0°2 SS.7rs “KSi Antoon Dessing Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 85U0 NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN n?mI^S?T9IVD^.T?0DEG<tAV]EN’ BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPÈLLu;, rxTT,rk™TAmm enz. No. 19980 Zaterdag 11 Maart 1939 nk Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen enhuizen ex Regenmantels Beveiliging der Goudsche Glazen tegen luchtaanvallen. Een belangrijk rapport van Dr. J. Kalf. BESCHERMING VAN KUNSTWERKEN TEGEN OORLOGSGEVAAR. LENTETIJD VITRAGETIJD VITRAGES J.G.POTHARST&Zn. GOUDA, KLEIWEG 90 - 92 - 96. EERSTE BLAD. imann Opvolging van den ttoesoenoenan. i'angeran kioiigauem aangewezen. Aneua seint uit Batavia, uat ae gou verneur teiegianscn aan uen gouverneur van boio Dexxcnvue, uat Bangexan tian- gaoexu uoor ue regeering is oeotema oxn uen boesoeaoenan op te voigen. ‘L 1 NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN. ■termeer. O' Het spreekwoord zegt: Maart roert zün staart. Met DESSING’s KOLEN in Uw haard. brandstoffenhandel, TeL 2404, Oosthaven 24. Gabardine Tweed enz. Britsche hoop op bespreking inzake een bewapeningsbeperking. ING 6 APRIL uchtv. KonhAluj« S-W'Xïn* c.nl naar Uw IS A'DAM-SYDNEY, én reis Indlé/Zul v per KLM/KNILM E ROZENHOF" «6000 ruwen In Nederland IEKKOEIEN I 6000/ zwartbont veeslag JTO RdÖËNfëÓÖóT 3916.000 L benzine. en, belasting. ve"J 'RACHT PRIJZEN. a- d- Usnel 77e Jaargang Enorme Keuze Balgooi, 83 j. <e vergoeding L. 0. 939 stellen B. en W. vwr de gemeentelijke vergoe- rt. 103 der L.O.-wet voor dorp vast te stellen op de school aan de Roth e bedragen dienen ied°re ar een kwart beschikbaar kvolking. ie Joode van Moordrecht, erkel. v. d, Dool naar Benthui- 'f naar Moercapelle. :erlijke Stand. izabeth, d. van C. BreeJijt het ministerie van overzeesche handel, R. 8 Hudson, heeft gisteren medegedeeld dat de Brioche regeering voornemem ia an schoolverzuim. ling tot lid van de Com- g van Schoolverzuim zjjn en C. H. v. d. Dool en G teele belasting. de belasting worden 150— even én op de gemeente, opcenten. een plan ter bestrijding van de stedelijke werkloosheid, spoedig ter kennis van de Staten-Generaal zullen worden gebracht. WIJ ETALEEREN EEN GREEP UIT ONZE ENORME KEUS J. W. Voskamp, SO j. a J- P. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Beveiliging der kerkglazen alleen mogelijk door ze uit te nemen. Het eenige middel om gebrandschilderdJ glazen tt redden, is ze uitnemen en vervce- ren. De wijze waarop in Nederland het glas inde vensters bevestigd ia, maakt het bui tengewoon moeilijk en tydroovend. Dr. Kalf heeft voor één geval de' kerk te Edam een plan laten maken voor het uitnemen en opbergen van de 35 gebrandschilderde glazen (omstreeks 700 paneelen) door den glazenier die ze hersteld heeft, den heer W. Bogtinan. Volgens dit plan zou het mo- gelyk ?ijn deze glazen in veiligheid t* brengen in omstreeks 4 weken, wanneer daarvoor beschikbaar zijn drie groepen van elk zes man (samengesteld uit 2 glas-in- loodwerkers, 2 huisschilders en 2 sterke bouwvakarbeiders, die vertrouwd zijn met ateigerwerk) en de materialen voor de stel gers en voor het samenstellen der atellin- gen, waarin het glas geborgen moet wor- den. aanwezig zijn. Het is duidelijk, dat voor gemeenten, ge legen in de eerste en tweede gevarenklaese lidie Ijsclub. ikeuring van Ged. Staten voor aan de Ijsclub voor ort van de zwemgelegen. en subsidie te verlseneo Ui veroana nxcrmcae is ae gouverneur geiuacnuga om onaernanaeungen. uo openen over een nieuw poiiwea cuxaract. Verwacnt kan woiuen aat ue oegxju*©- len van net contract uoor aen aaxuuuan- aen Vorst, die aen utei van zijne noug- heid zaï dragen, zuuen woruen onutT- senreven. Hieraan kan nog worden toegevoegd, dat de installatie ongeveer in Mei zal geschieden. Pangerun Hangabehi is 53 jaar. Vorig jaar oracnt hij een bezoek aan Neder land ais aigevaardigde van den boeaoe- noenan by nee regeeringsjubueum