AKKERTJES tegen pijnen, nare dagen, koorts, kou. Doos 13 stuks - 12 stuivers 2 stuks - 2 stuivers. Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 8500 ex s»»Kkvue® NIEUWS; JEN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA „EN ?OMSTR^^ No. 20096 Zaterdag 19 Augustus 1939 78e Jaargang Ditbladverschijntdagelüks,behalve Zon- en Feestdagen •r Brieven uit de Hofstad. B(j een industrie, waar men thans hoog conjunctuur kent. Debacle op de beurs. iakt op gewone rfj- JIZEN. l°opt, het avontuur. Even sterk is dijk naar Moerca- HAGENAAR. broken. en heer I. P. Bie- ide is, terwijl er •rand uitgebroken, r B. was den tuin afel een spiritus- Toen zij het huis nd de kamer vol jesloten was, had men ontwikkelen, ontstaan. Het be- geheel verbrand, de geen dienst te volklng. ;er van Heerenweg •ercapelschezljde 3. ren gevallen, n heer B. Versloot Iddag het ongeluk Paul van een voer jodanlg terecht te ring naar het zle- xizakelijk was. erd als tijdrit ver- de voor degeen die i. Deze werd gewon- Schoonderbeek, ,dle sec. het traject af- Stand. I. J. Leendertse 64 tker 46 jaar. iristiaan, z. v. C. lik. Pieternella Jgman en P. E. v. 1 opnieuw een race aakt worden door dassen. ling. waren aangevoerd prijzen die besteed ren van 3.60—4.00 Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. en. renspet, inlichtln- veldwachter. voiking. )s van Bergschen- s van Veen, J. C. irden berekend naar plaatsruimte. door tusschenkomst van j agenten en moeten daags vóój ie van opname verzekerd te zijn. wiens woord de mannen van zaken zich richtten, is thans gebonden aan enkele vier kante meters en men hoort hem in zyn kamer, heen-en-weer, heen-en-weer, als een wolf in s^hjkooi. Visioenen heeft htf van wat hij allemaal nog zou doen ,hoe hij zijn koninkrijk zou opbouwen, een wereld 'uit het niet in het aanzijn roepen, zijn droo- men van macht en grootheid verwezenlijken. Het is de fantasie in het matelooze, om dat zij nérgens stuit op een realiteit, die onwrikbaar weerstand biedt, en aldoor maar verder kan hollen. Het is de onrust, die nimmer tot rust komt, want hoe zou men haar bannen, nu het aardsche is opge lost in een droom, en slechts het ik, ee ongetemde, ongemeten grootheid, geldt? Wat hier huiveringwekkend onwerkelijk en toch zoo reëel voor ons staat, dit wrak van een mensch, losgeslagen van alle kiv- ten, gedoemd tot het einde der dagen te zwalken op een ongemeten zee, wy her kennen het eerst niet, maar zoo wy nader toezien, is het ons duidelijk, hoe de dichter hier inderdaad het wezen gegrepen heeft. Want dit is het kenmerk dezer financieele öperaties: een schepping uit het niets en gaande naar niets de fantasie breidelcos en ongebonden; een spel met waarden, di« niemand reëel aanschouwt. Van schuld en straf kan hier nauwelijks gesproken worden, of ids het schuld is, dan veeleer een collectieve. Aan de regels van het spel zal hij zich gewoonlijk Wel gehou den hebben, maar waar is hier de overgang tusschen het spel, dat nog toelaatbaar is en dat al over de grens van het geoorloofde gaat? Wat hem trok zoo zegt men was zelfzucht, behoefte zich te doen gelden, om groot te zijn, en vooral: begeerte naar macht. Zeer waar, maar heel dit spel met abstracte geldwaarden, met goederen, die men nimmer ziet, fabrieken, waarvan nwn alleen de berekeningen kent, oogsten, die er kunnen zijn of niet zijn, heel dit spel is gedragen door zulk streven naar macht. Macht meer dan winzucht heeft de grooten op dit terrein in haar greep. Sober dikwijl0,- voor zichzelf weinig wenschend al zijn er ook, die protserig hun rijkdommen uit stallen onvermoeide werkers, construc tieve