IERING
leijn
nd
ATIS
INGEN
d
©BEEN
II
i 35 ci
44 of 52 c,
I
Gouda.
likant.
1 van Gouda.
van
MOCRATIE,
KUNSTMIN
DGEN”,
DE TSJECHISCHE REGEERING BEPAALT
HAAR KOERS.
Regeeringsverklaring van minister-president
generaal Syrovy.
De anti-Duitsche agitatie
in Amerika.
Nobelprijs voor den vrede.
gouDa
"Ss
België zet uitwijzing van
Joodsche vluchtelingen
voorloopig stop.
Zeven wetten tegen de
Joden in zes dagen.
19884 18 November 1938 77e Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
unie
L.
27 et.
Amerikaanschfe
51.
be.
I
Goede verstandhouding met
ftjitschland staat op den voorgrond.
afsnijden. Hun
von
onweerhoudbaar
Geen opruiing,
L.
zertroffen creatie.
ESTEN WIJ TELEUR-
ITSEN.
I.LING met
EEN
kwaliteit! f
Vrijdag 18 Nat.
GEWELDIG!
IR
van den
der
Voor het Nansen-bureau.
De* Nobelprijs voor den vrede is voor 1938
toegekend aan het te Genève gevestigde
Nansenbureau tot hulpverleening aan vluch
telingen.
Het iNansenbureau begon zijn arbeid op
1 April 1981 onder de auspiciën van den
Volkenbond en met de bevoegdheden, welke
tot dat tijdstip de wereldvermaarde Noor-
sche Poolreiziger, Fridtjof Nansen, ihooge
commissaris voor de vluchtelingen, en de
afdeeling voor de vluchtelingen van den
Volkenbond hadden gehad. Het pionierswerk
was door Nansen zelf verricht, die aan
stonds na den Wereldoorlog de leiding had
van den terugkeer van eenige honderddui
zenden krijgsgevangenen uit Siberië. In
1921 stond Nansen aan het hoofd van de
hulpactie van het Internationale <Roode
Kruis tijdens den hongersnood *n het Wol-
gagebied. Daarna bleef hij werkzaam als
Volkenbondscommissaris voor de vluchtelin
gen en hij verplichtte tallooze „staatloozen”
aan zich door de invoering van het z.g.
Nansen-paspoort. In 1923 viel hem voor
zijn edel werk den Nobelprijs voor den vre
de ten deel.
Thans zal het bureau, dat zijn naam is
blijven dragen, ook toen Nansen in 1980
was overleden en zijn landgenoot, de Noor
Michaël Hansson, zijn taak had overgeno
men, deze onderscheiding te beurt, juist op
een oogenblik, waarop de vluchtelingen
kwestie accuter is dan ooit en zij door haar
dramatische ontwikkeling de aandacht der
gansche wereld op zich vestigt.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 225, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
latere 2745. Postrekening 48400.
die Slowakije en de Karpathische Oekrai-
ne autonomie toekent tot de nieuwe
grondwet zal zijn afgekondigd.
Bovendien vroeg hij het parlement de re-
geering volmachten te verleenen. „De snel
le ontwikkeling der gebeurtenissen aldus
zeide hy maakt het noodig, dat de cen
trale regeering en de regeeringen van Slo
wakije en de Karpathische Oekraïne be
schikken over voldoende volmachten, opdat
zij snel de beslissingen kunnen nemen, die
Voor het land noodzakelijk zijn. Die vol
machten zijn onmisbaar, indien men wil,
dat de regeering onmiddellyk de met andere
staten gesloten overeenkomsten ten uitvoer
kan leggen”.
Minister-president Syrovy kondigde nog
aan, dat de Kamer de volgende week zal
worden bijeengeroepen voor de verkieznig
van een president der republiek. Hij besloot
zijn rede met een oproep tot eenheid.
De partijenverhouding.
