Muziekschool De Beun
Anton Coops
Adri van Maaren
DE KWARTJES RUBRIEK
Wijdstraat 13 IETS APARTS
goudsche courant
es:
De nood der Joden
in Duitschland.
„CARILLON" Scheermesjes
SSN=LS.,S
Alg. Prot. Begr. Onderneming
Zaterdag 10 December 1938 Tweede blad
is iedere prijsklasse
„MIJN
Westhaven 39.
Inschrijving Leerlingen
voor de ZANGKLASSEN
a
VEILING
IS UITGESTELD
GOUDSCHE MUZIEKSCHOOL GOUWE 165.
JAARLIJKSCHE UITVOERING
Het ontzettende drama der Joden in Duitschland
verwekt in geheel de wereld ontsteltenis.
Het aantal slachtoffers is schrikbarend.
Stort Uw bijdrage op Postrekening 214.500 ten name
van „Prof. Dr. D. Cohen, Noodfonds 1933".
Kantoor Gouda
Rotterdamsche Bankvereeniging
Abdijsiroop
Siroop Broncho
Óndergeteekende voert dergelijke begrafenissen uit
voor pLm. 25.— minder, zonder contributie.
JOH. DE MOL - Telef. 2257.
MOOIE GELDBELEGGING.
TE KOOP in aanbouw zijnde WOONHUIZEN,
Te Koop EEN PERCEEL GROND
VERRAST UW GEZIN
en laat ons nu een nieuw Radiotoestel demonstreeren
Met ons prachtig huursysteem hebt U vóór Kerstmis
nog een wereld van beschaving en genot in huis
Voor slecHls 60 of 7S cent per week
N.V. Hees Co, - Kleiweg 54 Gouda Telefoon 2110
ELKEN ZATERDAG
KWARTJES-RUBRIEK
fa. G. L,
ENGELS.
Burgemeester Metelerkamp.
burgemeester metelerkamp.
Brieven uit de Hofstad.
GELD EN LIEFDE.
(Zang en theorie)
De tegen 12 en 19 DECEMBER
aangekondigde
van de STOOMZUIVELFABRIEK
„DE GOUWE"
tot 9 en 16 JANUARI a.8.
Notaris K. ZEEVAT.
Directeur H. C. J. DE MAN.
op DONDERDAG 15 DECEMBER 1938 van 8—10.30 in de groote zaal
van de „REÜNIE", Oosthaven, Gouda.
Een beperkt aantal kaarten is voor belangstellenden gratis beschikbaar
KRUGERLAAN 63.
Laat uw medegevoel zich uiten in hulpvaardigheid en opofferings
gezindheid.
Steunt daartoe het JOODSCHE VLUCHTELINGEN-COMITé, dat
voor de groote taak der hulpverleening staat.
Het Coimdté voor Bijzondere Joodsche Belangen,
A. ASSCHER, voorzitter.
Prof. Dr. D. CÖHEN, secretaris.
Storting Uwer bijdrage kan ook geschieden bij het Goudsche
Comité aan onderstaand adres
H. HARMS, Penningmeester.
OFFICIEELE CRISIS-PUBLICATIE.
Teeltregeling Pluimveehouderij 1939.
In aansluiting op het reeds gepubliceerde
wordt er nog de aandacht op gevestigd, dat
ook eventueele verzoeken ter verkrijging
van een nieuwe broedvergunning voor hen,
die uitsluitend voor eigen bedrijf broeden,
in 1908 geen broedvergunning bezaten en
bij het ingaan der teeltiregeling in 1933 in
het bezit van een of meer broedmachines
waren, welke zy" by de verplichte inventa
risatie van broedmachines hebben aange
geven, vóór 24 Decemjber 1938 bij de Neder-
landsche Centrale voor Eieren en Pluimvee
te Beekbergen moeten zijn ingediend, onder
storting van 2.50 op haar postgiroreke
ning no. 99651.
DROGIST WIJDSTRAAT 31
Siroop Famel
Een vereeniging te dezer stede maakt propaganda voor
Vraagt daarom eerst inlichtingen bij de
bevattende 5 kamers. Koopprijs 3100Bij spoedige koop vrij op naam.
Bevragen: M. J. TAK, Bodeigr. straatweg 25 em op het werk De
M.
Genestetstraat.
aan het mooiste gedeelte van het van Bergen IJzendoompark, groot 1500
vierkante Meter.
Te bevragen bij I. VAN DANTZIG, Makelaar, Piersonweg 6.
krijgt U een COMPLETE MODERNE bNTVANGER met ingebouwde
concert-luidspreker.
VELE TIENTALLEN STATIONS ONGESTOORD GENOT.
HUUR OF DOOR HUUR IN EIGENDOM.
Aansluiting voor pick-up en meerdere luidsprekers. Lage entreekosten.
GEEN ONDERHOUDSKOSTEN.
Vraagt nog heden demonstratie zonder verplichting.
VULT NU EERST DEZEN BON IN
Aan N.V. HEES Co. GOUDA.
Gelieve mij inlichtingen te zenden aangaande het radiohuursysteem.
