lorp
BERGAMBACHT, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht.
1
Gemeenteraad van Gouda.
1
No.
DE NEDERLANDSCHE ONAFHANKELIJKHEID.
Woensdag 30 November 193877e Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT. MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER. REEUWIJK. SCHOONHOVEN. STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
ARETTEN
VOORRADIG,
inkeliers tegen
TELEF. 3475
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
uvvuunmun, DVanwr, UUUUEKAn, HAAÖ1 ivrjvn 1luvvnunuk iii, mviJiiv/1. X.
nieuwerkerk, ouderkerk, oudewater, reeuwijk, schoonhoven, stolwijk waddinxveen, zevenhuizen,
v. M.
van rookartikelen
Gorln-
alsvoren van dezelfde diensten op 1 No
vember 1938.
de resultaten van het onderzoek van het
zwemwater gedurende het seizoen 1938.
Al deze mededeelingen worden voor ken
nisgeving aangenomen.
Demping Nieuwehaven.
dat spoedig een aanvang met demping
van de Nieuwehaven zal worden gemaakt.
De VOORZITTER deelt mede, dat hel
sluiten totTwfci
aan de vereeni
tfrond aan |M.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en
15 regels 1.30, elke regel
1—6 regels 1.55. elke regel r
bijslag op den prijs. Liefdadig!
besluit tot het a
alsvoren wtgc
besluit tot l^Kj
rende het 4eyj>a
alsvoren de goedkeuring van het raads-
Hoe het in 1813 te Gouda toeging.
En inmiddels was te Gouda het regel
matig bestuur van Hollandschen oor
sprong hersteld. Daar, zoowel als te
Nieuwpoort en Schoonhoven, werd een
stedelijke regeering gevormd, die den eed
van trouw aan den Prins van Oranje, al
dadelijk als Souvereine Vorst erkend,
deed. De bevolking van Godfla had het
beter dan die van omliggende plaatsen,
want daarvan werd door het doortrek
ken van troepen nogal wat gevergd. Er
werd veel onderdak gevraagd, er werden
veel requisltiën gedaan, ja zelfs werden
inwoners uit Nieuwpoort gebezigd voor
de belegeringswerkzaamheden van Go-
rlnchem. Te Gouda kon men dat alle§
kalm aanzien; het gewone leven hernam
zijn loop, al was men eerst geheel gerust
toen einde Maart van 1914 de Verbonde
nen Parijs binnentrokken en aan Napo
leon’s macht definitief einde te zijn ge
maakt. Maar reeds lang voor dien waren
ook te Gouda de jongelieden opgerofepen
om dienst te nemen onder de vanen van
den Souvereinen Vorst en mede te wer
ken tot verdediging van het bevrijde
vaderland tegen aanvallen, die opnieuw
mochten worden ondernomen!
alsvoren de goedkeuring van de raadsbe-
'trhuur van een voetbalterrein
iniging O.N.A., tot verkoop van
J. J. Tak, tot aankoop van een
'woning in de Boomgaardstraat van W.
Zandqk e.c., en tot ruiling van grond met
J. L. Hulleman.
Alsvoren de goedkeuring van het raads
besluit tot het koopen van gronden van
Wed. R. U. Jongenburger e.a.
alsvoren de goedkeuring van het raads
besluit tot het voeren van een rechtsgeding
tegen de N.V. Heinsius Transport en Ver
voer Maatschappij te Rotterdam.
alsvoren de goedkeuring van het raads
besluit van 5 October j.l., tot wijziging der
begroeting, dienst 1938.
dat Gedeputeerde Staten hebben beslist
op het beroep der schoolbesturen dér Chris
telijke scholen, ex-art. 101 der Lager On
derwijswet 1920 voor 1938, waarbij het be
drag per leerling ex-art. 55bis dier wet
werd gewijzigd.
het procesverbaal tot opneming van kas
en boeken van den Reinigings, en Ontsmet-
tingsdienst en het Marktwezen op 13 Se pi
tember 1938.
De heer C. v. d. ,Berg herdacht-Demping Nieuwehaven nog niet beslist,
minister draagt Monumentenzorg een onderzoek op. Inzake hoofden van
scholen is overplaatsing-Jaring geschied en benoeming aan school 7 aange
houden. Onteigening van bermen aan den Goejanverwellediik.Bouw'
werkplaatsengebouw voor Lichtfabrieken. Nader onderzoek betreffende
bouw van arbeiderswoningen. Verruiming verkoopgelegenheid bloemen
op Zondag aan ziekenhuizen en begraafplaatsen. Verbod van verkoop
van rookartikelen aan kinderen ingetrokken.
stelde zich voor
Nieuwpoort zoo erg aangenaam zou zijn
geweest.
