Stemt De Witt Wijnen
LIJST 4
Adri v. Maaren - Wijdstraat 13
DE KWARTJES RUBRIEK
Westfafeu
12000
goudsche courant
MECHANICA
VERPLAATST
Graaf Florisweg 12
Harley-Davldson
Francis Harnettde motor onder de 60 K-<:-
WESTHAVEN 30 TELEF. 3378.
Vanaf heden is ons kantoor gevestigd:
Telef. 3775
Spoorstraat 11-13
I0Z N00J313I 1
N.V. J. A. DONKER's SIGARENFABRIEKEN.
w
LIBERALEN EN V.D. WINNEN OVERAL. GOUDA STA 21 JUNI PAL.
DAN KOMT OOK DE VIERDE CANDIDA AT, CHRIS JONKER IN DEN RAAD
VOOR BETERE PARFUMERIEëN
en BIJOUTERIëN is Uw adres:
ELKEN ZATERDAG
KWARTJES-RUBRIEK
Ds. Grisnigt
ENGELS.
Muziekschool
DE BEUN,
Zaterdag 27 Mei 1939
Derde blad
OUDE HANZESTAD IN HET BRANDPUNT
DER BELANGSTELLING.
Danzig, door een grootsch verleden verbonden
met Nederland.
Blijft de Hanzestad nummer één in de Oostzee
Ook Uw steun!
De volkeren moeten op economisch gebied samenwerken
chtVerdedigingb Fonds
Dortmund
Gronau
Bochum
Witten
Osnabrück
Bad Salzuflen
B"°*k,Lippe»Detmold
Winterberg
Ludenscheid
Freienohl behaaglijk!
Hohenlimburgi;
de onverwoestbare toermachine.
TrïUmf de meest verfijnde sportmotor.
PlICh de dienstmachine.
le KLAS REPARATIE-INRICHTING.
Ons materiaal is luxe en geeft cachet.
BIK-HOOIMEYER.
plaatsen wij in de
kleine advertenties tegen een tarief van 13 smalle tekst
regels 0.25, elke regel meer 10 cent by vooruitbetaling. Voor
advertenties onder nummer aan het Bureau 10 ct. verhooging.
Brieven kunnen ALLEEN worden afgehaald eiken
dag van 96 uur, Zaterdags van 91 uur.
Maakt U de Pinksterdagen
gezellig met BLOEMEN van
fa. G. L.
Gevraagd een jong Meisje
om met een kindje van 2 jaar
te wandelen.
Jongeneel, Gouwe 92.
Kraamverzorgster gevraagd.
Half Aug. Gen. h.b. te verr.
Kievitstraat 41.
Gevr. Meisje, 14-16 j.
Lampekap-Atelier, Groenen-
daal 60. Aanm. Zaterdag 27.
Flinke Dienstbode
gevraagd.
Fluweelensingel 36.
Gevr. jonge Werkster, drie
ochtenden p. w. Aanmelden
Dinsd. Tij bout, Kleiweg 54.
Een net werkman, 48 jaar,
wenscht in kennis te komen
met vrouw, leeft. 40 tot 50 j.
Br. no. 3704 bur, v. d. blad.
Net R.K. Burgermeisje, 16 j-
z. zich gaarne gepl. i. d, huish.
Br. no. 3705 bur. v. d. blad.
B. z. a. Kappersbediende g
kunn. knippen en scheren.
Br. r.o. 3708 bur. v. d. blad
Mevr. Broekhuizen, Crabeth-
straat 1, vraagt een Meisje
voor de morgenuren.
Halfwas Schildersknecht
gevraagd,
v. Regteren, Westhaven 70.
PATAT a FRITES
Smaakt altijd
5 en 10 ct. per portie.
VAN ZOOJYlEKEN'S
EETHUIS,
Stoofsteeg 16 - Telef. 3663.
Gevrabgd ëen net Meisje v.
dag of dag en nacht.
Adres: Kidder v. Catsweg 4b.
Net Meisje
gevraagd, 17 a 18 jaar.
Nooth. van Goorstraat 4.
Gevraagd: Flinke nette
Dagdienstbode P.G.,
zelfst. kunn. werken, eenigs-
zins bekend met koken, niet
onder 18 jaar. Aanm. na 8 uur
Gouwe 127.
Biedt zich aan R. K. Dag
meisje, 14 jaar.
Snoystraat 81.
Voor terstond gevraagd twee
halfwas Bakkersknechts.
Bezemer's Brood- en Banket
bakkerij, Haven 16, Telef. 95,
Schoonhoven.
Meisjes
gevraagd voor de Mangel- en
Droogafdeeling bij Stoomwas-
scherij „De Groote Zwaan",
Bleekerssingel 65.
Een Dagdienstbode
gevraagd.
Adres: Markt 22.
Net Dagmeisje gevraagd In
kl. gez. Zond. vrij. Loon 4.
p. w. Br. no. 3761 bur. v. d. bl.
Gevraagd
net R.K. Dagmeisje.
J. A. Hinke, Markt 70.
Dienstbode of Huishoudster
A. Schouten, B 149.
Gouderak.
Gevr. nette Werkster voor
Vrijdagmidd., bov. 18 j. goed
loon. Turfmarkt 87.
Net Meisje gevraagd voor
halve d., leeft, engev. 15 jaar.
J. Hardijzer, P. C. Bothstr. 24.
Dir. gevr. een flinke halfwas
Schilder.
J. Versluis, Karnemelksl. 92.
Net R.K. Meisje, 28 j. zoekt
serieuze kennismaking met
R.K. jongeman, geheimh. verz.
Br. no. 3698 bur. v. d. blad.
Net persoon, zoekt betrek
king, onversch. wat Loon 12
p. w. Br. no. 3699 bur. blad.