geesten, is het gewoonlijk meer de lust, dit alles te kunnen en te beheerschen dan iets anders, dat h»n drijft. Waai- groote en kleine bommen gemaakt worden, magnesiumbillons, slangen, wentelaars, Hermesstaven, zwermbonunen, brillant- en, kunstbommen met diverse effecten. Reeds werd enkele malen over „bom men”, een belangrijk onderdeel van elk vuurwerk, gesproken. Men heeft er alle mogelijke soorten In. De kleinen worden met pekdraad omwonden, een werkje, dat zeer veel nauwkeurigheid verelscht en dat symetrlsch moet gebeuren. Om zoo’n kleinen bom zit ongeveer drie me ter pektouw gebonden. „Als-le barst”, dan moet het kleureneffect zoo groot moge lijk zijn”, aldus de heer Kat. De Inhoud van zoo’n bom is zeer verschillend: men heeft onderscheidene composities, diver se chemicaliën worden gebezigd. Rood wordt teweeggebracht door chloorkali, groen: chloorzure bariet en schellak. Alle bommen zijn in papier verpakt, waarop de kleuren zijn aangegeven. Zooals reeds gezegd, duizenden liggen gereed! Zij wor den in kisten verzonden, alléén als vrachtgoed van 20 kilo. Ook hier blijkt de wetgeving in Nederland lichtelijk ach terlijk te zijn Men denke b.v. eens even wat de Hembrug wel eens verzendt! De groote bommen hebben in de lucht eed spreiding van 300 meter middellijn; er zijn er bij met 20 uitbarstingen. Verder* j JET opschrift boven deze bijdrage dat men het verhaal van een oorlogs industrie te lezen zal krijgen. En toch is niets minder waar: men verzeilt in een vreedzaam-werkend bedrijf, waar ieder een allerminst „oorlogszuchtig” is, en waar elke gedachtt aan oorlogswinst ook verre te zoeken valt, waar men allen maar werkt om do menschheid oogen- blikken van genoegen en van prettige verstrooiing te bezorgen! Allerwegen zitten wij thans in de „maand van het vuurwerk”. Nog zeer onlangs werd vuurwerk afgestoken ter gelegenheid van de geboorte van Prinses Irene, en over enkele dagen hebben wij Koninglnne verjaardag, waarop zoowel in Den Helder, in Zuid-Limburg, als in Gelderland en Gouda,, de slangen, bommen, tourbillons en wat men meer wil, de menigte wederom in extase zul len doen komen. Enorme drukte heerscht er momenteel in de vuurwerkfabricage. Honderden vuurpijlen worden gemaakt bij de Koninklijke Nedérlandsche KunsV- ■Vuurwerkfabrleken A. J. Kat, v.h. Joh. Loef te Lelden, en naar de magazijnen aldaar vepvoerd, om er spoedig verder hun weg te vinden. Over het algemeen is het niet heelemaal juist in ons land van „vuurwerkfabricage” te spreken, aange zien er slechts enkele fabrieken zijn. Toen ik op bezoek bij den heer Kat, de directeur dezer fabriek, was, ant woordde hij mij op een vraag, of het druk was: zeer druk zelfs! Men kan weer mer ken, dat ’t tegen de feesten loopt! In ge wonen tijd heb Ik 40 d 50 man in dienst, op 't oogenblik ruim 60. Misschien zullen er dat nog wel meer moeten worden. Waar het hier een fabriek betreft, meer dan een eeuw oud (zij werd opge richt in het Jaar 1826) was het dus mo gelijk een vergelijking te maken met een Jaar, waarin ook veel vuurwerk gebruikt werd: 1938. Toen was het inderdaad bij deze fabriek zéér druk. Maar U zult het toch elk Jaar zoo omstreeks dezen tijd wel drukker heb ben, tegen den 31sten Augustus? Zeker, zoo luide het antwoord. En dan komt daarbij nog een andere factor. Dan zijn er zoo ongeveer 3 b 400 men- schen van ons in geheel Nederland, want bij elk vuurwerk moeten onze monteurs zijn. Die kennen het „knallen van de zweep”. Zij weten, hoe alles behandeld moet worden: het opzetten der geraam ten, het aansteken en wat er zoo meer bij komt kijken”. Al pratende ,zijn wij op een plaats