoe zij
de rekeningen in het binnenland int. Zoo-
dra de Duitsche industrieproducten over de
grens zjjn, is de zaak voor Duitschland
eigenlijk geliquideerd en loopt men ook
geen risico’s meer, want men heeft den
prijs in den vorm van de grondstoffen, die
in dezen contanten vertegenwoordigen,
al ontvangen. Het laat de Duitsche in
dustrie totaal onverschillig, hoeveel Turken
er in Opeltjes op afbetaling rijden, of hoe
veel Roemeensche huisvrouwen een Duit
sche naaimachine gebruiken, waarop nog
geen cent is betaald.
Is dit nu een minderwaardige practijk
van Duitschland? O neen, zegt het Engel
sche blad, dat is het zeker niet. Men kan
slechts bewondering hebben voor de genia
liteit, waarmede Duitschland groote econo
mische gebieden in een uiterst s o 1 i e d e
verkeer, van het standpunt van Duitsch
land, heeft betrokken en de riskante- kanten
van het handelsverkeer dezer gebieden aan
de z.g. rijke landen Engeland en Ameri
ka overlaat.
Een rede van Farinacci over „de kerk
en het jodendom”.
Het fascistisch cultuurinstituöt te Milaan
heeft het nieuwe arbeidsjaar geopend met
een voordracht van Roberto-Farinacci, den
radicaal-fascistischen afgevaardigde en di
recteur van de Regime Fascista, over het
thema: „De kerk en het Jodendom”.
In zijn rede wees Farinacci er allereerst
op, dat Italië in de anti-Joodsche politiek
een primaat heeft. De katholieke fascisten
beschouwen het Jodenprobleem als een
streng politiek vraagstuk en niet als een
religieuze aangelegenheid. Farinacci ken
merkte vervolgens de anti-Joodsche hou
ding, die de katholieke kerk van oudsher
heeft aangenomen en constateerde, dat
thans communisten.» vrijmetselaars en de
mocraten, de uitgesproken vijanden der
kerk, zich van de kerk zouden willen be
dienen tegen het fascisme.
De wijziging van houding der kerk doet
bü de katholieken een diepe geestelijke tra
gedie ontstaan. De katholieken kunnen niet
in enkele weken afstand doen van die anti-
Joudsche houdig, die de kerk in duizenden
jaren in hen gewekt heeft. Wjj willen niet,
aldus besloot spr., dat de kerk haar ge-
hecle opvoedened missie verliest, doordat
zjj zich bezig houdt met politieke proble
men, die het fascisme toekomen.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal
bewrglng per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
latere 2746. Postrekening 48400.
nil” van de bevolking,
de groote republiek
^erbrengen.
^besprak vervolgens
j zeide, daKhet niet
■tijd tot bewsbpening
B|e gaan, waarvah de
innen worden geraamd,
TjH^kmgrïjke sociale verbeteringen, die
de belastingbetalers een ondragelijken
last zouden leggen. Doch dit, aldus voegde
-B «opxcwn uau huk vrrtrcuui- spr. eraan toe, is iets anders dan het ver-
Waagstukken van binnenlandsch be- 'haal, dat men voor verkiezingsdoeleinden
r°“l
lïe n
Chamberlain spreekt.
Nadat Attlee had gesproken, nam minis
ter-president Chamberlain het woord.
Naar aanleiding van hetgeen de leider
der arbeiders-oppositie over München en
05er het Britsch-Italiaansche accoord had
gezegd, verklaarde de premier, dat hij,
gezien het feit, dat de overeenkomst van
München en het van kracht worden van het
Britsch-Italiaansche accoord pas kort gele
den was besproken, niet van plan was tel
kens opnieuw over deze onderwerpen te
discussieeren.
„Ik ben er zeker van,” aldus vervolgde
Chamberlain, „dat het Huis met genoegen
de uitnoodiging heeft vernomen, welke tot
den Koning van Roemenië en tot den pre
sident der Fransche republiek gericht is,
om in de -naaste toekomst een bezoek aan
dit land te brengen.”
Ten aanzien van het a.s. Koninklijke be
zoek aan Canada verklaarde spreker; Het
zal een waarlijk historische gebeurtenis
'zijn, waarmede Canada hartelijk mag wor
den gelukgewenschi, omdat nog nooit tevo
ren een dominion het voorrecht heeft ge
had den regeerenden souverein in eigen
persoon op eigen bodem te begroeten.
