k
De Goudsche Courant
Dohh
BRAND- wonden
ALBERT HEIJf5 KAAS
SERIE-VERKOOP
mantels en japonnen! A
i/mann
ZIJT GIJ NOG GEEN
ABONNÉ
OP DIT BLAD?
GRATIS—v
KLGDSTERBALSEM
Vestigingswet Kleinbedrijf 1937
PRIJSVRAAG „VOOR HET KIND".
„De Ronde door Nederland".
radio-nirüws.
AKKER'B
VVVi ft/nf) 'uic-Wtó
GEEF U DAN NOG HEDEN OP
U ontvangt dan de gedurende de maand December
verschijnende nummers
UW PLAATSELIJK DAGBLAD
STEEDS HET LAATSTE NIEUWS
Per kwartaal 2.25 Per week 17 ct
De Afrikaanders vieren den honderdsten Dingaansdag.
A. S. VAN WIJNBERGEN, Leeraar Boekhouden M.O.,
ROOMSOEZEN
8 cent per stuk.
Gebr. KAMPHUISEN N.V.
I Laat Uw BINDWERK
1 vakkundig verzorgen
COR SEVENHOVEN,
serio
serie
1
2
serie 9
Japonnen!
Uitsluitend prima confectie
Markt 9
ZATERDAG 10 DECEMBER OPENT
REFORMHUIS „NATURA"
EEN NIEUWE ?AAK - KLEIWEG 14.
1 pot Blóemenhoning van 0.50 voor 0.30.
REFÓRMHUIS „NATURA'Cr Kleiweg - Telef. 3602.
hatven
i/2 Pond
Thee ZiWerm
c(T aankoop
VEREENIGING VOOR
FACULTATIEVE LIJKVERBRANDING
De naamkaartjes van deze 12 persenen geven, by oplossing, elk een Nederlandsche
plaats te zien. Is de oplossing juist, dan geven de BBGINliETTBRS der plaatsnamen
verticaal gelezen ieta te zien, waarvan wij hopen dat IEDEJR NEDERLANDER,
oud en jong, deze maand een groote hoeveelheid zal gebruiken. Onder ieder volg
nummer is telkens de provincie aangegeven waarin de plaats is gelegen.
„De Ronde door Nederland1" laat U zien wat bedoeld wordt.
1.
A. HEUVEL.
7.
Zw. WEIN.
(iN.-B.)
KATS.
(Fr.)
GAAST. EDE.
2.
L. P. MAN.
8.
INA NUIS.
(N.-H.)
IDE.
(Limb.)
HEEG.
3.
Dr. U. O. DER WIN.
9.
Gr. KAN.
(<Dr.)
ECHT.
(Utr.)
OENE
4.
Dr. CH. V. DUIT.
10.
U. MAN.
(N.-H.)
EEN.
(Gr.)
TIEL.
5.
R. VEEN.
11.
Lt. O. LOORS.
(Gld.)
EDE.
(Utr.)
EEN.
6.
O. W. L. URN.
12.
- R. S. DONK.
(Dr.)
DRIE.
(INjB.)
- OEI^E.
PRIJZEN-
Hoofdprijs: Uitgeloofd door H.K.R. Prinses Juliana, een geschenk ter keuze van
de(n) winnaar (ares), ter waarde van f 100.
Tweede prijs: Philips Radio 753 A met automatische drukknopafstemming.
I>erde prijs: Een 44-deelige üassette Gero-Zdlver, aangeboden door de N.V. Gero-
fabriek, Zeist.
Veertg: Veertien Philiparadiotoestellen 470 A; twee retourbiljetten Amsterdam
•f RotterdamSouthampton (iMy. NederlandRotterd. Lloyd); een E.
M. J aars ma-haardkachel; enkele retourbiljetten K.L.M.; eenige jubileum-
portretten van H. M. de Koningin in zware lijst; vele prachtige etsen;
aquarellen in lijst; enkele honderden kleinere prijzen.
OPLOSSINGEN.
Oplossingen moeten worden geschreven op briefkaarten vooral geen brieven!
gefrankeerd met tenminste 2 kinderpostzegels van 6 cent frankeerwaarde (pry a 3 cent
ieder) en uiterlijk 23 December worden ingezonden aan het adres:
..KHNOEKPÜZZLE" Nifcolaistraat 17. DEN HAAG.
TREKKING.
IVekkiAg der prijzen op 29 December ajs., een overstaan van Notaris Mr. 4>. K. D. M.
v. Ldtjii te 's-Uravenhage.
'irekkingslytten worden niet toegezonden. De pryzen wooden franco afgeleverd,
uiterijk ie Januari a.s.
INGEZONDEN.
^Buiten verantwoordelyklieid der redactie/
PLASSEN-EXPLOITATIE.
Reeuwijk, 9 Dec. 1938.
M. de R.,
Het aij mij vergund naar aanleiding
van het door den heer Dr. A. Scheygronu
op Dec. 1.1. in dit biad geschreven stuk
over de fieeuwijksche Plassen een en
ander op te merken.
leder rechtgeaard bewonderaar van
ons prachtige Hollandsche landschap sal
het oetreuren dat, door economische be
langen gedreven, de scnennende fiand
wordt geslagen aan het kleine beetje
moois wat er nog over is.
