niew
No. 20121
Del
Sr Gods - Koningin der Poolsche kroon.
RUSSISCH!
Sovjet-regeei
Indi
I.
‘5
'Luchtbescherming.
Wat iedereen weten moet
Het kleine stekje dat geduld heet
Dit blad vers
abonnements
bewrstas P« loop'
Onz& bureaux zijn
tnterc 37«. Portrri
Abonnementen w<
bij onze agenten en
BERGAMB^
NIEUWERK
Chrysantemumplagen.
k
9
2,
3.
i.
nu
WETENSCHAPPELIJK NIEUWS.
.en wie
nauwsluitende kleeren opengemaakt,
moes vreten. Dit insect komt o.a. ook
vriendelijke gezichten zien en op’pret- van kunstmatige ademhaling, welke
middels geroepen arts aanwezig is.
waardoor wjj veel onheil zullen kun-
^henk om
5 te ne-
verloor
tige wijze bediend worden.
Geduld te oefenen moet ons een
nen voorkomen. Laten we ^daarom
trachten het kleine stekje, dat geduld
te drinken.
Wonden moeten niet door leeken
verbonden noch uitgewasschen wor
den met water. Zyn zij sterk veront
reinigd, dan houde men de wond on
der sterk stroomend water van Üe
waterleiding. Kleine wondjes kan men
met zuivere alcohol of met waterstof
behandelen, (Joch steeds is de grootst
mogelijke zindelijkheid geboden om
infectie te voorkomen.
er uit moeten zien.
j voortgezet moet worden, totdat de in-
mvuuiu uc vvxvuuu luvtv yuo vcu - 11UUUV13 £vx vvpvu «x vo uuunvuig XU,
tweede gewoonte zyn geworden, Men geeft tevens enkele slokken melk
--1 1...^ f j -„i
Weest dawrom paraat en treft Uwe
voorbereidingen!
Bij de zelfbescherming is voorbe-
Hoe zolders, vlieringen en bovenverdiepingen
wij deren;
kleine voorwerpen in kisten-eA
koffers opbergen;
kisten en koffers, een -eind van v w
den muur, midden in het vertrek 1 reiding meer dan het halve werk!
op .Cineraria’s voor en heeft menige
cultuur dezer voorjaarsplantenver
nield. Men kan deze beschadiging gc-
makkelijk waarnemen,5 wanneer men
een blad tegen het licht houdt.
Behalve de bovengenoemde voor
behoedmiddelen, kan als bestrijdings
middel by het waarnemen der ziekten
•en beschadigingen eon bespuiting met
een 3 Parcal-opJossing worden
aanbevolen. Parcai -lost gemakkelijk
in water op, doch bevat voldoende
uitvtüeier om zich op de plantendee-
len vast te hechten. Dit middel is juist
zoo practisch, omdat het gemakkeltyk
kan worden toegepast, geen bijzon
dere voorzorgen tegen mensch en
huisdieren vraagt en in ééén en de
zelfde bespuiting tegelijk plantaar
dige en dierlijke vijanden vernietigt.
Om de bestrijding zoo goed mogelijk
tot haar recht te doen .komen, ver
dient het aanbeveling de bespuiting
bij tusschenpoozen van anderhalve
week een paar malen te herhalen.
he'ei, uit te doen groeien tot ’n krach
tige plant, slechts dan kunnen we een
zegen zijn voor onzé omgeving. Me
nig hard woord, dat verwijdering
zou kunnen brengen, wordt niét uit
gestoken, indien we slechts geduld
tegenover anderen aan den dag leg-
gen.
is, gesponnen werd.
Een vroome legende.
Het beeld moet, zoo vertelt de le
gende, door den, apostel Lucas op een
door Jezus van Nazareth eigenhan
dig vervaardigde tafel geschilderd
zijn. In ieder geval is de legende oud.
Historisch vast te staan schijnt, dal
de moeder van Constantijn den Groo-
te het beeld van Jeruzalem naar Con-
stantinopel gebracht heeft, waar de
eerste geloovige Christenen van deze
stad reeds aan zijn wonderdoende
krachten geloofden. Van Constanti-
nopel kwam het beeld in de veertiende
-----
dat zij zich alleen en verlaten gaan
Lvoelen en misschien te laat berouw
If toonen, dat zij zich niet dóór geduld
lieten-lijden.