van dit bijna een hectare omvattend bedrijf, 200 meter buiten de bebouwde kom ge legen terrein (voorschrift!) gekomen, waar zulk een geraamte los op den grond uitgespreid ligt: contour van, Maurice Chevalier, voor ’t vuurwerk in Scheve- ningen. Weer een andere figuur voor het vuurwerk in Zandvoort, dat duizenden kijkers trekt, en dat dit jaar door Kat verzorgd wordt. Voor elke figuur, elk vuurwerk, wordt een kleine schets ge maakt en alles wordt in Lelden uitge werkt. Hoe meer ik kennis nam van het geen daar verricht wordt, hoe meer zich bij mij de indruk vestigde, dat dit geen ADYE1 16 reg 15 reg(__ ------- --- bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer 0-50. Op de voorpagina' 50 hooger. Gewone advértentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeej gereduceerden prijs./iisoote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte. Advertentiën kunnn worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boek handelaren, Advertentiebureaus en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde (10UM11E MWr ITENTIEPRUS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring): ds ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring: Js 1.56, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 2fl PELLE. sen eigen consuA- eau? eruchten de ronde een consultatiebu- n zal worden ge- ng van het bureau vordt onderhouden evenhuizenMoer ing „Het Groene m zou bestaan in penbare school een dat de moeders uit jer naar Zevenhul- Ulnf. ig. J.l. waren aan- prijzen waren als 2.50—2.60, kippen- leieren 3.30-J.35, .75, alles per 100 st. WIJK rond de plassen, lui-studenten, kam er eilandjes in de i, hebben een nieu- cht. Na overleg met een plassen-race te s-Gravenbroekschen ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ8.15 Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA, bö onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. Onze bureaux zjjh dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redact Telef Interc. 2745 Postrekening 48400. die zegeltjesplakkerij is een dwaasheid om dat het overgroote deel van dienstpersoneel dit stopzet zoodra zij niet meer werkzaam zijn. Eenige jarenlang is dan vijf-en twin fig gulden ’s jaars geplakt en de rente daarvan op 65-jarigen leeftijd is imaginair. Met een halven gulden weekloon meer wa ren zij zeker meer gebaat geweest. Trou wens de geheele personeel-belasting is een verouderde instelling, die allang diende te zijn afgeschaft. De grondslagen ervan staan in geen verhouding meer tot het inkomen, gelijk misschien vroeger wel het geval was. Ook hier heeft men zich niet weten aan te passen aan gewijzigde omstandigheden. Conservatisme is een menschelyke eigen schap die hardnekkig is, vooral als er lie den zijn die aan het behoud hun levensbe- staan hebben gebonden. In „John Gabriel Borkman” heeft Ibsen de figuur van den speculant, den mislukten financier, gepeild en ontleed. De man, die heerschte over een eigen schepping, nuar MÓDXCII. Speciale markten. Het is altijd merkwaardig hoe in een groote stad allerlei instellingen zich hand haven, niettegenstaande zij geheel ver ouderd zijn en door veel betere, modernere zijn vervangen. In den goeden ouden tijd had men allerlei speciale markten. Haast ieder artikel had een eigen verkoopplaats: groenten, boter, kaas, visch en turf be schikten over een bizondere verkoopplaats n .arheen Kiaarblykelyk het publiek op ring om zijn inkoopen te doen. Bijna alle zyn verdwenen en alleen de namen van de oude marktplaatsen herinneren ons nog aan de bestemming. Eén van deze allen is in onze stad nog overgebleven, n.l. die voor den verkoop van riviervisch, speciaal het artikel paling. Op het trottoir achter de groote kerk kan men altyd nog diverse bakken met dit banke'.