Na een aaneensluiting der partijen is de
Kamer van afgevaardigden als volgt sa
mengesteld: staatsparty der nationale een
heid 106 zetels, Slowaaksche club 34, natio
nale arbeiderspartij 29, communisten 25,
Tsjechische volkspartij 11, Roetheensche
eenheidspartij 5, Duitsche nationaaLsocia-
listen 5, Slowaaksche nationale arbeiders
partij 4> Duitsche sociaal-democraten 4, on-
afhankelijken 4.
De communistische fractie blijft bestaan,
daar de communistische party niet ontbon
den, doch sléchts geschorst is.
De volgende partijen worden .ontbonJen
en samengevat in de nationale eenheidspar
tij: de Tsjechische agrarische party, de
Tsjechische volkssocialisten, de Gewerbe-
partei, de nationale vereeniging, de natio
nale liga en de Tsjechische clericalen in
Bohemen. In de partij der clericalen is dus
een scheuring ontstaan. De Moravische vleu
gel blijft zelfstandig.
De politiek der regeering.
De nieuwe party der nationale eenheid
heeft heden per «radio een verklaring om
geroepen, welke beschouwd kan worden als
een definitie in groote lynen van de politiek
der komende regeering. De partij’ der na
tionale eenheid ^heeft ten doel, aldus deze
verklaring, in hoofdzaak den nieuwen staat
op te bouwen. Er moet een volksregeering
van orde en tucht komen. „Wy hebben een
autoritaire democratie noodig”.
- De regeering moet nationaal zijn. De re
geling der verkiezingen zal de vorming van
nieuwe partyen ónmogelijk maken. Alle bur
gers zullen dezelfde rechten hebben en de
zelfde bescherming genieten. De buitenland-
sche politiek van Tsjecho-Slowakye zal al
dus worden gevoerd, dat de vrijheid der re
publiek verzekerd wordt. „Wy willen in
vryheid en samenwerking met alle staten,
vooral met onze naaste buren leven. De oude
politiek moet worden opgegeven. Op econo
misch gebied zyn wy aanhangers van het
particulier initiatief. Onze sociale politiek
zal hervormd worden. De school zal onder
geschikt gemaakt worden aan nationale en
religieuze beginselen. Wy zuilen snel het
probleem der emigratie, vooral Joodsche
emigratie, oplossen.”
De schade aan
eigendommen.
De ambassade van de Vereenigde Staten
te Berlyn heeft gisteren ees protestnota
overhandigd inzake de schade, welke aan
Amerikaansch eigendom is aangebracht
tijdens de ongeregeldheden. De nota treed
piet in bijzonderheden, doch de regeering
van de Vereenigde Staten behoudt zich het
recht voor, alle maatregelen te nemen, wel
ke noodig 'zijn om de belangen van de Ver
eenigde Staten te verdedigen.
Het Duitsche consulaat te New-York
bewaakt door Joodsche politiebeamb
ten.
De New-Yorksche burgemeester Lagu^r-
dia, heeft opdracht gegeven, dat de afdee
ling politie, welke het Duitsche consulaat
moet bewaken, geheel zal worden samen
gesteld uit Joden. Commandant van de af-
deelingen zijn kapitein, Finkelstein, bijge
staan door luitenant Licker en sergeant
Goldstein.
Deze afdeeling zal ook de delegatie van
vooraanstaande nationaal-socialististen be
schermen, welke binnenkort naar New-
York zal komen.
Naar aanleiding van dezen maatregel
verklaarde de woordvoerder van het Duit*
sche consulaat sarcastisch: „Indien La
Guardia niet genoeg Joden voor zijn politie
corps heeft, kunnen wij hem er misschien
wat sturen”.
„Spontane” gewelddaden tegen Joden.
Ontstellende nadere bijzonderheden.
Van betrouwbare zijde verneemt het Hbl.
nog de volgende bijzonderheden omtrent het
optreden tegen de Joden in de vorige week
als „spontane” reactie volgens Göbbels op
den dood van von Rath.