van H. M. de Koningin. Ijjoens zyn verbiijï in Nederland bezocht ny de Plateelbak kerij Zuid-Hoiiand en bracht ook een langdurig bezoek aan de Sint Janskerk, waar hij werd rondgeleid door den heer C. van Krimpen, voorzitter van de Res- tauratiecommissie en kerkvoogd van de Sint Janskerk, Mr. A. A. J. Ryksen, voor zitter der Tentoonstellingsconunissie on den heer F. Tieter, secretaris van de V.V.V. Gouda. BESTRIJDING DER WERKLOOSHEID. Regeering zal weldra met plannen voor den dag komen. De minister van Economische Zaken, mr. C. P. M. Romme, heeft in de Eerste Kamer medegedeeld, dat de door een commissie uitgewerkte plannen, geba- UW*' de Brltsche industrie zoo veel mogelijk te steunen bij transacties met het bui tenland. De reis, welke hij naar het bui tenland zal maken, Is een der eerste stappen op dezen weg. Hudson verklaar de zeer optimistisch te zijn en te ver wachten, dat aan het einde van het jaar Groot-Brittannië in nog beter toestand zal zijn dan thans. Hij verklaarde, dat de besprekingen, welke hij jn Duitsch- land zal voeren, de zeer belangrijke be sprekingen, welke thans worden gehou den tusschen de industrieelen. van beide landen zullen afstuiten. Amnestie in Oostenrijk. Ter gelegenheid der herdenking van den An&cmuss zal morgen een politieke amnestie worden uitgevaardigd, ais ge- voig waarvan ouo „arische'" politieke ge vangenen zullen women vrijgelaten. Sciiuscnnigg’benoort met tot hen. ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring): 15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buitan Gouda en den bexorgkring: 15 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentién in het Zaterdagnummer 20 bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prga. INGEZONDEN MEDEDEEUNGEN1-4 regels ƒ2.25, elke regel meer 0,50. Op de voorpagina 50 hooger. Gewone advertentién en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeej geredueeerden prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte. Advertentién kunnn worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boek handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn. den Dom te Utrecht. Op deze wijze zou het mooiste van oj>’ oude gebrandschilderd glas en het merk waardigste van het moderne worden gered. Het gaat in het geheel om omstreeks 4300 paneelen een zeer gering aantal als men bedenkt dat er alleen in de kathedraal van Chartres 7500 paneelen zijn. De belangrijkste series glazen in minder bedreigde plaatsen als Edam, Hoorn, de Rijp zouden volgens het aanzienlijk minder kostbare svsteem-Bogitman kunnen worden geborgen. Ook deze redding behoort in vre destijd te worden voorbereid. „Speciaal beschermde” gebouwen. Bescherming tegen requisite. In de aan het rapport van Dr. Kalf toe gevoegde bijlagen is ook een lijst opgeno- men van „speciaal beschermde” gebouwen, waarop voorkomen de St. Janskerk en toren het Stadhuis en de Waag. Voorts is opge nomen een lijst van tegen requisite te be hoeden carillons opgemaakt door de klok kensectie van den Nederlandschen klokken en Orgelraad, waarop het carillon van dei: toren der St. Janskerk is geplaatst, dat uit 87 klokken bestaat. Het orrel in de S* meenteraad. ende raadsvergadering zal ooijman als opvolger van t worden beëedigd, Janskerk dat in 1736 is gebouwd, is opgenomen op de lijst van tegen requisitie te behoeden orgels, welke lijst is opgemaakt door de orgelsectie van den Klokken- en Or gelraad. Bescherming van kunstwerken tegen oorlogsgevaar door Dr. J. Kalf, Directeur van het Ryksbureau voor de Monumentsn- I zorg. ’s-Gravenhage Algemeene Landsdruk kerij. (Niet in den handel). orsteenbrand. de- brandweer alhier ge lat er brand was uitge- in een schoorsteen van i Schenkelweg. Het bleek 'rijpen noodzakelijk was. nzende perceel, de boel eer J. Kkans liep ook Het gelukte de brand- in den schoorsteen k id te blusschén. ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15 Abonnementen werden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA, bjj owe agenten en loopem, den boekhandel en de postkantoren. Onxe bureaux ztfn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef. [Diere. 2745. Postrekening 48400. steiger waren gefotografeerd. Begin Juni 1918 werd met het uitnemen begonnen en 6 November d.a.v. kon het werk, wegens wapenstilstand worden gestaakt. Deze voor zorg is niet overbodig gebleken, want in den nacht van 15 op 16 Augustus is Char tres uit de lucht gebombardeerd. Als nood- dichting werd het. glas vervangen door op stevige houten ramen gespannen kaasdoek. De kosten van dit reusachtige werk hebben bedragen frs. 97.911. Belangrijk rapport van Dr. J. Kalf. De vraag of de Goudsche kerkglazen tegen oorlogsgevaar kunnen worden bevei ligd wordt thans opnieuw naar voren ge bracht nu Dr. J. Kalf, directeur van het Ryksbureau en secretaris der Rykscomims- sie voor de Monumentenzorg in opdracht van den Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen van 1929 aan de Rykscommissie een zeer belangrijk rap port heeft uitgebracht over de bescher ming van kunstwerken tegen oorlogsge vaar*), waarin ook in het bijzonder aandacht aan de beveiliging van de kerkge bouwen en de kerkglazen wordt gewijd. Beveiliging van kerkgebouwen. In dit rapport, waaraan wy. de hierboven genoemde gegevens hebben ontleend, wor-, den belangryke adviezen gegeven tegen de gevolgen van het inslaan van brisant, en brandbommen in kerkgebouwen en hoe de objecten van kunstwaarde, welke zich daar binnen bevinden kunnen worden beschermd door te voren kokers of kasten van on brandbaar materiaal om de kunstwerken re bouwen, om deze daarna te beveiligen met zeegras-matrassen met onbrandbare tijk en zand in onbrandbare zakken. Wil deze bescherming kunnen worden uitgevoerd in den uiterst korten tijd, die daarvoor beschikbaar zal zyn, dan dienen de noodige onderdeden in vredestijd te worden gereedgemaakt en opgeslagen cn zullen daarvoor geïnstrueerde arbeiders, die by de mobilisatie beschikbaar blyven, zica jaarlyks moeten oefenen in de opstelling, by welke gelegenheid de toestand, waai’n de materialen zich bevinden, tevens gecoi - troleerd kan worden. Des te aangenamer is het‘dan thuis na zoo verbeterd, dat men In alle Euro- peesche kanselarijen een zeer groote op- Juchtlng kan constateeren. j De parlementaire staatssecretaris van seerd op het plan-Westhoff, benevens van melkveehouders, art zal hot tentoonstel, inette” bij het dorp Hg. n dan zal des avonds gaderlng van melkvee- □rdracht met land, en ehouden worden. Internationale politieke sfeer aan merkelijk opgehelderd. In Brltsche politieke kringen wijdt men aandacht aan de mogelijkheid van be sprekingen tusschen de Europeesche na ties over ontwapening, zulks op grond van de verbetering in den in ternationalen toestand. Men heelt den indruk, dat wanneer de ge schilpunten tusschen Italië en Frankrijk tot een oplossing kunnen worden ge bracht en er is geen reden om te ge- looven, dat zij niet vriendschappelijk ge regeld kunnen worden de si eer gun stig zou zijn voor een poging om tot be wapeningsbeperking te komen. Men ge7 looft te Londen, dat het tot stand komen van zelfs een beperkte overeenkomst ten aanzien, van de ontwapening zou strek ken tot een verdere verbetering van den internationalen toestand, hetgeen gun stig zou zijn voor een herleving van den internationalen handel. Men legt den nadruk op het belang van het bezoek van de ministers Oliver Stan ley en Hudson aan Duitschiand en ook aan de besprekingen, die thans tusschen Britsche en Duitsche industrieelen ge voerd worden. Chamberlain’s plan voor een conferentie. Minister-president Neville Chamber- lain zal volgens gewoonlijk goed inge lichte Britsche politieke kringen vóór het einde van het jaar pogun den vrede in Europa te bevestigen. Hij zou van de huidige ontspanning gebruik willen ma ken om een conierentie der groote mo gendheden bijeen te roepen, welke