Dat dit ook alweer niet tot gerustheid
der bewoners van Gouda medewerkte, is
te begrijpen. Bovendien, wat zou Molitor
doen? Al spoedig had men uit Utrecht
bericht, dat het garnizoen zich tot uit
trekken gereed maakte. Het is gebleken,
dat Molitor de positie te Utrecht on
houdbaar achtte; de burgerij was hem
weinig welgezind, en de Verbondenen
naderden snel vanuit het Oosten en het
Zuiden. Maar dat wist men te Gouda nog
niet, en de afstand was niet groot. Op
luchting schonk het, toen men hoorde,
dat Molitor rechtstreeks op Gorinchem
aanrukte, zelfs Schoonhoven vermeed.
Maa-r toch, juist omdat het algemeen be
stuur in Den Haag nog niet was gevormd
aarzelden de Goudsche burgemeester en
zijn collega te Haastrecht, die in vol
komen overleg handfelden.
Men ging voort om in de regeering te
voorzien, maar men sprak enkele dagen
al niet meer van herstel van onafhan
kelijkheid; men wachtte liever af. Wel
ontvingen beide Maire’s de proclamaties
van Van Hogendorp en de zijnen, maar
zij wisten niet goed wat er mede te doen.
Ze wilden wel, maar ze wachtten op den
Prins van Oranje, en deze kwam pas
later. Men ziet het, dat ook hier ter
plaatse de toestand als onzeker werd be
schouwd. Men zag wel een nieuwe vrij
heid gloren in de toekomst, maar was
deze toekomst al zoo dicht bij? Het is
begrijpelijk, dat men omzichtigheid
pleegde en men werd erin versterkt toen
men hoorde, dat een officier, aangesteld
en afgezonden door generaal Sweerts uit
Rotterdam, te Nieuwpoort weinig had
kunnen uitrichten, ja zelfs bij de zgn.
Oranje-Prulsen geen medewerking had
ondervonden om Fransche plunderaars,
die zich aan de zijde van Langerak had
den vertoond, te bestrijden. Dat was de
moeilijkheid die zich overal in Neder
land voordeed: men wilde het Fransche
juk afschudden, maar zelfs tegenover de
achtergebleven Fransche troepenmacht
had men zoo weinig effectiefs! De man
nen, die zich beschikbaar wilden stellen,
konden nauwelijks van wapens worden
voorzien; er was geen organisatie, er was
nauwelijks geld.
Toch zijn ook te Gouda de Verbonde
nen, de Pruisen en de Russen, niet ge
komen in een stad, die zij nog hadden
vrij te maken. Men kan zeggen dat ook
Gouda reeds vrij was; het had een regel
matig bestuur; het had in den heer Van
der Hoeve een stadscommandant, die
niet naliet om tegen Molitor’s dreigende
bewegingen hulp in Den Haag te verzoe
ken. Intusschen nam men zelf maatre
gelen, riep de voormalige Nationale
Garde onder de wapenen, zette posten
uit in de richting van Haastrecht en
naar andere zijde.
Op 1 December kwam ér hulp, een
detachement cavalerie en artillerie, ter
wijl tegelijkertijd vernomen werd, dat
Kozakken te Schoonhoven hun intocht
hadden gedaan. Weer een dag later
kwam een vrijcorps, een 160 ruiters en
een 100 man voetvolk sterk, te Gouda
binnen; zij kwamen van Arnhem. Toen
moest er natuurlijk wel het noodige ge
daan worden om deze troepen onderdak
en voeding te verleenen. Daaraan vol
deed men gaarne en zonder verzet, niet
alleen in Gouda, maar ook in de omlig
gende plaatsen. Trouwens, heel veel last
had men van deze troepen niet,1 want zij i
nnoLf
goedkeuring van het raads-
ipnemen van kasgeld gedu-
rartaal 1938.
De gemeenteraad is gisteravond in' open
bare zitting bijeen geweest.
Voorzitter: wethouder mr. H. P. C. M. de
Witt Wijnen, loco-burgemeester.
Alle leden zijn aanwezig.
Herdenking C. v. d. Berg.
