De Internationale Toestand
’i
4
A
ktfijk!
’W *-
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
rFRGAMEACHT, berkenwoüde, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, 0UDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
78e Jaargang.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- eh Feestdagen
Het nieuws in verkort»
I
al
A
I»
OP
l
.IES
■OTIE
é-1
Zullen de vredespogingen h,
nog kunnen voorkoken
OH
jjo. 20101 Vrjjdag 25 Augustus 1939
Uit Chamberlain’s rede
in het Lagerhuis.
Samengaan van Duitschland en Rusland
door Prof. Grondijs in Mei reeds voorspeld.
vorm.
Wapengeweld
a r
ideni'ireqe, namens de
Poolschen President.
I
O
1
ANG 14 JAAR.
le
■-
i
Frankrijk vast te houden.
I De Engelsche minister
Wnlifnv hooft
IMUNT SNEEK
750
22 10
OLITAN
CHOOSE
PRACHT
HUMQR
(de wereld
ie McCarthj”
Iijj het
irende bed<
1 KARENINA” I
erwerk met tal I
VEN 14 JAAI’. I
eciaal verzorgd I
OLFSHOND
WMr de
QOUDA
»f Vrijdag 25 l.m.
1 Aug. Let weh
O'nadagi)
I'ITOF,
(dolik hsftf tgevondep, niet
steeds
IRENE
BELLAMY in
elds Waaihtid
van de lach!!
[ifilin
der Marine
.ES BICKFORD,
►oven 14 jaar.
maf 25 cent,
"'ietsenstalling.
laire Voorstelling
tr 25, 40 en 60 cent,
2ND 10.30 uur
lollandsche filmster
IEYERS in:
niet geweldig?
fderen leeftijd.
30 en 40 cent,
UUR MATINEE
ijd met als hoofdfilm
der Marine
Poolsche ambassadeurs en'J
1 K^ardihaal-staai
qck heatt, behalvy
ijjÈrigel [nd/en FraiW
art de pvjet-Unje.ÜSl
idrfyen psscheir PoïSa
titóVddiel boven Poffl
l)è' P< olsche ambalt
1 ‘ii
o 28 AugustuL
nader order,
wnsoffi CÖMT
U—Zen omstreken (behoorende tot den bezorgicringj
1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—6 regels 1.55. elke regel1 meéj f 0.80 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
Ueïdadighei’dè-advertentiën de helft; van den Drils.
INGEZONDEN MEDEDEELIN^EN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50, Op
A' 50 hooger,
i kunnen worden ingezonden door tuaschenkomst van «oliede Boek
handelaren, Advertentiebureaus en onze agenten en moeten daags vóór de plaats4
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingex by contract tot zeer gereduceer
EMschen president
[(B- te voorkomen:
„Stalin en Hitler zullen samengaan" zg'.-
luidde de voorspellende beschouwing, welke
thans is bewaarheid, door prof. Grondijs in
Mei van dit jaar gedaan in een rede over
„den achtergrond van internationale span
ningen en conflicten". Het is merkwaardig
deze rede, gehouden voor het Departement
Breda van de Ned. Mij. voor Nijverheid en
Handel, zooals die afgedrukt is geweest in
de „Bredasche Courant", in deze dagen van
spanning te herlezen en hier moge iets ge
citeerd warden van hetgeen prof. Grondijs
toen zeide:
„Men spreekt er over, dat Hitler en
i Stalin elkaar haten, doch dit is een mythe.
1 Het is ook hoogstonwaarschynlyk. Hebben
I de Duitschers de Bolsjewiki niet geholpen
1 om aan de macht te komen. Ludendorff er
kent het zelf. Na den oorlog) gaven de Duit
schers onderzeeërs aan Rusland, verschaf
ten het chemische fabrieken en lieten hun
specialisten opleiden op Russische scholen.
„Die vorm van samenwerking heeft ge
duurd van 1922 tot 1935, dus nog twee jaa:
nadat Hitler aan het bewind was gekomen.
Zelfs tijdens zijn bewind liet Hitler dus nog
Duitsche specialisten op Russische scholen
opleiden.
