Weest zuinig met uw
banden.
Brieven uit de Hofstad.
Schoten in Mandsjoerije.
Dwang tot inenting uit den booze.
Luchtbescherming.
De truffel een delicatesse dateerend uit oude tijden.
de afgeloopen week is uitvoerig en
met redenen omkleed een beroep gedaan -
in verschillende vormen zelfs om met het
thans wel zeer kostbare bezit aan benzine
met alleen niet roekeloos om te springen,
maar zelfs zoo zuinig als maar mogelijk 13
om te gaan. Die zelfde zuinigheid geldt,
aldus- schrijft ons de K.N.A.C., ook voor
olie, maar in niet mindere mate voor onze
banden. Wie zich de moeite getroost de ver
schillende overheidsmaatregelen, welke se
dert oe mobilisatie z(jn getroffen, naar hun
beteekenis en waarde te leeren begrijpen,
zal tot de conclusie zijn gekomen, dat een
distributie van banden een logisch gevolg
moet zijn van het feit, dat er dringende
noodzaak is voor de grootst mogelijke zui
nigheid. Dat beteekent dus ook voor den
automobilist, tiat hp tot dure plicht heeft
de banden van zijn auto met de uiterste
zorg te omringen en voor abnormale d.
w. z. onnoodige slijtage te behoeden.
Het is duidelijks dat niet zonder meel
kan worden vastgesteld, waar de onnoodige
slijtage begint, omdat er zeer vele factoren
zijn, welke daarop invloed uitoefenen, fac
toren ook welke de bestuurder zelf niet in
de hand heeft als temperatuur, soort en
toestand van het wegdek, aard van den weg
(b.v. bochtig), gesteldheid van het terrein,
(vlak of geaccidenteerd). Maar wel .kan
worden verklaard, dat er slijtagemogelijk-
heden zijn, waaraan de bestuurder terdege
en in zeer sterke mate zijn aandacht kan
schenken, omdat zij worden beheerscht door
de meerdere of mindere zorg waarmede ae
banden worden omringd. Dat wil zeggen,
dat de manier van rijden, en het opvolgen
van de door den fabrikant gegeven voor
schriften van zeer grooten invloed z(jn op
den, levensduur van den rubberband.
Groote snelheden zijn funest.
Het is een typisch verschijnsel dat de zur*
nigheid met benzine en die met de banden
hand aan hand gaan. Dat wil zeggen, dat
wat voor de benzine geldt, ook van toepas
sing is op de banden, n.l. dat snelheid het
verbruik (of slijtage) in de hand werkt, dat
sterk en plotseling remmen en snel uccele-
reeren ook voor de banden uiterst slecht is
en dus zooveel mogelijk moeten worden ver-
meden.
Wellicht vraagt men zich af wat snel
heid met greëtere slijtage heeft te maken.
Het antwoord-daarop luidt, dar de tenge
volge van de fcoote snelheden ontwikkelde
hooge temperaturen de slijtage bespoedi
gen, omdat rubber bjj groote warmte week
wordt en dus minder weerstand biedt. Die
hooge temperaturen ontstaan doordat loop-
vink en zijkanten bp het ronddraaien ver-
vormen en warmte ontwikkelen, welke doa^-
dat rubber een slechte geleider is, ook niet
of althans zeer moeilyk wordt afgevoerd.
Wie zich overigens de functie van den
autoband realiseert zal ongetwijfeld begrij
pen, dat de wrijving van het loopvlak met
het wegdek intensiever wordt naarmate de
snelheid grooter wordt. Deze beide factoren
d.w.z. de hoogere temperatuur en de ster
kere wrijving hebben een ongunstigen in
vloed op de slijtage. En om die redenen zal
men dus ook goed doen zyn snelheid te be
perken. Men slaat daarmede dus twee vlie
gen in één klap, de vermindering van het
benzineverbruik en een geringere banden-
slijtage.
Controleert de spanning van Uw
m De groote bandenfabrieken hebben uit en
/ter na den automobilist gewezen op de
groote noodzakelijkheid om de banden op
de door haar aangegeven spanning te be
rijden en op geregelde tijden na te gaan,
dat die spanning niet is verminderd. Over
het algemeen mag worden aangënomen, dat
de meeste automobilisten van het nut van
het op de juiste spanning berijden van ban
den ten volle overtuigd zyn. Niet alleen
voorkomen zij daardoor een toeneming van
warmteproductie en daarmede gepaard
gaande grootere slijtage, maar zy beletten
ook een abnormale vervorming van den
band, welke de kans op canvasbreuken en
alle gevolgen van dien anders in aanzien
lijke mate vergroot.