Geduld ié onder alle omstandig
heden gewenscht in den omgang met
menschen en ook bij de uitvoering
van ons werk. Er zijn begaafde vrou
wen, die wellicht iets zouden kunnen
beteekenen in het leven of in haar be-
roe*p, doch geduld en volharding ont
breken haar en zij blijven levenslang
ondergeschikt en moeten zich met
een karig loon tevreden stellen. Niet
weinig geduld wordt verlangd van do
vrouw als huisvrouw en moeder. Een
jonge «vrouw, die alles Vlug wil doen,
zal lang flret zoo goed slagefa met
alles ,als een, die door ervaring ge
rijpt is en weet, dat zij slechts door
geduld aan den dag te leggen iets kan
bereiken.
Geduld en nog eens geduld is noo-
lig om te slagen in het leven zoowel
bij de opvoeding van kinderen als bij
het kweeken van planten als in hét
maatschappelijk leven^ Een verkoon-
ster, die zich ongeduldig toont, ipdien
een klant haar veel langer dan noódig
is ophoudt en telkens weer iets
anders wenscht te zien, is in een zaak
niet te gebruiken. De klanten willen
zich, schijnbaar
het médë naj
Op den
De V. P.-corr. aan hét Duitsch-
Poojsche front werd dezer dagen door
de Duitsche bezettings-aatoriteiten in
de gelegenheid gesteld een bezoek aan
Tsjenchotau te brengen. De haaffl, van
deze stad was- dezer
lippen wegens het achteraf öhjujsT
gebleken bericht, dat de Duitsche
luchtmacht het alom beroemde Moe
der Godsbeeld zou hebben vernielii.
Inderdaad heeft deze correspondent
kunnen Vaststellen, dat in de nabij
heid van het beeld niet eens een bom
ingeslagen is.
Tsjenchotau, een stad met 120.000
inwoners, heeft inderdaad van den
opmarsch der Duitschers slechts wei
nig te lijden gehad. In haar han
den lag tot voor kort het grootste
deel van den in Polen zeer lucratie-
ven handel ioxjieiligenbeelden en an
dere kerkelijke voorwerpen, die men
in de beroemde kathedraal liet wijden
om ze ter bescherming tegen alle mo
gelijke gevaren van het leven mede
naar huis te nemen af aan verwanten,
met wie men het goed meent, te zen
den.
Slechts de hoofdstraat, die de spil
van de stad vormt en haar den „Lich
tenden Berg”, den „Jasna» Gora”
leidt, is vrij comfortabel en ook
in de uren na zonsondergang voor een
deel verlicht. Want ten slotte moes
ten de vele honderden en duizenden I
pelgrims in de donkere winterdagen
ook laat in den namiddag nog de weg
vinden naar kathedraal, waarvoor
zij naar Tsjenchotau gekomen waren
en het geld in de stad brachten waar
van een groot deel d§r bevolking leef
de.
Ieder jaar komen namelijk onge
veer 500.000 Poolsche katholieken
naar de „Koningin van de Kroon van
Polen”, naar de Zwarte Moed°’-
op den Lichtenden Berg in Tsjencho
tau .De kracht van deze magneet is
dg legende, die om het beeld van de
Zwarte Moeder Gods, waarvan men
geenszins kan beyeren, dat het mooi
jjET Duitsche I
In den nacht
gchen ambassade
overhandigd, wa
gedwongen «iet,
scherming der V
naïtf troepen hel
tijd (4.20 Amste
De opmarsch
m het Noorden t
De opmarsch a
ledige’ handhavii
meeldauw op hun planten, welke niet hetgeen ieder in eigen huis behoort
vragen voor zolders, vlieringen en
bovenverdiepingen^j^gom moeten
^"Vdeze worden ontruimd' 'of althans
grondig worden opgeruimd? Voor
eerst omdat brandbommen omlaag
worden geworpen j en het bovenste
gedeelte van het huis dus het eerst
getroffen zal worden.