„Duitschland en Rusland hebben veel ge
meenschappelijke belangen. De coalitie Ja
pan, DuifSchland, Italië is niet tegen de
Komintern gericht, dat is slechts een vlag,
maar wel is deze coalitie gericht tegen En
geland, Frankrijk en Amerika. Er Is geen
sprake van, dat Rusland ooit deel zal uit
maken van een blok tegen Duitschland en
Italië. Al een jaar lang heeft de Gepeoe
contact met Hitler. Stalin heeft de Russi
sche diplomaten in West-Europa daarvan
niet op de hoogte gebracht. Stalin liet hen
hun gang gaan in West-Europa, maar wan
neer er een beslissende stap tegen Duitsch-
land moest worden genomen, dan werd de
diplomatieke actie plotseling stopgezet.
„Opmerkelijk is, dat de vaderlandsliefde i
in Rusland weer opgeld doet, in tegenstel-
ling met enkele jaren geleden. Peter d<> J
Groote wordt geschilderd als een der groot-
ste Tsaren en Catharina II is niet langer
werelds grootste prostituee, maar de
grootste keizerin.
Een merkwaardig artikel heeft op 6 No
vember j.l. in alle Russische kranten ge
staan. Het betrof een artikel van Stalin
persoonlijk, dat... 20 jaar oud was! In 1918
had het in de „Iswestje” gestaan. Toenter
tijd voerde Duitschland afzonderlijke vre
desonderhandelingen met het zelfstandige
Oekraine met als prijs petroleum, graan en
kolen. Stalin schreef daarop genoemd' arti
kel in de „Iswestja” en vroeg aan de Duit
schers, waarom zij een afzonderlijken vrede
met Oekraine wilden sluiten. „Sluit vrede
met ons”, zoo schreef hy, „en wy zijn be
reid alle redelijke oeconomische voordeelen-
te geven”. Onderhandelingen werden toen
geopend.
„Nu na 20 jaar herhaalt zich dezelfde
geschiedenis ten aanzien van de Oekraine.
Stalin publiceerde slechts 6 November j.l.
nogmaals het bewuste artikel en hierop zijn
onderhandelingen aangevangen.
„Een bondgenootschap tusschen Rusland
en Duitschland achtte spr. ónmogelijk, maar
wel willen deze mogendheden samenwer
ken. Hitler en Stalin dragen elkaar weder
zyds achting toe.
Bedreigingen worden slechts geuit om bii
eventueele onderhandelingen meer over
wicht te hebben.”
Aldus prof. Grondijs in Mei van dit jaar
de feiten stellen hem in het gelijk.
BELGIë.
Wolkbreuk veroorzaakt
overstroomingen.
Tengevolge van een hevig en langdurig
onweer, dat gepaard ging met slagregens
hebben zich gisternacht en in den morgen
overstrooipingen voorgedaan te Haeren (ten
Noorden van Brussel). Het water over
stroomde den spoorweg, zoodat tusschen
zeven en tien uur gisteravond het verkeer
met stoomtreinen op de lynen Brussel-
Leuven en BrusselMechelen was gestaakt.
Thans rijden de treinen weer. De sporen
van het geëlectrificeerde baanvak Brussel
Antwerpen staan evenwel nog onder watr-r.
Het verkeer op die lijn is nog niet hersteld.
Te Brussel zyn tal van kelders onderge-
loopen. Tot nu toe wordt nog geen melding
gemaakt van ernstige schade, terwijl per-
soonlijke ongelukken evenmin voorkwamen.
décretaris/
1L;
hir een keer
ri}|< had, ;eei
JEr wordt
eiu tiuit^chli
zemdén gevlogen, zijn
satieur lewei|«n heeft opdrajj
Mat Meaewnd betijeft, isf
bepaalde! inlijving van diens!
uitgestelÜ. 1
Uitgegeven zijn KonihkijjJ
voorpiobilisatie; machtiging i
baarmaking van spoorwegenMn verband niét het belaiig val
dediging. ‘Verwacht, wordt, dat --r*"- J”4
stand dr. Uolyn|zal worden uïtgenoodigd iiji de regeering zitting
!,j 1
halten B^ck h<
j*r| vanjlflngel
>asöadeür vaa
Polen was en is bereid tot vredp-
lieyend overleg,
In zijn|| rede ih het ,En|jelsche Lagerhuis
heeftJ Chdimberlain nog gezegd, dat de
Poolschijd lijders .altyd bereid geweest zjjn
’en nogtbereid .zijri hbn geschillen met ’de;
Duitsch& regeering te bespreken, als 4y er
van oVejfituigd kunnen' zijn, dat deze bespre
kingen gevoerd zullen worden zonder he
dreiging jmet mpcht öf geweld eh met icker
ver^rblawen, dat bjj Het bereiken van een
overeenkomst de tèrmën ^aarvan later, zoo
wel naar de ïe^erals naar tién geest zou
den worden jjdferbiepigfy -
Hitler’s Standpunt f
«I (De vrije bjaiid in Óqst-Europa.