B. z. a. net Meisje, P.G. 22
jaar v. d. en n. van g.m.g.v.
Br. no. 3700 bur. v. d. blacl.
A.s. Dinsdag gesloten
J. Jongerius,
Smederij Kaam i
Voor net bej. meisje of wees
een (iet gratis tehuis aangeb.
vrye kamer of vast logies.
Br. no. 3702 bur. v. d. blad.
DUITS. Alle examens. Han-
delscorr. Frans, Kngeis. Jareni.
ervaring. Zeer billyk. W. J. D.
S. van Eyk, Leraar Duits M.O.
A en-B, Krugerlaan 31.
Woonhuis te huur.
Hieronymus v. Alphenstr. 6.
Te bevr. Zeugestraat 54.
Te huur vry Bovenhuis a. d.
N. Haven z.g. Laurierbuurt
no. 2 2.50 j). w. Vz. v. g. en
electr. Bevr. Groenendaal 41.
Te huur flinke Woning,
Nooth. v. Goorstraat 15 hoek
2e Kade, bev. ben. 3 fl. kamers,
keuken, W.C., hal en tuin, bo
ven 3 groote slaapkamers.
Te bevragen P. Rond,
Fluw. Singel 91.
Mooie Etage
te huur met badkamer en gr.
plat op eerste stand, voor dame
of klein gezin. Te bevr. Make
laarskantoor P. W. de Beun,
f'luweelensingel 88.
Mooie Burgerwoning
met gr. tuin, 5.50 per week.
Te bevr. Turfmarkt 113.
Gevraagd
jongste Bediende (m.).
Br. no. 3701 bur. v. d. blad.
Meisje gevraagd
17 jaar, voor halve dagen.
Peperstraat 112.
B.z.a. net Meisje, 18 jaar,
voor da£ en. nacht.
Br. R. Visscherstraat 15.
Net Dagmeisje
gevraagd, P.G.
Julianastraat 10.
Heer zoekt Zit- en Slaap
kamer met pension,
Br. no. 3706 bur. v. d. blad.
Net werkm., 34 j. zoekt Kost
huis, Gouda of omg. Br. met
pry's no. 3709 bur. v. d, blad.
Huisnaaister. Cost.-, Verst.-,
Ling, nog enkele d. vry 1.50
p. d. Br. no. 3707 bur. blad.
Gevraagd een flinke Jongen
voor de schoenmakerij.
Phris Kalmeyer, St.Anth.str. 6.
Te huur ruime Burgerwoning
m. grond Weth. Venteweg en
Woonhuis, Raam, a 3.50 p. w.
Te bevr. Gouwe 5ö.
Te huur: Houtmansplantsoen
4 (bij de Doelebrug). Uitzicht
op de Fluweelensingel.
Huurprijs 2.45.
Te huur:
Robaarsteeg 21.
2.90 per week.
Verf van RETZEMA is beter
niet duurder. Glas- en Verfhan
del, Stoofsteeg 1.
Te koop z.g.a.n. Jongensfiets
tevens een party Behang, mo
dern, v. 5 cent per rol.
Speksnijder, Gouwe 8.
Te koop: Gegalv. bad, idem
Kinderbad, gebr. Kinderstoel
en Wagen wieg m. bekl.
Joubertstraat 207.
Te koop: 1 Meisjesfiets, 2
Jongensfietsen, 1 goede Hee-
its.
Bevr. Groenendaal 85.
Te koop z.g.a.n. 2-persoons
Ledikant m. spir. en een Radio-
kast. Nieuwehaven 240.
Aangeboden: Damesrywielen
van 7, 8, 9, 10, 12, 14 en 16
gulden per stuk. Heerenrijwie
len 7, 8, 9 en 10 gulden.
1 Auto-onderstel te koop.
T. Dullemond, Hekendorp.
Te koop: 2 pers. Kano's, kl.
Zeilbootje en een Roeibootje,
ook voor vissen geschikt.
Achterwillens 1, %puda.
Te koop 2 pers. Zeilcano,
geh. compl., in prima staat.
Bevr. Gr. Florisweg 105.
Belastingplaatje
te koop gevraagd.
Zeugestraat 62.
Te koop:
Een pracht Herdershond.
Adres: Snoystraat 119.
Te koop: 1 Bakfiets, 2 heren-
rijwielen met naaf en lamp, 1
bruin handwagenzeil 2x3.
Pretoriaplein 2.
Goedkoop te huur voor 1939
N. Duivenklok.
Jan Phllipsweg 57.
Voor bruiloften en partijen
VEEMARKTRESTAUKaNT
Gebr. v. d. Hondel, N. Markt.
C. J. A. Bredie, Middelant-
Straat 19.
Heerlijke teelgrond en gras
ter overname 400 M2., prijs
2.Werkl. of gr. gez. de
voork. Br. no. 3703 bur. blad.
Te koop Bouvier 10.
goede waakhond.
BeVr. Markt 19.
Te koop Jongensrijwiel van
8 tot 12 j. in zeer goeden staat.
Adres; Groenendaal 39.
Dames- en Heerenfietsen
vanaf 6.
Keizerstraat 66-68.
Te koop prima
belastingvrije Motor.
Te bevr. Reebeen, Keizerstr. 57.
Motorfiets te koop, prima in
orde.
Van Waas, Boschweg 67.
Wegens plaatsgebrek te koop
1 eiken tafel en 1 handnaai
machine, merk Singer. Adres:
v. Henegouwestraat 2.
Te koop goed onderhouden
Kinderwagen.
Graaf van Bloisstraat 95.
Te koop 3,5 P.K. Motor
rijwiel. Goed in orde, 35.
