HoAWwrunof KING Wanneer U na griep nog slap en moe bent.. TONICUM NOURY SANATOGEN DrDushkind '*zqOPMANs ^eT~D M odei wasscherij energie! 2*BOOG AZIJNi NILLMIJ van1859 Voordeeliger dun fiefpt 7cnüum Hmryf Koopt een Miele electrische waschmachines nu ver krijgbaar vanaf f. 6,15 per maand, of met draai baren krachtwringer vanaf f. 7,70 per maand DOOD OP? 1KRA9" Sanatoge^-. Mpr-nmtin- GOUDSCHE COURANT Vrijdag 24 Maart 1939 Tweede blad 't Is een bekend feit, LOEVF op de gouw Huiduitslag, Jeuk, Eczeem ssasarai: DE NATUUR IS NIET TE VERBETEREN PEPERMUNT TREKKING 6 APRIL eajSdb.SS dieelectrisch wascht én wringt Verkrijgbaar in alle eerste klas zaken. is U toch op den duur wanneer Uw wasch behandeld wordt door de GRAAF FLORISWEG 113—115 TELEF. 2084. Minimum slgtage door ons schitterend bedrgf swater. verschat O Mej. J-* 1 W., P MAGGI' jus mts tr DE BESTE VOOR DEM PRIIS 'T AMERICAN CIGARETTE De „totale" landsverdediging. Uucl-N ederl^ndsche handwerksliederen. Waar groote bouwmeesters kunstwerken schiepen. de de Het vlijtige Liesje. oor: TRICOT- «n INTERLOCK ondergoederen uitsluitend (prima fabrikaat; w W I— t/o de TÜRFMARK Wjj geven VACA bonnenü Ambtenaren tot maandinkomen zonder borg. Wettelijk tarief. N.V. NATIONALE VOLKSBANK- GELDSCHIETBANK, Mauritsweg 3 Rotterdam (C.). Inlichtingen (postz. v. antw.) en afwikkeling schriftelijk t De geneeskracht, de geur en de smaak van het edele natuurproduct. Verfijnd, versterkt door de moderne, weldoordachte fabricage. Alles tezamen v/d Jeugdluchtv. Koninklijke Ned. Ver. van Luchtvaart. Min v. Jus. 18 Juni '38 2e afd. A. 1104. Wint met 60 cent naar Uw keuze LUCHTREIS A'DAM-SYDNEY. 2 personen ên reis IndiS/Zuid- Australië vv per KLM/KNILM Landhuis „DE ROZENHOF" f 6000 overal te bouwen in Nederland 12 STAMB0EKK0EIEN f 6000 - roodbont of zwartbont veeslag. GRATIS AUTO RiJDENf 6000.- Auto type 39 16.000L benzine, olie. banden, belasting, verz. TOTALE PRACHT PRIiZEN Weekend-Huis. Ameublementen p/KLM: Boedapest. Stockholm. Londen. Koelkasten. Motorrij wielen, Radiotoestellen. en2 In heel Ned KLM-Kantoren, Kran ten-kiosken, Coiff.- Sig.-LotonzcjKen f43 - M" nt-.IVC.II, - VIM." Uiy .-MZIWMitjaCiï, Vliegkracht-Poslbus 143 Den Haag mmm .D.Denn Reeds de eerste dru D.D.D. dringt diep li men. zoodat de huid zich kan herstellen Flacons k 75 ct., f. 1.50 2.60 bij DU Apot- Droeisten. hekers en GENEESMIDDEL TEGEN HUIDPRNOOENINGEN Mïele Elr is geen stabieler geldbelegging dan een LEVENSVERZEKERING ...de crisisjaren hebben dit bewezen. Laat U eens vrijblijvend inlichten door: NV LEVENSVERZEKERINCMU Inspecteur PWPIETER5B Krvgerlaan IÖ7. GOUDA Telefoon 2280 i# H „Och, waren alle menschen wijs (Dat is heelemaal niet noodig. als se achter het stuur maer n klein keetje beter wilden opletten, den konden we pl héél tevreden zijn f) I Ook Wat rnornentuï rninder net Die eerste weken na hel ziek zijn Jat is een gevaarlijke lijd. Men is uil bed. men doel zijn werk weer. maai toch voelt men zich nog lang niet de oude Nóg slap in de beenen. licht in hel hoold. lusteloos en gauw moe én: nog erg vatbaar voor kou en locht. Om in dien tijd snel op te knappenniets zoo goed als Tonicum Nouryl De krachtige werking van dit buitengewone middel sterkt de spieren en schenkt nieuwe veerkracht en werklust. En bovendien oefent Tonicum Noury een weldadig kalmeerenden invloed uit op de zenuwen, werkelijk, om in korten tijd weer heele maal de oude te worden, sterk, flink en opgewekt, moet men Tonicum Noury gebruiken! Dat ééne theelepeltje vóór den maaltijd is een weldaad voor Uw geheele wezen I drogist'n verdubbelt Uw energie f Lusteloos zijn beteekent, dat U lijdt aan algemeene zwak te en dat Uw zenuwen over vermoeid zijn. Aan dezen verdrietigen toestand kunt U vlug een einde maken door Sanatogen te gaan gebruiken. Sanatogen voedt Uw zetau- wen, versterkt Uw bloed en geeft nieuwe gezondheid en kracht aan iedere cel van Uw lichaam. U zult zijn als her boren - onvermoeibaar, op gewekt, het zonnetje in huis. voelde ik volhrn.