- der-rivier vinden. Het schijnt dus dat er altijd pog koopers zijn want anders ver- dween een dergelijke instelling wel. Niet tegenstaande haast in iedere straat wel een vischhandel is ontstaan en niemand van een verder afgelegen wijk er meer over der.Xt om den tocht naar deze speciale markt te aanvaarden, blijft die miniatuur-markt be- staan. Zij zal nu eindelijk van de oude s Dinsdag een trai- aarbij een der deel- wlel op de Groene hals over kop in de Ik voor den berijder ich bracht, wijl hij ekend verstond en wal wist te werken, inden, wonende aan n dezen opzet hoor de winnaars prijzen taande uit sigaren, soek enz., benevens traject in den kort- geldprijs. wamen een 11-tal n start, die was van den heer N. J. .umerielaan. Er was jen om de race van De face betrof vijf- .venbroek rond over rlelaan, ’s-Graven- ■ndijk, Reede, Groe- Elfhoeven over de de plaats van de baan was eenmaal s 5 km. i verdeeld in A, B 1 individueelen. De B, de heeren A. de aeek en W. Engels, iet 24| punt de race g C met 19 punten derbeek, A. Verbaas leens te Den Haag, int de heeren J. van W. Boschman, allen plaats verdreven worden omdat zij daar in den weg staat. Men schijnt derhalve de meening toege daan te zijn, dat handhaving van deze in derdaad verouderde verkoop-methode, gj wepscht is. Natuurlijk zijn er eenige men schen, die hier hun broodje verdienen en men is bedaefat er voor om hen te benadeelen. Op die wijze ruimt men ook nooit eens overblijfselen uit verren en allang verloo- pen tijd op. Het ware toch veel beter er naar te streven, dat een instelling als deze geleidelijk verdween door bijvoorbeeld de vergunning die daarvopr noodig is te laten uitsterven. Integendeel, men schijnt dat oude markt- idee niet te kunnen loslaten en zelfs heeft men het gesteund door de uitbreiding van de algemeene markt, die een geheel ander karakter kreeg. Er moet wel een plaats zijn waar tweedehandsch goed wordt verkocht en daarvoor is een markt niet ongeschikt maar het moet niet een doublure van de winkels worden en dat heeft men ervan ge maakt. Even verouderd als de markten voor het overgroote deel zijn, is feitelijk het venten langs de deuren. Ook hieraan bestaat vrij wel geen behoefte meer. Men handhaaft het stelsel omdat tal vah ongeschoolde krach ten er een baantje in vinden. Het publiek schijnt altijd ei* nog van te koopen want evenals met de paling-markt het geval is als er geen koopéi-s meer waren, ver dween de instelling wel. In plaats van te verminderen is het venten toegenomen, niet altijd tot aller tevredenheid en gerief. Het geschreeuw in de straten, het eeuwige aan afhellen aan de deuren is niet algemeen ge liefd en gewenscht. Maar ook hier hand haaft men den toestand omdat velen er een broodje mee verdienen, zij het dan ten koste van anderen. Een „vestigings”-ver- gunning hebben deze ambulante winkeliers niet noodig, hoogstens een politienummer om hen te achterhalen als dit noodig iriocht blijken. Al deze verschijnselen zjjn een direct ge volg van het overcompleet aan werkkrach ten eufemistische werkloosheid genaamd waaraan ons land lydt. Er ontstaan al lerlei baantjes die gewrongen worden tus schen de bestaande. Hoe het ook zy, zij gaan altyd ten koste van andere zaken om dat het publiek nu eenmaal maar één ke»r zijn geld kan uitgeven. Men ziet nu en dan de zonderlingste baantjes in de kranten geadverteerd. Aller lei juffrouwen bieden zich aan om des avonds op de kinderen of... de hond te passen. Aangezien het