IJssellaan 108.
Te koop: 4 Jongensrywielen,
leeftijd 8—12 jaar, in prima
staat, gemoffeld en n. banden.
H. Spruyt, Spieringstraat 53.
Te koop Sloep met aanhang-
motop.
Veerstal 12.
Te huur net Woonhuis,
K. Dwarsstraat, 1.90.
Bevr. Krugerlaan 31.
Te koop: Noorsche Sloep,
ook gen. te ruilen voor zeil
boot. Gr. Beatrixstraat 10.
Te koop goed onderhouden
Heerenry.wiel.
Moordr. Verlaat 10.
Voor Hengelsport
fa. A. J. v. d. Berg,
St. Anthoniestr. 11, Tel. 3592.
Voor binnen- en buitenland
nieuwe 5 en 7 pers. wagens m.
en z. ch. Tel. 2986. N. Markt 27.
Scharen, Messen
slijpen 10 cent
Bart v. Maaren, Middelantstr.
Naaimachinemonteur P. G.
Wiezer, L. Tiendeweg 71,
repareert elk merk
Vischhengels
in alle maten en prijzen
fa. A. J. v. d. Berg,
St. Anthoniestr. 11, Tel. 3582.
Raffia, Tuinstok en Sierkurk
fa. A. J. v. d. Berg,
St. Anthoniestr. 11, Tel. 3582
Heeft U plannen met dc
Pinksterdagen voor een week
end, vergeet dan niet het
Reformhuis daar kunt U ver-
schillende artikelen krijgen die
gemakkelijk mee te nemen zyn
en zeer geschikt zyn om drukte
en t$tl te sparen voor het eten.
Reformhuis Natura,
Tel. 3602 Kleiweg 14.
Te koop een Philips Radio,
cqmpleet 15.—, moet weg.
Moerings, Pr. Hendrikstr. 79.
Voor direct gevraagd Jongen
bekend met machinale houtbe
werking, leeft. 18 j. en Jangen
van 14 jaar.
Fineerwaren Industrie,
J. A. de Gelder, Waddinxveen
Woensdag a.8., 's avonds
zeven uur, Gebouw Daniël
van Harderwijk.
A. J.
WEMPE, Leraar M. O.
Joubertstraat 142.
Op „grooten voet" leven geeft
weinig last, In een schoen van
Jan van Dam die lekker pnst.
Prima 2e pers. veeren Bed-
stellen in de 2e handszaak
Keizerstraat 66-68.
Elastieken Kousen
uitstekende kwaliteit
p. st. 2.p. p. '3.50.
Ook aan huis tr ontbieden.
Tel. 3656 L. Tiendeweg 6
hoek K. Tiendeweg.
Bruine Padvindersmol. 28-31
1.50, 32-35 1.75, 36-39 1.95
v. Maaren's Schoenhandel
Vijverstraat 10.
Te koop een teakhouten1 open
Boot, 5 x 1.40 M. met bank en
bergruimte, verchroomde dol
len enz. dekzeil, 2 stoeltjes en
3% P.K. Johnson buitenboord
motor enz.
In prima staat 35Ó.
Zoutmanstraat 42, Gouda.
Eén adres voor Uw loodgie-
terswerk en Electriciteit is
JAN SPEE,
Alleen: Walestraat 12,
Tel. 2826.
Het speciaal adres voor Vaste
Waschtafels, Baden, Geysers.
Jan Spee nog voordeliger !I
Uw adres voor Damesklee-
ding en patronen naar maat ia
J. Peek, gedipl. Coupeuse,
Peperstraat 2.
RADIO. Wilt U verzekerd
zijn van een prima overjarig
toestel, komt U dan even kyken
Weth. Venteweg H 85.
Reuze sorteering Vogels en
andere dieren in voorraad.
Komt dat zien met de feest
dagen.
Aanb. P. J. den Boer, Tel. 47,
Krimpen a. d. Lek.
Gevr. Marmotten, Muizen en
Duiven.
Voor spotprijs in g. st. zijnde
Schrijf machine, 15. J. Edel
man, D 45, Tempel, Reeuwijk.
Haalt Uw Verf en Glas bij
Piet, het is 'n goed adres.
PIET, Gouwe 100.
TAXI. 5 en 7 pers- auto's
Nieuwe wagens.
Tel. 2986. N. Markt 27.
Voor Schoudervullingen
en patronen voor mantels en
tailleurs naar
Zeugestraat 42.
Heeft U last van pijni'jke
voeten, eksteroogen, eelt of
kalknagels' Het wordt pijnloos
verwijderd door Zr. van As,
Gouwe 138, Tel. 3281.
Voor
Rietmeubelen
Je adres Nieuwe Markt 28.
Voor Tuinmeubelen
in diverse kleuren
Je adres Nieuwe Markt 28.
Baden i* /^Jezond
AÜHUtó ^^roenendaal
Kuipbaden 25 ct.
Sproeibaden 15 ct
Baddoek en zeep 5 ct.
DinSdagsavondg van 58 en
Woensdags van 25 uur
Sproeibaden a 1U CENT.
Naaimachine-, Uurwerk,
reparateur
Joh. Wiezer, Mosstraat 33.
Meisje
gevraagd voor de morgenuren.
Michaëlis, Zeugiestraat 3.
Net meisje zoekt te Gouda
Zit-SIaapkamer
of Zit- en Slaapkamer
met kookgelegenheid.
Br. no. 8815 bur. v. d. blad.
Inkoop 2e hands goederen,
kleeding enz.
van Beuzekom, Keizerstr. 7?
Uw costuum ontvlekken ei
modelpersen voor 1.
G. Koelofs, Walestraat 2.
Waschkuipen van 2.50 tot 9.50.