üT vermoeid mii i-avnJj cilten Ook i Wat rnon^ntfel minder Dom het havde I m«n *„Uust verloren-1 oventermoeuihetA h(jer R. T. I 1 „er Jatenen schrijn Het Zenuwsterkend Voedsel Overal in Nederland gebruikt men graag MAGGI1 Justabletten Maggi's Jus is smakelijk, krachtig, geu rig en gemakkelijk klaar te maken. In vijf minuten tijds hobt U van één justablet circa >/2 L. bruine jus gereed. En U kunt er zo veel soorten jus mee maken bief stukjus, pikante saus, spekjus. kortom Maggi's Justabletten zijn een uitkomst. Let op de geel rode etiketten en de fabriek» meiken: de naam Maggi en de Kruisster Invoering van burgerlijken dienstplicht gewenscht. in wuct'boug te Arnhtm voor de UDeraie öiauisparuj genouücp politieke cue heelt prol. nu. u W. de Vries ge- wtzüi up net, in dezen verwarden ujd, voor oiiö voiK gerusisuelienue telt, aai unzt, wconomiscne oorlogsvoorbereiding uaavanKt'iijK reeds heelt geleid tot een goederen-oevoorfading, die onze zeii- gianoigneiasponuek langen tijü in stand gan houden. Veel ramoer goed aiaus spr. is de organisatie vun het men- scnenniaieriaai geregeld. Dit is trouwens ten traditioneel-vaueriandsche lout. Men iet meer op de negotie en op de com mercie dan op do menschen. Hoewel m UDeraien kring reeds dikwijls is gezegd,' aat de arbeidsdienst voor een gêèieeie jaar-klasse van dienstplichtigen den mi litairen dienst moet aanvullen, wordt dit sirev«.n nog maar steeds tegengehouden, doordat' men zich onder den ar uk van het voigvns spr. fatale Duitschc voor beeld alleen kan voorstellen een arbeids dienst in polltieken zin tot steun aan liet streven naar den opperinachtlgen staal. Vrees voor dien staat houdt de dadelijk- nooazakeiiJKe hergroepeermg- der be schikbare jeugd, onaes staatsleidmg, tegen. Elke jaarklasse van de geheele Neder- landsche jeugd heelt een taak van oor logsvoorbereiding, van ooriogsbestem- mmg en van arbeidsdiehstplicht bij dc militaire (de actieve)maar- ook bij de maatschappelijke (de passieve) verdedi ging tegen oorlog en oorlogsdreiging. De arüeidsaiensipiicntigen moeten de ver- bindmgs-rotten vormen tusschen leger en maatschappij. Het is van veel minder belang te bepalen waar het „commando" zai liggen. Hooldzaak is de scholing thans met spoed aan te vatten. Daar naast moet üe geheele burgerlijke dienst plicht in den meest, uitgebreiden zin niet langer worden verschoven. Elke Neder lander behoort, verplicht, in het bezit te zün van een een arbeldsboek. sciie en militaire „totale1 ging. Credieten. Een ander geruststellend feit van den dag is, dat wij weten, dat de Nederland- sche Regc-ering door tijdige goudversche ping, als het ware over de geheele we- nciers in oorlogstijd elschen liefst da- !l(jk betaling. Welnu, wat wij ook over ue open zee wenschen aan te voeren, Nederland kan overal contant betalen. Een andere vraag is oi Nederland wel voldoende als „vaste klant" wordt be schouwd om een voorrang te doen gel den. In vele centra der handelswereld is dit gelukkig nog