Nutsspaarbank
Nutsspaarbank
geubels
Modern ingericht Huis,
De Goudsche Fruithandel
Orgelconcert
GERO
ZILMETA
KING
Verslag 1938 van den Rqkszuivelconsulent.
te Gouda.
Adviezen inzake de kaasbereiding.
Achter de Bosschen.
Hotel-Café-Restaurant „ELFHOEVEN".
THE SWING DEVILS,
G. VAN BAREN, Reeuwijk.
LVoor LIPS' Brandkasten en Slotenfabriek
N.V. IJZERHANDEL P. ROND Pz. - Goud».
MODEVAKSCHOOL W. METTAU
feliMi INSCHRIJVING VAN LEERLINGEN
Prijsvraag.
Notaris J. van Kranenburg
Kruidenierswaren en
Comestibles
CASSETTE
^uk'.30.70
'Het verslag van de werkzaamheden van
den Rqkszuivelconsulent voor de provincie
Zuid-Holland te Gouda, ir. W. J, Huisman,
over 1988, geeft o.m. een overzicht van de
gegeven adviezen, waarvan het meereudee!
111 venband stond met de kaasbereiding op
de boerderij. Het volgende ia aan het ver
slag ontleend:
Laag vetgehalte in de kaaa.
Tienmaal werd over dit onderdeel advies
gevraagd. De volgende bereidingslouten
kwamen voor by de gevallen waarin een
te laag vetgehalte in de droge stol van de
kaas werd gevonden:
te hooge stremtemperatuur: 29—80 gr. C.
is gewensoht.
te ver doorstremnien; by- het begin van
het snyden moet de wrongel juist gestrema
zyn.
het gebruik van te veel stremsel; in den
regel is ongeveer 30 gr. per a 00 L. melk
voldoende.
te langzaam snyden; in 10 min. moet de
wrongel goed verdeeld zyn.
het gebruik van een verkeerd mes; de
afstand tusschen de messen moet pl.m. 22
m.M. zyn, een nauwere afstand is onjuist.
De stremtemperatuur.
Aan de stremtemperatuur wordt nog vaak
onvoldoende aandacht geschonken. Het is
noodizakelyk dat men deze by iedere berei
ding controleert; 20-30 gr. C. is de meest
geschikte temperatuur. Worden kleine hoe
veelheden melk verkaasd en is de tempera
tuur in het kaasvertrek laag, dan mag de
temperatuur hooger zyn, is omgekeerd de
temperatuur in het vertrek hoog, dan kan
een nog iets lagere temperatuur aangewend
worden. By gebruik van een roermachine
verdient een iets lagere temperatuur even
eens de voorkeur.
'Het aanwenden van een onder dezelfde
omstandigheden zooveel mogelijk gelyke
stremtemperatuur, is voor het verkrijgen
van een gely"kmatig product noodzakelijk.
Is de stremtemperatuur toch hooger dan
gewoonlijk, dan stremt de wrongel allicht
te ver en uit deze, op het gevoel harde
wrongel, die vaak iets grover is dan ge
woonlijk, is het vocht moeilijk te verwij
deren, zoodat ten gevolge van te veel vocht
in de wrongel, de kans op het ontstaan vax
vroeg-los grooter is. In verschillende geval
len is dan ook door op een lagere tempe
ratuur te stremmen, het gebrek vroeg-los
bestreden.
is aan te raden met betrekking tot het
zuurtoevoegsel:
1. gebruik een ander zuurtoevoegsel;
2. gebruik meer zuurtoevoegsel;
3. laat het zuurtoevoegsel ouder worden
voordat het gebruikt wordt.
Het spreekt vanzelf, dat de vele andere
factoren welke van invloed zyn op vroeg-los
zoo scherp mogelijk moeten worden beke
ken.
Een nauwkeurig onderzoek is ten zeerste
noodzakelijk, opdat zekerheid wordt verkre
gen omtrent de factoren welke een rol by
de bereiding van de verschillende soorten
zuurtoevoegsel en de invloed daarvan op
de kaasbereiding.
De consulent is van meening dat de
stremproef beter de melk aangeeft, welke
afwijkingen veroorzaakt, dan de katalase-
proef.
Blauwkorstig.
Het gebrek „blauwkorstig" bleef dit jaar
weer de aandacht vragen, een oplossing
werd echter niet gevonden.
In verband met de waarneming, dat een
blauwkorstige kaas ook dikwijls een zware
smaak heeft, werd op een 5-tal bedryVen
nagegaan of de oorzaak misschien in het
gebruikte zuurtoevoegsel zou zitten. Daar
om werd op deze bedrijven éénmaal zuur
sel van het Consulentsohap verstrekt, ter
wijl overigens op de gewone manier kaas
gemaakt werd. Ook deze proef gaf geen
resultaat, de smaak van de kazen gemaakt
met dit zuursel was gemiddeld niet beter
i van die, gemaakt met het zuurtoe
voegsel, dat op het bedrijf steeds werd ge
bruikt, terwyl ook in het optreden van het
gebrek blauwkorstig geen verschil was te
De consulent heeft den indruk, dat labo-
ratoriumzuursel en zure-melk of karnemelk,
welke gedurende eenige dagen bewaard
werden, meer geschikt zyn om naast sal
peter te worden gebruikt, dan op de'boer
dery bereid zuurtoevoegsel dat versch, dus
als het juist dik is, gebruikt wordt.
Vroeg-los.
'Heeft men met vroeg-los te kampen, dan
het meest. Het geeft hun wat meer Zicht
baar resultaat van hun werk en hun geld
gaat niet op in de algemeene kassen.
Dat ook hier de werkloosheid een uiterst
belangrijke factor is, ligt voor de hand.
Grootere gezinnen zouden uit den nood ge
raken wanneer de kinderen op een bepaal
den leeftijd aan het werk konden gaan en
dus steun verleenden aan het gezin. Maar
juist hier blijft die steun uit en ontstaat
een noodtoestand die dikwijls haast niet te
verhelpen is. Het lijkt duidelijk dat de alge
meene toestand er geleidelijk slechter op
wordt en dat daarnaast de omvang van de
hulpverleening eer vermindert dan ver
groot.