Het is aan den heer Scheygrond en
anderen wel toevertrouwd hierover de
pen te voeren, desnoods de bewonderaars
op te roepen hun stem te laten hooren
tot behoud van het eenige natuurschoon
wat Gouda rijk is.
Zulks dan met als 'eenig doel „be
houd van natuurschoon" en zonder de
politiek, welke tien jaar geleden ook een
woordje meesprak.
Hoe sterk deze soort protesten ook
zullen klinken, de gemeente Reeuwijk is
het in de eerste plaats niet te doen om
natuurschoon. Men kan het in het stuk
van den heer Scheygrond duidelijk lezen,
het financieele belang der ingezetenen
telt, ook bij een verdere exploitatie van
het plassengebied als toeristenoord, in
de eerste plaats mee.
Onze mooie plassen dus voornamelijk
geen recreatie-oord voor natuurliefheb
bers, doch voor reclame enz. gemaakt tot
één, groote bron van inkomsten.
Het is bekend dat van geq^eentewege
toen tien jaar"geleden de schoonheid van
dit waterland pas ontdekt werd, men al
heel spoedig' de door den heer Schey
grond genoemde onaangename maatre
gelen begoii uit te broeden. Dat men ook
hierin geen twee herren kan dienen, zal'
de lezer spoedig zei/' consfrateeren.
Vreemdelingen trekken en gelfl hevelen
uit de zak der fcventueêle bezoekers moet
wel tot „onaangename" dingen aanlei
ding geven.
Het onder gemeentelijke bepalingen
geëxploiteerde zwembad „Elfhoeven" Is
na lange tijd van raads-onlusten gedeel
telijk gesloten als gemengd bad. Of dit
bevorderlijk is voor de inkomsten en het
vfeemdelingenbezoek is te betwijfelen. De
moraliteit won het deze maal van de
portemonqaie, doch men vergat zeker
dat vanaf het café-terras gedurende de
geheele openstelling een riant uitzicht
op het bad bestaat, dus wel gemengd
kijken!
De vaarbelasting, gemeentelijk kasstuk
bij uitnemendheid, heeft zeer „onaange
name" kanteq. Direct al gingen er boo
ten naa$ de andere plassen. Is er één
Hollander die graag belasting betaalt?
Zou het werkelifc bevorderlijk voor het
watertoerisme zijn, als een vreemdeling
hoort dat hij bij langer bevareh dan één
week van 'Elfhoevenplas, belasting moet
betalen?
Is het soms bevorderlijk voor de Reeu-
wijksche grondeigenaren en winkelstand
om de piashuisbezitters, of toekomstige,
af te schrikken met een hüls-belasting?
Of, zooals thans refeds geschiedt, hen te
dringen een Water^anslultlng te nemen,
welke door de afstanden soms enorme
eebrengt? Zoo men dit finanr
cieei niet bekostigen kan, moet men een
vust oeurag oeiaien, om bij vasue aan
sluitingen te tappen, oi men nu ai dimiu
ui niet.
i in iet ue inperking van het plassenge-
blea zal ue musjes uoen verawijnen,-noen
I m uie prettige maatregelen tot sujviiig
van ue gemeentexas.
i>an moeten ue piashuizers allen nog
in net bezit zyn van een vergunning oin
I met nun gezin en naaste lamuieieuen te
inugèn zwemmen, ook weer om gemengd
j zwemmen in\e perken,
j Doen ook nier vergaten de morajiteit-
aragers iets, n.i. wat men uoen moet als
DU ue buren, die geen lumiiiegraaa zijn,
iemand van net anuere gesiacnt eveneens
wensent te gaan zwemmen.
z,oo zyn er nog jwei meer dingen op te
noemen uie niet „bevorderen' uoen zeer
belemmeren. Er zullen tientallen pias-
sengebruikers inet mu eens zijn, dat eerst
uie" belemmeringen maar eens moeten
verdwijnen wil men eenige harmonie
brengen tusschen wat de watertoerist en
natuurliefhebber zoekt en overheidszorg.
Laat daar zich nu eena iemand voor-
De heer Scheygrond had het over het
paard van Troje. Maar ik zie nog een
ander.
Heeft deze heer als waarachtig lief
hebber van onze plassen eigenlijk wel
goed nagedacht tot welke resultaten het
zal lelden, „de groote steden naar de
plassen" te brengen. Het is een mooie
slagzin als reclame misschien, maar de
meest afschuwelijke klank voor de be
wonderaar van de vogel- en plantenwe
reld. Zou het eigenlijk niet zoo zfjn, dat
de werkelijke liefhebber toch wel komt
en de plassen (vooral de veraf gelegen)
juist om het geheel met het stille Hol
landsche landschap bewondert. Zal het
tevens niet zoo zijn dat door een over
matig bezoek» de vaste klanten, zooafé
boot- en huisbezitters langzaam zullen
verdwijnen, mede door de financieele
maarregelen? Een en ander tot nadeel
van grondverhuurders en winkeliers.