(#ovendien letfrt de ervaring van el-
hèn dag dat brand op zolder het ge-,
vaarlykst is. Indien de bom door het
dak heen slaat, is het waarschijnlijk
dat deze op den zolder of de boven
verdieping terecht komt en daar blijft
liggen.
Geduld is een teer'pi
het in kjem aatiwezig I
harte en het met voofZjcL-^-^.
op te kweeken, die zaj iri vele gevallen
veeF’op zbn n»edemeiischen^voor heb
ben.
Hoevelen van ons vrouwek
beschikken pver een groote mate van
geduld? Wanneer de man in het hu
welijk niet steeds is, zooals de jonge
vrouw hem zich vóórdien gedroomd
heeft, dan wordt zij vaak ongeduldig,
windt zich op en spreekt harde woor
den. Zoo heel waak vergeten' wij eeh-
ter, dat ook wij., zoovele karafier-
eigenschappen bezitten, die de man
later eerst leert .kennej^jjje hij niet
Aanwezig achtte en t- die, hem mis-
hagen.
De vrouw, die over een grootere
mate van geduld beschikt, zal steeds
zooveel mogelijk toegeven. Zij weet
opkomende stormen in haar binnenste
te beheewhen. en weeL datde pti i
zeven maal zeventig mah'ïrVergwit. I' bi
Liefde en geduld bereiken veel meer
dan ongeduld eii het steeds alles be
ter willen en weten.
Vrouwen, die den „pantoffel weten
te hanteeren”, zullen niet immei i
vreugde beleven van haar heersch-
zucht, doch eenmaal zal de tijd komen
EERSTE hulp bij ongevallen
IN, HUIS.
Kleine ongevallen in de huishou
ding zijn menigmaal niet te vermij
den. De meest voorkomende zijn ze
ker wel brandplekken en daarom zul
len eventueele hulpmiddelen in de
huisapotheek aanwezig moeten zijn.
Een brandbinde, die iedere apotheker
verkoopt bewijst goede diensten even
als een fleschje met lijnolie en kalk-
water. Heeft men zich gebrand, zoo-
dat de opperhuid slechts aangedaan
is, dan wrijft men onmiddellijk vase-
line op de pijnlijke plek of penseelt
standig doet erg aangetaste planten- er zuivere alcohol of olijfolie over,
deelen af te snijden en te verbranden. dan Voorkomt men het vormen van
Behalve door groene en zwarte luis
wordt de chrysant ook nog aangetast
eeuw in de Oeknaine op het slot van
een magnaat. De hertog van Oppeln,
die het daar zag, raakte er zeer van
onder den indruk. Hij nam het tot
>aar
men. Op den weg daaméén v
hij het en wel juist daar, waar op hel
oogenblik Tsjenchotau ligt.
De vroome Ipgende vertelt, dat hij
op den Lichtenden Berg bij Tsjencho
tau in een droom de aanwijzing kreeg
het beeld op deze plaats te laten. In
1430 trachtten Hussieten het beeld te
ontvoeren. Met twee sabelhouwen
poogden zij het beeld te vernielen,
toen hun dat mislukte. De sneden die
over he't gelaat van de Madonna loo-
pen, zijn op het oogenblik nog zicht-
baar.
Het beeld overwinnaar in een
veldslag.
Maar zijn grootste bekendheid en
zijn waarde voor het Poolsche natio
nalisme kreeg het beeld eerst twee
eeuwen later. Iq^ dien tijd was de
Lichtende Berg met de kathedraal
nog door geweldige muren pmgêven.
Toen,de Lichtende Berg in den loop»
van hun triomtocht door de Zweden
bereikt werd, bood zijn bezetting te
genstand. Klaarblijkelijk waren de
Poolsche krijgslieden, die zich m de
vesting bevonden, dappere soldaten.
Want den Zweedschen generaal Mil
ler- gelukte het niet, ondanks een be
legering van vier weken, de stad in
zijn macht te krijgen. De"Polen zijn
er nu van overtuigd, dat deze eerste,
nederlaag, die de Zweden Vp Pool-
schen bodem leden, - uitsluitend h.et
werk is»van de Zwarte Moeder Gods.