Te Dusseldorf werd „Justizrat” Levison
zwaar gewond en werden 250 woningen
vernield. Een Jood werd uit de tweede ver
dieping geworpen.
>Te Dinslaken bij Oberhausen werden 40
'kinderen ’s nachts om 4 uur uit een wees
huis verdreven. Slechts van de helft kent
men het verblijf. Buren die zich over de
kinderen willen ontfermen werden
t dreigd.
HEPBRüh
HOGERS i„,
In verband met de „gebeurtenissen
in het buitenland”.
De minister van justitie, Pholien, heeft
gisteren in de Kamer mededgedeeld, dat hij
met het oog op de gebeurtenissen in het
buitenland besloten heeft de uitwijzing van
Joodsche vluchtelingen voorloopig stop te
zetten.
De Kamer heeft besl^n Dinsdag a.s. de
debatten te doen plaats vinden over de po
litiek, welke de iregeering voornemens is te.
volgen tegenover uit Duitschland komende
vluchtelingen en over de vraag of de re
geering een overeenkomstigen maatregel
zal nemen als de Nederlandsche regeering.
Naar aanleiding van het protest van den
communistisohen afgevaardigde Relecom
tegen de terugzending van uit Duitschland
komende vluchtelingen, zeide de minister
van justitie, dat de regeering zich met be
klemd gemoed verplicht heeft gezien, de
controle op buitenlanders te verscherpen.
De eischen van openbare orde moeten ech-
dlte
pond
enz.
Gisteren zyn uit de huizen van verschei
den Duitsche Joden te München kostbare
schilderijen, collecties Chineesch porselein
en antieke meubelen weggehaald en over-
gebracht naar het nationale museum om er
„veilig te worden opgeborgen”.
Leden van de Kulturkammer te München
hebben, vergezeld van ambtenaren van de
Gestapo, bezoeken gebracht aan de huizen
en de artikelen op vrachtauto’s geladen.
Dit was volgens de instructies van gouw
leider Wagner, die onlangs heeft verklaard,
dat hij er voor zou zorgen, dat kostbare
aan Joden toebehoorende voorwerpen voor
het Duitsche volk zouden worden behouden.
Volgens inlichtingen uit goede bron,
hebben de belastingautoriteiten op
dracht ontvangen, aleer de boete van
een milliard ten volle zal zijn voldaan,
aan Duitsche Joden geen certificaten
meer te verstrekken, dat alle belastin
gen betaald zijn.
Zooals men weet, zijn deze certifica
ten noodig om machtiging te kunnen
«krijgen Duitschland te verlaten.
Bij al de verhalen over den zoogenaam-
den rijkdom van de Joden in Duitschland is
het wel interessant in de „Angriff” van
Donderdagavond te lezen, dat alweer een
nieuwe bepaling de wetten op de huur
overeenkomsten binnenkort niet meer zui
len gelden ten aanzien van Joodsche huur
ders. Daar de Joden, behoudens uitzonde
ringen, nauwelijks meer int staat zullen ziju
cm ook voortaan hun woningen te behou
den, zullen naar aanleiding van deze nieu
we bepaling alleen te Berlijn 'ongeveer
80.000 woningen vrijkomen.
Sedert verleden week Zaterdag, dus in
een tijdsbestek van zes 4aKen» zijn er in
het kader van de economische en finan-
cieele vergeldingsmaatregelen tegen de
Duitschfe Joden nog zes andere wetten uit
gevaardigd, welke hieronder nogmaals in
chronologische volgorde vermeld mogen
worden.
1. Aan de Duitsche Joden is een boete
opgelegd van 1 milliard. Op welke wyze
deze strafcontributie zal worden geheven,
is nog steeds niet bekend gemaakt. Alle
tot nu toe in beslag genomen Joodsche ver
mogens moeten dus beschouwd worden als
een extra-boete, die niet van het bedrag van
1 milliard zal worden afgetrokken.