De plassen moeten recreatie-oord blij
ven waar men tusschen en op het water
kan ronddolen, dankbaar genietend,
K. VEERMAN,
Reeuwijk.
zonder ergenis.
Zondag 11 December.
Ëilversum 1, 1875 en 415.5 M. 8.30 NC
'RV>, 9.30 KRO, 5.— NCRV, 7.45—11 KRO:
8.30 Morgenwijding; 9.30 Hoogmis; 10.15
Gramofoon; 12.15 Causerie ~^lbK. Reclas
sering"; 12.85 Kopr „L'Ünion ISJhorale";
\r— Literaire voordracht; 1.20 KR^rkesl
2.1 Godsdienstonderricht voor ouWhJ
2.30—3.05 Causerie „Hoe de kerk zingt irW
Driekoningen" met illustraties (opn.)j 4.—
'Zartg met pianobegeleiding; 4.15 Ziekenlof;
4.55 Soortnieuws; 5.Gewijde muziek
(gr.); 5.50 Nederduitsch Hervormde-Kerk
dienst; Hierna gewijde muziek (gr.); 7.45
Sportnieuws; 7.50 Gramofoon; 8.Berich
ten ANP, mededeelingen; 8.15 De KRO
New Style Artists; 8.45 Gramofoon; 9.—
Russisch gemengd koor; 0.15 Vervolg van
8.15; 9.45 Gramofoon; 10.Vervolg van
910.15 Gramofoon; 10.80 Betichten A
NP; 10.40—11-Epiloog.
Hilversum II, 301.5 M. 8.55 VARA, 12.—
AVRO, 5.— VPRO, 5.30 VARA, 8—12
AVRO:
8.55 Gramofoon; 9.01 Sportnieuws; 9.05
Tuïnbouwpraatje; 9.30 Gramofoon; 9.45
Causerie „Frontverandering in Polen"; 9.59
Sportnieuws; 10.— Viool en piano; 10.40
Declamatie en gramofoon; 11.VARA-or-
kest en gramofoon; 12,— Causerie „Levens,
waarden die terzake doen"; 12.20 Berichten
12.25 Omroeporkest en gramofoon; 1.30
Causerie „Maleische dagbladen"; 1.50 Gra
mofoon; 2.— Boekenhalfuur; 2.30 Concert
gebouw-orkest en solist; In de pauze gra
mofoon; 4.30 Orgelspel; 4.60 Sportnieuw^
ANP; 5.t Gesprekken met luisteraars;
5.30 Kinderhalfuur; 6Sportpraatje; 6.15
Sportnieuws ANP, gramofoon; 6.28 Berich
ten; 6.30 Korte Wydingsdienst; 7.— Ne-
derduitsch Hervormde Kerkdienst; 8.-- Be
richten ANP,Radiojournaal, mededeelin
gen; 8.20 AVRO-Ambsementsorkest, AVRO
Girls en solist; 9.— Toespraak; 9.05 Radio-
neel; 9.25 Gino Bordin's Hawaiian en
semble en solisten; 9.55 Causerie „Met de
K.L.M. de lucht in"; 10.10 Bach-cantates;
11.Berichten ANP, hierna AVRO-Dans
orkest; 11,40lè Gramofoon.
vereischen onmiddellijk goede verzorging!
Vaak vormt zich een pijnlijke brandblaar.
Zorg er voor, dat deze niet stuk gaat. Bedek
de brandwond direct met een flinke laag
akker s Kloosterbalsem en« wègls de pijn!
Akker's Kloosterbalsem vervangt tijdelijk
de vernielde twiid, zuivert en geneest en is
door zijn weefsel-herstellende werking een
ware balsem VQor brandwonden en brand
blaren. ZÜ genezen dan zonder litteekens.
Onovertroffen als huidgenezend middel bö
schaafwonden, ontvellingen, open huid,
schrale huid, gesprongen handen, kloven,
winterhanden, wintervoeten, winterooren.
Per pot van 25 Gram f 621/g, pot van 50 Gram f 1.04
Droitwich 1500 M.:
12.35 Callendei^s Senipr orkest en solist;
I.20 Uit Kopenhagen: Louis Preii's ensem
ble; 1.50 FalVmaïi en zy'n Apache-Band en
Foliste; 2.20 Voor tuinfiefhebbera(| 2.40 BB
C-orkest; 3.40 Troise en zy'n Mandoline-or
kest; 4.20 Religieuze causerie; 4.40 Reg
King en zijn orkest; 5.20 Causerie „The pa
radoxes of the Gospel"; 5.40 Het Bross
strijkkwartet en solist; 6.20 Gramofoon;
6.50 Charles Ernesco en zy'n kwintet; 7.20
Declamatie; 7.408.10 Frank Walker en
iijn orkest; 8.16 Kerkdienst; 9.05 Liefda-
digheidsoproep; 9.10 Berichten; 9.25 Radio
:1; 9.55 Radiotooneel met muziek;