wel het geval. Neder land heeft, na ccmtante betaling, in vele gevallen ook een claim op directe leve ring over- zee. Er zijn wel landen, die onder hoogeren druk, ons niet meer mogen leveren en die thans „elders" eerst moeten leveren. Systeem der collectieve veiligheid. Ook hier kan een systeem van collec tieve veiligheid in de buiteniandsche poütiek onze totale landsverdediging steunen. De democratische staat ver- l°oht een veel grootere hechtheid in zijn oppersip organisatie dan vroeger. Voor een „volte lace" als door Chamberlain gemaakt in zijn buiteniandsche poütiek aldus spr., was vroeger zeker een minis terie-wisseling noodig geweest oi een raadpleging der bevolking. De volken zelve reageeren echter nu zeer snel. Chamberlain had in Munchen (en daarvoor) het systeem der collectieve veiligheid ter bescherming, óók voor de kleine staten (Tsjechen, Nederland) ver- t laten en daarvoor het samengaan van vier groote mogendheden als waarborg voor het handnaven van den wereld vrede aanvaard. Dit front van de vier •groote staten was volstrekt geen waar borg voor Nederland en moest door Ne- oeriand met bescheiden wantrouwen worden bejegend. Nu de as Berlijït— Rome zachtjes wentelt naar een as Noordzee—Zwarte Zee wordt weer ge zocht naar een partieele verwezenlijking van het begrip politieke veiligheid voor' alión, hetgeen geheel iets anaers is dan. een gezamenlijke aanval op een vijan dige groep. Dit zou dadelijk tot oorlog voeren en dit is allerminst de bedoeling van de collectieve „veiligheid". Spreker betoogde, dat wij wel leven In moeilijke staatkundige verhoudingen, maar dat men vooral het verleden, bijv. den staatkundigen toestand van 1910— 1914 niet te mooi of ordelijk (het elkaar ine venwicht houden van twee machten Triple Alliantie en Entente) moet voor stellen. Roemenie was bijv. tormeel ge bonden aan de poütiek der middensta- t«fc maar het weigerde in 1914 toch te rdoor mislukte plotse- aanval van drie zijden op de Donau-moinarchie, die er ineens goed alkwam. Bulgarije kon in 1914 nog veel loven het in 1915 de zijde van Duitschiahd, dat scheen te winnen. Zoo in 1916 de Fransche zijde, r iets beter stond. Dit alles tot het Volkenbondsidee, waardoor deze oude wantoestanden over- wanneer de wereld rijp ware geweest voor inte grale toepassing der oorspronkelijke be doeling. De wezenlijke, algemeene collec tieve veiligheid (thans ver te zoeken) zou zoo besloot spreker tevens zijn een totale nationale landsverdediging. Met de mechaniseering van vrijwel ieder ambacht is het typische be roepslied voor goed verdwenen. De handwerksman van weleer, die in z'n pothuis of onder de* luifel schoenen „flikte" en de snijder, die met ge kruiste beenen op z'n tafel zat, kon den van tijd tot tijd een liedje aan heffen, waarvan het rhythme .hun ar beid begeleidde, maar hun moderne opvolger zal zich zoo hij al eens zin gend werkt, tot een „Schlager" be perken. Venetiaansche gondeliers en Napolitaansche taxichauffeurs mogen dan op de film! nog hun liede ren kweelen, de 20e eeuwsche ver keersagent, de lasscher noch de deur waarder kennen een arbeidslied. De folklore heeft de oude, welhaast vergeten liedjes voor het nageslacht bewaard, en wij mogen daarvoor er kentelijk zijn, want cultuur-historisch bevatten zij merkwaardige elementen. De poëtische waarde is evenals bij een andere groep uitgestorven liede- len (het straatlied) vaak uiterst ge- nng; de makers waren klaarblijkelijk veelal menschen, die meer verstand van hun ambacht