Eigenlijk is de lectuur van dezen Gids
een tragische kennismaking met het leven
in een groote stad. Wanneer 450 vereeni-
gingen noodig zyn om dit euvel te bestrij
den, dan volgt daaruit al aanstonds hoe
ontzaggelijk veel er hier te doen valt.
Alleen de bestrijding der groote euvelen,
ziekte, dronkenschap en woeker eischt heel
veel kracht en geld.
|En de resultaten van dit alles Men ziet
ze ternauwernood, omdat men niet weet
hoe het zou zyn zonder dit alles. Daarom
gaat het hulpbetoon maar steeds verder en
dringt het steeds dieper door.
HAGEN AAJR.
De indruk wordt wel verkregen, dat in
verband met dit gebrek, opwarmen met
wei de voorkeur verdient, ook op bedrijven
waar leidingwater wordt gebruikt; zwaar
zouten zou ook beter zyn dan kort pekelen,
terwijl een kleine kaas minder afwijkt dan
een groote.
Coline.
te waarschuwen tegen Coline,
werd het volgende gepubliceerd:
„Het gebruik van Coline voor de k«
makery.
Mijn meening wordt gevraagd omtrent
het gebruik van het geheimmiddel Coline
voor de kaasbereiding.
Dit middel zou gunstig werken, zoowel
voor de kaasopbrengst als voor de kwali
teit van de kaas. By door my genomen
proeven is daarvan niets gebleken, integen
deel, de Coline-kazen vertoonden soms zelfs
iets meer het gebrek los, dan de niet-Coline
kazen.
Verder bleek Coline de stremselwerking
in sterke mate te vertragen, zoodat men de
bewerking verlengen moet, om eenzelfde
soort kaas te verkrijgen. Doet men dit niet,
dan wordt de kaasopbrengst grooter, door
dat er meer vocht in de kaas aanwezig
'blijft, hetgeen de kwaliteit in het algemeen
zal benadeelen.
Opbrengst verhooging viel niet te consta-
kaasmakenden boer. Verkeerde resultaten
werden daarbij niet geconstateerd, wel ech
ter een gunstige invloed. Men moet er om
denken dat chloorloog eerst dan gunstig
werkt, wanneer, het gebruikt wordt om na
te spoelen, als het gereedschap vooraf goed
gereinigd is. Eén eetlepel chloorloog op een
emmer water, geeft de oplossing van de
gewensohte sterkte. Na het naspoelen laat
men het gereedschap uitlekken, dus niet
nadrogen. Behandelt men het gereedschap
op deze manier, dan wordt voor een groot
deel de besmetting van de melk door mid
del van het gereedschap voorkomen.
Er dient op gelet te worden, ook al ge
bruikt men chloorloog, dat de melkwinning
zelf zoo zindelijk en doelmatig mogelijk ge
schiedt.
Het onderhoud van het vee op stal zou
door het scheren van de koeien en goede
verpleging, in sterke mate kunnen worden
verbeterd. By de consumptiemelkers valt
gedurende de laatste jaren een groote ver
andering in goede richting waar te nemen.
Op de gevaren van de voedering van het
vee met bacterieryke voedingsmiddelen als
kuilvoer, borstel, pulp en wei, wil de con
sulent dezen keer niet uitvoerig ingaan.
Ook dit jaar werd een kaas met een wan
smaak aangetroffen; by navraag bleek dat
aardappelen waren gevoerd. Het was niet
met zekerheid uit te maken, of de wan
smaak hierdoor veroorzaakt werd.
Uitkomsten van het zuivelbedrijf.
Hierna volgen de prijzen van de volvette
Goudsche boerenkaas en van de Industrie-
melk, welke gemiddeld in de verschillende
maanden van 1938 zijn gemaakt.
Maanden.
Januari
Februari
Maart
April
Mei
Juni
Juli
Augustus
September
October
November
Boerenkaas
per 50 K.G.
32.1
30.8
Doordat het middel dus geen goede ,maar
zelfs een verkeerde werking heeft en daar
naast de bereiding bemoeilijkt, meen ik te
gen het gebruik te moeten waarschuwen."
Scheurende korsten werden verschillende
malen aangetroffen. In één geval werd de
slecht stremmende melk van één koe uit
gehouden, waarna het gebrek direct ver
dween.
Het gebrek werd eveneens aangetroffen
op eenige bedrijven, welke groote kazen
maakten en deze na het persen nog 12 uur
lieten staan, voordat met pekelen begon
nen werd. Deze handelswijze kan bezwaren
ben als het warm, sterk drogend weer
is. Tijdens het rechten de kazen afdekken
met een vochtige kaasdoek is in dit geval
Industriemelk
per L. in ets.
6.48
6.61
5.12
4.30
4.75
4.75
4.75
4.75
5.26
5.88
6.25
6.25
Het gebruik van een verzadigde oplossing
ohloorcalcium en wel 10 gram per 100 L.
ilk, toe te voegen vóór het stremmen,
werkte soms eveneens gunstig.
Chloorloog.
Het gebruik van chloorloog by de reini
ging van het gereedschap nam toe by" den
27.7
29.2
28.4
28.9
31.6
34.—
34.4
33.6
Industriemelkprijs gebaseerd op zuivel-
waarde berekening C. M. C.
Opgemerkt moet worden, dat by de ver
melde pry'zen voor Goudsche kaas de toe
slag, welke van Regeeringswege wordt toe
gekend, is inbegrepen.
Om de prijzen te vergelijken met die van
voorgaande jaren, is opgegeven „midden-
markt", de in werkelijkheid gemaakte ge
middelde pry's is ongeveer 2.50 per 50
K.G. lager.
De prys voor consumptiemelk is belang
rijk hooger dan de hier genoteerde prijzen
voor industriemelk.