Reparatie aan alle kuipwerk.
J. Bol, Spieringstraat 89.
Eenigst Rijks Gedipl. Hor-
lager op de Gouwe is W. T.
Hoekstra, Gouwe 51, Tel. 3761.
Stoppage in Kleeding, Gordij
nen, Tapijten enz. Gouwe 130,
3e huis vanaf Groenendaal
Dekens overtrekken, geheel
mach. doorgestikt vanaf 2.25
Dekenfabriek, Gouwe 130.
Heeft U stof? Wy maken Uw
costuum mod. en goedk. Cen
trale Kleermakerij, Gouwe 130.
KAAS Voor smakelijke Kaaö
en volvette Kilokaas
jes is ook voor wederverkoo-
pers 't adres P. G. Teekens,
Kaashandel in 't groot en klein.
Gouwe 55, Tel. 2102, Gouda.
Het voordeeligst adres voor
2e hands goederen is
van Beuzekom, Keizerstr. 72.
Damesrijwiel .met remnaaf,
13.Bart van Maaren,
Middelantstraat 10.
Hooge pryzen betaal ik voor
Marmotten. Tevens duiven ge
vraagd, in- en verkoop van
jonge konijnen,
v. Vliet, Tollenstraat 56.
Heeren Zomerschoenen
2.45.2.65-2.95-3.95
Chris Kalmeyer, St.Anth.atr. 6.
Luchtige Dames Zomerschoenen
2.65-2.95-3.95
Chris Kalmeyer, St.Anth.str. 6.
Leuke Kinderschoentjes
vanaf 1.25
Chris Kalmeyer, St.Anth.str. 6.
Swift vlechtschoentje in
wit, blauw, bruin, beige
Chris Kalraeijer, St.Anth.str. 6.
Vaste Waschtafels, Gfyser*
enz, M. Woerlee v.h. IJ. Ver-
kaaik, Naaierstr., TeLi 3382*
1 uinslang zu-zo ct. p| M.
Ie Goudsche ivunststoppage,
IJssellaan 84. stopt alle gcüeu-
ren, mot- en brandgaten.
PIRASTRO SNAREN
JAGER,
Westhaven 20.
Kuikensvoeder
gemengd kuikenszaad (grdf en
fijn) 7 cent per pond, 10 pond
65 cent. Opfokvoer 12 cent per
pond, 10 pond 1.10.
Keizerstraat 16-18 - Telef. 2759
E. J. Wientjes.
Het adres voor reparatie en
verbouwingen is bif
J. Hoeksel,
Timmer- en Metselbedrijf,
Boelekade 128.
solied werk, scherp conc. prijzen
Gabardine DAMESMANTELS
Blauw, Bruin, Beige en vele
andere tinten
12.75, 14.50, 15.—, 16.75
MEISJES-MANTELS
Wol gabardine, leuke modellen
7-50, 8.—.
H. BLOM,
Groenendaal 6 Gouda-
TT jpZün onze 5 weekbladen De Krimpenerwaard, De Zuidpias, Weekblad voor Reeuwijk, Weekblad voor
V oorae OD12C V1U2 van VXOUOa Waddinxveen en De Boekooper het BENIGE AFDOENDE en GOEDKOOPSTE PUBLICITEITSMIDDEL.
Zend Uw opdrachten aan het Bureau MARKT 31, GOUDA, Telef. 2715,
hippenvoeders.
Gemengd graan, speciaal ge
zuiverd per pond 5 ct. ^er I®
pd. 48 ct. Legmeel 5 ct. p. pd.»^
10 pd. 60 ct. Keizerstraat 16,
Telef. 2759. E. J. Wijntjes.
Boekbinderij D. v. Leleuwsn
Turfsingel 28
SMAAKVOL BINDWERK.
WESTHAVEN 3».
Uw adres voor vuren-, beu-
ken- en eikenhout, i
Jan Postmus, Raam 142.
Bloemkoolpl. en Spitsfcoolpl.
60 ct, slapl. 15 ct. peulenpl. iO
ct. stamboonenpl. 25 ct. 'poot-
uienpl. 20 ct. alles per 100 at.
en Violen. P. Romyn, Platte-
weg 249, Reeuwjjk. j
Wij koopen onze Dameskousen
bij het meest gesorteerde ad re"
AUG. FAAY - Haastrecht'
Donzig, meer dan ooit tei
plaatst In het, brandpunt der algemeene
belangstelling, is in méér dan een op
zicht een merkwaardige stad, zeker niet
in de laatste plaats vanwege het histo
risch contact met Nederland en Vlaan
deren uit de 16e en 17e eeuw. Eens im
mers hebben de vloten van Nederland en
van de Hanzestad Danzig tezamen de
wereldzeeën bevaren, eens hebben Nc-
derlandsehe architecten gebouwen- gezet
in Danzig, hier gewerkt, vestigden Ne
derlandse he kooplieden zich in Danzig.
Thans wonen de nazaten van deze on
dernemende lieden uit Nederland en
Vlaanderen nog ln de Vrije Stad en zijn
in enkele gevallen nog kenbaar aan hun
namen, die op Nederladsche afkomst
wijzen. Daarover straks nog enkele bij"-
zonderheden.
Blijft Danzig nummer één in de
ters en schilders Danztg hebben vorheer-
v, 0<fi. voor T1 Holander of een
Vlaming Is het waarlijk een sensatie dooi
de oude wijken te loopen. Hij zou zich
in een van zijn eigen oude havenstadjes
kunnen wanen, ln Brugge of Gent. En
die Hol^andsch-Vlaamsche sfeer is geen
toevallig iets. In vele opzichten is hier
'hog de invloed na te gaan. die vroeger
door beide landen op de Hanzestad is
uitgeoefend.