tot voornaamste doei zou hebben de beper king van de bewapening te bestudeeren. Binnenkort zullen de voornaamste hooidsteden worden gepolst en wanneer het resultaat hiervan bekend zal zijn zal de minister-president een beslissing ne men. In officieele kringen te Londen gaf men gisteravond te verstaan, dat het einde van den oorlog In Spanje niet lang zal uitblijven. Het einde van het Spaan- sche conflict zal dan door Groot-Brit tannië tot aanleiding worden genomen om het vredeswerk in Europa voort te zetten en het wederzij dsch vertrouwen te herstellen. Mackenzie King, de Canadeesche mi nister-president, heeft in het Lagerhuis te Ottawa verklaard, dat hij tot zijn ge noegen kon zeggen, dat de hemel den laatsten tijd aanzienlijk is opgehelderd. In alle Europeesche hoofdsteden, zeide hij, heeft men enkele weken geleden groote bezorgdheid getoond ten aanzien van de ontwikkeling van den toestand in geheel Europa. Deze toestand is daar- van Landbouw. laart zal in de zaal van Soerop oen openb. ÏB_ n gehouden uitga»™. van Landbouw, met als A., secretaris van ha nderwerp: De door de consumptiemelkreK. ■ogelijkhedon In de ka- rpOEN vorig jaar de tentoonstelling „De Goudsche Glazen” is gehouden, ia tij dens deze tentoonstelling, zoowel als by de voorbereiding daarvay, meermalen de vraag geopperd of het mogelijk zou zijn deze kerkglazen, die van zoo onschatbare waar de zijn, in geval van oorlog te bescherm on tegen aanvallen van uit de lucht. De er varing in den wereldoorlog opgedaan gaf teker alle aanleiding tot die vragen. Want hoewel door de tweede Haagsche Vredes conferentie, in 1907 gehouden, een regle ment is vastgesteld voor den oorlog te land waarvan artikel 29 bepaalt dat bij belege ringen en bombardementen alle maatrege len moeten wórden genomen om zooveel mogeltfk te voorkomen dat gebouwen, be stemd voor den eeredienst, voor kunsten en wetenschappen en voor liefdadigheid, histo rische monumenten, op voorwaarde d’-t deze niet worden benut voor militaire doel einden, worden vernietigd, is van het spa- ren van die gebouwen niet veel terecht gekomen, Het is plicht der belegerden, zoo zegt dit artikel 29, deze gebouwen van spe ciale duidelijk zichtbare tcekenen te vooi- zien, welke kenteekenen aan den belegeraar moeten worden medegedeeld. Bescherming bij verdrag van gein practische beteekenis. In het reglement voor den oorlog ter zee is aangegeven dat deze kenteekenen moe- ten bestaan uit „groote stijve, rechthoeki ge paneelen, volgens een diagonaal verdeeld in twee driehoeken, de bovenste zwart en de onderste wit. De oorlogspractijk heeft aangetoond nat ae partij, die een der frier bedoelde gebou wen beschoot, zich er steeds op heeft be roepen dat èf de kenteekenen niet waren aangebracht, dan wel niet voldoende zicht baar waren, deze niet aan de aanvallende party waren medegedeeld of wel dat de beschpten gebouwen als militaire observa tieposten waren gebruikt. Nog veel gebrandschilderd glas gespaard. Dat zeer veel van het gebrand schil- derde glas dat vele Fransche kerken thans nog bezitten, aan de vernietiging is ontko len, is te danken aan de tydige berging daarvan. Parysche brandweerlieden haalden het weg uit de kathedraal van Amiëns; het werd ook gered uit de kerken van Locon, Thann, Chalons, Pont-a-Mousson, Epernay «n Soissons, Reims en andere plaatsen, wel- he in de gevechtszónes lagen. In Reims, waar men eerst met de berging begon toen a> veel verloren was, baarde dit werk bij zondere moeilijkheden, omdat men geen «teigers by de vensters durfde oprichten, uit vrees, dat de Duitschers een militaire bedoeling daarachter zouden zoeken efi ze wouden beschieten. Met de hulp van een sectie van de Parfrsche brandweer hebben toen twee glazeniers het glas uit de ven-' zters gehaald door, bij nacht en by mistig *eer, langs de brugdjzers tot duizelingwek hende hoogte naar boven te klimmen. Het laatste heeft men de glazen uit de kathe draal van