De gemaakte prijzen zyn hooger dan in
11937.
'Het mond- en klauwzeer, hetwelk zich in
het najaar zeer snel over deze provincie
verspreidde, benadeelde de bedryfsuitkom-
sten in sterke mate.
Het verslag deelt verder o.m. het vol
gende mede:
De laboratoriumwerkzaamheden betrof
fen o.m. het onderzoek van 358 monsters.
Dit jaar werden er 366 kaasthermometers
en 37 pekelwegers ter controle aangeboden;
33 themometers en 5 pekelwegers moesten
worden afgekeurd wegens te groote miswij
zingen. Uit deze nog voorkomende afwijkin
gen bltfkt, dat controle nog steeds nood
zakelijk is en dat het koopen van een ther
mometer, voorzien vanwege het consulent
schap daarop aangebracht controlemerk de
voorkeur verdient.
Het aantal kaasdagen bedroeg 10.
Het aantal bezoeken was 936; het doel
was gewoonlijk advies in verband met de
kaasbereiding.
De consulent hield dertien lezingen voor
totaal 600 hoorders.
De belangstelling voor de melkcursusoen
bleef stygende, zoowel in het gebied, waar
uit de consumptiemelk wordt betrokken als
in de kaasstreek. Vooral door de actie van
de Jongerengroep van den Bond van Kaas
producenten kwam in dit laatste gebied
meer leven op dit terrein. Het aantal uit
gereikte diploma's bedroeg 185.
Na afloop van den cursus voor melkcon-
troleurs 19371938 kon aan 20 personen
een diploma worden uitgereikt. De aan-
GEZINNEN in de 15 gemeenten in de
omgeving van Gouda kan men bereiken
door de Weekbladen voor de Krimpener
waard, Reeuwijk, Waddinxveen, dé
Zuidpias en Boskoop.
DE BESTE RECLAME TOT ZEER LAGEN PRIJS
VRAAG INLICHTINGEN aAN HET BUREAU: MARKT
31.
gifte voor den cursus, welke in October
1938 aangevangen is, was zoo groot, dat
splitsing noodzakeiyk was; 33 personen
werden tot den cursus toegelaten. Het to
taal aantal lesuren aan deze cursussen ge
geven bedroeg 140.
GEMENGDE BERICHTEN.
GEVAARLIJKE LINDEBOOMEN.
Parkeerders opgepast!
De K.N.A.C. ontving klachten, dat tegen
woordig vele nieuwe straten (o.a. ook het
gedempte Rokin te Amsterdam) worden be
plant met lindeboomen, omdat men door de.
iepziekte gedwongen was naar andore
boomsoorten om te zien voor straatbeplan-
ting. Deze lindeboomen hebben echter ver
schillende voor automobilisten onaangena
me en gevaarlijke eigenschappen, die eon
onoordeelkundige toepassing dier beplanting
ongewenscht maken.
De meest algemeene klacht is, dat de
booftien een vocht laten vallen, dat de auto's
na een uurtje parkeeren met een vettige
laag bedekt, die de lak geheel dof maakt.
Gelukkig gaat de laag er met wusschen ge
makkelijk af, doch uiteraard kan men niet
na ieder half uurtje parkeeren den wagen
laten wasschen. Erger is het ,dat ook do
voorruiten der auto's minder helder wjr-
den, hetgeen bepaaldelijk verkeersgevaren
medebrengt, terwyl de binnenbekleeding
van open auto's slechts langs chemischen
weg is te reinigen, hetgeen natuurlijk eei.
zeer kostbare geschiedenis wordt.
Op haar verzoek ontving de K.N.A.C. van
er deskundige zyde, t.w. van den heer dr.
C. Houtzagers, adj. directeur der Ned. Hei
demaatschappij nog de volgende toelich
ting;
„Het door U genoemde verschijnsel van
optreden van „honingdauw" onder lindeboo
men is zeer bekend. Deze honingdauw
wordt gevormd door de excrementen van
bladluizen, die in den zomer zeer veel voor-
komen op onze gewone straatlinde (Tilia
vulgaris). Het jaar 1939 is een bijzonder
luizenjaar, zoodat dit jaar veel over dP
euvel wordt geklaagd. Op de honingdauw
vormt zich dan later nog een zwamweefsel,
de z.g. „roetdauw", welke de stroopachtige
excrementen vasthoudt en de bladeren later,
wanneer deze in het najaar afvallen, ook
nog tot een gevaar maken voor het verkeer.
De Krimiinde (Tilia euchlora) wordt niet j
of althans zeer weinig door dit euvel aan- j
getast. Dit is een van de redenen, waarom
de Dienbten van Gemeenteplantsoenen b
vele onzer groote steden tegenwoordig
overgaan tot het planten van deze soort i.
plaats van Tilia vulgaris. De Krimlinde on
derscheidt zich van de gewone linde o.a.
door zyn mooi glimmende bladeren en zijn
meer groen gekleurde naar beneden hangen
de twijgen. Een bezwaar van de Krimiinde
is het, over het algemeen vroeg in het na
jaar, vaak reeds in Augustus, geel worden
der bladeren. In plaats van Krimiinde zou
op verschillende plaatsen mogelijk ook de
gewone eschdoom (Acer pseudoplatanus er.
piatanoides) of de Amerikaansche eschdoorn
(Acer saccharinum) kunnen worden aange-
plant. Wanneer men eenmaal een beplan
ting van gewone linden heeft, zal er ech-
ter weinig aan te doen zijn, daar het euvel
op deze boomen practisch niet is te be
strijden. Deze eenige oplossing zal dus moe
ten worden gezocht in het zooveel mogelijk
aanplanten van de andere hierboven go-
noemde soorten."
Met de bovenstaande gegevens kunnen ie
betreffende autoriteiten hun voordeel doen,
temeer nu blykt, dat de aangetaste linde
boomen tevens in het najaar het slipgevaar
vergrooten.