Ook het besluit van den Koning om
een kort bezoek aan de Vereenigde Sta
ten te brengen, achtte de premier zeer
belangrijk. Het zal, aldus spr., de eerste
keer zijn, dat de Koning en de Koningin
het land der waarachtige democratie
zullen bezoeken, dat in de afgeloopen
150 jaar een steeds belangrijker rol in
de wereldgeschiedenis heeft gespeeld, en
dat in commercieel en cultureel opzicht
zoo veel heeft bijgedragen aan den voor
uitgang der menschheid. H.H. M.M., die
i zich enkele maanden geleden een blij
vende plaats in de harten van het Fran
sche volk hebben weten be veroveren,
zullen, wanneer zij den Amerikaanschep,
bodem betreden, een hartelijke bood
schap van
dezer ei»
der nj|^H
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
15 regels 1.30, elke regel meer f’0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bjjslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prtfs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van oliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerde!»
prfls Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
JJe Britsche Koning heeft gisteren de
parlementszitting heropend, met de
volgende rede: „Mijn betrekkingen met het
buitenland blijven vriendschappelijk én
mijn regeering zal al het mogelijke doen
om de ontwikkeling van de goede verstand
houding in den geest van de gemeenschap-
pdjjke Britsch-Duitsche verklaring van
When van 30 September te bevorderen.
Hrt In April vwi dit jaar tot stand geko-
«ttiecoord tusschen m(jn regeering en de
lliliwische regeering zal thans spoedig
iwrking gestold worden. Ik geloof, dat
foe stap de traditioneele goede betrekkin-
ps, die zoo larg* tusschen onze beide lan
den hebben bestaan, zal bevestigen en zoo
doende den Eva opeeschen vrede zal be-
rordeien.
Ik heb den Koning van Roemenië uit-
genoodigd om mjj deze maand te bezoe
ken en ik zie met genoegen zijn verblijf
in m(jn hcoidstad tegemoet. Ik heb
eveneens den president der Fransche re
publiek uitgenoodigd, mij het volgend
voorjaar te bezoeken en ik ben er zeker
tan, dat dit bezoek geheel mijn volk
groote voldoening zal schenken.
De Koningin en ik zien met het groot
ste genoegen het bezoek tegemoet, dat wij
in«den komenden zomer aan mijn Dominion
Canada hopen te brengen. Met vreugde heb
ik de uitnoodigirïg aanvaard, die door Pre-
lident Roosevelt aan de Koningin en mjj
gericht heeft, om vóór afloop van mijn reis
naar Canada een bezoek aan de Vereenigde
Staten te brengen. Deze practische uiting
vin welgezindheid, die tusschen onze beide
landen bestaat, juich ik van harte toe.
Mijn ministers betreuren het voortduren
d«r vijandelijkheden in Spanje zeer. Terwijl
ifj vasthouden aan de politiek van niet
«menging, zullen zjj op alle mogelyke
manieren hun hulp verleenen bij het her
stellen van den vrede in dat land. Mijn
regeering zal. zoo de partijen in het con
(liet ir. het Verre Oosten dit wen-
Sfhen, te allen tijde bereid zijn, te helper
bij het streven naar een regeling, die een
duurzamen vrede in dat gebied zal verzeke-
ren. Intusschen. zullen mijn ministers alles
J en wat in hun vermogen is om de Brit-
sclie belangen in de betrokken gebieden
te beschermen.
Mijn ministers zullen u binnenkort een
rapport van de commissie voor Palesti
na voorleggen, en een verklaring afleggen
omtrent de toekomstige politiek. Mijn mi
nisters hebben reeds maatregelen getroffen
om een voorschot van 10 millioen pond
sterling ter beschikking van de T s j e c h o-
Slowaakschp regeering te stellen om
In de dringende behoeften te voorzien, en u
nfllen wetten inzake financieelen steun aan
deu regeering worden voorgelegd.
Ofschoon de uitrusting en uitbreiding
■•’an defensiekrachten snelle vorderingen
I !na’ten> heeft de crisis, welke wij meege-
maakt hebben, aangetoond, dat bepaalde
I tekortkomingen in onze voorbereidingen
Voor de militaire en burgerlijke verdediging
nog verholpen moeten worden. Mijn minis-
I Is hebben deze kwesties in het licht der
I Ervaring bestudeerd en zy zullen te zijner
I yd maatregelen nemen om de voorberei-
I ’Ogen, waaraan gewerkt wordt, te versnel
len en aan te vullen. Het vraagstuk van de
■tendediging der burgerbevolking, o.a. dat
l^n een doeltreffend gebruik van de hulp-
fronnen des lands voor een nationalen vrij-
“persdienst, zal in de toekomst de on-
iTOeelde aandacht van den lord-geheimze-
I Pmewaarder hebben.
I De daadwerkelijke bevordering van den
I m?de <in Europa, welke het voortdurende
I 'i*ven mijner regeering is, zal naar ik
'e,trouw leiden tot meer vertrouwen en
I nieuwen prikkel opleveren voor uitbrei-
I In handel, nijverheid en verschaffing I
I J? Werk- Mijn ministers zullen blijven
pven naar het scheppen van gunstige/
Zwaarden voor de ontwikkeling van de/
vjrteesche markten
dvnï tonin|r. dan nog verschel- 1