Historisch contact met Nederland
en Vlaanderen.
Eens in een roemruchten tijd hebben
de, Nederlandsche en Danzigschc vloot
gezamenlijk de zeeën bevaren. Nog staan
ijaar de oude, trotsclie koopmanshulzen,
met hun typisch Hollandsche trapgevel-
tjes en wanneer men door de straten
gaat, Is de verleding groot eens een blik
naai- binnen te werrtex. Hier hebben, eens
de kooplieden feestaan, gebogen over de
zeekaarten. Vele Hollandsche architecten
hebben hier gewerkt. Staan wij een
oogenbllk Iets uitvoeriger stil bij dit hls-
torisch contact.
Allereerst moeten wij dan wijzen op
het kinderhuis van het St. Elisabeth-
hospitaal, een typisch staal van Neder
landsche renaissance-bouwkunst, een
schepping van Gabriël van Aken, Rijn
lander van geboorte maar geheel onder
Nederlandschen invloed staande. De
Danzigsche kunst van de zestiende eeuw,
heeft zoozeel onder Nederlandschen in
vloed gestaan, dat zij daarvan den stem
pel droeg. Noemen we de gebroeders
Vroom, Willem van den Block, Willem
Barth, vader en zoon en in het bijzon
der Antonius van Opbergen. Deze Neder
landers zijn vertegenwoordigers geweest
van de Danzigsche hoogrenaissance Deze
periode is begonnen met 1560 en geëin
digd met de voltooiing van het beroemde
Tuighuis.
Interessante bijzonderheden hiervan
kan men vinden in het zeer belangwek
kende boekwerk van oud-kolonel F. Dek
ker. „Voortrekkers van Oud-Nederland",
dat samengesteld werd met artikelen,
geschreven op uitnoodiging van het Al
gemeen Nederlahdsch Verbond. Over
Antonius var^ Opbergen citeeren wij
daaruit het volgende:
„Antonius van Opbergen, die eerst ge
woond heeft te Mechelen, was na het
verrichten van studiereizen om zich ln
den bouwkunst en den vestingbouw te
bekwamen, ln 1574 in Denemarken ge
komen, heeft -daar zijn naam beroemd
gemaakt door zijn werkzaamheden aan
het slot Kronberg bij Helsinger en kwam
in 1588 te Danzig.
Met het oog op zijn bekende bekwaam
heid als vestingbouwkundige legde de
Raad reeds spoedig beslag op hem voor
het moderniseeren van het „Huis Weich-
selmünde", dat den toegang tot de rivier
verdedigde. Op datzelfde gebied werd hij
later- door den Raad belast met het mar
ken voor de nieuwe omwalling van Ran
zig, tegelijk mèt Hans Vredeman de
Vries; waarbij aan zijn ontwerpen de
voorkeur werd gegeven en die dan ook
in hoofdzaak onder zijn leiding zijn uit
gevoerd".
Uit dit voorbeeld blijkt reeds, dat men
zich allerminst schuldig maakt aan over
drijving door te zeggen, dat Nederland
in de zestiende en zeventiende eeuw den
stempel heefti gedrukt op Danzig. 'Voor
meerdere bijzonderheden verwijzen wij
naar het reeds genoemde, voortreffelijke
werk van F. Dekker: „Voortrekkers van
Oud-Nederland".
Wel aan den Mottlau, niet aan
den Weichsel.
Een misvatting, die nogal verspreid is,
moeten vrij hier recht zetten, banzig ligt
niet aan den Weichsel gelijk algemeen
gedacht wordt maar aan een zijrivier
tje: den Mottlau, dat evenwel dicht bij
de stad uitmondt in den Weichsel. Zoo
wel de oevers van Mottlau als van
Weichsel behooren tot het havengebied
van Danzig.
Men moet van de zee uit Danzig bin
nenkomen om een goeden indruk te krij
gen van de prachtige havenwerken. Met
een betrekkelijk groot schip kan men
tot in de stad varen. Dan bevindt men
zich meteen temidden van de mlddel-
eeuwsche gebouwen, oog in oog met het
grootsche verleden van deze koopmans
stad
Daar staat de beroemde „Kramtor",
opgetrokken uit baksteen en hout. Ty
peerend is de vooruitspringende gevel.
Min of meer kan men dit gebouw be
schouwen als het symbool van de stad.
Op den „Kramtor" komt de zoogenaam
de „lange brug" uit, daarachter ligt de
Vlschmarkt met de hoekige straatjes van
het oude stadsdeel en op den anderen
oever van den Mottlau verrijzen grijs-
verweerde voorraadzolders, die elk een
aparten, zinvollen naam dragen.
Vooral in dit stadsdeel wordt men nog
duidelijk de levendige sfeer van vervlo
gen eeuwen gewaar; maar nog scherper
Een vraag van het i grootste gewicht
voor Danzig is, wie de heerscheres zal
zijn voor de toekomst in de Oostzee. Ge
durende vele eeuwen is Danzig dat on
betwist geweest. Het is echter aan twijfel
onderhevig of die traditie gehandhaafd
kan blijven. Immers op betrekkelijk kor
ten afstand is in den waren zin des
woorfis door Polen een concurrent uit
den grond gestampt. De haven van
Odingen werd in 1923 in het leven geroe
pen, uitgerust met de modernste haven-
apparatuur. Gesteund door vrijwel onbe
perkte* staatssubsidie, was deze stad in.
staat tegen bijzonder lage tarieven een
groot gedeelte van den Oostzeehandel
tot zich te trekken.