Het rijden op de juiste bandenspanning
is waarlijk van het grooCste belang en wy
kunnen de automobilisten dan ook niet ge
noeg waarschuwen voor de ongunstige en
kostbare gevolgen van het ryden met ban
den, welke niet de voorgeschreven span
ning bezitten.
Voor de voorwielen is het wijders van het
grootste belang dat zy goed sporen, d.w.z.
►dat de toesporing niet te groot is, want de
datruit ontstane abnormale slijtage is groo
ter dan mentoppervlakkig zou meenen. Deze
slijtage komt meer voor dan men denkt,
hetgeen destijds, toen de K.N.A.C. met ha&r
veiligheidslaan door het land toerde, ten
duidelijkste op het tot de uitrusting van
die Veiligheidslaan behoorende wielspoor
apparaat kon worden geconstateerd. Men
zal dus goed doen ook ten deze de nood
zakelijke controle te laten verrichten.
En tenslotte is er dén de noodzakelijk
heid van het betrachten van zeer veel zorg
by het gebruik van de banden. Olie en wa
ter zyn groote vijanden van rubber en het
is dus zaak er voor te waken, dat de ban
den daarvan bijzonder hinder ondervinden.
Natuurlijk hoede men er zich voor langs of
over scherpe voorwerpen te ryden, als b.v.
trottoirbanden, steenen e.d. Het geregeld
schuren van de banden Langs trottoirs, het
geen by het parkeeren veel voorkomt, be
kort het leven van den band. En dat is iets
wat wif, juist in dezen tyd zooveel moge
lijk moeten voorkomen.
Dat ook de andere weggebruikers door
hun gedrag in het verkeer in nipt geringe
mate tot de bezuiniging op de banden —f
evenals op de benzine kunrïSïLbjjdragen,*
spreekt vanzelf.
MlCDXiOVII.
Een half millkx-n.
De mededeeling, dat onze stad hét geta'
van een half millioen voor zyn inwoners is
gepasseerd, heeft de geheele Nederlandsche
pers wel gepasseerd. iHet laatste gedeelte
vóór dit cyfer is plotseling vlug doorloopen.'
Op 1 Jyii mankeerde er nog 2250 aan en
verwachtte men de mijlpaal pas tegen het
einde van het jaar. Door de bizondere om
standigheden is echter het aantal vestigin
gen zeer toegenomen en daalde, het cyfer
van de vertrekkenden, zoodat er een hausse
was die op 9 September de overschrijding
van het ronde cyfer van vijfmaal honderd
duizend veroorzaakte. In het jaar 1875 pas
seerde den Haag de eerste-honderdduizend
en vrijwel na iedere dertien jaar kwamen
er honderdduizend by. In een eeuw tyd was
de stijging Van 63 op 500 duizend inwoners.
Of wy nu zoo bijster gelukkig zyn met
dat groote aantal Het heeft natuurlijk zyn
vóór en tegen, zyn aangenamen en minder
prettigen kant. De nadeelen van de oplïoo-
ping in groote steden zyn wel bekend; de
vraag of de snelle toeneming der bevolking
in het algemeen niet meer nadeel dan voor
deel heeft, is ook al dikwijls bekeken en
niet definitief opgelost.
Het getal der inwoners zegt eigenlijk
niet zoo veel; de samenstelling der bevol
king, haar geestelijke en stoffelijke wel
vaart heeft meer beteekenis en wanneer het
mogelijk ware daaromtrent nauwkeurige
gegevens te verstrekken, zou dit interes
santer zyn. Het aantal werkloozen bijvoor
beeld neemt niet af en men zou toch mogen
veronderstellen, dat uitbreiding der bevol
king tevens uitbreiding der werkgelegen
heid met zich brengt. Men moet dus wel
aannemen, dat zich hier óf werkeloozen ves
tigen of werkkrachten van buiten worden
ingevoerd terwyl er hier aanbod daarvan
bestaat.
We hebben er al eens eerder op gewezen,
dat er allerleü kleine instellingen zijn, die
allerminst zyn toegenomen in verhouding
tot den aanwas der bevolking en die dus in
leven blyven doordat zy uit dien aanwas
nog toevoer krijgen die in stand houdt wat
er eenmaal is. En zelfs dat gelukt niet al-
I tyd, hetgeen wy dezer dagen weer eens con
stateerden uit een simpel feit. Eén der
J oudste zangvereenigingen moet van het
I tooneel verdwijnen, omdat er geen voldoen
de animo meer voor bestaat. Ruim dertig
-jaar geleden werd hy door onderwijzers op
gericht. Vele triomfen heeft hy op .muzi
kaal gebied mogen vieren; hoewel de be
volking in die dertig jaar precies verdub
beld is, is het niet mogelijk geweest vol
doende liefhebbers voor deze vereeniging
te behouden. Natuurlijk valt een dergelijke
vereeniging als slachtoffer van den moder
nen tyd.