10.50 Epiloog.
Radio-Paris 1648 M.:
9.— Gramofoon; 10.— Locatelli-orkest;
10.50 Uit •Berljjn: Bach-cantate; 11.20 Gra
mofoon; 12.30 Orgelconcert- 1.05 Gramo
foon; 1.20 Zang; 1.35 Pascal-örkest; 3.20 en
3.50 Zang; 5.25 Accordeon-soli; 5.35 Volks
liederen; 6.05 Gramofoon; 7.20 Goldy-or-
8.35 Zang; 8.50 „La jolie fille de
Perth", opera; 10.50 Gramofoon; 11.20—
12.50 Jo Bouillon's orkest.
Keulen 456 M.:
5.20 Havenconcert;i 7.50 Solistenconcert;
9.05 Gramofoon; 10.^0 Mannenkoor en so
liste; 11.20 Militair orkest; 12.30 Dresden's
orkest; 1.20 Populair iconcert; 8.20 Omroep
orkest en solisten;! .f50 Óramofoon; 5-.50
Zang en piano; 6.5$ G|ramofoon; 7.30 Amu
sementsorkest, soli^ep en pianoduo; 9.50—
II.20 Omroepkleinorkest en solisten.
Maandag 12 December.
Hilversum I, 1875 en 415.5 M. NCRV-Uit-
zending:
Schriftlezing, meditatie; .8.16 Be
richten, graihofoon (9.30—9,45 Gelukwen-
achen); 10.80 Morgendienst; 11.— Chniste-
lüke lectuur; 11.30 Gramofoon; 12.— Be
richten; 12.16 Het Amsterdamsch Salon
orkest en gramofoon; 2— Voor de scholen;
2.36—2.55< Gramofoon;. 3.— Voor de leeu
ken; 8.80 Gramofoon; 8^6 Bijbellezing; 4
Gramofoon; 6.16 Kinderuurtje; gt6
mofoon; 6.30 Beridften, vragenuurtje/'?.
Berichten; 7.15 VerWig vragenuurtje; 7.45
Gramofoon; 7:60 OAserie over weldadig-
jieidspostzegels; 8.-^Berjchten ANP, her
haling SOB-Berichten; 8.16 Jeugd-demon-
stratie van het Leger des Heils; 9.16 Gra-
mofcK>n; 9.30 Apoüo-kwintet; 10.— Berich
ten' ANP, actueel halfuur; 10.30 Vervolg
kwintetconcert; 10.46 Gymnastiekles; 11—
Pianovoordracht en,gramofoon; 11,80 Gra
mofoon; 11.60—12 Schriftlezing.
Hilversum II, 3Q1.5 M. Algemeen Pro-
gramma, verzorgd door de AVRO:
"8.— Gramofoon (om 8.16 Berichten);
10.— Morgenwtfdilig; 10.15 Gramofoon;
10.30 Voor de vrouw; 1035 Ensemble Jetty
Cantor; 11.— Declamatie; 11.26 Vervolg
(onr 12.16 Berichten); 12.16 AVRO-
Amusementsor)cest en Gino Bordip's Ha-
ïble; 1.— Gramofoon; 1.30 Syl-
2.16 Omroeporkest; 8.-" Voor-
dracht; 3.30 Omroeporkest en soliste; 4.30
Disco-causerie; 6.30 AVRO-Aeoliaruorkest;
6.25 Berichten; 6.30 De Twilight Serena-
ders; 7.20 Friesche uitzending; 8.Berich
ten ANP; 8.10 Concertgebouw-orkest en so_
listen; 9.15 Radiotooneel met muziek; 10.35
AVRO-Amusementsorkest en solistenn,.
Berichten ANP, hierna tot 12.Dansmu
ziek (gr.).
Droitwich 1500 M.:
11.20—11.50 Zang; 12.10 Gramofoon;
12.20 Causerie over kerkgeschiedenis; 12.45
Orgelspel; 1.20 Het Bristolsch Politiemu-
ziekkorps; 2-^2.20 Declamatie; 8.2A-3.50
Dansmuziek (gr.); 4.15 Viool en piano;
4.60 Muzikale causerie met gramofoon; 5.20
Zang en pianobegeleiding; 5.50 Kenneth
Sydney Baynes en zyn orkest m.m.v. solis
te; 6.20 Berichten; 6.40 Muzikale causerie;
7.— Gramofoon; 7.20 Variété-programma;
8.10 Causerie „Men talking"; 8.30 Brian
Lawrance en zyn Sextet
capelle 1; Groeneweg i—StclwiiT?0
Overgangsklasse: Goudmak
drecht 2; Lekkerkerk 2rww* 001
Nieuwkoop l^lympta
werkerk 2, 11 uur Nlea-
u,2ti.ï;,lasse A: Nleuwveen 2—Boek n._
Waddinxveen 2—Oudewater 2-
-Woerden 2, 11 uur
1 2e klasse B: GSV 4—Gouderak 4 1,
Ouderkerk U-Schoonhoven 3; LekiertÏÏ
3—ONA u, 11.30 uur; Dilettant j_ï?
merstol 2, 11.30 uur.