Het was in de eerste jaren, dat Gdln-
gen zich ging ontplooien twijfelachtig,
of Danzig met zijn oude havenwerken
zegevierend uit den strijd zou komen,
'el relatief een achteruitgang te
i is het is immers logisch,
dat een haven als Gdingen met Polen
als achterland een gedeelte van den han
del tot zich trekt heeft Danzig zijn
omzet grooter zien worden ln de laatste
jaren. Maar de moeilijkheden zijn daar
mede natuurlijk niet uit den weg ge
ruimd. Het is de keerzijde van de me
daille. Concurrentie is de oorzaak, dat
men zijn beste beentje voorzet en de
prestaties van Danzig zijn daaraan het
beste bewijs. Het heeft zijn haven in ver
sneld tempo aan de eischen des tijds
aangepast. Aan strijd heeft het Danzig
trouwens nooit ontbroken.
Want het lot van deze stad is sedert
de vroegste eeuwen uiterst bewogen en
wisselvallig geweest. Eens hebben hier
barnsteenvlsschers uit Pommeren hun
vreedzaam bedrijf uitgeoefend en werd
een levendige handel gevoerd, in dit zoo
genaamde „Oostzeegoud". Zelfs in Rome
droegen de patriciersvrouVen sieraden
van barnsteen; wel een bewijs dat Dan
zig's roep zich reeds aan het begin van
onze Jaartelling uitstrekte tot de Middel-
landsche Zee. Toch heeft men uit dien
tijd weinig tastbare feiten. De historie is
gedurende vele eeuwen met sluiers
Bij de jongste opgravingen heeft men
Romeinsch^ munten gevonden, wat er
dus op wijst, dat de Romeinen inderdaad
met het bestaan van Danzig op de hoog
te geweest zijn, er wellicht ook zelf ge
weest zijn. Wij moeten echter zooals
gezegd een grooten sprong maken voor
we weer, geschiedkundig gesproken, vas
ten voet aan den grond krijgen.
Danzig, de groote stad van het
Oostzee-gebied.
In de twaalfde eeuw wordt gewag ge-
maakt van Danzig, ln de oude kronieken, t
Het ls dan'reeds een aanzienlijke stad,
die geheel Pommeren beheerscht. De
dertiende eeuw staat ln het teeken van
de verdeeldheid. Drie hertogen strijden
om het bezit van de heerschappij. Dan
zig roept de Deutschritter te hulp, maar
veel plezier beleeft de stad hiervan niet.
De Brandenburgers worden uit de stad
verjaagd en de Deutschritters treden op
op een wijze, die den Danziger kooplie
den verre van aangenaam is. Daarom,
zoekt de stad Danzig aansluiting bij Po
en Maar ook van deze bescherming be-
eefden de Danzigers weinig plezier;
thans wordt een beroep gedaan op Prui
sen. Maar Polen was niet van plan zich
«x> maar te laten verdringen en van
deze belangrijke plaats. Danzig immers
Kon met recht genoemd worden „Konin-
m van de Oostzee". Vele stormen gin-
6*n over de stad, de Danzigers werden
meegesleurd in den maalstrooi
Rus
van
naarschalk Münnich
van Danzig. Tegen het
van de achttiende eeuw geeft
ouöe Hanzestad eerst vrij, hoewel het
reeds sedert eenige Jaren geen feitelijke,
macht meer bezat over Danzig. Tot den.
wereldoorlog maakt Danzig dan deel uit
van het Duitsche rijk. Bij den vrede van
Versailles werd Danzig met eenlg gebied
rondom verheven tot Vrije Stad.
Men .ziet, dat de geschiedenis van
van de vroegste eeuwen tot
gesleurd in den maalstroom der po
litieke verwikkelingen. Saksers en Rus
sen maken zich ondfcr 'opperbevel van
oen beroemden maarschalk Münnich
meester van Danzig. Tegen het einde
wordt deze sfeer geaccentueerd, wanneer
men door een van de vele stadspoorten
bewpgen is geweest. En toch
heeft de stad zfch krachtig weten te ont
plooien. in deze merkwaardige stad leeft
het verleden als het ware tastbaar voort,
m den vorm van de vele oude gebouwen
en vooral door de kaden langs den Mott-
jau met den beroemden Kramtor. Vooral
hi het oude stadsdeel is oneindig veel te 1
zien. ia het dan wonde», dat vele dich-
gaat, die eens deel uitmaakten
van de versterkte'wallen, welke de vitale
punten van de stad moesten beschermen
tegen begeerige naburen.
Vervolgens komt men in de gezellige,
smalle straten, waar de vreemdeling zich
onmiddellijk vertrouwd voelt. Er is iets
merkwaardigs op te merken bij de patri
ciërswoningen, de zoogenaamde „Beisch-
iüge" dat zijn tamelijk ver naar voren
uitgebouwde bordessen waarop eens de
Danzigers gewoon waren plaats te ne
men op mooie zomeravonden en vanwaar
zij een goed gezicht hadden op de stads-
bedrijvlgheid voor hen. Deze bordessen
zijn opvallend door hun prachtige,
smeedijzeren hekken.
Dan zijn er de fonteinen, met name
de Neptunusfontein, waarop wij moeten
wijzen. Geheel in overeenstemming met
den geest, dien deze bouwwerken ade
men, is de stijl van de Mariakerk, een
tegelijk sober en indrukwekkend bede
huls, niet alleen belangrijk van archi
tectonisch standpunt, maar vooral om
dat deze reuzenarbeid, waaraan de Dan
zigers drie eeuwen gebouwd hebben en
waarvoor zij groote offers gebracht heb
ben, wel het beste bewijs is van hun
diepgeworteld Godsvertrouwen, dat hun
de kracht gaf tegen alle verdrukking in
den kop op te houden. Gerekend volgens
de grootte is de Mariakerk de vijfde ter
wereld. Ook zij behoort, evenals de
„Kramtor" onverbrekelijk tot het stads
beeld van Danzlg en tenslotte wat men
-W'v
zou kunnen noemen het derde symbool:
de raadhuistoren aan de Lange Markt.