Inzake i de boödsohdp van de Britsche re-
g|ering, a»n fli tl er,ïf verklaarde Chamber-
1 f
1;i HieU antwoord vap dén kanselier behelsde
watjiflëerkomt op een iijeuwe verklaring van
qejpuitsche stelling]/jjvo|gens welke Oost-
Euifcpa een sfeer vdnht, waarin Duitsch-
land de vrye hand behoort té hebben en dat
wanrieer wij of eenig ander larid, dat min-
dmïAréchtstreeksch bélang daar heeft, modi-
tenlwillen ifttervenieerenj de schuld voor
eenjdaaröp volgend conflict bij ons zou lig
gen.
Nationale belangen kunnen niet
door bloedvergieten worden be
veiligd.
Deze stelling, aldus Chamberlain, vormt
een volkomen misvatting ten opzichte van
de Britsche positie. Wij eischen geen spe
ciale positie op in Oost-Europa, noch vra
gen wy, dat Duitschland een nationaal be
lang zal opofferen, maar wy kunnen het er
niet mee eens zyn, :dat nationale belangen
alleen beveiligd kurinen worden door het
vergieten van bloqd of het vernielen van
andere staten. 1
Gouwleider Forster Staatshoofd
van Danzig.
Gouwleider Forster is benoemd tot staats
hoofd van Danzig. Deze benoeming betee-
kent, dat hij in het vervolg kan onderhan
delen met andere staatshoofden en niet
langer alleen een partijleider is. Hy zou
thans bijvoorbeeld Hitler kunnen vragen.
Danzig onder zijn bescherming te nemen.
In buitenlandsche kringen té‘ Londen i’
men van oordeel, dat deze nieuwe toestand
een ontwikkeling mogelijk maakt, volgens
welke Danzig langs grondwettelijke lynen
tot Duitschland zal kunnen keeren.
Roosevelt doet een beroep op den
Italiaanschen koning.
President Roosevelt heeft den Konirg
van Italië een telegram gezonden, waarin
hy vraagt:
„Voorstellen te formuleeren tot een
vreedzame oplossing van de huidige crisis”.
De Amerikaansche ambassadeur heeft
gistermiddag het verzoek van Rooseveit
overhandigd.
Dringend beroep van den Paus.
Gisteravond heeft de Paus uit zijn werk
kamer te Castel Gandolfo voor de radio een.
beroep op de wereld gedaan tot behoud van
een vrede. Met een krachtige stem zei do
I'aus in de Italiaansche taal, dat hij zich op
dit hoogst ernstige uur tot de wereld richt
te met zijn geestelijk gezag, van God af
geleid, om de- geesten terug te voeren tot
de stem van recht en vrede. Door zijn mond,
zoo zei hij, hoorde de wereld de stem van
('en Christus, in wien allen vertrouwen stel
len.
Op het oogejiblik nu, ondanks de herhaal
de vertoogen, de vrees voor een internatio
naal conflict dringender wordt, doet de
Taus met vaderlijke bezorgdheid opnieuw
een warm beroep op de regeeringshoofdet.
en de volken.
Het is met de kracht der rede en niet
met de kracht van het geweld, dat het
recht zijn weg zoekt. Het gevaar Is zeer
ernstig, maar er is nog tijd om het te voor
komen. Niets is verloren met den vrede,
alles kan verloren zijn met den oorlog. Dat
de lieden, die de macht daartoe bezitten
zulks mogen inzien en terugkeeren tot on
derhandelingen.
Halifax: Samenwerking geen
overheersching door geweld.