De K.N.A.C. zal gaarne van belangstel
lenden opgave ontvangen van de plaatsen.
waar het euvel zich voordoet. Het Secreta
riaat der K.N.A.C. is gevestigd Lange Vii"
verberg 10 te 's-Gravenhage.
Proces over verval&chte oudheden.
Voorhistorische vondsten in Putten
en gedupeerde belangstellenden.
De vervalschlngsalfalre van de voor
historische vondsten ln Putten geelt
reeds aanleiding tot een interessante
rechtskwestie. Want de ex-ploitant van
het kampeercentrum De Instuif, de heer
De Jong, op wiens terreinen ln den loop
van dit jaar tal van duhlcuze oudheden
opgegraven waren, had deze prullaria
bona fide voor veel geld van de hand
gedaan. Maar één van zijn afnemers, die
voor een bedrag van ongeveer 5üo ge
kocht heeft, heeft thans den heer De
Jong aangesproken om schadevergoeding
Hoe is do vervalsching tc bewijzen?
De waterproef van dr. Bursch is niet
voldoende, aldus ls het standpunt van
andere geleerden. Zoo schreef bijv ir
Van Schermbeek aan een gedupeerde ln
Lunteren onder meer: Het is mogelijk
dat weinig intensief gebakken aarde-'
werk, dat duizenden Jaren aan den in
vloed van grond, temperatuursverschil
len en regenwater blootstaat, eindelijk
zacht wordt.
Ook ls het mogelijk, dat er volksstam
men geweest zijn, zoo primitief, dat zij
hun potten e.d. niet bakten, maar alleen
uit kiel of leem kneedden en in de zon
of bij het vuur lieten opdrogen.
De meening, dat men de waterproef
wel als een aanwijzing, doch niet als een
bewijs aanvaarden kan, wordt, naar De
Tel. meedeelt, door onderen gedeeld.
Naar dr. ir. W. A. J. Oosting, bodem
specialist van de landbouwhoogeschool
te Wageningen, verzekert, zijn er echter
andere wetenschappelijk methoden om
vervalschingen als deze aan het licht te
brengen. Er zijn laboratoria, die op het
gebied van leemen en baksels een spe
ciale routine bezitten, en uiteindelijk dan
ook wel de bewijzen van valschheid zul
len kunnen leveren.
Nu een civiel geding te wachten staat,
zal de rechtsgeldigheid van dit soort be
wijzen nog wel wat voeten ln de aarde
hebben.
LUCHTVAART.
Rusland bouwde een nieuw
vliegend hotel.
.Glazen salon voor 14 passagiers;
vier hutten in de vleugels.
Vleugelwijdte bedraagt 66 m«'ter.
Het nieuwe groote Russische vliégtuig
tie SSSR L. 760 is een vliegtuig van het
zelfde type als de Maxim Gorki, die inder
tijd in vlammen is opgegaan. De vleugcl-
wydte bedraagt 63 M., de hoogte ruim ze
ven M. Het vliegtuig weegt 31 ton en met
de volledige commercieele lading 45 ton. In
onderscheid met de Maxim Gorki, die voor
propagandadoeleinden gebouwd was, is aet
nieuwe vliegtuig voor passagiersvervoer
Het is een vliegend huis geworden, met
een groot aantal vertrekken. In den glazen
neus van het vliegtuig bevindt zich ecu
salon voor veertien personen. In het lan
dingsgestel bevinden zich nog twee groott
en één kleine salon, een buffet, garderobe
en toiletten.
In de vleugels zyn vier vierpersoonshut-
ten gebouwd. Dit zyn slaapplaatsen. De
hutten en salons zyn met geluiddempend
materiaal bekleed. Het vliegtuig kon 64
passagiers en 8 leden van de bemanning
meenemen. De bemanning bestaat uit twee
bestuurders, een navigator, twee mechani
cians, een ingenieur, een marconist en een
buffethouder.
Het vliegtuig wordt gedreven door zes,
speciaal voor dit vliegtuig gebouwde moto-
Goede manieren zijn dikwijls de af
schaduwing van deugden.
FEUILLETON.
Een roman uit Siberië,
door Fr. ENSKAT.
(Nadruk verboden).
32
Lansky beefde van opwinding. - Wel,
verdraaid...! Vertel toch op, man... vlug!
BUun-ijzer!
Wat Hoe heet dat
Bilun-ijzer!
IJzer? Loop naar.de maan! Wat moe
ten we met ijzer beginnen? Daar zit de
heele wereld vol mee. Heb dk daarom
mijn goeie geld ln deze onderneming ge
stopt... voor zulken rommel?
Een rommel, die millioenen waard
is!
Ben Je gek?!
Zoover lk weet, niet ik zei Je toch
al, dat we hier met een bijzondere soort
ijzer te doen hebben: met Bilun. Bilun-
ijzer is een metaal van groote waarde,
Iets geheel nieuws, dat tot dusver nog
onbekend was. De afzetmogelijkheden
zijn schier onbegrensd.
Lansky liet zijn ingehouden adem flui
tend ontglippen. Zijn gezicht klaarde op.
Zoo, zoo! Als dat waar is, Hal...
Het is waar! En opdat je daar reke
ning mee kunt houden: Bessin zelf gaf
mij opdracht Jou en de andere mannen
van een en ander op de hoogte te bren
gen.
Hal gaf nu een uitvoerige uiteenzet
ting van den stand van zaken. Hij ver
telde, hoe men het Bilun-ijzer dacht te
kunnen winnen en dat van Lansky en
zijn mannen werd verwacht, dat zij in
de ontginning een werkzaam aandeel
zouden nemen. En daarom, Lansky,
besloot hij op overredenden toon, zou lk
je dringend ln overweging willen geven
dat onverkwikkelijke plan te laten varen.
Ik kan je verzekeren, dat je er niets aan
te kort zult komen. Waarom zou je Je nu
nog met dergelijke duistere praktijken
inlaten? Bessin zal je ongetwijfeld een
behoorlijk aandeel in de winst garandee
ren, zoodat je ook zonder bedriegerijen
een behoorlijk kapitaal in de schoot zal
vallen.