Als een lans zoo scherp schiet deze toren
omhoog. Een en al gedegenheid is de
zware baksteenen onderbouw, daarvan
de elegante renaissandespits de bekro
ning vormt. Misschien heeft Arthur
Schopenhauer, de filosoof uit Danzig,
hier de inspiratie gevonden voor zijn
zegswijze: dat de architectuur verstarde
muziek is, toen hij stond op de Lange
Markt Tusschen de voorname gevels
der patriciërshuizen is harmonisch de
gotisch opgetrokken Artushof uitge
bouwd, die er nog heden ten dage ge
tuigenis van aflegt op welk een vorste
lijke wijze de oude koopmansgeslachten
de kunst hebben verstaan het nuttige
met het aangename te vereenigen..
Dagen lang kan men door Danzig
zwerven en nooit wordt men het kijken
moede. Danzig's geschiedenis is rijk, woe
lig en bewogen. Wie wpet welk nieuw
hoofdstuk binnenkort aan de historie
van de stad toegevoegd zal worden.
Het Luchtverdedigings
fonds stelt jongelui
financieel in staat tot
vlieger opgeleid te
worden.
Een versterking van de
vlieger-reserve is ver
sterking van onze Neu
traliteit.
Zendt Uw bijdrage
aan het
koopkracht te verschaffen. Wanneer dit ge
lukt, moet het ook mogelijk zyn, geleidelijk
tot gezondere verhoudingen op monetair
gebied te komen, welke dan opnieuw den
weg zouden openen.
De hoogst ongewenschte en gevaarlijke
heen. en weersmijtery van kortgeld zcu
(kin weder het veld moeten ruimen voor
langdurige internationale credieten, tfooals
die voor 1914 zulk een nuttige rol'hebben
vervuld in het economische leven.
Vanzelfsprekend zal hiertoe eerst moeten
verdwijnen de in dezen tijd in vele landen
waar te nemen mentaliteit, dat men de van
het buitenland betrokken goederen of de
uit het buitenland verkregen kapitalen als
een soort tweedeklas voorwerpen, om niet
te zeggen in de nationale economie onge
wenschte vreemde eenheden, beschouwt.
De mensch hééft geen reden, erg trotsch
te zijn op de geesteskinderen, welke hij op
economisch gebied gedurende de laatste
decenniën verwekt heeft. In plaats dat nu
de wereldhandel én een doelmatige interna
tionale arbeidsverdeeling door goede inter
nationale betrekkingen bevrucht werden,
werden en worden zij door een hoogstgeraf-
fineerd systeem van handelsbelemmeringen
van allerlei aard juist .gesaboteerd.
Na op de maipely zooals hij dat kan
rustig maar vafcthoudend verteld te hebben
hoe hij over autarkie en dergelijke zak -n
denkt, besloot dr. Fenterer van Vlissingen
zijn zeer toegejuichte rede aldus:
„Het nationaal-socialisme heeft een
trotsch woord in zyn. vaandel geschreven.
Algem'een belang gaat voor eigen belang...
Wanneer de pogingen om de economische
betrekkingen tusschen de volken weder in
het teeken van een vruchtbare samenwer
king te brengen, succes willen hebben,
moeten wy ook liierby leeren inzien, dat het
eigen belang, der nationale econojnie aan
het algemeen belang van de wereldhuishoti
ding den voorrang zal moeten geven.
Een opmerkelijke rede van dr. F. H.
Fentener van Vlissingen te Keulen.
De autarkie is uit den booze.
'j'ER gelegenheid van het bezoek van de
Nederlandsche ministers en vooraan
staande figuren in ons economische Ievor
aan Keulen, werd een bijeenkomst op het
oude raadhuis gehouden, waarbij Ober
bürgemeister Schmidt zijn gasten een wel
kom toeriep.
Dr. Fenterer van Vlissingen, erkende
autoriteit ook in Duitsche kringen, wiens
inzichten omtrent het internationale han
delsleven bekend zijn, heeft hier woorden
gesproken, welke in groote openhartigheid
toch eigenlijk niet anders waren dan een
waarschuwing aan het adres dergenen* die
in Duitschland en daarbuitf naansprakelijk
zijn voor autarkie en al dan niet daarbij
behoorende belemmeringen van den vrijen
goederenruil.
Onmiskenbaren indruk maakte dat deel
van het betoog van onzen landgenoot, al
dus de Telegraaf, £aarin hij zijn gehoor
voorhield, dat ieder die er naar wil stre
ven, den wereldvrede te verzekeren, dit riet
moet doen door te pogen de wederkeerige
afhankelijkheid der volken op economisch
gebied te verminderen noch door deze af
hankelijkheid te erkenhen, doch door deze
overtuiging te verkregen, dat een economi
sche samenwerking .yan de volken onmis
baar en noodzakelijk is.
Wanneer wy moeten erkennen, dat
cenerzijds een deel van onze economische
activiteit niet ten volle gebruikt wordt en
er anderzijds op de wereld een onbeviedi'
gende behoefte aan bepaalde goederen be
staat, dan dient ook verhooging van den
invoer, waar niet voldoende goederen voor
handen zijn, ons uitgangspunt te zijn.
Dan moet er allereerst *aar worden ge-
streefd, aan gebieden, welke behoefte aan
meer invoer hebben, door het betrekken
•an producten daarvandaan, een hoogere
Geen hoop op redding van
de 26 ingeslotenen in
gezonken duikboot.