3e klasse A: Gouda ^-Moordrecht y
Zwervers 3_Nteuwerkerk 3; Bosk Bel
-Groeneweg 2; MoeAtapelle 2-OuS
3e klasse B: AmmerstoH-Haastrecht r
Stolwijk 8—Ouderkerk 2. V'T*1'
3e klap, c: Gouda 7_Woerden 3 11
uur; Bodegraven3—Voorwaarts2 12»,,
Nieuwkoop 2Olympla 6, 12 uur 0na
—Waddinxveen 3, li uur; Bosk Boral
Stolwijk 3, 12 uur. ïs U
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Programma voor Zondag.
Kon. Ned. Voetbalbond.
AFDEELING I.
le klasse: CVVKFC, Xerxes—Blauw
wit, DWS—Sparta, HBS—ADO, Hermes-
DVSStormvogels.
AFDEELING H.
le klasse: Haarlem—Feijenoord, VSV—
DOS, RFC—DHC, 't Gooi—AJax, DFC
VUC.
2e klasse A: BMT—ODS, Overmaas—
Quick, BEC—Gouda, Velox—HW, UW—
UVS.
3e klasse B: VIOS—Het Noorden, RVC
—Hoek van Holland, ONA—The Rising
Hope, EDSDDC, TonegldoCromvliet.
3e klasse CCoal—Olympla, Laakkwar
tierDHS, Steeds HoogerVOC, Steeds
V olharden—Fortuna.
4e klasse A: Wassenaar—Waddinxveen,
Roodenburg—BTC, TONA-—Boskoofcsche
Boys, -Sportman—Bodegraven, HDV—
DSO.
4e klasse C: DUNO—VOGEL, Te Werve
—Schoonhoven, Delft—OSV, Maasstraat
OB, Zwart Blauw—DVS.
4e klasse F: Oudewater—PVC, Woerden j
EAC, MoordrechtGouderak, Sticht-
sche BoysHaastrecht, UtrechtLekker
kerk.
4e klasse H: BolnesAmmerstolsche
SV, DilettantTransvalia,DLVS—Din-
dua, DJSCKC, Florisant—Schiedam.
4e klasse I: Ollvio—SSW, Merwestad—
EBOH, Papendrecht—'s-Gravendeel, OSS
Merwede. i
Reserve 2e klasse A: HW 2—Scheve-
ningen 2, HBS 3—VUC 3, Gouda 2—BEC 2
Alphen 2—DHC 3, Quick 2—ADDO 4.
Reserve 3e klasse D: DHS 2—jOlyrtipia 2
11.30 uur, GSV 2ONA 2, Schoonhoven 2
—CVV 3, Gouda 3Xerxes 3.
AFDEELING III.
Ie klasse: Quick—Go Ahead, Heracles
ZAC, Hengelo—'Tubantia, Enschedé—
Wageningen, AGOW—NEC.
AFDEELING TV.
le klasse Juliana—Eindhoven, LONGA 1
NAC, BW—NOAD, MW—Willem II, i
PSV—Roermond. j
AFDEELING V.
le klasse: GVAV—Velocitas, Achilles—
Be Quick, HSC—Leeuwarden, Sneek—
Heerenveen, FVC—Veendam.
LAND- EN TUINBOUW.
Programma voor Zondag 11 Dec.
G. V. B.
le klasse: Nieuwerkerk l—GSV 3; Gou
da 4—Nleuwveen l, 11 uur- Groote Am-
mers l—ONA 3; Bergambacht 1—Moer-
Als mij vraagt
Verlaat de beproefde paden niet.
Van alle kanten is er in den laatsten
tijd gewaarschuwd toen getracht werd
van de spreekwoordelijke goedgelooviï-
heid der boeren misbruik te maken door
ze een nieuwe meststof aan te praten.
Die meststof heet, zooals men wel zal
weten, Basinhos III en, dat moest dus
zooals de ndam trouwens wel wil aan
duiden, een basische fosforzuurmest zijn
Maar wij hebben toch geen benoefte
aan een product, dat in het land van
herkomst, in België, waar de landbouw
nog niet eens op zoo'n hooge trap van
ontwikkeling staat als in ons land, na de
eerste waarschuwing geen kans van af
zet meer kreeg. Wij begrijpen dan ook
niet wat de verkoopers wel van. de Ne
derlandsche boeren hebben gedacht.
Zeker, als er weer wat nieuws aan de
markt «komt, dat redelijke
ook goede eigenschappen te
daarbij kan concurreeren, dan is de ont
wikkelde boer in ons land er ook voot te
vinden het te probeereu. Maar als de
reputatie niet zoo schitterend, is en de
prijs te hoog en de uitwerking twijlel-
achtig, tja, dan is de Hollandsche boer
dubbel voorzichtig. En waar de verschil
lende onpartijdige deskundigen als de
Rijkslandbouwconsuleftten zijn hun waar
schuwende vinger hebben opgeheven,
geven wij Basiphos geen schijn van kans
meer. De goedgeloovigheld van de boeren
is meer spreekwoordelijk dan werkelijk.
Waarom zouden ze ook het goede be
kende verlaten en het twijfelachtig* on
bekende nemen? Waarom zou men de
eenige basische fosforzuurmeststof het
Thomasslakkenmeel vervangen door een
duurdere met een twijfelachtige wer
king?