Klets! Lansky liet opnieuw zijn
vuist met kracht op de tafel neerkomen,
i Je bent al te veel gevoelsmensch, Hal!
Rijk? Wat ls rijk? Hoeveel menschen
1 zullen er wel van dat buitenkansje moe-
I ten proflteeren?
I Het ls natuurlijk vanzelfsprekend,
dat ln de eerste plaats alle bewoners van
het dal hier een gelijk aandeel in de
winst krijgen. Daarna zullen stellig jij en
Je metgezellen aan de beurt komen.
Juist, ja. Zoo had ik mij dat ook al
voorgesteld! hoonde Lansky. Wij zullen
het vuile werk mogen opknappen en die
notabelen hier zullen ten koste van onze
botten de mlllionair spelen. Nee, waarde
heer, daar doe ik niet aan mee! Zoo gek
is Lansky niet. Dien tijd hebben we ge-
had! Ik zie niet ln, waar die rijkdom
dan voor mij vandaan zou moeten ko
men. Trouwens... nu het om dat Bilun-
ijzer gaat, wordt het er voor mij niet ge
makkelijker op. Al die technische dingen,
dat is niets voor mij. Nee, dk denk dat
zaakje heel anders aan te pakken heel
anders! j
Maar man, gebruik toch eens een
oogenbllk je verstand! Bij deze enorme
ertsvoorraden kunnen we Immers alle
maal schatrijk worden allemaal!
Ach wat! Weet jij veel, wat iè onder
rijkdom versta! Nee, broeder! Ik zal de
zaak nog eens ernstig overwegen, natuur- I
lijk. En voorloopig zal lk afwachten.
Maar dan"
Hal begon zich op te winden. Lansky's
woorden deden zijn laatste hoop de on- j
waardige rol, welke hij vervulde van zich
af te kunnen schudden, ln rook vervlie
gen. Het bloed steeg hem naar het hoofd.
Zooals Je wilt, Lansky. Maar lk
waarschuw Je ln alle ernst: ga niet te
ver! Het zou kunnen zijn, dat lk er op
een goeien dag toch genoeg van krijg!
Maar op denzelfden dreigenden toon
antwoordde Lapsky: Je zult wel wijzer
zijn, mijn Jongen, als Je leven Je lief ls!
Hal stond met een ruk op en liep zwij
gend naar de deur. Toen hij den knop
reeds in zijn hand had, riep Lansky heih
nog na:
En om eventueel misverstand te
voorkomen, Lörne, wil lk Je nu vast zeg
gen, dat jouw aandeel in de winst mij
toekomt!
XX.
De oude Besaln had met zijn vrienden
gesproken. Zijn mededeelingen waren als
een bom Ingeslagen en hadden een ge
weldige opwinding te weeg gebracht.
Vooral de jongeren verheugden zich
feeds in het vooruitzicht weldra mede-
eigenaars van een zeer winstgevende on
derneming te zullen zijn. Geleidelijk ech
ter keerde de kalmte terug.
Michel Bessin, Hal en Alexl hadden
zich lntusschen ijverig met den practi-
schen kant van de zaak bezig gehouden.
Er werden plannen gemaakt om onmid
dellijk daarna weer te worden verwor
pen. Meeningen werden uitgewisseld en
ontwerpen bestudeerd. Men zocht naar
een geschikte plaats aan den oever van
de Irbytsch voor den bouw van een
stampwerk en deze werd tenslotte gevon
den op een klein uur rijden van Bessin's
Hal Lörne had het meest te doen Zoo
ver dat met het vrij primitieve materiaal,
waarover men beschikte, mogelijk was,
vervaardigde hij de noodige schetsen en
teekeningen. Het lag in de bedoeling het
smalle pad, dat van den Bilun-ketel naar
het dal liep, van een soort glijbaan uit
boomstammen te voorzien, waarlangs
men dan het gesteente omlaag zou kun
nen laten rollen. Vandaar zou het met
wagens verder naar het stampwerk kun
nen worden vervoerd. Zoo had men ten
slotte ln ruwe trekken een volledig plan.
Bij alle besprekingen werd ook Lans
ky's advies gevraagd. Hij gedroeg zich
daarbij zoo correct en toonde zooveel
belangstelling, dat Hal begon te geloo-
ven, dat hij zich bedacht had. En daar
Lansky menlgen nuttigen wenk gaf,
voelde ook de oude Bessin zich langza
merhand wat meer tot hem aangetrok
ken.
De plannen waren thans volledig uit
gewerkt en alles was geregeld. De prac-
tische werkzaamheden konden beginnen.
Het kwam er nu maar op aan van het
begin af flink aan te pakken, want men
had slechts de weinige zomermaanden
tot zijn beschikking. De winter, die hier
ln het Noorden van Siberië vroegtijdig
placht in te zetten, zou de ontginning
weldra onmogelijk maken, al had Lörne
dan de hoop nog niet opgegeven later
nog wel een middel te zullen vinden om
ook ln het koude jaargetijde het werk
voort te zetten.
Allereerst moest het stampwerk wor
den opgebouwd en daarna wilde men de
lange glijbaan trachten aan te leggen.
Dit alles moest gereed zijn alvorens aan
de eigenlijke ontginning van den Bllun-
ketel kon worden gedacht.
Wederom weergalmde in het Gordel
woud de forsche slag der bijlen. De za
gen knarsten. Hooge woudreuzen tuimel
den krakend omver. Menschen schreeuw
den. Paarden snoven en hinnikten. De
grove houten wielen der wagens kraak
ten onder het gewicht der zware lasten.
Lansky's metgezellen toonden zich
Ijveriger en gewilliger dan ooit. Zij waan
den zich reeds rijk, want Michel Bessin
had eiken man in het Proeskardal, tot
Nanglu toe, een behoorlijk aandeel ln de
exploltatlewlnst toegezegd.
(Wordt vervolgd).