Vele Poolsche boeren gelooven de le
gende, dat de kogels, die generaal Mil
ler door zijn negentien kanonnen op
d^ stad liet afvuren, van de muren
afsprongen en dood en verderf in de
rijen der Zweden zelf zaaiden.
Sindsdien is de Zwarte Moeder
Gods door de Poolsche natie plechtig
tot de Koningin der Poolsche'Kroon
verheven en de Lichtende Berg tot
symbool der nationale weerstands
kracht. Dit geschiedde in het jaar
1655 en sindsdien bedacht elke Pool
sche koning de Zwarte Moeder Gods
met rijke gaven.
Wat het verlies van het beeld aan
de Duitschers voor de Polen zou be-
teekenen, blijkt misschien het best uit
het feit, dat de afbéelding van de
oZwtfrte 'Madonna zich op het vaandel
van alle Poolsche regimenten bevindt.
In den strijd worden deze vaandels
voor de troepen uitgedragen.
bladeren legt, waaruit maden te voor- i Bij gasvergiftiging wordende zie-
schijn komen die gangen in het blad- ken in de buitenlucht gebracht en alle
"13ZL Dit 22k nauwsluitende kleeren opengemaakt,
------ i' waarna men begint met het toepassen
Wat moet men dus doen!
Men moet’zorgen dat een brand die.
door welke oorzaken ook ontstaat, zoo
min mogelijk voedsel lean vinden.
Daarom
Zolders, vlieringen, bovenverdie
pingen zoo mogelijk geheel ont
ruimen. Indien dit ïïiet mogelijk
is, omdat men niet weet waar men
de daar bewaarde goederen zou
moeten laten ©f wel omdat op de
bovenverdieping woon- of slaap
vertrekken in gebruik zijn, gron
dig opruiming houden, d.w.z.
Stad, die ieder jaar 500.000 pelgrims binnen haar muren zag.
Wjj ontvingen den faatsten tijd uit
verschillende deelen des lands vragen
om inlichtingen betreffende ziekten
en beschadigingen bij chrysanten.
Sommige kweekers hebben last van jn de gerie pubiicaties betreffende
meeldauw op hun planten, welke niet hetgeen ieder in eigen huis behoort
alleen de.bladeren aantast, doch ook te doen, moeten wtf thans de aandacht
de bjoemkpoppen geheel overdekt,
zoodat van den bloei niet veel terecht,
zal komen. Andere, chrysantenkwee
kers hebben een poort roestziekte
vfaargenomen, terwtfl ook een enkele
maal gevraagd wenT wat
tegen groene en zwarte luis by chry
santen.
Daar de chrysant op een tijdstip
bloeit, wanneer de overige snijbloe
men grootendeels hebben afgedaan,
heeft de cultuur van deze dankbare en
mooie herfstbloemen nog al eenige
^beteekenis. Velen, die na de eerste
nachtvorsten hun chrysanten naar
een eenvoudig warenhuis kunnen
ov^rbrengen, hebben gelegenheid aan
deze^teelt nog iets extra’s te verdie
nen. Daarom is het wel vaft belang
de planten,zoo gezond mogelijk te
houden, zoodat veel én goed ontwik
kelde bloemen gesneden kunnen wor
den.
Wat de meeldauw betreft, deze
wordt veroorzaakt door een zwam,
Oidium chrysanthemi, welke na vei>
want is aan de rozenmeeldauw, be
kend als het wit. Sterk optreden de
zer zwam woidt veroorzaakt door
droogte en koude nachten, welke
‘tjuist in den herfst nog al voorkomen.
Doch ook vochtige en begoten lucht
en naar verhouding aware stikstofbe-
mesting werken het euvel in de hand.
Hieruit volgt, dat plotselinge sterke
afkoeling en overmatige luchtvochtig
heid zooveel" moge lijk vermeden moe
ten worden. Bij warenhuiscultuur
kan hiermede zeker rekening worden
gehouden. Verder zorge yien vooi
voldoende licht en veel frissche lucht,
terwijl vooral vpor bemesting met
kali (patenkali) en met fosforzuur
(slakkenmeel) moet worden bezorgd.