r van Buitenland
sche Zaken, Halifax, heeft gisteravond voor
I mtschea
SRagerak.j'l
1 BritsphejJ
(keek 17 cent, overal
vataal |8.1^,
IdU^k hwfVgevonaep, n^et
fgehjeele wereld, zy fyet ddn,
ptscfy-Ppolgeh conflict be-
l trekkenen, 13 mans gevuigu een ,jwcwmuv ucuJvkn 2i. 1(1. den Pauskeu een
I klemmend beroep van Presddent|Roosevelt ofl deA Koning van Italië, op
den Führej’ van het Duitsche Ryk en op den Resident der Poolscha i-epu-
bliek om ket mogelijke te doen d^n stryd mët, de Wai^emen te voorkomen j
en de gesphillen te beslechten^^itor ,een vredelievend overleg, dan wel op i
andere mogelyke wyze zonderMÉa 'Ijloed worde vei‘goten. Daarnaast is Uit
de woorden door den Mini^riÈhanibejiain gist^rep in? het Lagerhuis
gesproken en door de radio-fede, van Minister Halifax ov^uidelyk geble
ken dat Engeland niet andprs Wenscht dan dat he|t gesfflii), waarbij de
Engelsche regeeiing zich met de F'ransche garant heeftj verklaard om
steun te geven aan Polen, wannéér de onafhankélyjfheid v.wn dien staat 1
woi-dt aangetast, op vredelievende wijze wordt opgelost, iltenvijl ook is
komen vast te staan dat Polhn «teecjs bereid is geWeest en’4iog is om door
overleg tot eën oplossing te kerakeni, die bejde partyen kift' bevredigen.
En niettegenstaande al deze vredespogingen en verklaringen, wordt het
van uur tot uur moeilyker te gelooven dat het gewapend Conflict zal kun
nen worden! voorkomen, nu IHitler op de boodschap van Chamberlain te
kennen heeft gegeven dat de| verplichtingeii door Epgelapd op zich geno
men geen wijziging brengen in de opvattingen van den Führer ten aan
zien van wat hij noemt de vitale nationale belangeil van hejt Duitsche, Rijk.
Toch, nog is de strijd niet ontbrand, al stiuin de partijen tot de tanden
gewapend reeds tegenover elkaar en al wórdt het steedfe moeilyker nog
een uitweg te vinden, die de partijen zou kunnen vergoenen., Zoolang
er geen botte afwijzing is op Roosevelt’s pogen, zoolang niet d° eerste
werkelijke aanvalsdaad is geschied, houden wij vast aan he^ spiwikje hoop,
dat het menschelijk gevoel en het verstand de overhand móge krijgen over
den drang naar het brute geweld, dat de gansche wereld in de diepste
ellende storten zal.
van gisteravond 7 uur tot middernacht met zyn belang-
jCI^ers. geconfereerd. In Berlyn overheerscht de meening, dat
cnland de beslissing inzake Polen reeds genomen heeft.
sie^^/U^08^011 W01'dt gemeld, dat dè Engelsche en Fransche militaire mis-
rorlLu ?!JiZOU<!en terugkeeren, haar besluit hebben gewijzigd en althans
itelyk gebleven zijn, De reden is niet bekend.
Sinds gisterenavond is een stroom van berichten Jannengekotnen, waar
van wij in het kort den inhoud hier weergeven:
Volgens den Times-correspondent te Berlijn zouden Duitschland en
Rusland tot overeenstemming zijn gekomen inzake een verdeeling van
Polen.
Volgens het Duitsch-Russische plan zou Rusland het Poolsche gebied
hemen tot aan de Wilsonljjn in Oost-Polen, terwijl Duitschland zich te
vreden zal stellen met Danzig, den Poolschen corridor en Poolsch West-
Silezië.
Wat dan van Polen overblijft zou als „onafhankelijke” staat blijven
voortbestaan, die geen diplomatieke vertegenwoordiging in het buitenland
zal mogen hebben.
Polen ontkent een insluiting door troepen van Danzig.
President Roosevelt heeft den Koning van Italië verzocht voorstellen
voor een vreedzame oplossing te formuleeren.
Voorts heeft Roosevelt aan Hitler en den Poolschen president drie voor
stellen gedaan om oorlog te voorkomen.
Roosevelt is voornemens het Congres in buitengewone zitting bijeen te
roepen.
De Paus heeft een krachtig beroep op de staatshoofden gedaan.
Chamberlain zeide in het Lagerhuis nog, dat de Poolsche leiders altyd
bereid geweest zijn en nog steeds zyn hun geschillen met Duitschland te
bespreken, echter zonder bedreiging met macht of geweld. Hitler heeft
staan^e ^an<^ ^ost'-^uroI>a gevraagd, maar dit kan Engeland niet toe-
Halifax zeide in een radiorede, dat Engeland altijd bereid is met Duitsch
land samen te werken, maar er moet eenige zekerheid bestaan omtrent de
toekomst van Europa.