Neen,
ens een
jfflr au'o naar
fttr inla ui'wijk'om
F* n anderen wogen
voorbij ie komen, dan
sdige rechten op
n der prijzen wow-
rze met vermejdmg
chryver door
geoorloofde wijze
En is soms het lichaam
Vermoeid in elk lid,
Je neemt maar een KING,
en dra ben je fit!
ZATERDAGAVOND 26 AUGUSTUS kunt U weer GENIETEN van
KOSTELIJKE MUZIEK in de SCHITTEREND VERLICHTE TUIN.
Optreden van
onder leiding van LEO F. HOOGHUIS,
voorheen opgetreden in Pschor te Rotterdam.
Aanbevelend,''
g:if Hij ongunstig weer binnen in het Theehuis. '-lI
«elke ln Je vleugels zijn geplaatst en
f k 8000 P.K. ontwikkelen. Het kan ztin
vlucht vervolgen, ook Indien twee motoren
Xgéheele vrije ruimte, in de vleugels is I
„oor benzine-reeervoire ingenomen. De ge
ne voorraad is voldoende voor een toch
W°"der tusschenlanding met een afstand
2 1W0 K.M., het vlie«tulK Jan *e'
benzine meenemen om zonder tun.
Sending 3000 K.M. af te leggen. Bh
f TZvluchten heeft het vliegtuig een
2 von 6000 M. bereikt. Na beëindiging
rille proeven wordt het op een ven de
groote luchtlijnen ln dienst gehteld.
Het gaat goed in de West. I
Verhoogde frequentie stimuleert pas I
gagiersvenroer per K.L.M.
West-Indië wordt door het vliegtuig en
Jan in het bijzonder door de K.I,.M.-vtieg-
tuigen ,meer en meer ontsloten. Het ls ver
neukend, dat in de afgeloopen maanden eer
«tra-stijging in het aantal vervoerde pas-
.agiers kon worden waargenomen. Onge
twijfelt! is dit in de eerste plaats toe t.
schrijven aan de hoogere frequentie van de
diensten, welke tusschen de eilanden, Ve
nezuela en Columbia worden onderhouden.
een bestaan vnn vier en een half jan
kan deze overzeesche afdeeling van de K.
M tevreden zyn over het reedB bereikt:
resultaat. En nog Bteeds is er een gestadi
ge vooruitgang waar te nemen, hetgeen wc,
ut heste geïllustreerd wordt door het op
voeren van de frequentie der diensten. Zoo
-let de nieuwe, tijdelijke dienstregeling van
de West er ongeveer els volgt uit;
In de eerste plaats is er een dubbeldaug-
sche locale dienst Curasao—Aruba, waar
naast op alle werkdagen een dienst Cura-
Sao—Aruba—Maracaibo onderhouden wordt.
Deze laatste wordt eenmaal per week door
getrokken naar Barranuilla.
Voorts is de frequentie tusschen Cura
sao en La Guaira opgevoerd, met dien ver
stande, dat er van Maandag tot en mcf
Vrijdag een dagelyksch verkeer in beidn
richtingen tot stand is gekomen, terwijl op
Zaterdag de dienst Trinidad—Curasao een
tusschenlanding te La Guaira uitvoert. De
grootere frequentie op de lijn naar La i
Guaira bevordert in niet geringe mate het
verkeer met de beide oliecentra in Oost-
Venezuela, n.l. van Guanta en Caripito.
Het aantal diensten tusschen Trinidad en
Barbados werd van drie tot vier verhoogd,
waardoor betere aansluiting wordt verkre- i
gen op de binnenloopende schepen.
De eenmaal wekelyksche diensten op
Coro en Bonaire worden ook in dit schema
gehandhaafd.
De stijging in het passagiersverkeer op
liet West-Indische luchtnet spreekt wel dui
delijk uit het feit, dat in de eerste helft v«n
dr maand Juli 490 passagiers vervoerd wer
den, tegenover 660 passagiers in de eerste
helft van Augustus, een stijging dus van
ongeveer 30 pCt.
KERKNIEUWS.
Generaal Leger des Heil. verkozen..
Commissioner George Carpenter.
Naar Reuter uit Londen meldt heeft de
Hooge Raad van het Leger des Heiig com
missioner George Carpenter nis opvolger
van Evangeline Booth tot generaal gekozen.
By de eindstemming kreeg Carpenter 35,
Catherine Bramwell Booth acht en Albert
Orsbron zes stemmen.
De heer George Carpenter is in Austra-
he geboren op negentienjarige leeftSd sloot
V hy zich by het Leger des Heile aan, en nu
Neven en veertig jaar geleden is hy te Ray- I
rniqid Terrace (in Nieuw Zuid-Wales) offi-
cier>jreworden, zoodat zyn leeftijd niet ver
van de^zeventig jaar kan zyn. In het begin
heeft Ktf* hy de afdeelingen voor maat
schappelijk werk en de publiciteitsafdelin
gen van het Leger gewerkt; gedurende zes
ben jaren is hy aan de redactiebureaux van
het Internationale Hoofdkwartier werkzaam
geweest, waarvan twaalf jaren als gene
raal Booth's secretaris voor de publicaties
Liter is hy redacteur en eerste secretaris
voor Oost-Australië geweest. In 1933 is hy
als territoriale commandant naar het Oos-
teiyk dee! van Zuid-Amerika vertrokken en
sinds twee jaren vervult hij de functie van
territoriaal commandant van Canada.
In 1899 is generaal Carpentier met mej.
Minnie Rowell, vaandrig van het Leger, ge
huwd. Tezamen met zijn echtgenoote heeft
hy vele werken geschreven.
W« hebben nog vrij een
aan de Burgvlietkade, voorzien van gas- en scherfvrije kelder.
Te bevragen T. DE BRUYN, Burgvlietkade 78, Telef. 2632.
CRABETH8TRAAT 54 (bij het Station) GOUDA
DAG"EN avondlessen
ONDERWIJS in het knippen en vervaardigen van
eigen kleeding.