dan van de taal badden. Het strenge rhythme dwong tot regelvullingen, die vaak zinloos en het rjjm is veelal zeer gezocht. Waarom zijn deze liedjes dan nog de Moeite van het lezen waard? Omdat ze ons inlichtingen over de levens- wbze van onze voorouders en blijk ge- van van het sobere, harde leven uit len tijd. Uit verscheidene blijkt wat e meest voorkomende spijzen en dranken waren. Andere betrekking ebbende op feesten zooals maaien dorschen onthullen ons „trac- aties waarvarn onze verwende tijd n*et meer die waarde voelt. Zoo bijvoorbeeld een dorschlied uit Mesland (de hie^ volgende teksten en verklaringen zijn ontleend aan Schrjjnen's Ned. Volkskunde) It klitst it klatst 't Giet juwn toa gest Op tzies in brea, Mey 't heale gea. In Noord-Holland werd geoogst on der het zingen van het volgende lied je, dat betrekking heeft op de feeste lijke binnenkomst van de laatste vracht: De wumpel de strumpel de kanne met bier die hebben we hier op ons plezier! Zoete melk met roome Jan Dirksen is mijn Oome Peet Trjjn dat is mijn bestemoer Zoo gaane we me op het leste voer! Kt'™\?zoSemelk met roome" een feestdrank was, en veel te lekker voor alledaagsch gebruik, zien we uit een vergelijking met een weverslied uit den Gelderschen achterhoek: Hungel de bungel de boeze Achter onzen hoeze Daor steet 'nen grooten nöttenboom. Doar zat 'nen wever op 'nen toog He was (Wist) niet watte etten zol, Zoere (zure) zoere karnemelk Met gerstebrood. Sloat den luieh wever dood! Uit den inhoud blijkt wel, hoe zeer melk, boter (er zijn ook enkele karn- liedjes overgeleverd) en kaas verbon den zijn aan het begrip „dagelijltsch brood" omdat ze sinds de oudste tij den tot het volksvoedsel hebben be hoord, producten als ze waren van onzen eigen bodem. Het klitst het klatst Vanavond gaat het te gast Op kaas en brood Met 't halve do'rp. Kunstzinnige steden langs den Rijn. 11De ontwikkeling der West-Europeesohc kunst. J^en bloeiend leven van de beelden- verloren in politiek, sociaal en gees- üe kunsten gedurende meer dan dui- telijk Jeven. De keizerlijke macht zend jaren en dan nog van zuIk een 1 raakt in verval, de macht der grond- mtensifve kracht, van een dergelijke I bezitters neemt toe. Uiterlijk blijft de volheid, afgerondheid en bij voo]*tdu- I eenheid bestaan, maar de innerlijke kan I band wordt losser. De steden schen- stre- ken hun aandacht meer aan het ver- ring op eenzelfde hoog peil, dat men eigenlek slechts vinden in ken als het Kijnland, waar dooij alle eeuwen heen een onafgebroken cultu- reele bedrijvigheid heeft geheerscht. Weljk 'n overbruischende lemens- krach^ moet het volk langs den Kijn hebben, dat het gedurende zoo veel eeuwen, van de vroege Middeleedwen tot heden, heeft kunnen deelnemen aan dé kunstontwikkeling van Vtest- Europa. Er werd e'en typisch Ijtijn- sterken en worden wezenlijke elemen ten van het algemeene leven. In elk opzicht ontstaat een nieuw geslacht. Hét is begrijpelijk, dat door deze ver anderde levensopvatting, welke een nieuwe mentaliteit doet ontstaan, ook de kunst ingrijpend gewijzigd wordt. Men kan dit zien aan de bouwwerken langs den Rijn. De Karolingsche stijl sche stijl ontwikkeld en de voort- nioeten wijken voor^den Gothi- brengselen, welke dit merkte» iken schendat is de 13e eeuw. dragen, zijn tallooze. Kunst is leven en leven is een stroomende beweging. Zoo is het ook gegaan met de kmst in het Rijngebied. Men kan niet spre ken van één centrum, dat door alle eeuwen het middelpunt is gewleest