Het Lagerhuis en het Hoogerhuis hebben de volmachtenwet aangenomen.
ki-egen1^ aan^re^en van den dag was de Koninklyke goedkeuring ver
in semi-oficieele kringen te Berlyn wordt verklaard, dat de rede-
voeungen van Chamberlain en Halifax in politieke kringen te Ber-
iyn een volkomen negatieven indruk hebben gewekt. Men zegt, dat de Brit-
e staatslieden niet het minste begrip toonen voor de Duitsche rechten.
van torster tot staatshoofd van Danzig, beteekent,
man- 1’ om bescherming van Danzig kan vragen, dat op zoo’u
keeren angS £rondwettelyke lijnen tot Duitschland zal kunnen terug-
Hedenavond zal Daladier voor de radio spreken.
p^e|A™er*l^nsche wnbassades hebben allen Amerikaansche burgers in
keereii GU Frailkryk aangeraden naar de Vereenigde Staten terug te
wo^’ dat Turky'e vastbesloten is aan zijn verplichtingen jegens
Engeland en Frankrijk vast te houden.
stopgezeT^ ^oen u^v°er van anthraciet v$n Wales naar Duitschland
Hitler heeft vaü
rtJkste medewerkers
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan onsÏBureau: MARKT 31. GOUDA
b|j onw agenten en loopers, den boekhandel en de postWntooren.
Onxe bureaux zün dagelijks geopend van 9—6 uur; Alministraljie en Redactie Telef
(jjterc 3745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per
bewrging per looper geschiedt. Francp per post per M
ejano heeft niet den Italiaanschen foiling langdurig geconfereerd, be
treffende Het tëjgevèn anjtwoórd op de boodschap, van Roosevelt.
|BiJtscheg óorlógdbodenfe njianoeüvreeren in de Noordzee en ,jü het
'z 1 HI I il 1 1
Brifsphegtn Apei|ikaaiifcl|e toeristen hebbep van huïi consulaat te Mos
kou den raad gAregen hei l#id onmiddeilyk te verlaten eh «a S^ndinavië
te rejzen,.®du^Düitschlanmen Polen mijdend.u
De laatsre B?Jtscl|e jou|n|li'steA zijn gisteravond uit Berlijn vertrokken,
ji’e Vatifiaïistad Hebbel Fransche en Poolsche ambassadeurs en'}de
Britsche ^jkgelastigde bezoek gebrachtpan 4én
jpe Poo^cl^ ipinfetéy vftiyBuit^nlandsche Zl
gjlnig éontaci ipet dq! ambassade^
fes^rék $ehad ihel pen ar
ÈJr wordt iljelding gemaaktvran tal Van ’gi’ejsincide.
tiuitsahlawi. pyit^che boihbardementsviiegtuigen,|tidi
dén h|bbtj gevlogen, zyn^ot dlling gedwongen’ i)é
t gekregen |e prOtestee^pji.
vooijmobilisatie gelas&é* o 28
ichti^en bij de zeemacnjijls wt na
besluiten betreffendeoproeuiyg personeel
dering spoorwegen èn‘ betrelilpnde onbruik^-
vnvlianrl Lat- Kalortrn" Vaft ’S lailÜS Vei'“‘
deldiging. ‘Verwacht, wordt, dafc bij verergering van den internationalen toe- - 1
stand dr. Colyri|zal worden uïtgenoodigd iiji de regeering zitting te nemen.
iJ 1 w
Roosevelt’s voorstellen aan Hitle^n den
Rooseveit heeft in zijn oproep aan Hitler en don 1
Moscicki de volgende drie voorstellen gedaan om oorh
1. directe onderhandelingen,
2. onderwerping van het geschil aan onpartijdige arbitrage,
3. tot overeenstemming te komen door een procedure van verzoening
aan te nemen.
De particulier secretaris van president Rooseveit deelt mede, dat de pre
sident noch een ander lid van de regeering der Vereenigde Staten zich zal
aanbieden als bemiddelaar. De voorstellen van Rooseveit beteekenen niet
dat hy een nieuw „München” op het oog heeft.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda
1—5 regels 1.80, élke regel/ meei
1 1.55. elke regel raem
bijslag op den prijs. lAefdsdïgheidp-
INGEZONDE
de voorpagina I
Advertentiën
•en, Advertentiebureau* en onze -
Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname
prüs Groote letters èn randen woéden berekqnd naar plaatsruimte.
Ma Koning Leopold's dringende opi’oep vi
staatshool'den der Oslo-g;-oep ge Aan, dié we<
alleen oü de bevolking dier stateB, doch dn d,
met uitzondering nog van de dirpet, lȟ het
trekkenen, is thans gevolgd een
klemmend beroep van 1\ -
Tet mogelyke te doen d^n stryd móf de Sva^emen te vooAomen