Desgewenscht APARTE KNIPCURSUSSEN EN PRIVAATLESSEN.
OPLEIDING VOOR DE EXAMENS:
Lingerie, Costumière, Coupeuse en Leerares.
PATRONEN NAAR MAAT VERKRIJGBAAR.
Prospectus en volledige inlichtingen worden op aanvrage gaarne verstrekt.
W. METTAU, Letrarea
BLAUWE DRUIVEN SINAASAPPELEN
PERZIKEN CITROENEN
MELOENEN BANANEN
PRUIMEN TOMATEN
AALBESSEN VRUCHTEN CONSERVEN
TAFELPEREN DIVERSE SOORTEN NOTEN
TAFELAPPELEN
OUDSTE ADRES voor OPGEMAAKTE FRUITMANDEN.
Firma Wed. A. RIETVELD,
'.ANGE TIENDEWEG 27 TELEFOON 3316.
Laat het in Uw huis niet zwerven
GELD, voor tegenspoed vergaard.
Zóó bedreigt het Uw gemoedsrust,
En ontneemt het U den slaap.
Brengt het naar „DE SPAARBANK" henen;
Daar toch wordt het goed bewaard
moogi u dat voerluigen-
lai nie' inhaler.'
De „Vereeniging voor Volkenbond en
Vrede" is in staat gesteld een drietal pry-
zen uit te loven voor de beste ontwerpen
van een Grondwet voor een Statenorgani-
satie, waaraan alle bestaande Staten zou
den kunnen deelnemen en waarin hun onder
linge verhoudingen op zoodanige wyze zyn
geregeld, dat militair geweld tusschen hen
onderling is uitgeschakeld; dat vry verkeer
en vrye handel over geheel de wereld zyn
gewaarborgd, en dat elk volk en elke per
soon op voet van gelykheid toegang heeft
tot de aardrykdommen, opdat deze aan de
geheele menschheid ten goede komen,
j Deze Grondwet dient onder meer te be-
vatten bepalingen, waarin worden vastge
steld:
de grens tusschen taak en bevoegdheden
van de afzonderlyke Staten eenerzyds en de
Statenorganisatie anderzyds;
de wyze van samenstelling van de orga
nen van de Statenorganisatie;
de financiën van de Statenorganisatie;
de regeling van het muntwezen en van
het internationale handels- en betalings-
I verkeer;
de oplossing \an de vraagstukken, die
I samenhangen met het verschil in taal tus-
I schen de volken;
I de waarborgen voor de eerbiediging in
I volken, volksgroepen, rassen en individuen,
I van godsdienst, taal, cultuur en levensge-
I woonten;
I de vreedzame regeling van geschillen
tusschen Staten, volken en volksgroepen;
I de wyze, waarop Staten en individuen in
I hun onderhoud kunnen voorzien.
By de beantwoording behoeft geen reke-
I ning te worden gehouden met de vraag, of
I er in de gegeven politieke omstandigheden
I kans bestaat, dat de voorgestelde organi-
I satie reeds thans zou kunnen worden ver-
wezenlykt. De bedoeling is alleen een
I Grondwet te ontwerpen, die, indien zy al-
I gemeen zou worden aanvaard, uitvoerbaar
I zou zyn en een rechtvaardige en vreedzame
I internationale samenleving zou waarbor
gen.
Het ontwerp zal dienen te bestaan uit ten
hoogste 36 artikelen, tezamen bevattende
omtrent 12.000 woorden.
Inzendingen worden uiterlyk 1 Maart
1940 ingewacht aan het Secretariaat der
Vereeniging, Laan van Meerdervoort 49 te
's-Gravenhage. Zy moeten in drievoud zyn
getikt en als opschrift een spreuk dragen,
die herhaald is op een byliggend gesloten
couvert, waarin zich een kaart met den
naam en het adres van den inzender moet
bevinden.
De „Vereeniging voor Volkenbond en
Vrede" verkrygt de volledige
antwoorden, die met een dei
den bekroond en kan deze
van den naam van den
haar meest geschikt
openbaar maken.
Drie pry zen zyn beschikbaar van resp.
500.—, 250.— en 100.—. De beoordee
ling der ingekomen antwoorden geschiedt
door een jury, te benoemen door het Dage
lyksch Bestuur van de Vereeniging voor
Volkenbond en Vrede.
De Vereeniging behoudt zich het recht
voor, op voorstel van de jury, pryzen niet
I toe te kennen of te splitsen.
I RADIO-PROGRAMMA'S.
Zondag 27 Augustus.
I Hilversum I, 1875 en414.4 M- 8.55 VA
I RA, 10.— VPRO, 12.— AVRO, 5.— VARA,
I 8—12 AVRO.
8.55 Gramofoon; 9.— Berichten; 9.05
I Tuinbouwhalfuur; 9.30 Gramofoon; 9.40
I Causerie „Van Staat en Maatschappy"; 9.59
I Berichten; 10.- Toespraak „In de vreugde
I dezer dagen"; 10J30 Ned. Herv. Kerkdienst;
I 11.60 Toespraak „Beekbergen begint weer
I 12.— Filmrubriek; 12.25 Berichten. Hierna:
I Omroeporkest; 1.— Gramofoon met toe-
I lichting; 1.30 Causerie „Huizenbouw in In-
I dië"- 1.50 Gramofoon; 2.Boekbespreking;
I 2.30Omroeporkest en soliste; 3.15 Orgel-
I snel; 3.30 De Vagebonden en soliste; 4.15
I Ensemble Iliescu; 4.35 Uit Milaan: Repor-
I tage; 5.— Arbeiders Muziekvereniging
I Kunst aan 't Volk en gramofoon; 530 Es-
I meralda; 6J15 John de Mol's Swing Spe-
I cials; 6.30 Sportpraatje; 6.45--6 55 SP°rt"
I nieuws ANP en gramofoon; 7.- VARA-
I kalender; 7.05 Debat „...en toch ben ik van
I meening, dat 7.30 Sylvia en solist; 8.-
I Berichten ANP, radiojournaal, mededeelin
gen; 8.20 Residentie-orkest en solist; 9.15
Declamatie; 10.— Omroeporkest; 10.30 Gra
mofoon; 10.40 Uit Milaan: Reportage; 11.-
Berichten ANIP. Hierna tot 12.— ,.De Twi
light Serenaders (opn.).