Waarom zou" men
leverancier von fosfora
ook van. kalk aan den N<
bodem, die ons altijd goed en
heeft bediend in den steek li
een uit eigen land verdrever
waartegen van alle kanten is gewaar
schuwd?.
Als u mij vraagt zou ik zeggen: er is
geen enkele reden om de beproefde par
den te verlaten. Blijft bij het slakken-
meel, reeds, tientallen Jaren vermaard.
Het zou zeker niet in het belang van de
I rentabiliteit van ons bedrijf zijn leis an-
ders te doen. Niet voor niets is de laatste
1 jaren de vraag naar slakkenmeel steeds
stijgende, zooals het Centraal Bureau
onlangs nog meldde.
j (Nadruk verboden).
Ondergeteekende veuzoekt voor ten minste drie maanden dagelijks
toezending van de GOUDSCHE COURANT, met gratis kjvermg
gedurende de maand December, tegen betaling van 2.25 per kwar
taal of 17 cent per week (het niet gewenschte doorhalen).
NAAMWOONPLAATS
LT Inzenden Bureau MARKT 31 Gouda.
0e laffe moord op Piet Retief en zijn mannen bloedig gewroken.
Tien duizend Koelies verslagen door vijf honderd Boeren.
Men schreef ruim een eeuw geleden:
ïtebruarl 1838. Piet Retief, een dér leiders
Ian den Grooten Trek, had een voorloo-
nïe overeenkomst weten te sluiten met
njngaan, den tyrannleken Zoeloe^kon.i
waarbij deze laatste aan Retief en zijn
metgezellen de provincie Natal afstond.
Sians was het definitieve contract ge-
teekend in Dingaan's kraal. De zeventig
Boeren, die hierbij tegenwoordig waren,
«tonden op het punt te vertrekken, toen
njngaan hen uitnoodigde om voor zijn
hut het vredesbier met hem te drinken.
Ongewapend en geen kwaad vermoe
dend zaten zij daar, toen plotseling de
verraderlijke koning der Zoeloe's op
sprong en uitriep „Doodt de toovenaars!"
gpoedlg was het pleit beslecht: Piet Re
tief en zijn lotgenooten werden in koelen
bloede afgemaakt. Daarna overvielen de
Zoeloes het kamp der Boeren en dood
den nog 200 blanken, mannen zoowel als
vrouwen en kinderen, en 260 Hottentote
Bij het vernemen van deze Jobstijding
ging onder het gansche Boerenvolk een
kreet om wraak op. Doch wie was de
man, die het zou bevjrtjden van de on
duldbare dwingelandij van de Zoeloes en
het onschuldig vergoten bloed zou weten
te wreken? De groote leiders waren ge
vallen: de eerste, Plet Retief, door moor
denaarshanden, terwijl de tweede, Ger-
rlt Marltz, door een ziekte werd wegge-
„Zoo zullen wij dien dag vieren als
een Dankdag en het doorbrengen
als een Sabat
Doch de Boeren hadden gezworen, dat
ilj Dingaan voor zijn misdaden zouden
laten boeten. Éarel Cilliers belastte zich
met de taak, om hulp te zoeken bij hen,
die in de Kaapkolonie wafen achterge
bleven. Zijn pogingen werden met goe
den uitslag bekroond: hij kwam te Graaf
Reinet in aanraking met Andries Preto-
rius, die op het punt stond, den Grooten
naar het Noorden te volgen.
Pretorlus was een welgesteld man,
van gestalte, wel geschikt om zijn
;en vertrouwen en den vijand
in te boezemen. Na korte onder
en werd hij kenoemd tot com-
ant-generaal. Zijn eerste taak be
tond nu in het brengen van eensgezind
heid onder de Boeren, die deelnamen aan
den Grooten Trek, waarin hij spoedig
slaagde, door te wijzen op het groote
doel: de straf-expeditie tegen den trou-
weloozen Zoeloe-koning.
Men kan niet genoeg de weergalooze
dapperheid bewonderen van dit handje
vol mannen in het geheel had Preto-
niet ten volle 600 man onder
zijn bevelen dat het durfde bestaan,
zich te meten met een vijand, die hen in
getalsterkte zeker twintig maal overtrof
en wat de terreinkennis aangaat even
eens sterk in het voordeel was.
Op Zondag 9 December werd halt ge
houden aan de Blijde-Rivier. Na een
jfenlng nam Sarei Cilliers
het woord en wekt!e alle aanwezigen op
om de gelofte af te leggen dat „zoo God
met ons wil gaan en ons beschermen en
ons de overwinning over onze vijand wil
schenken, wij dien dag/alle achtereen
volgende Jaren zullen vieren als een
Dankdag en dien als een Sabbat zullen
doorbrengen. Wij moeten dien dag.be-
aap onze kinderen, zoodat
zij ops helpen dien te vieren, én dat
weder zullen oververtellen aan hun kin
deren, zoodat het late nageslacht het
van geslacht tot geslacht al kunnen over
brengen. Het ls een ernstige .gelofte,
zoo besloot hij op indrukwek-
ken|pn toon, „en wij nemen een duren
plicht op ons; het is als het ware een
eed, dien wij voor en aan God afleggen".