Indertijd gaven wy ook eens zoo'n ty
pisch geval van een kleine kerkelijke secte
die vijftig jaar geleden precies één procent
der bevolking aan leden telde en die nu nog
maar een ljalf procent haalde. Alleen door
den voortdurenden aanwas der bevolking is
deze instelling op het zelfde absolute aan
tal gebleven. By constanten omvang der
bevolking was zy zeer waarschijnlijk al van
het tooneel \jerdwenen. Doordat zy uit oude
tyden over mjlt onaanzienlijke bronnen be
schikt, handhaaft zy zich tegen alleli druk
in. 7/
Zóó zifn er talloos vele vereenigingen,
welke in dezelfde omstandigheden verkée-
ren. Veel wat eigenlijk al gedoemd zou zyn
om te verdwijnen wordt nog in stand ge
houden omdat het ongeveer op het zelfde
peil blijft, al zakt dit relatief geleidelijk.
Dit is inderdaad een bezwaar dat aan dien
snellen groei der bevolking verbonden is.
Uit de cijfers van de afgeloopen eeuw
blijkt wel, dat vooral de daling van het
sterftecijfer een der belangrijkste elemen
ten voo) de bevolkingstoename is. Twee
eeuwen geleden was dat cyfer 60, thans is
dit al beneden de 10 gezakt. Het geboorte
cijfer is van 38 tot 15 gedaald. Uit deze
enkele getallen krygt men reeds een beeld
van het gansche verloop. Nu verwacht men
ywel dat het sterftecijfer zyn laagste punt
heeft bereikt en dat het waarschijnlijk zal
gaan stijgen, maai^ dat het geboortecijfer
nog weer zal dglen, zoodat deze op den
duur ongeveer gelyk zullen worden. Wan-
^eer-4ftWiet-.geval jsal zijn, is niet te schat
ten; sommigen voorzien hét spoedig, d.w.z.
over vyf en twintig jaar, anderen vermoe
den, dat het ftog wel veertig a vyftig *aar
zal duren. Geleidelijk zou dan de aanwas"
der bevolking in ons land, die nu rond hon
derdduizend per jaar telt, moeten vermin- I
deren. Op het oogenblik is daarvan nog
niets te constateeren.
Men berekent dan ook, dat de bfevolking
van den Haag nog met 2 k 3 maal honderd
duizend zielen zal toenemen en dat dan de
top is bereikt. Zekerheid daaromtrent be
staat natuurlijk niet en aangezien op dit
oogenblik alles op de wereld uiterst onze
ker is, is dit wel zeker, dat ook die zeker
heid zeer onzeker is!
Overigens heerscht er meer dan gewone
in onze stqd vrtfwel zyn gewonei gang. Het
is door een combinatie van scholen moge-
lijk geworden alle onderwijs weer op gang
te brengen. Vier uur per dag krijgen nu
allen gelegenheid om op school te zijnde
ééne helft 's mprgens, de andere helft des
middags en op die wijze hoopt men in de
meeste bezwaren voorzien te hebben. Gelei
delijk zullen nog wel wat scholen vrij ko-
,men van bezetting door militairen, maar
eer ze alle zestig weer vrij zijn zal nog
wel even duren.
Overigens heerscht er meer dan gewone
rust. De winkelvoorraden schynen uitver-
kocht te Zijn en de aanvoer is nog maar ge
ring. Het wachten is nu op hetgeen er ver-
der OP dit gebied zal gebeuren. Van prijs
opdrijving valt niet veel te bespeuren; de
bona-fide winkels hebben zich er niet aan
schuldig gemaakt en ernstige andere geval
len zijn niet bekend. Wel lijkt het ons dat
thans in de huizen groote voorraden znn
opgestapeld, al zullen die heusch niet voor
meer dan eenige weken voldoende zijn. Het
lijkt altijd meer dan het is; in den regel
heeft men in de huizen niet veel voorraad,
omdat de winkels altijd vlakbij zijn. Men is
derhalve ook niet ingesteld op het bewaren.
Gelukkig zal het koude seizoen dit gemak
kelijker maken.
Laat ons er het beste van hopen. In ieder
geval maakt het de bevoorrading van de
winkels toch gemakkelijker. Maar de tijd
zal het alles moetan leeren.
HAGENAAR. I
STADSNIEUWS.