Naam: Adres:
Plaats:
(Verzenden in open enveloppe met IV2 cent postzegel)
EN DOE HEM NU VLUG OP DE POST
CARILLON Groen 0.13 m.M. 10 stuks 0.15
CARILLON Rood 0.13 m.M. 10 stuks 0.25
CARILLON Bruin 0.10 m.M. 10 stuks 0.25
CARILLON Blauw 0.10 m.M. 10 stuks 0.50
VOOR ENGROS: CARILLON Supra 0.06 m.M. 5 stuks
plaatsen wy in de
kleine advertenties tegen een tarief van 13 smalle tekst
regels 0.25, elke regel meer 10 cent bü vooruitbetaling. Voor
advertenties onder nummer aan het Bureau 10 ct. verhooging.
Inzending dezer advertenties tot Vrijdagmiddag 12 uur.
Brieven kunnen ALLEEN worden afgehaald eiken
dag van 96 uur, Zaterdags van 91 uur.
U kunt nu nog bollen planten
B. z. a. Meisje zelfst. kunn.
werk. Nog vry: Maand., Dinsd.,
Woensd., geh. dag en Zaterd.m.
Hooge Sch. Zeedyk 8,
Een flinke Dagdienstbode
gevraagd.
Fluweelensingel 36.
Gevr. keurige Dienstbode v.
d. of d. en n. 1 Jan. of eerder.
Br. no. 5869 bur. v. d. blad
Gevtr. Dagdienstbode, P.G.,
pl.m. 18 j., v.g.g.v. Zond. vrij.
Aairm. na 7 uur B. M. Singel 73.
Jongens gevraagd
C. v. d. Hondel,
Tuinstraat 3 a—
71.
Meisje gevraagd van 83 u.
Aanmelden na 8 uur:
v.» Swietenstraat 19.
Mevrouw Mogendorff, Blee-
kerssingel 51, vraagt een flinke
Dienstbode, voor dag en nacht,
hulp van werkvrouw.
Zich aan te melden vanaf
Maandag.
Voor da ochtenduren gevr.
een Meisje.
Aanm. K. v. Catsweg 95.
B.z.a. Gedipl. Costumière v.
het maken»1 van Japonnen en
Mantels, v. d. Palmstraat 61.
Dagmeisje gevr., liefst R.K.
boven 16 j. van 8—2 uur.
Br. no. 5822 bur. v. d. blad
Flinke Dienstbode
gevraagd.
J. Hombrink, Markt 65.
Dagelijks Versche Oliebollen
met krenten en rozijnen
2'/j cant per stuk.
Desgewenscht gratis thuisbez.
Van Zoomeren's Eethuis
en Automatiek,
Stoofsteeg 16 Tel. 3663.
Dag en nacht tot uw dienst.
Gevraagd een 2de Meisje
van half negen tot half één.
Aanmelden Mevr. C. de Jong,
v. Bergen IJzendoompark 9 c.
Bekwame NAAISTERS
en leerlingen gevraagd vour
kinderkleeding.
Rozendaal 13, Gouda.
Net Meisje gevr. ben. 18 j.
Aanm. Zaterdag na 7 uur.
Mevr. Slingerland, Joubert-
straa* 207.
Wegens huw. der t.w. p. Jan.
een flinke Dagdienstbode ge
vraagd. Zondags vrij.
Pension Broer, Nieuwe Vaart 1
Gevraagd
net Dagmeisje.
Nieuwe Markt 25.
Opgeruimd net meisje, 20 j.,
zoekt dito Vriendin, Ned. Herv.
Br. no. 5819,bur. v. d. blad.
Gepen, zaken tn. vraagt 200
ter leen met 3 mnd. aflossing.
Br. no. 5820 bur. v. d. blad.
Jong echtp. z. Zit- en Slaap
kamer m. keuken op nette st.
Br. no. 5821 bur. v. d. blad.
Waarschuwing.
Geld of goederen, aan mijn
vrouw gegeven, worden niet
door mij betaald.
P. Dexel, Middelandstr. 14.
Winterdag, veel thuis zitten?
Koopt een Bpion van
RETZEMA, Stoofsteeg.
Nette Kostgangers gevr. in
eenv. gez. met huiseL verk.
Adres: Steijnkade 5.
Te huur Woonhuis, Keizer
straat 66, prijs 4.25 p. week.
Te bevragen Raam 133.
Te huur
Lange Tiendeweg 19
(beneden).
Zoekt U een woning? Te huur
Mooi Bovenhuis, Bogen 67 b.d.
Veerstal, mooi uitzicht, goed
onderh. Bevr. v. Hensbergen,
Oosthaven 69.
Te -huur h 5.50 Winkel,
Woonh. en Werkplaats, opn.
gerest. Keizerstraat 53.
Te bevr. Kleiweg 87.
Te huur zeer gerieflijke
Bovenwoning voor slechts
per week in centrum.
C. Noordegraaf.
Te huur een Pakhuis,
gen Weeserf 1.p. w.
Te bevr. Martenssingel
gele-
26
14 dagen vrij wonen
Vossiusstraat 5.50,
Hoekhuis Da Costakade 5.70,
Da Costakade met groote
slaapkamers 5.50.
Makelaar Dessing, Westhaven.
Woonhuis
te huur 2e Kade 16.
Bevr. Wilhelminastr.
18.
Te huur:
eenige goed onderhouden
Moderne Wouhflren
<m het voormalige O.N.A -ter
rein. Huurprijs f 5.— en 5.25
ner week.