Allen legden de gelofte af.
De strijd tegen een twintig maai
sterkeren Vijand.
Op einde van diezelfde week, Za
terdag 15 Etecember, bereikt m€n den
oever van een klein riviertje, waar Pre-
torius besluit de tenten te laten opslaan
om er den Zondag te vieren. Hier gaf
Pretorlus blijk van strategische be
kwaamheden; hij liet het leger zoodanig
opslaan, dat de stelling als vrijwel on
neembaar kon worden beschouwd. Alle
Boeren'waren met geweren gewapend;
bovendien voercfé men twee klein stukjes
feschut mede./De voorraad ammunitie
evenwel was vrij beperk^: Men ver
schanste het kamp Zooveel mogelijk, o.a.
door de openingen tusschen de wagens
Je dichten met takken en hulden, waar-
"MKhen de beide kanonnen verdekt
werden opgesteld.
Den volgenden morgen heel in de
foegte geraakt het kamp in rep en roer;
uur der wrake nadert. Verkenners
lijn teruggekeerd met het bericht, dat de
djand in grooten getale aanrukt. Een
blik is voldoende, om het kleine groepje
Boeren van de juistheid van deze mede-
deeling te overtuigen, immers, de heu-
lela, die rondom het kamp hun toppen
verheffen, zijn bezaaid iftet de zwarte
krijgers van Dingaan, wier aantal zeker
op 10.000 is te schatten.
Nog enkele oogenbllkken, dan stor-
k® de Zoeloes zich, ondér het aanheffen
ian hun oorlogskreet, op Pretorius en de
"Jnen. Men bereidt hun, een warme ont-
*8®8st. Allen geven er zich ten volle
Genschap van, dat het thans geldt, te
E^men of te sterven. Ontstuimlg
•toppen alle harten, doch men gevoelt
"Ou gestaald door de afgelegde gelofte
J» door de herinnering aan hen, die laf-
zijn vermoord.
J* vijand stormt aan, huilend, schreeu
krljschend. De afstand wordt klei-
!Jf ®n kleiner, beangstigend klein
Wug, veertig meter. Nog klinkt geen
jJJJ. Pretorius' manneen houden zich
aan het gegeven consigne. Men
0611 wiJttQd naderen tot op ongeveer
25 meter. Reeds wanen de Zoeloes zich
zeker van hun overwinning daar kra
ken de moorddadige salvo's uit het kamp
der Boeren; dichte rijen Zoeloes worden
meedoogenloos neergemaaid.
Een gevecht van man tegen man.
De zwarte krijgslieden deinzen terug;
doch spoedig herstellen zij zich en gaan
opnieuw tot den aanval over. Weder
en weder herhaalt zich dit tooneel onder
de Afrikaansche zon, die weldra een
slagveld beschijnt, zooals men in dit deel
der wereld nog nimmer heeft aan
schouwd.
Het geweervuur kraakt, de kleine stuk
ken geschut laten hun gedonder hooren.
Pretorius overziet den toestand. Er ls
slechts één omstandigheid, die hem met
zorg vervult: de geringe voorraad am
munitie. Hij neemt een stoutmoedig be
sluit". Van de gelegenheid, dat de vijand
voor de derde maal met bebloede koppen
afdeinst, maakt hij gebruik, om tot den
tegenaanval over te gaan.
Aan het hoofd van de zijnen doet hij
een uitval. De verraste vijand, die deze
mogelijkheid niet heeft kunnen voorzien,
weifelt, wankelt, wijkt tenslotte. Een
panische schrik maakt zich van de Zoe
loes meester. Het grootste deel van Din
gaan's troepen slaat op de vlucht. Slechts
weinigen houden stand tegenover de
aanstormende Boeren, onder hen een
reusachtige Zoeloe, die zich met zijn
assegaai tegen Pretorius keert
Twee maal gelukt het dgn Boerenaan
voerder, die op een paard is gezeten, met
zijn geweer de punt van het wapen weg
te slaan. Voor de derde maal weet hij
een op zijn borst gerichten stoot af te
weren, doch ditmaal heeft hij slechts
zijn linkerhand beschikbaar, die door de
punt van de speer wordt doorboord. Een
der andere Boeren, Piet Roedelof, ziet
het gevaar, waarin de commandant ver
keert, snelt toe en maakt den Zoeloe met
zijn eigen wapen onschadelijk.
Lange, bange uren heeft de strijd ge
duurd. Het is drie uur in den namiddag;
dan eerst is de tegenstand van den
vijand volledig gebroken. Met achter
lating van duizenden dooden trekt hij in
wanorde af. Piet Retief en de zijiwn zijn
gewroken.
De Bloedrivier, herinnerinl aan
een meedoogenloozen strijd.|
Het is een bloedbad zonder wedergade,
dat de Boeren in de rangen der Boeloes
hebben aangericht. Allen, die in handen
van de naar wraak dorstende blanken
vallen, worden overbidden! k afgemaakt.