Chartres alle uitgenomen, nalat zij te voren met behulp van een inwendigen m schoolverzuim. Issle van wering V9n tol voorzitter ten»™ Hout en tot sectetari,, ie. fiOUDSCHË (01 KAM. en daartoe behoort Gouda in tyd van oorlog geen vier weken tyd beschikbaar is, doch dat de berging der glazen in één of twee dagen moet kunnen geschieden. Dit 's alleen mogelijk, wanneer in vredestijd de bevestiging der glazen zoo radicaal wo^dt veranderd, dat zij zonder eenig breekwerk cf snijden van loodslakken met een eenvou dige beweging, desnoods door niet-vaklie- den, kunnen worden uitgenomen. Zoo oor deelt Dr. Kalf. Beveiliging der kerkglazen te Chartres. In de beroemde kathedraal van Chartres in het Kasteelengebied van de Loire in Frankrijk gelegen, heeft men by de 'J-.erplaatsing der glazen na de restau ratie rekening gehouden met het uit nemen van het glas in oorlogstijd De daartoe deels reeds getroffen maatrege len moeten hierin bestaan dat de glaspi- neelen in ijzeren randen zyn gevat en zoo danig met schroeven bevestigd, dat zfr in een oogenblik uitgenomen kunnen worden en dat op de gewelven van de kathediaal het noodige materiaal is opgselagen vcor stalen steigers. Deze stellingen, voor ieder r.^am één, die in 40 50 minuten in elkan der kunnen worden gezet, zyn voorzien var 5 vloeren van plaatijzer, op elk waarvan twee speciaal geoefende mannen aan net werk worden gezet. In- het geheel zouder 840 man noodig zijn om in enkele uren de glaspaneelen uit te nemen en in daartoe gereed gehouden ijzeren kistjes af te hij séhen en te vervoeren naar in de nabijhe’d gelegen ondergrondsche toevluchten. Dr. Kalf acht het zeker nuttig het tt Chartres toegepaste systeem tre plaatse tf bestudeeren, doch is van oordeel dat in af wochting daarvan de'in Nederland te tref /en voorzieningen wel in groote trekke’: kunnen worden aangegeven als volgt; Beveiliging der belangrijkste kerk glazen in ons land. Om by mobilisatie van or^ leger gemnk- kèlyk uitneembaar en zonder gevaar van breuk vervoerbaar te worden gemaakt, die nen de glaspaueelen niet in ijzeren, doch in bronzen ramen gevat, tocht- en water dicht sluitend in tusschen de venstermeg- gen, stijlen en brugiijzers aangebrachte bronzen frames, natuurlijk op zoodanige wijze, dat zij snel kunnen worden losge maakt. Er moet materiaal aanwezig zijn voor in korten tyd monteerbare stalen stel lingen, voldoende om een zeker aantal ven sters tegelijk te kunnen besteigeren. Bfr lederen steiger behooren eenige kistj-s voor het aflaten der paneelen. Voor Je glazen in de hooge lichtbeuk van onze St. Janskerk, te hoog om besteigerd te worden. ?al men een Magyrusladder van de brand weer moeten leenen, De berging der glazen kan het best ge schieden in het gebouw, waarin zij zich be vinden. Al het materiaal om de daartoe noodige stellingen en mantelinge» te ma ken, dient dus in vredestijd aangeschaft er in of by het gebouw opgeslagen te worden. Er moet ook voor gezorgd worden dat d»5 met gaas bespannen horren, die gewoonlijk ter bescherming van het glas zij’n aange bracht, gemakkelyk kunnen worden verwij derd. Voor de nooddlchting acht Dr. Kalt het met het oog op de fatale werking van den luchtdruk bfr de ontploffing van een in het gebouw inslaande bom. ten zeerste geraden geen glas in de vensters te plaat sen, doch deze te dichten met geolied doek of papier, dat op de horren wordt gespan nen. De hooge kosten, die deze maatregel ar vorderen, maken het tot een plicht ze te beperken tot de.glazen in gemeenten uit de eerste en tweede gevarenklasse. Dit is de beglazing van 28 groote en 20 kleine vensters in de Goudsche St Janskerk, 3 vensters in de Oude en één in de Nieuwe kerk te Amsterdam, gedeplter van twee vensters in de Prinsenkapel van de Groote kerk te Breda, 16 vensters in de Nieuwe kerk te Delft, 2 in de Groote kerk in den Haag en de 2 tran«ept-vensters 'in

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1939 | | pagina 1