artikel dienstbode schaarsch is en de meeste rnenschen zich met werk- sters of een dag-dienstbode moeten tevre den stellen, vult dat baantje van avond- oppas een leemte aan. Zelfs kan men voor één uur per dr.g iemand huren die met de hond of het kind of met mevrouw gaat wandelen. Hulp voor feestelijke gelegenhe den wordt aangeboden. Altegader baantjes voor stakkerds die zonder werk zijn. Maar aan dienstpersoneel bestaat een nijpend te kort, dat door het vertrek der Duitsche meisjes zeer nijpend is geworden. Het is een opvallend verschijnsel, dat de overheid steeds meer uit haar functies vrouwen weert maar dat de particulieren ze juist aannemen om daardoor lagere loonen te kunnen betalen. Wat vroeger dienstbode werd, wordt nu winkelmeisje terwijl het aantal mannelijke winkelbedienden steeds kleiner wordt. Waar dit op den duur heen moet, is niet te zeggen; de toestand wordt hoe langer hoe moeielijker en benarder, maar de overheid schijnt daarvoor geen oog te hebben. Zoolang men niet de perso- neele belasting op dienstboden afschaft em die dwdze plakkerij van zegeltjes eveneens, zal men hier geen verlichting brengen in de thans geregeld stijgende kosten,' als gevolg van het gebrek aan aanbod van deze krach ten. De overheid derft thans zelf al inkom sten juist uit die personeele belasting om dat er een algemeen streven is naar klei nere behuizing ten einde de moeilijkheid van het personeelsvraagstuk te ontgaan. Het is öök een domme belasting, die gehe ven wordt op het houden van een dienst bode. Men heeft daardoor den toestand in dit bedrijf altijd ernstig bedorven, waarvan wij thans de wrange vruchten plukken. Ook rnenschen zijn, die automatisch of ma- vestigt onwillekeurig den indruk, chinaal dien arbeid verrichten. Zij zijn in zeker opzicht artist, kunstenaar, die plannen uitdenken, die zich ’n voorstel ling trachten te vormen, op welke wijze het fraaiste effect verkrêgcn kan wor den, hoe de rnenschen het mooiste vuur werk te kunnen geven, ,,’t Is hcusch niet overdreven”, aldus de heer Kat, „als ik U zeg, dat we daar dag en nacht over aan ’t denken zijn. Niet altijd hetzelfde, maar afwisseling. Dat wil het publiek nu eenmaal, en daarmee hebben we reke ning te houden!" „Hier ziet U het vuurwerk voor Sche- veningen, en daar voor Zandvoort. Al lerlei fantastische, fraaie en van rijpe- lijk-overdachte en bestudeerde plannen getuigend: Oranje magnesiumzon; die een oranjegloed over het terrein werpt; gekleurd diamantfront poppenfront met spiraal van gekleurd licht en loopendo gekleurde vuurlijnen, waaromheen zich polypen vormen. Een luchtbombardement door slangen, wentelaars, Hermesstaven, zwermbommen, brillant- en kunstbom men met diverse effecten en figuren. Bijna zou ’t iemand groen en geel voor de oogen worden bij 't hooren van zoo veel vuurwerk-vocabulaire Het vervoer van dit vuurwerk naar al die plaatsen geschiedde tot verleden jaar nog op zeer primitieve wijze, het mocht niet per vrachtauto vervoerd worden in ons land. Thans hebben wij een speciale auto voor ’t vervoer, waarop met groote letters het woord „Buskruit” geschilderd staat. Wij passeeren een groot aantal lood sen, gebouwtjes, welke door betonmuren gescheiden zijn met het oog op evexv- tueele ontploffingen, waarin honderden figuren geborgen zijn; magazijnen, waar in duizenden „fonteinen" gereed liggen; houten vakken in getimmerde stellages, waarin allerlei soort bommen, met 3, 4, 5 ontploffingen Maar ook grootere exem plaren, met 13, 14 en 15 ontploffingen (de laatste weegt 20 kilo!), ja zelfs met 2D knallen. Plaatsen, waar luchtslangen enz. klaar liggen voor het gebruik. De