Te bevragen bii G. J. van
Wingerden, R. v. Catsweg 8 «n
O. v. d. HoTst, Turfmarkt 42.
Te huur
Moderne ruime Woning,
Const. Huygensstraat 78, voor
zien van waschtafel, voor- en
achtertuin. Huurprijs 5.60.
Te bevr. Martenastraat 4.
Garage van Hoorn, Tel. 2673
verhuurd auto's
met en zonder chauffeur.
LET OP S.V.P.
Buitenband 0.79
Binnenband 0.39
Bel „0.17
Batterij 0.09
Fl. Olie „0.09
Achterlicht 0.19
Lampje 0.09
Lang snoer009
Rtfwielslot 0.09
Simson-solution 0.05
Koopt Üw onderdeelen bij ons,
goedkoop en toch goed.
Band repareeren 10 cent.
Runge - Doelestraat 1 A.
Te koop aangeb. flinke Gas
haard, nog in goeden staat.
A. Broer, Nieuwe Vaart 1.
Bent U altijd in weer en wind?
Dan is voor Uw stijve spieren
een warm bad zéér heilzaam.
Baden meezond
ADHUIS roenendaal
Pianoles, degelijk onderwijs,
zeer billijke conditie. Mej. Ver
zijl, Oosthaven 88.
Getbr. Jongensfiets billijk te
koop. IJzersterk. Nieuwe ban
den. Runge, Doelestraat 1 A.
Wy rijden zeer voordeelig.
5 en 7-pegs, auto's.
Tel. 2986 N. Markt 27.
Te koop Fornuis en Vul-
kacheltjc voor 3.
Tollenstraat 150.
Te koop: Groenendaler, teef,
tegen billijke prijs.
Karelrietstraat 106.
Te koop
lichte Zundapp 2 tack motor.
T. P. v. Leon, N. Markt 27.
Te koop Fransch Buldogje en
Pekingeesje. Te bevragen;
Karnemelksloot 189.
Philips Radio, door inruil te
koop een prima toestel, m. gar.
Weth. Venteweg H 85.
Te koop pracht Dultsche
Herder, zeer waaksch.
Bockenbergstraat 49.
Te koop een gesloten Aan
hangwagen, gewicht 250 KG.
Garage vfrn Hoorn, Tel. 2673.
Te koop van particulier
Prima Auto, 5 persoons.
Br. no. 5836 bur. v. d. blad.
Te koop 1 knops accu Radio
met luidspreker, 15.
Karekietstraat 16.
Te koop een goed loopend
Tafelbillard voor civielen prijs.
Adres: Karnemelksloot 94.
Te koop compl. Verfspuit
installatie, v. licht- en kracht
stroom. Een prima Jongens-
en Damesrfjwiel. Oosthaven 61.
MaKhezer Leeuwtje
te koop, 9 weken oud.
Te bevragen Krugerlaan 143.
Koffergramophone te koop
gevraagd. G. van Veen,
1 Zijde 142, Boskoop.
A. DOUW, Aannemer van
straat, en tegelwerk.
Adr. Vlackstraat 6 Gouda.
Te koop aangeboden
1000 M3. prima Kleigrond,
omgeving Gouda, moet weg.
Brieven P. Donk, B 101 a,
Streefkerk.
Eiken dag versch verkrijgbaar
onze heerlijke
SIROOPWAFELEN
2 en 3 ct. per stuk.
Aaltje Bakstraat 9.
Uw jas verbrand? Dan naar
le Goudsche Kunststoppage,
IJssellaan 84.
jggP Zoowel voor Dames als
Heeren verkoopen we zeer ge
makkelijke schoenen. Vraagt
voor de Dames: Schoenen met
veerend voetbed en voor de
Heeren: Schoenen voor 6 tee.
nen!! JAN VAN DAM,
Keizerstr. 62, Tel. 2376, Gouda.
Vraagt v. WEELDE's
Rook- en Pruimtabak.
Steeds de beste.
Voor Eiken-, Beuken-, Vuren
hout en Triplex
Wilhelminastr. 18, Telef. 3664
Profiteert hiervan 1 Deze week
2 ons Tongenworst voor 25 ct.
bij C. Mimpen, Kuiperstr. 48.
Te koop een Bakfiets, tevens
z. g. a. n. Transportfiets.
Speksnijder, Gouwe 8. Koopt
ook alle voork. goederen.
Te koop Zündapp motor, 250
c.c., 1936, in staat van nieuw,
145.—. Garage Em-tax,
Zeugestraat 4, Telef. 2500.
Betalingen vanaf 50 cent,
Radio, Meubelen, Haarden,
Waschm., Wringers, Bedden,
enz. Boelekade 41, tusschen 6
en 10 uur 's avonds.
Muziekschool DE BEUN
Jan. aanvang 3-mndl. cursus
Rhyth. Gymn. o.l.v. Mevr. Ella
Schouten-Al ter.
Heeft U last -van pijnlijke
voeten, eksteroogen, eelt of
kalknagels? Het wordt pijnloos
verwijderd door Zr. van As,
Gouwe 138, Tel. 8221.
Uw costuum ontvlekken en
modelpersen voo<r 1-
G. Roelofs, Walestraat 2.
A. J. WEMPE, Leraar M, O.
Joubertatraat 142.