GOUDA, 23 Sept. 1939.
Loop der bevolking.
Gevestigd: A. Wpdenes, db, van
Boskoop, Barendstr. 10 in K. Tiendeweg 14;
Th. Roggeveen, db.,r-Van Waddinxv-'en,
Burgem.'Troostatr. 76 in Bleekerssingel 55;
C. M. H. Husson, religieuse, van Ouden-
bosch A 368 in Westhaven 25; Z. Bierhorst,
red. Bezemer, van Hillegersberg, Balse-
miinstr. 40A in Gouwe 153bov.; P. Th de
Jong, van Bodegraven, Willemstr. 77 in
Tweede Kade 33; O. G. Schouten, verk.. van
I aren N.H., IJsbaanweg 17 in Lemdulsteeg
17; A. Cromwijk, van Linschoten, Liefoven.
dijk 2 in Vossenhurchkade 29; C. Polder
vaart wed. L. Ronge, van Vlaardlngen,
Oosterstraat 88 in Koningin Wllhelminu-
weg 233; C. A. Lamboo, db., van NoorduM,
Langeveld 29 in Gr. Florsiweg 77; J. Ke(j,
well L. Melkert, van Alphen a. d. Rijn,
Jongjk. Coninckstr. 17 in Gouwe 91ben.; I.
J v. Houten, kapper, van Wassenaar, Lang
straat 90 in Zoutmanstr. 36; H. v. Thijn,
van Rotterdam, Oranjeboomstr. 32b in Oost.'
haven 31; J. F. Dijkstra, kapper, vai Heer-
n, Gr. v. Prinstererstr. 25 in Willen 8;
H, W. J. Vervoort, van Eindhoven, St. Lam-
bertusstr. 9 In Gr. v. Bloisstr. 5; C Hout
man, db., van Boskoop, Emmakade 54 ln
Burgem. Martenssingel 27;.J. A. Venneu-
db., van Boskoop, Voorkade 79 Iu Kat-
tensmgel 44b; E. Th. Roelofs, fgbr.arb van
Hilversum, Minckelersstr. 10 in Boelekade
109; D. L. de Jong, tech. amb. P.W., van
Voorburg, Pr. Mariannelaan 61 ln Van Ee-
verninghlaan 22; H. C. A. Proos, van Am
sterdam, Vrolikstr. 298 III in B. M. Singel
16; A. Gelderblom, kant.bed., van Rotter
dam, Polanenstr. 30 in Gouwe 10; G. Lie.
zenga, db., van Amsterdam, Van Eegher.str.
61hs., in Gouwe 113; P. E. M. Hutten, van
Alphen a. d. Rijn, Stetlonsstr. 46 in Cra-
bethstraat 48; J. J. v. d. Vijver, van Rot
terdam, Karei de Stoutepl. 16b in Kon. W11-
helminaweg 251; F, de Nie, tan Apeldoorn,
Regentesselaan 24 in Van Bergen IJzen-
doornpark 3; C. G. Brands, db., van Schoon
hoven, Lopikerstr. 47 in Van Swietenstraat
4; A. v. Dam, bedrijfsl., van Reeuwijk,
Kerkweg D 4 in Kon, Wilhelminaweg 227;
W. P. v. Wilgers, van Maassluis, ZuidvlMl
34 in le Kade 24; J. Lepelaar, db., van Am
sterdam, Ruüèdaelstr 1021, in WesteTkade
20; H. A. Janssen,-.tapper, van Waddinv-
veen, Dorpsstr. 35 in öpej.verw.djjk 47; N,
Jongenelen, betonwerker, van Nieuwerkerk
a. d. IJssel D 105 in J. Pftilipsweg 61; A.
Kaptein, van Lekkerkerk, Opperd. 402 in J.
Philipsweg 61; S. Hulsman, db-, van Ruwlel,
Ter Aa 39 in Grocnendaal 5; M. C. de
Raadt, van Rotterdam, BergW 323, ln
Turfmarkt 83; C. M. Versteeg geb.NmSt M.
Termorshuisen, van Den Helder, Walihtstr.
66 in 3e Kade 40; J, J. Kamphuis, van lH?e.
mendaal, Julianalaan 76 in Sophiastraut
100; N. Schellingerhout, db., van Alphen a.
d. Rijn, Raadhuisstr. 53 in ft. Tiendeweg
64; J. Havenaar, db„ van Zoetermeer, Zeg-
waartscheweg 194 in Spoorstraat 55;' J. P.
v. Breukelen, van Zoeterwoude, Hooge Rijn-
dijk F 64A in Winterdijk 1; S. F. J. Fran
ken, van Tilburg, Lange Schijfstr, 71 in
Westhaven 18; J. v. Vliet, slager, van
Reeuwijk, Weth. Venteweg H 142 ln Heo-
renstrant 47; B. v. Gemeran, db., van Bos
koop, Julianastr. 8 in Óouwe 34; M. T. v.