2. De Joden zyn. verplicht, alle schade
welke tijdens de progroms aan Joodsch
eigendom, dus aan winkels en synagogen,
is toegebracht, voor eigen rekening te her
stellen. De Joden moeten ook betalen voor
Ade beschadigingen, bij buitenlandsche Jo
den aangebracht.
3. Van 1 Januari 1939 af zullen Joden
geen winkels, filialen, bestelkantoren of
handwerkbedrijven meer mogen helden. De
getroffen Joden zullen hun zaken <Ms vóór
dien tijd tegen een prys, welke hun wordt
voorgeschreven en die uit den aard der zaak
ver onder dq reëele waarde ligt, van de
hand moeten doen, of, indien er geen koo-
per voor te vinden is of wanneer de ver
koop van hoogerhand wordt verboden, hun
zaken moeten liquideeren.
4. Joden mogen niet meer deelnemen
aan: markten, jaarbeurzen en tentoonstel
lingen.
5. Joden mogen van 1 Januari 1939 af
geen bedrijfsleider meer zyn.
6. Joden in een leidende positie worden
met een opzeggingstermijn van zes weken
ontslagen, zonder dat zij recht hebben op
eenige vergoeding, rente of pensioen.
7. De hierboven vermelde huuropzeg-
gingsbepaling.
vervolging en moord zijn de middelen van
het internationale Jodendom “en der andere
ontbindende machten, die het nationaal-
socialistische Duitschland den weg naar de
toekomst zouden willen
laatste slachtoffer werd partijgenoot
Rath. Langzaam maar
verzinkt de oude wereld.
geen laster, geen terreur kan het Duitsche
volk meer tot slavernij brengen, kan den
weg van Duitschland tegenhouden.
Ik herhaal de woorden, die de Führer
aan het graf van Wilhelm Gustloff gespro
ken heeft: „Wij verstaan de oorlogsverkla
ring en wij aanvaarden haar”.
Tenslotte werd het lied „Ich hatte einen
Kameraden” gespeeld, benevens de volks
liederen. Hiermede was de plechtigheid ten
einde. Hitler begaf zich naar de bloedver
wanten van von Rath, drukte zijn ouder’
en broeders de hand en verliet na e«n laat-
sten groet in de richting van de kist, do
Rheinhalle,
^jewistische
land.
Hierna voerde minister von Ribbentrop
woord. Hy zei o,a.: Leugen en laster,
Het af breken van de handels-
betrekkingen met Duitschland
geëischt
De Amerikaansche protestactie tegen de
gebeurtenissen in Duitschland duurt voort.
Drieduizend studenten van de Columbia
universiteit hebben tot president Roose
velt een brief gericht, waarin zy hem ver
zoeken de handelsbetrekkingen met Duits :h-
land te verbreken.
Een dergelijk verzoek is aan den presi
dent gedaan door 36 Amerikaansche schrij
vers, o.a. miss Pearl Buck, winnares van
den Nobelprijs voor letterkunde en Eugen
O’Neil.
De Amerikaansche bond voor vrede en
democratie heeft een vergadering belegd,
waarin terugroeping werd geëischt van den
Amerikaanschen ambassadeur en een em
bargo op Duitsche goederen.
Gisteravond waren 20.000 personen aan
wezig bij een vergadering, waar 400 beken
de artisten gelden inzamelden voor de vesti
ging van Duitsche en Oostenrylcsche Joden
in Palestina.
Een honderdtal geestelijken van de
methodistische kerk heeft een motie aan
genomen, waarin zij de anti-Joodsche maat
regelen veroordeelen. Zes katholieke hoog-
waardigheidsbekleeders, onder wie de aarts
bisschop van San Francisco, hebben voo»
de radio de vervolgingen tegen de geloovL
gen afgekeurd. Te Pittsburgh heeft het
congres der industriebonden eenstemmig de
verklaring van president Roosevelt over
Let Duitsche antisemitisme goedgekeurd.