Voor behang alleen in de Be
hangselbeurs, Zeugestr. 86, Tel.
2026. Behangen 20 ct, per rol.
Boekbinderij D. Leeuwen,
Turf singel 28. Het betere adres
voor inbinden van alle soorten
boeken, jaargangen en muziek.
De Radiodokter is toch goed-
kooper. Reparaties alle .mer
ken. Radio en Gloeilampen.
Onderdeelen. J. de Riet,
W. Tombergstraat 39, Gouda.
Voor Asbestplatem en buizen
met hulpstukken vindt U bij
ons de grootste sorteering en
tegen lagen prijs. A. Hermenet,
4e Kade 77, Tel. 2439.
Dekens overtrekken, geheel
mach. doorgestikt vanaf 2.25
Dekenfabriek, Gouwe 180.
Zeg, wat loopen die lui fiefl
Geen wonder, ze komen ui
't Badh
Baden is ^ezoni
ADHUIS
Laat Uw Jaargangen en
Tijdschriften in bindai
J. A. Broer, Nieuwehaven
Te huur Houtmansplantsoa
voorzien van Electr. licht.
Zeer lage huur.
Te huur een net Woonh
nieuw gesch. en beh. 2 w.
Makelaar van Elk,
Kattensingel
Huis te huur /'5.90 p. W
Koekoekstr., O. de Boomp
Adres: Wijdstraat 8.
Prima Werkschoenen (ook
Spaarbonnen) bij
van Maaren's Rchoenhn
Vijverstraat.
Uw adres voor vwetM
ken- en eikenhout.
Jan Postmus, Raam
Gevraagd H
Dienstbode of Huishou^
Keizerstraat 61, Gm^
Jan Sim, me ïoedloope'
Uw loodltieterewerk^en
Spieringstr. 149
Onze' werkplaats is verp»
naar Tuinstraat 2 en 4
UW ADRES
roor ALLE
BRANDSTOF F®
A. VERMIJ. VarWMrirt
Opel 1934 2M.->
klein, zuinig 4 pers- P1-
C. 7 V. v. particul.-L-
boom, Rotterdam,
Meent
Dames! Laat uw bontwerken
maken en vermaken Gouwe 180
3« huis vanaf Groonondaal.
SANTTAS.
Uitbuitend eerste kj»1
en scherp concurreer®0
zen. Alleen gevestigd r
LANGE TIENDEWEG
hoek K. Tiendeweg. Tö.
Ook ingang Achter a
„THIA Bloemwerken
Keurig en Voordelig.
WUd-trM
Herinneringen aan een groot man.
WATV DE HEER P. D. MUYLWIJK VERTELDE
IN Dfe VERGADERING VAN „DIE GOUDE"
OP VRIJDAG 25 NOVEMBER L.L., OVER:
II.
1 yen het leven weer z'n gewonen gang liad gekregen
u«k &1'. Metelerkamp zich terug, èn als baljuw èn als
commandant van de Schutterij
De stadhouder benoemde hem nog datzelfde jaar tot
burgemeester van Gouda.
isa zijn periodiek aftreden als burgemeester volgde zijn
benoeming' tot baljuw, maar toen dennitiel.
in die ïunctie heeft hij in 1794 het woelen der Patriot
ten Dy hun heulen met aen vyand en bij hun verspreiden
van opstandige geschriften ijverig nagegaan, to)
Toen hy in hen nacht van 19 Januari 1795, dus kort
voor de komst der J? ranschen, door Gouda's donkere stra
ten liep om de gangen der Patriotten na te speuren, was
hy' juist, vanuit een schuilhoek, getuige van het afrijden
van 4 vooraanstaande Patriotten, li)
j Hij veronderstelde niet veel goeds van den nachtelijken
toent dier heeren, maar wilde desniettegenstaande niet
mgrypen met den sterken arm, daar de rranscnen reeds
ti Montfoort waren en de stad toch niet, meer te redden
was. i*)
Later is gebleken, dat zyn veronderstelling juist was
geweest en dat die 4 heeren naar Utrecht waren gereden
om daar met den vijand hun verraderswerk te bespre
ken. 13)
Twee dagen later, toen de Franschen de stad r-eeds zeer
naby waren gekomen, werd het stadhuis door gewapende
Patriotten algezet. Een commissie van 13 uit hen ging
let stadhuis binnen en eischte op hoogen toon van de daar
rende Vroedschap, alsmede van den Baljuw, Mr.
lerkamp, dat zij terstond het stadhuis zouden verlaten
hun het geaag in handen geven. 14)
Die commissie van 13 eischte het heengaan der wettige
ig, zoo zij zeide: „namens de burgerij". 15),
vVat zfj „de burgerij" noemde, was echter in werkelijk
heid niet meer dan een troepje Patriotten dat in het Hart-
huis, een logement op de Markt, vergaderd was.
Die heeren waren gewoon te zeggen: „de burgerij zijn
wij", de andersdenkenden, de meerderheid, telden in hun
bogen niet mee.
Daar, met de Franschen vlak bij de stad,,de toestand
hopeloos was en tegenstand de verhoudingen nog slechter
zou maken dan zij reeds waren, ging de stadsregeering
heen. 16)
Mr. Metelerkamp was dus ambteloos burger geworden.