De VOORZITTER opent te 7.40 uur de
vergadering. Voor met de werkzaamheden
aan te vangen, herdenkt hij, terwijl alle
aanwezigen zich van hun zetels verheffen,
een figuur, die zoo lang aan den raad ver
bonden is geweest, den heer C. v. d. Berg,
directeur van de Stenografische Inrichting
van de Staten-Generaal en stenograaf van
den gemeenteraad van Gouda, op 21 No
vember j.l. overleden. Sedert twintig jaar
verzorgde de heer v. d. Berg de stenografi
sche verslagen. Ook in tijden, dat de de
batten in den raad wel eens bewogen wa
ren, kon men altijd op keurige, correcte en
onpartijdige verslagen rekenen. Met waar-
deering releveerde de voorzitter de houding
van den heer v. d. Berg, die, toen de finan-
cieele toestand der gemeente zeer slecht
was cn van hoogerhand er de aandacht op
gevestigd werd, dat ook op de stenografi
sche verslagen te bezuinigen was, onmid-
delljjk bereid was tegen een veel kleiner
belooning de verslagen te blijven verzorgen,
omdat hy ook zelf niet de banden met den
raad van Gouda wilde verbreken. Wij zul-'
len, besloot de voorzitter, deze accuraten
stenograaf, deze artistieke figuur en zijn
'sympathieke gezicht noode missen. Hij
ruste in vrede.
De notulen der vergadering van 5 (Tcto-
ber 1938 worden gearresteerd.
MEDEDEELINGEN.
Burgemeester en Wethouders deelen den
Raad mede:
dat Gedeputeerde Staten hebben medege
deeld de goedkeuring van het raadsbesluit
tot verkoop van grond aan den heer Ir. G.
r. J. J. de Vries.
alsvoren de goedkeuring van het raads
besluit tot het aangaan eener geldleening,
groot 226.000.
alsvoren de goedkeuring van het raads-
jt aangaan eener geldleening,
omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
‘gel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
,C1 meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
J’jheids-advertentiën de helft van den prijk.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 18o ’09 0 81®3®J
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prijs .Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
alsvoren de goedkeuring van het raads
besluit tot toetreding als lid der verwaar-
borgingsregeling der Fraude Risico Onder
linge van Gemeenten.
alsvoren tot goedkeuring der begrooting,
dienst 1938 der gemeente en'hare bedrijven
en van het raadsbesluit tot wijziging dier
begrooting.
alsvoren de goedkeuring van het raads
besluit tot koop van grond van de Neder-
landsche Spoorwegen te Utrecht.
alsvoren de goedkeuring van het raads
besluit tot het aangaan van een deposito-
overeenkomst met de N.V. Bank voor Ne-
derlandsche Gemeenten.
aani te houden tot na afhandeling van de
agenda orfi dan den raad gelegenheid te ge
ven zich er over uit te spreken. Maandag
avond is echter een telegram ontvanger,
van den minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, waarin deze verzoekt
de uitvoering van het raadsbesluit tot dem
ping van de Nieuwehaven aan te houden
om den uitslag af te wachten' van een nader
onderzoek, dat de minister aan de Rijks-
commissie voor Monumentenzorg heeft op
gedragen.
In verband met dit telegram stelt de
voorzitter voor dit punt van de agenda af
te voeren en het resultaat van het in te
stellen onderzoek af-te wachten.
Aldus wordt besloten.
dat de minister van Waterstaat heeft
medegedeeld, dat het niet wenscheljjk Is
anders dan in bijzondere gevallen het geven
van fluitseinen bij de nadering van onbe
waakte overwegen aan de machinisten of
wagenvoerders voor te schrijven en zooda
nig geval zich bij de overwegen in deze ge
meente niet voordoet.
De heer MUYLWIJK (a.r.) vraagt of B.
en, W. zich nog gewend hebben tot de
Spoorwegen om een onderhoud met de di
rectie.
De VOORZITTER antwoordt, dat dit niet
is geschied. B. en W. wenschten eerst de
"beslissing van den minister af te wachten.
Nu deze bekend is, ziet het er voor een
onderhoud met de directie van de Spoor
wegen niet hoopvol uit.
INGEKOMEN STUKKEN.
Van Mevr. H. J. M. Gaarlandt-de Kat,
een verzoek om ontslag als gedelegeerde
der gemeente in het bestuur der Goudsche
Industrie- en Huishoudschool.
Het ontslag wordt verleend met dankbe
tuiging.
Van den heer J. P. van den Bosch een
verzoek om eervol ontslag als onderwijzer
aan de o. 1. school no. 8.