By de roestziekte vers'chynen eerst
op de onderzijde, later oók aan den
bovenkant en op de stengels, bruine,
soms gele of roode spórenhoopjes. Bij
chrysanten is het de roestzwam, Puc-
cinia chrysanthemi, welke verwant is
aan soortgelijke roestziekte bij anje
lieren, rozen, zonnebloemen, duizend-
schoonen, viooltjes enz. Vochtige
grond en aanhoudend nat weer be
gunstigen het optreden der ziekte.
Nog een andere zwam, Septoria
chrysantKemella, veroorzaakt ronde,
donkere vlekken langs den rand der
bladeren. Erg aangetaste bladeren
verschrompelen en vallen af, zoodat
van den bloei weinig terecht komt.
Denkelijk wordt deze zwam wel het
meest in andere chrysantencultures
aangetroffen. Vochtige besloten lucht
onvoldoende belichting, te dichte
stand, met als gevolg verzwakte plan
ten en te veel stikstof begunstigen de
ziekte. Voldoende licht en lucht, tijdig
afharden der planten, naar verhou
ding minder stikstof/doch meer kali
en fosfurzuur zyn goede voorbehoed
middelen, terwijl men tevens ver-
I blaren. Bij brandwonden van meer
ernstigen aard, die meerdere huid-
door een vliegachtig insect, welke lage aangedaan hebben is medische
haor eieren onder dé opperhuid der hulp gèwpnscht.
opstellen, zoodat men er om hwn
en overal goed by kan komen. Z
beteHker eD overzièhttilÜker, hoe
Zold^s, vikingen en bovenve,.
diepingen, zóóveel mogelyk brana'
Vrij maken: Latwerkschotten ver'
vangen door ijzergaas. Bedekken
tvan vloeren (juist in de verste
^moeken tegen de wanden) met een
gipslaag of met een meifgsel van
waterglas en kryt; asbestpapier
tusschen twee lagen linoleum-
platen van onbrandbaar mat^
riaalhoutdeëlen impregneeren
met geschikte brandwerende stof
fen.
Het bluschmateriaal voor de hand
gereed zetten om snel te kunnen
optreden en de brandhaarden in
de kiem te smoren.
Als een twyfelaor zou vragen of
dit alles wel effect heeft, kunnen wy
hem antwoorden dat elke brand in
het klein begint en als men er snel bij
is, met eenvoudige middelen te be-
stryden Js.
Bovendien kan men er niet op reke
nen dat de gemeentelijke brandweer
t het werk uit de hand zal nemen, dal
i jnen nyslf kün. en behoort te doen. By
I een massale aanval met brandbom-
alle oude rommel, licht brandbare men, wanneer vele branden tegelijk
Z°0Veel m°ge yk V€V’ i z*n ontstaaib de brandweer
eenmaal niet overal tegelijk zyn.
conflict.
Daar de Pools
schouwen is, ko
gesloten verdraf
De opmarsch
instemming van
V olgens ontvam
lotof Zondagiïlorg
Poolschen gezant
boden, en hem in
van den opmarsc
leger.
De gezant weig»
•van de nota die ii
overhandigd.
De nota van d
In den loop ve
heeft de bolsjewi
alle bij haar geac<
nota’s laten over
haar besluit kern
deze nota wordt
Poolschen staat a
beschouwt en da
Polen vervallenzij:
jewlstischc regeei
in het huidige coi
niet neutraal £ai
gebeurtenissen in
De Poolsch-Duits
de nota, de inwe
van den Poolsche:
den loop van de oj
dagen heeft Polen
den én cultureele
schau bestaat ni(
stad van Polen,
is uiteengevallen
ken van leven mi
de Poolsche staa
feite opgehouder
Daardoor hebben
schen de Sovjet-
den, hun geldlghi
Aan zichzelf
leiding gebleven,
een gemakkelijk
beurtenissfen en
bedreiging zoud
voor de Sovjet-U
de Sovjet-regeei
neutraal was, ni
houding tegenov
nemen.
De Sovjet-regei
verschllllg blijver
r.) haar bloedv
Wit-Russen, die c
wonen en uitgelee
keur van het nc
ming blijven.