Sedert dien waren de beleedigingen zoo groot, dat hy 8
maanden later de stad wilde verlaten en met de zijnen
naar zijn vaderstad Zwolle terugkeren.
Maar, dat werd hem en meerdere oud-régeerders door
de nieuwe machthebbers belet. 17)
Veel moeite heeft Mr. Metelerkamp zich getroost om
'een der twee door de Patriotten afgezette predikanten
de andere stierf van verdriet 18) weer in zijn ambt
hersteld te krijgen.
Eerst zeven jaren later mocht hij, gesteund door een
zeer groot deel der gemeente, resultaat op zijn arbeid zien,
evenwel niet vóór de regeering in den Haag, het getiran-
niseer in Goudi^ moede, de stadsregeerders uitdrukkelijk
bevolen had, de poorten weer voor hem, dominee Bussingh,
te openen.
Velen der Goudsche Patriotten behoorden dan ook tot
de uiterste linkerzijde, die het beste waren te vergelijken
met de Jacobijnen in Frankrijk. 19)
Een der felste vervolgers van de Oranjegezinden was de
in 1795 benoemde stadssecretaris Jacob Polyn.
Vooral de besliste Oranjeman, dominee Bussingh, is
schandelijk door hem vervolgd.
Andere tijden breken aan.
Deze vervolger moest echter in het begin van 1807 onder
vinden dat er zelfs voor Gouda andere tijden begonnen aan
te breken. Het was in het begin van dat jaar, dat Mr.
Metelerkamp door koning Lodewijk Napoleon tot eenigen
burgemeester van Gouda benoemd werd.
Die benoeming van een Oranjegezinden burgemeester was
leitelyk een afkeuring van het regiem en de daden der
Patriotten.
Dat de Koning zelf Franschman zijnde niet blind
bleek te zijn voor hun dwaasheden en niet schroomde hen
te passeeren, eert hem.
Het was maar gelukkig ook dat de Koning een eind
maakte aan hun dwaasheden, want, niettegenstaande men
in den Haag en bijna alom in het land, reeds in 1801 was
begonnen met op z'n dwaasheden terug te komen, was er
zelfs in 1803 in de Goudsche Municipaliteit nog geen meer
derheid te vinden om den Vrijheidsboom van de Markt te
verwijderen. 20)
Prettig was de benoeming van Mr. Metelerkamp tot
burgemeester voor de gepasseerde Patriotten natuurlijk
niet en voor den feilen vervolger Jacob Polyn zal sindsdien
vry zeKer iedere gang, dien hy als gemeente-secretaris naai
de burgemeesterskamer maken moest, veel weg hebben ge
had van een gang naar (Janossa.
Het was echter een zware taak voor Mr. Metelerkamp,
toen burgemeester van Gouda te worden.
De burgerij verkeerde in zulke moeilijke omstandig
heden, dat .Gouda, in het aan Metelerkamps benoeming
voorafgaande jaar, een smeekbede aan Koning Lodewyk
had gezonden, dat hy toch middelen mocht beramen om
verderen ondergang der stad te verhoeden. 21)
Tien tot dertig huizen stonden leeg op iedere gracht. 22)
Leegstaande huizen brak men af om de belasting te ont
gaan.
In het volgende jaar overtrof de begrooting van uitgaven
die der inkomsten met 100 procent 23)
Na liet vertrek van Koning Lodewijk en onze inlijving
by Frankrijk, werd de tyranme van Napoleon ondraaglijk.
Het ambt werd burgemeester Metelerkamp toen te
zwaar, en dat temeer, daar zijn gezondheid er onder leed.
Hij vroeg daarom in het laatst van 1810 ontslag, dat
echter slechts voorloopig werd gegeven. 24)^
Hoe zwaar het regeeren van het geknechte en door wan
beheer totaal verarmde Gouda in die laatste 3 jaren hem
gevallen was, blijkt uit het door hem op zijn studeerkamer
deur geschreven gedeelte van Vondel's Palemedes
Die zorght, en waakt, en slaaft, en ploegt, en zwoegt,
en zweet,
Ten oirbaar van het land, een lastig ambt bekleed,
En waant de menschen aan zyn vroomheid te
verbinden,
Zal zich te jammerlijk in 't eind bedrogen vinden,
Van 't wispelteurig volk, dat veel te los van hoofd,
Genoten dienst vergeet, en 't ergste ligt geloofd." 25)
Niettegenstaande zijn moedeloosheid en gevoel van mis
kenning, die spreken uit dit van Vondel overgenomen lied,
stelde het volk zóó groot vertrouwen in hem, dat, toen in
November 1813 de Gouwenaars in opstand waren gekomen
tegen de Fransche ambtenaren en ze te lijf waren gegaan
26), de Maire, om het volk tevreden te stellen, 4 leden dei-
oude regeering verzocht hunne plaatsen ten stadhuize weer
te willen innemen. En onder die 4 heeren in de eerste plaats
Mr. Metelerkamp.
Jammer genoeg moest de verdienstelijke oud-burgemees
ter voor de eer bedanken. Hy gevoelde zich te oud en te
ziekelijk. 27)
Dat was des temeer jammei-, omdat het niet lang meer
zou duren, of het carillon van de St. Jan kon wéder, even
als in 1795 28), maar dan met recht, over de stad uit
jubelen:
„Les jours de gloire sont arrivés!"