Hilversum II, 301.5 M. 8.30 KRO, 9.30
NCRV, 12.15 KRO, 5.— NCRV, 7.45—11.30
^3!) Morgenwyding; 930 Gewyde mu-
2iek (Kr.pl.); 9J50 Ned. Herv. Kerkdienst,
mem. Gewijde musiek (gr.pl.)i 12-15 Be
richten hierna: Hadiotooneel t. g. v. het
Katholiek Middenstandscongres; 12.85 Gra
mofoon; 1.— Boekbespreking; 1.20 KRG-
orkest; 2.— Gramofoon; 2.30 KRO-Melodis-
ten en solist; 3.16 Gramofoon; 4.30 Causerie
„Alle zielen naarst licht omhoog te dra
gen door los te binden, wat hen met het
lage vereent: Dat is de nieuwe levensUj-
ding"; 4.55—5.00 Gramofoon; 6.05 GmeL
Kerkdienst. Hierna: Christ. Gem. Aangv
eeniglng „Looft den Heer" en gramofoon;
7.45 Gramofoon; 8.— Berichten ANP, me
dedeelingen; 8.15 Gramofoon; 835 KRO-
Melodlsten en solist; 9J15 KiRO-orkest en
gramofoon; 10.30 Berichten ANP; 10.40
Epiloog; 11—41.30 Esperanto-lezing.
Maandag 28 Augustus.
Hilversum I, 1875 en 414.4 M. Algemeen
programma, verzorgd door de VARA; 10
10.20 JVPRO.
8.— Gramofoon (om 8.16 Berichten); 10.-
Morgenwyding; 10.20 Orgelspel; 10.B0 De
clamatie ;11.10 Gramofoon; 11.30 Piano
voordracht; 12.— GramVoon; 12.16 Berich
ten; 12.17—1.45 VAlRAsOrkest (1—1.16
Gramofoon); 2.— Gramofoon; 8.— Decla
matie; 3.30 Zang en orgel; 4.— Gramofoon;
4.30 Voor de kinderen; 5.— Esmeralda en
Gramofoon; 6.— Orgelspel; 6.28 Berichten;
6.30—7 Muzikale causerie (met gr.pl.); 7.05
VlAIRA-kalender; 7.10 Causerie voor scha
kers; 7.30 Pianovoordracht; 8.— Herhaling
SOS-berichten; 8.03 Berichten AiNP; 3.15
VAIEA-Orkest; 9.— Esmeralda en solist;
9110 VARA-OrkestrlO.Berichten ANP;
10.10 Esmeralda; 1030 VARA-Orkest; 11—
12 Dansmuziek (gr.pl.).
Hilversum II, 301.5 M. NCRV.-uitzen-
ding.
8.— Schriftlezing, meditatie; 8.15 Berich
ten, gramofoon (9.309.45 Gelukwen-
schen); 10.30 Morgendienst; 14.— Christe
lijke lectuur; 11.30 Gramofoon; 12.— Be
richten; 12.16 Zang met pianobegeleiding
en gramofoon; 1.— Grantofoon; 1.30 Am
sterdams Kamermuziekkwartet en gramo
foon; 3— Causerie „Hoe maak ik een aar
dig rotstuintje?" 3.40 Gramofoon; 3.45 Bij
bellezing; 4.45 Gramofoon; 6.15 Voor de
kinderen; 6.15 Gramofoon; c.a. 6J30 Berich
ten, vragenuur (7—7.15 Berichten); 7.45—
7.66 Gramofoon: 8.— Berichten ANP, her
haling SOS-berichten; 8.16 De Postillons;;
9.— Causerie „Amalia van Solms"; 9.30
Vervolg concert; 10— Berichten ANP, ac
tueel halfuur; 10.30 Apollo-ensemble; 11.25
Gramofoon; 11.50-112 Schriftlezing.
ADVERTENTIEN.
te GOUDA,
zal op VRIJDAG 8 SEPTEMBER
1939 en zoo noodig den volgenden
dag, telkens v.m, 10 uur, in de Socië
teit „Ons Genoegen" aan de Boele
kade aldaar,
PUBLIEK en a CONTANT
VERKOOPEN
Den geheelen voorraad prima
behoorende tot de nalatenschap van
den heer C. van Eyk.
Daags te voren in diverse koopen
genummerd te bezichtigen.
op 31 AUGUSTUS a.s. n.m. 7 UUR in de
GROOTE of ST. JANSKERK
door den Heer HENRI C. J. DE MAN
met solistische medewerking van
HENRIETTE SA1.A. Sopraan, den Haag,
en CH. VAN ISTERDAEL, Cello, Jen Haag.
Programma tevens bewys van toegang
ad 25 cent verkrygbaar by Boekh. J. de
Ven, Wydstraat 4 en F. Bylsma, Boekh.,
L. Tiendeweg.
als afbeelding.,
inhoud
Geïll. Prijscourant
gratis op aanvrage
PLEIN 3 DEN HAAG
Verzending naar Indlë
onder garantie.
BROS ALS BESCHUIT
Met KING in de auto,
Op 't meer, in de trein,
Met KING op de tandem
Of fiets dat is fijn!
Op al onze tochten
Naar hei bos of zee,
Gaat als verkwikking
Steeds KING met ons mee!
KING is hygieniëch -
En zuivert de mond,
En daarbij,"als hoofdzaak,
Voor ieder gezond.' V
De natuur in met de
KING
natuurzuivere
MRMA TONUEMA 1 CIS. FABRIKANTEN VAN KING PEPERMUNT SNEEK