Het ontslag wordt verleend conform hef
verzoek m.i.v. den door B. en W. te bepa
len datum.
Van Mevr. M. W. Kamphuisen eefi ver
zoek om ontslag als leerares in de Duit-
pche taal aan de Handelsavondschool m.i.v.
i Januari 1939.
Het ontslag wordt eervol verleend over
eenkomstig het verzoek.
Van den Directeur van het Marktwezen
een wijziging der begrooting, dienst 1938.
Goedgekeurd.
Van de commissie van bijstand in het
beheer der Gemeente-Lichtfabrieken het
verslag over 1937.
Voor kennisgeving aangenomen.
Van F. Flux, Prins Hendrikstraat 110,
een reclame tegen zijn aanslagen in de hon
denbelasting over voorgaande dienstjaren.
In handen van B. en W. om advies ge
steld.
Van de. afdeeling Gouda e.o. van het Ne-
derlandsch Onderwijzers Genootschap een
verzoek om niet tot benoeming van een
hoofd aan de o. 1. school 7 over te gaan,
alvorens gelegenheid is gegeven zich als
sollicitant hiervoor aan te melden.
Te behahtielen bij het betreffend punt der
agenda.
Van de afdeeling Gouda en omstreken
van de Vereeniging van hoofden van scho-
lelv een verzoek als voren.
Te behandelen bij het betreffend punt
oer agenda.
Van A. Borst, J. R. Borst, P. M. de Groot,
J. Houdijk, C. Noordegraaf en C. van' Vliet
een schrijven, waarin zij naar aanleiding
-an het voorstel van B. en W. tot ont
eigening van de aan hen toebeh^qrende
bennen aan den Goejanverwelledijk ten be
hoeve van den aanleg van een nieuwe alge-
meene begraafplaats mededeelen, dat zij
zich zeer gedupeerd voelen door de schat
ting van den directeur van gemeentewerken
van hun eigendommen op 20 cent per M2.,
dat de door hen gevraagde prijs van 95 cent
per M2, zeer redelijk is te achten, dat zij
het zeer zouden betreuren als de gemeente
door verkeerde inlichtingen op een dwaal
spoor zou worden gebracht ten nadeele van
adressanten en dat zij daarom verzoeken
het voorstel aan te houden en adressanten
in de gelegenheid te stellen hun standpunt
uiteen te zetten.
Te behandelen bjj het betreffend punt der
leven zijn gewonen gang maar
in Nieuwpoort en Schoonhoven, en
in geheel de streeks langs de Lek bleef
het geruimen tijd een gaan en komen
van vreemde troepen. Dat kan niet ver
bazen, want generaal Rampon had Go
rinchem versterkt, er èen flink garnizoen
samengetrokken en was, voorshands, niet
bereeid zich over te geven. De stad zou
menige beschieting moeten doorstaan,
alvorens 'dit geschiedde. De veerman bij
Schoonhoven kreeg (huk werk. Eerst
waren het Kozakken, soms honderdtallen
tegelijk, die hij had over te zetten. Daar
na kwamen de Pruisen, zoowel de lijf-
huzaren als de doodskophuzaren. Zij
bleven ten deele te Schoonhoven ge
legerd, maar detachementen voor den
veiligheidsdienst werden naar Meerkerk
en naar het Westfront van Gorinchem
gezonden. Troepen bleven er zoodoende
in deze plaatsen tot aan het einde van
December; toen was alles wat voor de
belegering van Gorinchem noodlg was,
voorbij getrokken en de stad zoodanig
nauw Ingesloten, dat haar lot niet meer
twijfelachtig was, al hield zij het toch
nog weken vol.
n
»ttU besloten ons eerste artikel met er
W op te wijzen dat men te Gouda
dclLteleurgesteld gevoelde, ornaat in t>en
Haag slechts weinig aandacht werd be
steed aan de houding van het Stadsbe
stuur. Maar men bleef op zijn hoede.