De gouverneur van Masgachussetts heeft
verklaard: Het beste middel voor de Ver
eenigde Staten om een betere behandeling
te verkrijgen voor dé verdrukte minderhe
den in Duitschland is, het gebruik van
Amerikaansche havens door Duitsche sche
pen te beperken.
De Amerikaansche ambassadeur uit
Berlijn vertrokken.
Hugh Wilson, de ambassadeur der Ver
eenigde Staten is gisteravond uit Berlyn
naar Parijs vertrokken, vanwaar hij naar
de Vereenigde Staten zal doorreizen. Me
vrouw Wilson blijft nog eenigen tijd te Ber
lijn.
.Eveneens te Dinslaken werd ee» Joodsch
I woonhuis in de Bahnhofstrasse door de S.S.
l uit Duisburg in brand gestoken met behulp
van stroo en benzine. Het huis brandde tot
den grond af. De 65-jarige bewoonster ligt
in het R. K. ziekenhuis.
Te Mannheim werd een straat waarin een
synagoge, verbrand was af gezet. Voor 10
pfennig werd toegang verleend ten bate van
de „Winterhilfe”.
Te Hamburg werd, de Pourtugeesche syna
goge in brand gestoken. Een Neder-
1 a n d s c h rabby werd mishandeld en ge
arresteerd, doch later vrijgelaten.
Te Polzin werd de eigenaar van een meel
fabriek, dr. Levi, vader van 3 kinderen,
doodgeschoten.
In Oost Friesland werden vele Joden ern
stig mishandeld; al hun huizen zyn onbe
woonbaar.
Te Karlsbad werd de synagoge, die tot
bioscoop was ingericht, in brand gestoken.
In tal van steden werden den joden le
vensmiddelen geweigerd.
In Thüringen werden alle mannelyke Jo
den boven de 15 jaar gearresteerd. Zy zul
len pas worden vry gelaten als zy emigree-
ren.
Tal van tehuizen voor ouden van dagen
werden gesloten. Het is niet bekend waar
de alleenstaande oude menschen, die zich
erin bevonden, gebleven zyn.
Te Oeynhausen, Herford en Bünde wer
den alle mannelijke Joden gearresteerd en
naar concentratiekampen gebracht. De sy
nagogen te Herford en te Bielefeld werden
in brand gestoken; vervolgens liet men ze
„wegens gevaar voor instorten” in de lucht
springen. Huizen werden geheel vernield,
zelfs het huis van een oorlogsinvalide die
beide beenen mist.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 120, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. laefdadigheids-advertentiën de helft van den pry's.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 225, elke regel meer f 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureau^ en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerde^
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Amerikaansche handelsattaché
naar Washington.
Op de frontpagina’s van alle te New-
York verschenen middagedities zyn berich
ten gepubliceerd over een „terugroeping”
van Douglas Miller, de handelsattaché der
Vereenigde Staten te Berlyn.
Patterson, de waarnemende ministet van
handel, heeft later op den middag echter
verklaard, dat Miller een reeds twee maan
den geleden vastgesteld bezoek aan Ameri
ka zal brengen, dat niet in verband staat
^net den terugkeer van den ambassadeur
Wilson.
Staatsbegrafenis van von Rath
in Dusseldorff.
Rede van votn Ribbentrop.
Hitler woonde de plechtigheid bij.
De staatsbegrafenis van von Rath heer
listermorgen in de Rheinhalle te Dussel-
lorff plaats gehad in tegenwoordigheid van
ütler, (je hoogste ryksautoriteiten, party-
ftuictionnarissen, en vertegenwoordig ?rs
’an het corps diplomatique. De plechtig-
teid begon met den treurmarsch uit de
Heroica van Beethoven. Vervolgens sprak
‘laatssecretaris, gouwleider Bohle als ver-
"■8®Woordiger van de N.S.D.A.P., hij zei
•te: Ernst von Rath is de achtste bloed-
fttuige, van de Duitschers in het buiten.