Nog geen drie jaren later, 3 Juni 1816, stierf hy. Dus
heeft hjj zich nog mee kunnen verheugen over de glorie
van Waterloo.
P. D. MUYLWIJK.
10) Magistraatsnotulen II Juni 1794.
11) 13) N. Ned. Jaarboeken, deel 30, bh. 365 en 369.
12) Vroedsohapsnotulen 17 Januari 1795.
14) 15) 16) N. Ned. Jaarboeken, deel 30, blz. 360.
17) Municipal!teitsnotulen 18 September 1795.
18) Antwoord op de Missive van den Kerkeraad van 3 Febr. 1801,
door A. H. Metelerkamp.
19) Aanhangsel tot mijn. Memorie, door J. W. Bussingh.
20) Magistraatsnotuleri 28 Januari 1803.
21) 22) 23) Requestboek 28 Augustus 1806.
24) Missiveboek 1810.
25) Volgens inlichtingen van de familie Metelerkamp.
26 27) Gedenkboek 1813, deel 3, blz. 331 en 332.
28) Municipaliteitsnotulen 17 Maart 1795.
Kwellende
hoofdpijn?
1 zoo'n klein wit Mijnhardtje
helpt U eraf. Binnen enkele
minuten! Ook verdrijven ze
ondersnel kiespijn,zenuw
pijnen, griep,gevattè kou.
1 „Mijnhardtjs" 5 ct.
12 „Mijnhardtje»" 50 ct
MCDLVI.
Verlaging Straatbelasting.
Hoe ongelooflijk het ook moge klinken,
het is toch ditmaal gebeurd: er is een ge
meentelijke belasting iets verlaagd. Het ia
de z.g. straatbelasting, een van die vele
fraaie uitvindingen van een door zorgen
gekweld fiscaal brein, dat geen uitweg
meer wist, toen de straat opliep en daar
een belasting op die straat bedacht. De ge
dachte, die eraan ten grondslag ligt,
voorzoover dan in zulk verband van eer.
gedachte sprake kan zyn was deze:
naarmate iemands terrein, aan een open
bare straat grenzend, grooter in omvang
is, eischt het onderhoud van dit gedeelte-
straat meer kosten. Alzoo moet de eigenaar
\an dat terrein er aan mee betalen. Het
klinkt alles heel logisch, maar die logica
wordt etn volgend oogenblik niet meer ge
volgd. Een huisgezin van zes personen be
taalt in een even groot huis evenveel ah
een van twee personen, hoewel driemaal
zooveel van die straat genoten wordt en
men dus moet aannemen, dat de kosten
daarvan grooter zijn.
Maar wat heeft de fiscus maling aan de
logica! Wat baat de wijsheid als de schat
kist leeg is.
Voor de gewone woonhuizen beteekent de
verlaging van de straatbelasting niet heel
veel, voor de groote panden is het mis
schien wel van bfeteekenis. Het is met deze
belasting gegaan als met alle andere; tel
kens een schopje er op en eindelyk loopt
het dan de spuigaten uit en moet er eens
een stokje voor gestoken worden. Al dei-
gelijke bemoeiing van de overheid loopt op
den duur vast. Zij zet zich zelf er door in
Het Residentie-orkest.
Hetzelfde is by voorbeeld ook het geval
met het Residentie-orkest. De belasting op
de openbare vermakelijkheden drukt zwaar
op zoo'n instelling. Daarom kwam de ge
meentelyke schatkist weer tegemoet zoo
dat in den loop der tyden het gemeentelijk
subsidie aan dit orkest tot over de honderd
duizend gulden 's jaars steeg. Hoeveel er
door de belasting op dit orkest wordt opge
bracht is niet na te gaan, maar het publiek
neeft de opvatting, dat het eerst vermake
lijkheidsbelasting moet betalen en dan nog
eens via zyn algemeene belasting moet bij-
ciragen in de subsidiekosten.
Hoeveel menschen zouden nu van dit or
kest profiteeren, er kuna^fenot door sma
ken? Zouden zij niet door een speciale be
lasting getroffen kunnen worden... naar
analogie van de straatbelasting? Oifiianks
het hooge subsidie blijkt het onmogelfk het
orkest in stand te houden. De belangstelling
voor zijn uitvoeringen is met groot genoeg,
wat voor een goed deel moet worden toege-
senrevea aan üq hooge entree-pryzen, die
op zicnzell misscluen met zoo uoog 'zyn
maar toch voor velen te zwaar. De belas
ting vooral is daar oorzaak van.
De Jcwesue is dus: de tiscus jaagt de
menseden de concertzaal uit, het orkest
wordt noodlydend en de Hscus moet helpen
om den nood tegen te gaan. Zoo loopt ue
overheid vast in haar eigen bepalingen en
Dclastingen. De vloek van de slechte daad,
die nooit ophoudt erger te worden.
Het leelyke voor dit orkest is... de con
currentie. De voornaamste concurrent is
het Amsterdamsche orkest, dat 's winters
een groot aantal uitvoeringen geeft, die
over het algemeen drukker bezocht zyn dan
die van het Haagsche. De opbrengst van de
belasting op die concerten blijft in den
Haag en het zou mogetyk zijn precies aan
te geven hoeveel die opbrengst is. De g i-
dachte aan protectonistj#ch handelen dpor
cieze „buitenstaanders" zwaarder te belas
ten, is wel eens geopperd maar het kunst
gevoel verzet zich daar toch weer tegen.