Een vierhonderdtal zwarten heeft zich
trachten te redden dóór een poging te
doen, de rivier over te zwemmen. Zij I
word®» allen gedood. Hun bloed verft het
waterrood. Terecht wordt de stroom
„Bloedrivier" gedoopt.
Dingaan verloor dien dag meer dan
3000 van zijn krijgers. Aan de zijde der
Boeren werd niemand gedood; men tel
de slechts drie gewonden. De grond rond
om het Boerenkamp is letterlijk bezaaid
met lijken, pinnen het wagenkamp lig
gen de Boeren op de knieën om den
Hemel te danken voor de bevochten
overwinning en de gedane belofte te her
halen.
Aan het gezag van den Zoeloe-koning
was een onherstelbare slag toegebracht,
doch hij zelf bevond zich niet bij de aan
vallers. Pretorius besloot, op te trekken
naar de „hoofdstad" van Dingaan", doch
toen men daar aankwam, bleek deze ver
laten te zijn, terwijl het „paleis" van den
Zoeloekoning was verbrand. Op de plaats,
waar Piet Retief en zijn makkers waren
gevallen, ontdekte men hun overblijfse
len, die men eerbiedig begroef. Ook vond
men de tasch van Retief terug, welke
niet het verdrag bevatte, dat de aanlei
ding tot het drama was geworden.
Zoo werden, den I6dem December 1838,
Piet Retief en de zijnen bloedig gewro
ken. De aahstichter van den moord op
Retief, de Zoeloekoning Dingaan, viel
later door sluipmoordenaarshand. Hij
werd gedood door een van zijn eigen
De viering van den hondersten
Van geslacht op geslacht werd de 16e
December telken Jare gevierd als een
Dankdag en doorgebracht als een Sab
bat, volgens de afgelegde belofte. Dit
jaar, op den honderdsten gedenkdag van
Pretorius' wapenfeit, zal de viering een
zeer bijzonder karakter dragen. De Hol-
landsch—Afrikaanders beschouwen deze
herdenking immers als een uiting van
eendrachtig samengaan tegen alles wat
Engelsph is. Meer dan honderdvijftig
duizend Afrikaanders, mannen zoowel als
vrouwen, zullen zich dien dag opmaken
om zich te verzamelen rondom Moer-
dijk's monument, dat daar staat als een
blijk van dankbaarheid van het Afri
kaansche volk voor de bevrijdende daad
van Pretorius, als monument tevens ter
onuitwischbare herinnering aan den dood
van Piet Retief en zijn mannen, en aan
de.gelofte van Karei Cilliers,
NATUURGETROUWE
BEELDWEERGAVE
PERFECTE AFWERKINb
ALS U DEZE TWEE DINGEN VAN EEN PORTRET
KUNT ZEGGEN, DAN IS HET EEN PORTRET VAN
Foto Studio
Opleiding voor het Middenstandsdiploma Algemeene Handelskennis.
Clublessen. Spoedcursus voor ouderen. Leermethode aansluitend aan de
praktijk van het zakenleven.
Advies en inlichtingen gratis bij
FLUWEELENSINGEL 32 - TEL. 3S1S - GOUDA.
gevuld met ouderwetsch bereide room
Telef. 2754 Gouda.
door
Gedipl. Bodebinder,
SNOYSTRAAT 27 - GOUDA.
Vraagt prijsopgaaf.
Een bijzonder voordeelige inkoop stelt ons in staat
U te laten genieten van de nieuwste modesnufjes
tegen prijzen waarvan U versteld zult staan!
Een greep uit onze prachtvolle collectie
Sportieve en gekleede mantels met en zonder bont. Prima
modellen. Nieuwste garneering, v.a. f 8.90 tot f 14.75
'Een serie van byzonder belang. De laatst uitgekomen
modesnufjes met Nutriette, Zobelfeh, Ind. lam enz.
Vanaf f 15.75 tot f 19.75
Zoekt U iets aparts? Een rykdom van modellen, bezet
Serie 3 met P"ma Zobelfeh, Ind. lam, White coat enz., schit
terende stoffen vanaf f21.50 tot f29.75
Elegante mantels, waaraan het allerfijnste in stof en
bont is verwerkt, iets zeer bijzonders, met Zobelfeh, Ind.
lam, White coat, Persianer enz. Iets ongekends.
vanaf f32.50 to. f47.50
Wij maken U attent op onze enorme keuze in groote
maten. Ook in blauw en zwart.
In middag- en, avondjaponnen een schat van r.'.mwe
modellen, welke voor U beslist van groote interesse
zijn. L
In elke prijslage iets bijzonders!
GOUDA
Tsr gelegenheid van deze opening geven wij van 10 December tot en
■felt lf ^December bij aankoop van 1-
Ni* is ieder in de gelegentfieid onze fijne Honing- te keuran.
Beleefd aanbevelend,
Minimum contrib. 1.50 p. j. (tevens voor echtgen. en
mmAerj. k.). Tarief voor leien: Crematie, drager» en
orgelspel, in totaal 82.50voor niet-leden 186.i
Inlichtingenbladen en tol. omtrent het verxekeringsfond»
koeteloos verkrijgbaar bjj de eldeeünga-iecretareseo.
SVweelenaingel ST.