van de specifiek Rijnlandsche kunst. Nu is het de streek rond Middel- en Nederrjjn, een eeuw later staat' het Moezelgebied om de kunstpresteties aan de spitsook de kunsten zelf wis selen af, nu eens bouwkunst, dan weer plastiek of schilderkunst. Maar alles verloopt langs ljjnen van gelei delijkheid, zonder stooten. Bovendien kan men zich geen leemten voorstel len in het globale aspect. Men kan zich de kunst van Duitschland niet voorstellen zonder die van het oude Rijnland. De oorzaken van een derge lijk kunstleven in het Rijnland heeft men niet ver te zoeken. Zij ligt beslo ten in den aard van het land zelf. De Rijn is één van de belangrijkste stroo men van Europa, welke de Mid del landsche Zee en Noordzee ver bindt, van beslissende beteekenis niet alleen voor den handel en scheep vaart, maar ook voor het verkeer van Zuid naar Noord, terwijl de Rijr de verbindingen van Oost naar West vrijwel alle doorsneed. Het is geen wonder, dat in een dergelijk stro gebied, waar van alle kanten menten werden aangedragen, een be langrijke cultuur ontstond. Het volk bezit bovendien een lichten, ontvan- kelijken geest; het onderscheidt :;ich van ar zijn naburen, over het alge meen in gunstig opzicht. Het blijft intusschen merkwaardig, dat ceze kunst altijd typisch Rijnlandsch is ge bleven .terwijl een cosmopolitisch ka rakter te verwachten zou zijn. Men heeft het echter van vreemden in vloed vrij gehouden. Uit de kunst, welke»andere volken hier brachten, hebben de Rijnlanders het hunne gewrocht, maar nooit heb ben zij gecopieerd. Het gevolg was een levende, kunstzinnige cultuur, in tallooze schakeeringen, in hart en ^te ren gezond. 100 jaar Rijnsche kunst. Een goed overzicht van den rijk dom en de uitdrukkingsvormen Van de kunstzinnige scheppingskracht aan den Rijn geeft ons het in Bonn verschenen werk van Reiner„Dui zend jaar Rijnsche kunst". De schrij ver lajen wij hier even aan 't woord „Wil men bepaald in de ontwikke ling van dezen vroegen tijd ergens een scheidingslijn trekken, om een nieuwe periode in te leiden, b.vj de Romaansche kunst, dan zal z<j>o'n scheidingslijn steeds uiterlijk, hooit innerlijk en bovendien tot op .zekere hoogte willekeurig zijn. Want de tijd perken der kunst gaan ongemerkt over elkaar heen. Het eene brengt tot ontplooiing, Waarvoor in een vorig tijdperk de grondslag is gelegd. Daar door blijft een nauwe samenhang be waard. In de 12e eeuw ziet men hoe zich een nieuw streven gaat ontwik kelen. De oude eenheid van de Ro maansche eeuw gaat meer en meer Rijnsche kunst verdringt Gothiek. Wanneer op haar beurt de Gothiek ten einde loopt, heeft de Rijnsche kunst zichzelf overtroffen. Ook ver der neemt het Rijnland deel aan de kunstontwikkeling van Duitschland, maar het zwaartepunt en het groot ste belang is en blijft toch gelegen in hetgeen de Middeleeuwen voortbrach ten. De oude eenheid en weelde wordt in de volgende eeuwen niet meer be reikt. Het wordt nu onderworpen aan den invloed van vreemde stijlen, wel ke hier, hoewel het het Rijnlandsche ijkmerk draagt, tot ontwikkeling ko men. De kerkelijke kunst treedt op den achtergrond. Het accent valt nu op het bouwen van burchten, sloten en vestigingen, waarbij de voorkeu ren van de bouwmeesters meer per soonlijk in het geding komen. Men ziet nu de kunstzinnige werkzaam heid niet 'langer geconcentreerd op bepaalde steden, maar in vele kleine plaatsen, ver bulteü de groote centra, veelal in de residenties vah de kleine vorsten, waar het kunstleven Ida rig