Ook hier dus weer verwarring tengevolge
van die belasting.
De grondoorzaak van deze verwarring
schuilt natuurlyk hierin dat een bepaalde
bestedingswyze van het inkomen niets be
wijst voor de financieele draagkracht van
den besteder. Iemand, die dol-veel van mu
ziek houdt, onthoudt zich ongetwijfeld an
dere uitgaven van schijnbaar weelde-aard.
ja zelfs van onmisbaren dagelijkschen aard.
Hy verschuilt zijn bestedingswij ze zooveel
mogelijk om dat ééne te kunnen genieten.
Het wil dus absoluut niet zeggen, dat hy
zoo weelderig leeft en een belasting op die
uitgave is dus eten ongewenschte belemme
ring in zijn levenswijze.
Maar genoeg over dit al zoo veel en vaak
omstreden punt. Het is nu eenmaal moei
lik deze dingen te veranderen en het is ook
niet mogelijk ze in alle opzichten billijk te
laten werken.
Nog al wat schrik hebben in de laatste
weken de brutale inbraken over de Hage
naars gebracht. Het geeft zoo'n gevoel van
onzekerheid waartegen niets te doen is. Wy
zullen er de politie geen verwijt van maken
dat zij nog niet veel heeft opgehelderd. Het
is moeilijk. Het eenige wat wij maar nooit
begrijpen is dat men niet meer toezicht
houdt op de verdachte individuen die over
dag zoo vaak door de woonwijken dwalen.
Men kan er zeker van zijn, dat zy daar met
weinig goede bedoelingen wandelen. Het
bedelen neemt den laatsten tijd ook weer
hevig toe en wy vreezen altijd, dat er ver
band bestaat tusschen die groepen van bo
delaars en inbrekers.
Het Sinterklaasfeest.
Het Sinter-klaasfeest is al weer achter
den rug. Jammer dat zooveel slecht weer
de laatste dagen vóór den 5en de inkoop-
gragen zoo heqft geteisterd. Toch zal er
weer goed wat zyn omgegaan in die dagin,
want de lust tot viering van deze bij uit
stek nationalen feestdag schijnt niet te ver
flauwen ai doet Kerstmis het veel „concur
rentie" aan. De jeugd zal er dan wel voor
zorgen dat beitje feesten hun deel kry'gen
en zy dus het hare zoo mogelijk dubbel. De
winkels houden het Sinterklaasfeest in
stand en de kinderen zorgen voor de pro
paganda.
HAGENAAR.
reinigt alles
OOK POTTEN
IEN PANNEN
Ben besten balsum vindt men binnens
huis.
FEUILLETON.
Roman van
HUGO BETTAUER.
(Nadruk verboden).
1
De rijkste men ter wereld.
Henry Garrlck begon, gevolgd door z'n
Pricé-secretaris, Fred Holme, zijn dage
lijkschen rondgang door de acht en veer
tig étages van het geweldige Garrick-
lebouw. Op trottoirs roulants gleed hl)
langs de schier eindelooze gangen en
bliksemsnelle lifts voerden hem van de
eene verdieping naar de andere
In de enorme vertrekken zaten achter
schrijfmachines, kantoorboeken en re
kenmachines honderden meisjes en man
ben, die slechts vluchtig opkeken, toen
be chef van dit geweldige bedrijf de ver
schillende rijen langs liep. De heeren
Wsten, dat Garrlck zoo mlnmogelijk een
onderbreking van het werk gedoogde en
««8 het aardigste typistetje had de po
king reeds lang opgegeven om hem door
jachtende, vurige of deemoedige blik
ken te fasclneeren. Slechts de afdeellngs-
enef In elk van de zalen, stond, haastig
jb achter zijn, op een podium geplaatst
"«Wijfbureau op, om den „geweldige"
«iet enkele korte woorden van den stand
van zaken op de hoogte te brengen.
In het eene vertrek was de boekhou
ding en de correspondentie der Ijzerfa
brieken, in een ander weer de „Garrick's
Automobielindustrie" ondergebracht; het
„Zeepmonopolie" nam twee ruime zalen
in beslag, de Bank een^geheele etage,
evenals de „Garrick's Spinnerij trust", de
„Garrick's Scheepvaart Maatschappij"
en de „Western Railroad", waarvan
Henry Garrlck presidente commissaris en
vooraanstaande aandeelhouder was. Een
geheele verdieping was voor den export
naar Europa, een andere voor dien naar
Azië ingericht en de zakenrelaties met
Frankrijk, Duitschland, Spanje, Indië,
1 Japan, de Sovjet en Italië werden elk in
een afzonderlijke zaal behartigd.