Men heeft te New-York alle hoop opge
geven de 26 matrozen, die nog in de duik
boot „Squalus" zijn achtergebleven, te red
den. De duikers hebben geconstateerd, dat
7 ij zich nog in de onder water geloopen af-
beeling bevinden, maar zy zijn waarschijn
lijk reeds om het leven gekomen. Men zal
thans trachten het vaartuig vlot te brengen.
Daartoe zou het nobdig zyn de boot in mir.-
,der diep water te brengen.
Luitenant Naquin, de commandant van
de gezonken duikboot, die het laatst in de
duikerklok heeft plaats genomen, zijn
plaatsvervanger, zes leden der bemanning
en een technicus zijn naar hetfeiekenhuis tc
Portsmouth overgebracht. De ogy^vni.l.'n
van den „Squalus" hebben vertPl? dat zij
hun leven danken aan de omstandigheid,
dat een lid der bemanning bij het binnen
dringen van het water het schot voor het
achterschip met bovenmenschelyke krachts
inspanning had gesloten. Dit moest in ver
band met het snelle binnendringen van het
water geschieden, ook al wist men, dat noü
talrijke leden der bemanning in het achter
schip zaten, vyf hunner konden letterlijk
op het laatste oogemblik nog gered worden
Het schot was bijna gesloten, toen de man
opgewonden kreten hoorde om het schot
nog even open te laten. Met het binnep-
stroomende water waren toen nog vyf man
nen door de„klejne opening^gedrongen.^
Kuhn gearresteerd op last van
procureur Dewey.
Duitsch leider te New-York beschul
digd van diefstal en verduistering
Fritz Kuhn, leider van de organisatie
van Duitschers te New-York, de „Gert-un
American Bund?', is gisteren te Krumms-
ville in Pennsylvania gearresteerd op last
van den procureur-generaal Thomas E.
Dewey, bekend uit het proces tegen der.
New-Yorkschen democratischen „boss"
James J. Hines. Kuhn wordt er van be
schuldigd geldsommen tot een totaal be
drag van 14.589 dollar te hebben ver
duisterd. Sommige Amerikaansche bladen
Pc t'-ir'o 320000. Den Haag. ten name van
de Veteeniging voot Nationale Veiligheid.
meenen, dat deze arrestatie waarschijnlijk
het einde zal beteekenen van de werkzaaml
heden van den nationaal-socialistisch ge-
oriënteerden „German American Bund". In
den af geloopen'nacl\t is Fritz Kuhn uit
Pennsylvania door detectives overgebracht
naar New-York. Drie mannen, die zich in
zijn gezelschap bevonden op het oogenbllk
van zyn arrestatie, zijn weer op vrije voe
ten gesteld.
Dewey, die genoemd wordt als mogelijk
candidaat der republikeinsche party voor
de presidentsverkiezingen in 1940, verklaar
de qan journalisten te New-York, dat Kuhn
voor hetgeen hem ten laste worcj^ goief?('
een maximum straf zou kunnen krygen van
vijftig jaar gevangenisstraf.
Engelsche maatregelen tegen den
Coloradokever minder streng
dan de Duitsche.
er vermoedelijk niet
Westlanf zal
onder vbllen.
Engelschè-^maa
De Engelschè^maatregelen t.a.v. onze
groenten, die ten doel hebben den Colorado
kever te weren, blijken, in zoover minder
streng te zijn dan de eerder uitgevaardigde
Duitsche, dat zy bepalen, dat zekere pro
ducten (aardappelen, sla, bospeen en bloem
kool) niet mogien worden ingevoerd, indien
zy afkomstig zijn van den vollen grond en
uit streken, gelegen ten Zuiden van een lijn
te trekken op 50 k.m. 4 afstands van do
Noordelijkste haarden. Daarentegen spreekt
het Duitsche verbod -Van vindplaatsen, wat
in verband met het gemak waarmee do
kever zich verplaatst een veel pcherpere
formuleering is.
Reeds eerder heeft de Plantenziektekun-
Nederland noodigt
SDeNabimr
plaatsen.pBergen.&ossdien Uleeren
zijn dB ad-
De grootste stad van Westfalen.
(500.000 inw.) wereldvermaard door de Westfalen»
halle en het voortreffelijke bier.
i het Munsterland.
de bezienswaardige industrie- en schouwburgstad.
Rlankensteln en Kemnade Doel voor studie-
TEUfÖBURGER WALD
en zijn bergen,
1100 jaren historie in het stadsbeeld.
Hart rheumatiek
_Llppisch Staatsbad
luchtwegen.
D I f n.■til,....— Pruil!. Staatsbad.
DQQ VCyiljlBUICII Hart, zenuwen, rheumat., gewricht Kuurtljd.h. geh. jaar door.
SAUERLANP
het geboorteland van
Z. K. H. Prins Bernhard
Luchfkuur-
oord. Hoo£#
Saeerland
mmbi-Duit.r hl
400-btW M. Bosschen - Sport - openlucht baden.
Prospectus en Inlichting. Kurverein Tel. 147. bfirf.-b0M0h^wat«r Openl.b»d-J«ujdharb.InLVarli0briamt.
INLICHTINGENDuitsch Verkeersbureau, Kalverstraat 111, Amsterdam-C., elk
Westfaalsch reis- en verkeersbureau en Landesfremdenverkehrsverband Westfalen,
Dortmund.
GEZINNEN in de 15 gemeenten" in de
omgeving van Gouda kan men bereiken
door de Weekbladen voor de Krimpener
waard, Reeuwijk, Waddinxveen, de
Zuidpias en Boskoop.
DÈ BESTE RECLAME TOT ZEER LAGEN PRIJS.
VRAAG INLICHTINGEN AAN HET BUREAU; MARKT
31.