hoogte dezer vuurpijlen wordt bepaald door middel van driehoeksmeting; de hoogste komt tot 150 i 200 meter. „Nu moet u niet denken, dat vuurpijlen alleen gemaakt worden voor vuurwerk”, zoo zegt de heer Kat. „Er zijn er, die een geheel andere bestemming hebben, n.l. tegen hagelslag, d.w.z. hagelwolken worden er door uit- eengeslagen (contre la grelle, zooals de Franschen zeggen, die dit middel veel bij den wijnbouw toepassen). Deze pijlen gaan tot een hoogte van 2050 meter. Voorts werden zij ook wel aangemaakt voor nevelvorming, bij mitrailleur be schieting. Het verwonderde mij, zoo weinig ma chines te zien; 't blijkt, «Jat alles hier handenarbeid is. Slechts enkele hulp- apparaten uitgesloten. Over bommen enz,. Spel Huizinga’s jongste boek heeft er ons opnieuw aan herinnerd is een ele ment in ons allen en in alles. Geen terrein van het menschelijke, waar niet ook dit element aanwezig is. Altoos en overal is mede die behoefte aanwezig het er op aan te laten komen, te zien, waar iets op u!t loopt, het avontuur. Even sterk is zeer ze ker daarnaast het andere: zich veilig te we- ten, zeker te zijn vin de toekomst, onaan tastbaar zich te weten voor de slagen van het lot. Maar die geheimzinnige kracht, die ons weglokt uit de vertrouwdheid van het alledaagsche en van het onveranderlyk- geldige is er óók. Tusschen die twee, spe’ en veiligheid, schommelt het menscheiyk bestaan. U moet or in geen geval mae b’iiven loopen, maar een ‘'AKKERTJE” nemen. Er bestaat geetr samenstelling die hoofdpijn of micjraine vlugger kan verdrijven I -AKKERTJES" zijn een vin ding var den bekenden apotheker Dumont en alleen echt in den het gemakke- lijkst in te nemen ronden ivorm met het "AKKER"-merk. 'Let U daarop vooral en laat U toch geen waardelooze na maak of imitaties aanpraten. ||ET beeld is ons al vertrouwd geworden: een topzware financreele positie, die plotseling) instort. En de man aan den top bedolven onder de ruïne. De uitwerking naar buiten kan verschillen, er kunnen vele, ■jr kannen weinig slachtoffers vallen; den eenen keer trekt zulk een bank een h«ei economisch bestel met zich mee den af grond in zoo was het in den zomer van 1931 na de befaamde Weensche débttcie een anderen keer worden er bijna geen vi tale deelen van het bedrijfsleven geraakt, de gang van zaken voor den man, om wien zulk een geldmacht draaide, is gewooniyk hetzelfde. Een grooter flair, meer geluk, levendiger fantasie dan ‘de anderen; kansen, die tJ modi zyn om ze niet waar te nemen, om standigheden, zoo gunstig, dat ze tot steeds stoutmoediger, doortastender combinaties uitlokken. Het leven jaagt voort en alie macht schynt hem toe te vloeien. Centrum van een onderneming wordt dit bedryf zelf weer het middenpunt van een heel complex; het een schakelt zich aan het ander, ten slotte beheerscht men met twee, drie ande re grooten een beurs, de plaats, vanwaar de levenwekkende stroom van het goud uit vloeit over de rest van het zakenleven. Dan de gevaren, de toenemende onzekerheid, het weg-ebben van den voorspoed, het ver val der conjunctuur. Juist dan nog grooter aandrang voor het spel der flantasiede on dernemingen worden gewaagder, de com binaties reiken tot in het gigantische. Het spel gaat door. Tot dat alles komt te staan op één kans. En men verliest. De volledige ineenstorting, een roemloos einde. Rondvraag mderstreept de heer arzltter heelt gez^ n heer Van Houwe- U de heer Van Ho», njet met de zwanen zooals de heer Dek- let dat de Voorzitter derlng zich zoo on- elaten over den heer ig der openbafé ver-

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1939 | | pagina 1