Generaal Molitor had zijn, nog altijd
vrij sterke troepenmacht, te Utrecht ge
concentreerd. Dat was een sterk garni-
zoen, goed van artillerie voorzien, gedis
ciplineerd en in staat om elk oogenblik
In te grijpen. Wat dat beteekende, on
dervond het ongelukkige Woerden slechts
akele dagen na den 17 November. Ge-
araal De Jonge en kolonel Oldenbarne-
idt waren met een slecht uitgerust
I geitje van uitsluitend vrijwilligers op
prden aangetrokken; zij hadden het
I.Atsje, slechts door 25 Franschen bezet,
makkelijk vermeesterd. Maai* Molitor,
Ie in een dergelijke afsnijding van den
leg naar Holland niet kon berusten,
nnd een sterke troepenmacht uit, die,
iegunstlgd door nachtelijk duister, tot
ilak bij Woerden oprukte. Men had er
»o weinig voorzorgen genomen, dat op
de forten nauwelijks wacht werd gehou
den en de poort niet kon worden geslo
ten. Zoo drongen de Franschen gemak-
kelijk binnen; zij beschikten ook nume
riek over een overmacht, en al werd er
door de vrijwilligers moedig gestreden,
il spoedig moesten zij aftrekken. Daar
lijn in Woerden tooneelen voorgevallen,
die men van gedisciplineerde Fransche
troepen niet had verwacht, al staat op
pond van verschillende schrijvers vast,
lat deze tooneelen wel zijn overdreven.
Ie werden echter in deze overdreven
■zing door het land voortgeplant, en
tok te Gouda vernam men ervan en ge
welde men zich weinig op zijn gemak,
tiende wat Molitor nog vermocht en uit
kijkend, doch voorloopig vergeefs, naar
te hulp, die van de zijde der Verbonde-
«n was toegezegd. Daar kwam nog bij,
dat inmiddels door de Franschen de noo-
dlge maatregelen waren genomen om
Gorinchem, belangrijke vesting in het
Zuiden, van een sterk garnizoen te voor
den. De daar aangewezen vestingcom-
nandant generaal Rampon, een soldaat
»an het oude genre, zond zijn troepen
tot ver in de omgeving uit teneinde
eenerzijds gehoorzaamheid voor het
Fransche gezag te behouden, anderzijds
levensmiddelen te vermeesteren.
Een dergelijke afdeeling van Nationale
Gardes, uit Antwerpen afkomstig, ver
toonde zich in de onmiddellijke nabij
heid van Nieuwpoort en Schoonhoven.
j De eerste plaats werd bezet; mfn rukte
toen naar de andere op, doch zond een
soldaat op kondschap uit teneinde den
toestand op te nemen. Al was hij in het
tetgewas verborgen, hij werd door de
towoners van Schoonhoven opgemerkt,
rile met behulp van een paar Oranje-
’rijwilllgers, zich ’(van hem meester
®aakten en hem gevankelijk binnen
•nachten. Men zond nu boodschappers
to de omgeving uit, en het is te begrij-
l*n. dat het in Schoonhoven weinig
Wenaam aandeed, toen men vernam,
dezelfde troepen, die te Woerden
Mden geplunderd, zich bevonden onder
p afdeeling, die de plaats naderde.
Het liep hier intusschen wel eigenaar-
K De Franschen trokken inderdaad
Roonhovon binnen, en met den Maire
f®rd overlegd wat gedaan kon en moest,
[orden. Inmiddels hadden een paar
zoonhoven aren zich naar buiten be-
fven. zij stelden ook de landlieden op
ÉJhoogte. Nu lieten de Franschen het
B* van de troep buiten de stad en zónd
frenners in de richting van Haas-
ult- «In de buurtschap Vlist kwa-
p deze verkenners een boer tegen, die,
zenuwachtig aangedaan, met ver-
Feurde kleeren, hen toeriep dat de
Kp<Men reeds gezien en nabij waren.
KlAlint het zelf geloofd te hebben;
B'yanschen geloofden het ook, en nu
Kp de terugtocht bevolen. Men nam I -- -
mede’ die men maar Rijgen maAr in elk geval trokken zij op
chem terug.
;ir.#
bleven slechts een dag en een nacht, en
trokken toen door. Hetzelfde was te
Schoonhoven het geval; de Kozakken
zonden een patrouille langs den Lekdijk,
en openden geweervuur op de Franschen,
die zij aan den overkant bemerkten.
Zelfs deden zij het, door Pruisische mar- - -
schen op de trommel te slaan, voorko- Kr00t J
men alsof een Pruisische troepenmacht
nevens hen aanwezig was. Of dit de
Franschen al dan niet misleid heeft,
moge in het midden worden gelaten,
1 <->n rtnrin- --- - t
t besluit tot koop van grond van den heer
s
iy.
j.
in:
<7;
els
rt.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
(hue bureaux zijn dagelijks geopend van 9-6 uur. Administratie en Redactie Telef.
Interc 2746. Postrekening 48400.
voor Schoonhoven 'noch voor
Spoedig hernam in Gouda het