“H het itste slachtoffer van Joodsch-
moordlust in het buiten.
a get parlement der tweede Tsjecho-Slo-
waaksche republiek is gistermiddag te
1 vier uur voor het eerst bijeengekomen tol
f bet aanhooren van de regeeringsverklaring
I van minister-president Syrovy, waarin «deze
uakondigde, dat het land in vrede wil le-
I «tl met zyn buren, in het bizonder met
Dabchland, Verder vroeg de minister-pre-
simt het parlement de regeering een ^an-
tg wlniachten te verleenen.
I Molgende week zal de Kamer bijeen
1 pMfui worden voor de verkiezing van
MjRsident der republiek.
ft stunt van beleg in Tsjecho-Slowakye I
I jGpgtheven.
Tjjdens de vergadering van het parle-
iwt had aan de rechterzijde van den Tsje-
I tto-Slowaakschen minister-president, gene-
I raai Syrovy, de eerste minister van Slowa-
liil’e, dr. Ttfeso, plaats genomen. Aan de
1 linkerzijde van Syrovy ontbrak Wolosin. de
■wnister-president van de Karpathische
Oekraïne, welke door gêen enkelen minis-
ller vertegenwoordigd was.
I Generaal Syrovy nam Let woord voor het
IroorJezen der regeeringsverklaring. Hy
Betoogde, dat de gedurende twintig jaar in
liet Werk gestelde pogingen tot verzoening
Br nationaliteiten in Tsjecho-Slowakye
pen resultaat hadden opgeleverd, „door-
pt thans de gedachte van de staten mtt
Rn nationaliteit de wereld beheerscht”.
pjj willen aldus vervolgde de premier
Kt in vrede met al onze buren leven. Dat
beidt in de eerste plaats vevr onzen groot-
rten buur, Duitschland.
f Met erkentelijkheid herinneren wij ons
alle uitingen van sympathie en in het bij-
sender de bewyzen van vriendschap, ge
toond door Roemenië en Zuid-Slavië. Wij
zullen er naar streven, dat nationaliteits-
i vraagstukken geen oorzaken van wrijving
in Midden-Europa meer zullen zijn. Wü
4‘n er van overtuigd, dat andere staten
ran datzelfde streven beziel zyn.”
Syrovy gaf vervolgens een uiteenzetting
ran hetgeen de regeering sedert 4 October
[edaan heeft. Zij zag zich geplaatst voor I
en taak, die in de geschiedenis haar weer-
|a niet heeft. Alle door haar genomen K
maatregelen werden in eenstemmige goed
keuring aanvaard door alle partijen der re-
fleerings-coalitie en door zekere Slowaak-
Rhe en Roetheensche vertegenwoordigers
De minister-president bracht dank aan
allen, die op voorbeeldige wijze hun plicht
hebben gedaan, „maar zeide hy ande
re en wellicht nogfernstiger zorgen wach -
ten ons nog. De onderhandelingen met de
buurstaten zijn nog niet geëindigd. Wy
moeten ons met hen verstaan over talrijke
punten, die van juridischen aard zijn of be
trekking hebben op de handhaving van par
ticuliere en openbare belangen”.
Syrovy deed een beroep op het land,
dat het hem zou helpen by de vervulling
van zijn taak en verzocht het parlement
daarna een aanvang té maken met de
behandeling van de constitutioneele wet, I
„WBHe uHiiAvr.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
fllEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Vrijdag 18 f.e.m.
'ok steeds Dinsdag
in Reunie
THARINE
G1NGKR ItOGÊly
!TISTEN.|NGANg
(STAGE liOOIt) '3
Hoofdfilm;
erd ap een verhaal
Sing-Sing gevangenis
LEWIS E. LAWIS.
uToehlmd 10.30 (20
VE RAID, LE0 SLEZAj
HERMANN THIMIC 1»
dansmuziek h:
intrée 25-30 en 40 cent.
tang voor iedfrfn
SDAG 2 UUR MATWÈtl
voor lederen leertijd
met een amusant prop,,,,,