Met het oog op
heeft de Sovjet-n
van het roode le
K om den troepen
grens te overschi
eigendom der be
lijke Oekraïne ei
Rusland onder h
men. Tegelljkertj
Hng voornemens
treffen om het
ongelukkigen oor:
As door zijn on'
'^voorschijn te leidi
m held te geven ei
hervatten.
Radic
In een radio-n
teravond voor aj!
gehouden, heeft 1
geven van den n
ontstaan is door
oer Duitsche troe
Van het ingetrec
Een geslaagde hartoperatie.
In het Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde
komt het verslag voor van een clinische les
van dr. I. Boerema, waarin deze Groning-
sche chirurg het volgende geval demon», I
streerde
Deze jongeman werd op 15-jarigen leef,
tijd in de cliniek gebracht, nadat een. I
vriendje hem juist tevoren bij ongeluk md
een lang 'en smal boekbindersmes in de
borst had gestoken. Patiënt zei gevoeld te
hebben, dat het mes afsluitte op een rib. De
jongen zag er gezond uit, had een rustigen, I
goed gevulden pols met een frequentie van
84 «lagen per minuut. Ter hoogt#? van de
6e rib bevond zich in de linker mammilla're
lyn een ongeveer 2 c.m. lange huidwond, in 1
de lengterichting van het lichaam loopend;
er sijpelde een weinig, bloed tfit de wond.
De harttonen w^ren luid; het ademgeruisch j
was normaalgeen dempingen waren in den j
thorax waar te nemen. Gezien de plaat»
va* de wond en het voorweyj, dat het let
sel toebracht, leek het niet onmogelijk, dal
we met een penetreerende .verwonding te
doen hadden, waarbij, misschien zelfs I t I
hart geraakt was. Aanknopingspunten
hadden wij voor dit laatste niet; dB wond
zat wel wat laag en bovendien had patiënt
geen enkel verschijnsel, dat op een dergelü-
ke ernstige verwonding wees. De Röntgcn-
photo toonde geen afwijkingen aan de
borstingewanden aan.
Men wachtte af onder nauwkeurige ob
servatie. Het cardinale puntjjgt echter
voor u hierin, dat men het nauwelijks bloe-
dende wondje niet sloot tnet een enkele 1
hechting of agrafe. Ongeveer een uur na
binnenkomst bleek de wond sterker te gaan
bloeden, zoodat besloten werd operatjei in
te «grijpen. Onder plaatselijke veraooving
werd de wond omsneden, waarna de snede
verlengd werd, evenwijdig aan het borst
been. De bloeding bleek niet uit de borst
spieren^* komen, doch men moest nog die
per gaan. Het wondkanaal volgende, kwam
men aan den beenigen borstwond. De oor
zaak van de bloeding bleek nog dieper te
liggen. Men verwijderde 61 c.m. uit e
4c en 5e rib. De daarna blootliggende ge-
deelten van de arteriae intercostales bleken
niet verwond te zijn; van nog dieper kwam
het bloed. Het hartzakje kwam vervolgens
bloot en op dat oogenblik was van bloe
ding weinig meer te bespeuren. Men voelde
het hart duideltfk kloppen en het maakte
.niet den indruk, dat het hartzakje bloéd
bevatte. Men stond op het punt de wond
Weer te sluiten, daar men in het met bloed
doordrenkte weefsel geen bloedend vat
vond, toen plotseling de operateur uit den
ondersten hoek van het pericard een weinig
bloed zag komen. Onmiddellük werd het
pericard ruim geopend; een groot coagulum
'werd er uit verwijderd. Met hart lag daarna
bloot en nu kwamen de oorzaak van
de bloeding en de ernst van de verwonding
aan den dag. Bjj iedere contractie werd een
èroote straal bloed uit eeï$opening in de
punt van het hart naar buiten geperst. Een
hartkamer was dus door het mes geopend.
De lengte van het gat bedroeg 11% c-m‘
Het gelukte den operateur de hartspier met
zijde te hechten en aldus de bloeding tot
staan te brengen.
Drie weken later verliet de patiënt Ze
nezen de cliniek. Ook het electrocardiogram
toonde geen bijzonderheden van het hai
aan.