Een Europeaan zou zich zeker niet
hebben kunnen begrijpen, hoe het mo
gelijk was in deze enorme vertrekken,
waarin vijftig menschen achter even zoo
vele schrijftafels waren gezeten, te wer
ken. Minstens twintig schrijfmachines
klapperden tegelijkertijd, minstens even
zoovele telefoongesprekken werden ook
tegelijkertijd gevoerd. Want elk schrijf-
bureau had zijn eigen telefoon, welke
voortdurend met de centrale en den af-
deelingschef In verbinding stond.' De
laatste troonde hoog boven dit alles, zijn
linkerhand speelde onophoudelijk met de
vijftig toetsen, welke den vijftig lesse
naars het spreeksignaal gaven, met de
rechter maakte hij notities, met den
mond sprak hij door de microfoon en
luisterde hij naar de ant-
door de hoornschelp tot
Het was een oorverdoovend geritsel,
gefluister, geklapper, gebel en geroep en
in dezen schijnbaren chaos heerschte
toch de meest minutieuze orde en de ge-
concentreerdste wil.
Menry Garrlck, groot, breed geschou
derd, het gelaat hoekig en hard, met de
regelmatigheid van een beeld, de oogen
grijs en koel, het haar bruin, mocht het
echte type van den Noord-Amerikaan
worden genoemd, die er in een toga als
Julius Caesar, in een colbert als een be
roepsbokser en in een rok als Mac Kin-
ley uitziet. Hoewel in werkelijkheid pre
cies zes en dertig Jaar oud, had men hem
even goed voor dertig of vijf en veertig
kunnen houden en hij zou zeker niet
meer dan het banale gemiddelde type
zijn geweest, wanneer niet het hooge,
gewelfde voorhoofd en de koude, scherpe
oogen een buitengewone intelligentie
hadden verraden. Ook in een ander op
zicht onderscheidde hij zich gunstig van
den gewonen Yankee. Terwijl deze ge
woonlijk een jammerlijk gebrek aan
talenkennis aan den dag legt, beheersch-
te Garrlck, hoewel ,Ahij een paar
maal slechts vluchtig een bezoek van
eenige weken aan Europa had gebraënt,
naast zijn moedertaal, het Duitsch,
Fransch en Italiaansch bijna volkomen.
Zijn secretaris, Fred Holme, geleek,
hoewel hij ongeveer van denzelfden leef
tijd was, in geen enkel opzicht op zijn
chef. Min of meer gezet, volgens Ameri-
kaansche begrippen zelfs dik, het gelaat
met de vroolijke, zwarte oogen eenigs-
zins opgeblazën, het kort geknipte haar
borstelig en stug als de pennen van een
egel, zag hij er niet als een Amerikaan
uit, maar geleek hij zeker veel meer op
een, het leven zoo goed mogelijk genie
tend, Fransch onderdaan. Zijn geheele
verschijning boezemde vertrouwen ln en
in de Progresclub, waarvan Holme een
zeer trouw lid was, beweerde men „Fat
ty", zooals men hem bij voorkeur noem
de, nog nooit in een slechte stemming
te hebben gezien.
Twee uur had de rondgang reeds ge
duurd. Fred Holme begon te transpiree-
ren en te blazen; het gelaat van zijn chef
daarentegen verried geen enkele inspan
ning. Dit gelaat bleef onbewogen, als
ware het uit steen gehouwen, de oogen
stonden ondoorgrondelijk en verrieden 1
niet of de een of andere mededeeling een
goeden, dan wel een slechten indruk
maakte. Een transactie was mislukt en
had enorme verliezen veroorzaakt het
filiaal in Peking meldde de totstandko
ming van een onderneming, die tien mil-
lioen dollar winst zou opleveren op
het gelaat van Garrlck vertrok geen spier
hij knikte nauwelijks, gaf met korte, af-
gebeten woorden zijn orders, vervolgde
zijn weg en liet zijn ondergeschikten
achter in een gevoel van onzekerheid en
twijfel. Zij kwamen hem niet nader, wis
ten niets van hem, vonden geen brug
naar zijn gedachten, bewonderden de
dag en nacht ln dezen man werkende
energie en hielden hem voor een machi
ne, die aan den druk van geheimzinnige
hefboomen en contactknoppen gehoor-
ü- I
deelingschef Peter Möller, een germaan-
sche reus met lichtblond haai- en goe
dige, blauwe oogen, bracht zijn rapport
uit.
De Franschen leggen ons in c
drijf te Barmen moeilijkheden
weg en maken onzen ingenieurs 't leven
zoo onaangenaam mogelijk. Ik heb me
met Washington in verbinding gesteld.
President Coolidge persoonlijk heeft on
zen consul in Elberfeld opdracht gegeven
met nadruk te protesteeren. Ze worden
tegen de Amerikanen voortdurend bru
taler, die Franschen.
Een zweem van een glimlach kwam
om Garrick's dunne lippen.
Laat u uw begrijpelijken afkeer
tegen alles wat Fransch is, buiten de
zaken. Ik berfmpt bijster gesteld op di
plomatieke nota's. Het dunkt mij raad
zamer er een man hoen te sturen, die de
Franschen met 'n paar dollars cTen mond
snoert. Noteert u dat alsjeblieft. Anders
nog iets?
Het verloofde paai'.
Möller aarzelde en werd verlegen.
Een kleinigheid nog. Boekhouder
Jensen en Miss Burger verzoeken om een
buitengewoon verlof van één week. Zij
trouwen komende Maandag en zouden
graag een huwelijksreis maken.
(Wordt vervolgd).
De laatste afdeeling, welke dezen dag
bezocht werd, was da Duitsch®. De af-