opbloeit; wij staan in het tijdperk der Renaissance..." Bij het begin van den Beneden rijn. De echte Benedenrijn begint eerst ten Noorden van de rustige stad Ben- rath. Het landschap gaat een ander aspect vertoonen; een wazig blauwe horizon, kaarsrechte clijken, weilan den en grasvlakten, welke alle op el kaar gelijken. Enkele steden en dor pen in deze omgeving bezitten echter torens, kerken, poorten, raadhuizen, welke .ondanks oorlogen en omwen telingen, door de zórgen der vorsten en de offervaardigheid van de wel gestelde burgers, bewaard zijn geble ven. Zoo ligt in de vruchtbare vlakte, dichtbij den Rijn, welke eens haar De wa&«4&iÉ# en bekoorlijkheid van deze kerk is even zuiver als de Magdalena in de Berendoacksche kruisgroep aan den buitenmuur van den Dom. In Calcar werkten de mees ters Lode wijk Arnt en Hendrik Bou werman. Calcar ligt twee uur van Xanten verwijderd en was in de Mid deleeuwen een rijke handelsstad. De stad onderhield een druk verkeer op den Rjjn en er bestaan nog oude pren ten van stadsgezichten, waarop de vrachtschepen tot voor de poorten van de stad varen. Wie Calcar be zoekt, krjjgt bij eiken stap dien hij doet, den indruk van een rijk, op han del en welvaart gegrond verleden. De Nicolaaskerx getuigt van de offer vaardigheid en den kunstzin van de bewoners, want alleen aoor hun vele bijdragen kon de kerk in den loop dei- jaren gerestaureerd worden. Jan Joost schilderde in deze kerk „Het offer van Abraham" en Lode- wijk Arnt schiep het sierlijke hoofd altaar met zij n meer dan tweehonderd figuren. Waar Lohengrin en Elsa brui loft vierden. Van het plaatsje Rees uit ziet men den Zwanenburcht als een vaag sil houet tegen den hemel. Deze burcht is karakteristiek; de machtige toren en de massale omtrekken getuigen van ontwikkelde bouwopvatting uit vroeger eeuwen. Hier hebben, vol gens de sage, Lohengrin en Elsa hun bruiloft gevierd. Tegen den toren en het slot vlijt zich de oude middel- eeuwsch aandienende stad; verschil lende tijdperken der geschiedenis heb ben hun stempel gedrukt op Kleef. De kostbare graven in de kerk, ge ven ons direct een indruk van de Bourgondische invloeden, terwijl de prachtige lanen, de barokparken en waterpartijen terug doen' denken aan de Brandenburgsche heerschappij. Het bekende kamerplant je. Het allerbekendste-en meest ver spreide kamerplantje, zoo kunnen wij het „Vlijtige Liesje" gerust noemen. Den naam Vlijtig Liesje dankt het populaire plantje aan de geweldige rijke en langdurige wijze van bloeien. Het geheele jaar door bijna prijkt het waterbalsemientje, zooals het ook wel wordt genoemd, met rose, witte of oranje bloempjes. Vooral de laatste, de oranje-bloemige variëteit is heel mooi, maar den rooden vorm zien we het meest. De doorzichtige, breekbare stengels zijn zeer saprijk, waardoor het plant je veel water noodig heeft. In de zo mermaanden mogen we gerust twee maal per dag begieten, door zijn lang- durigen bloei heeft het balsemientje ook veel voedsel noodig. Gedurende den bloeitijd moeten we dan ook twee muren bespoelde, in de eerste plaats Xanten, met haar Dom, het belang- maal per week bemesten. De plant rijkste bouwwerk in het Noordelijke moet een lichte standplaats hebben; Rijnland naast den Keulschen Dom. bij bloeit daardoor rijker en de kleur HET VORARL-GKBERGTE IN HET VOORMALIGE OOSTENRIJK. DE ARLBERiG, HiET SPROOKJESLAND DER WITTE BERGEN EEN DER SCHOONSTE WINTERSPORTOORDEN.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1939 | | pagina 3