Boon, huish., van Amsterdam, J. Staring-
straat 5hs. in O. de Boompjes 78; W. Bo
gaard -koopman, van Zierikzee, Wevershoek
C 52 in woonschuit; M. A. A. Rutten, reli
gieuse, van Hoeven A 49 in Westhaten 25;
N. Bastiaansen, tuinman, van Venlo, Stal-
bergweg 203 In A. de Visohmarkt 96; W. P.
v. d. Wijngaard, van Utrecht, vaartuig, in
Kon. Wilhelminaweg 236; A. Steenland, db.,
van Waddwixveen, Brugweg 73 in Gr. Flo-
risweg 77; W .Boot, meubelm., van Duitsch-
land in Gr. Florisweg 21; N. J. M. Wester-
man, leer. huishoudsch., van Lelden, Nieuwe
Rijn 36 in Oosthaven 68; J. v. Dam, slager,
van Linschoten, Liefovendijk 18 in Naaier-
straat 5; J. C. Kraait, straatmaker, van
Domburg, Weststraat E 37 in Da Costakade
39; M. E. Oomens, van Woerden, Voorstr.
75 in C. Ketelstraat 21; J. Kooij, kanhoor-
bed., van Reeuwijk, Achterwillens H 8 1#
Zoutmanstraat 34; M. J. v. d. StamT"
ner, van Waddinxveen, Noordkade 2lt' i
de Boompjes 46; Y. D. C. v. Du(jn
der Insp., van Nijmegen,
Zoutmanstraat 58; w. Kwakernil
van Reeuwijk, Korssendük H 2Mb l
siusstraat 89; W. E. Wolff, van Amew
Utr.weg 228 in Van Berge!, UzenZjÉ
19; A. A.Ar. Ardenne, van Waddin
Zuidkade 173 in Kon. WilhelmiW^f'
A. M. Willemse, van Hoevelaan A L
Gr. V. Bloiastraat 78; G. v. Zalk, db
Ermelo (Nunspeet), Elisabethlaan
Westhaven 34. m
Vertrokken: C. van Eek van r,„ c
neg 43 naar Amsterdam, Reguiierdl
6(L62; R. E. Nes, van óostCn I
's-Gravenhage, Pomgnalaan 11; H F k„!L'
tan Vossiusstraat *27 naar Rottrta
Oranjeboomstr. 124a, 2e verd.; J. Maas(1™'
steigfr ZodrfA2Vaar DOrdreCht' Ketk-'
steiger lrood, A. Boer, van C. Huügensst,
98 naar s-Gravenhage, 2e Riemerstr m-
J. Haagsma, van C Hujjgensstr. 93
oorburg;, Weverslaan 16- A R j
Griend van Boschweg 8 naar 's-Grawha.
ge, Juliana v. Stolberglaan 84; M v d
Graaff, van Blauwstr. 19ben. „aar Wonden
Prinsenlaan 114; H. A. J. R0„beek,
Krugerlaan 195 naar Beverwijk, Baan-
straat; A. M. Bakker, hulp i. d. huish., van
Turfmarkt 66 naar Voorburg, Heeren8tr,at
106; G. Jongeneel, van Winterdijk 17 naar
Zullen, C. Dirkszstr. 24; C. .Vllet^
N,euwsteeg 6 naar Boskoop, Zwartewe, S;
M. Zutjdam, van B. Martenssingel 17 „Mr
Rotterdam, s-Gravend(jkwal 18A; J £,ur
ger, van Krugerlaan 130 naar Zwolle,
Vechtstraat 108A; G. Coomans, van IJsseh
laan 167c naar Woerden, Singel 17; c J
Oudshoorn, van Gr. Florisweg 77 naa: Apeb
doorn, Engelanderweg 61, Beekbergen- L
Bastiaansen, van Gr. Florisweg 79 iaar
Heerlen, Gasthuisatr. 2; F. B. Hoendet.
kamp, van Gr. Florisweg 77 naar Heerlen
Gasthuiagtr. 2; E. Fredrikse, van Raain 21
naar Haastrecht, Marktveld C 156- G
Heierman, van Tuinstraat 44A naar Apcl.
doorn, Korte Heezerweg 15; S. Visser, ,-an
A. de Vischmarkt 17 naar Woerden, Ged
Binnengracht ft K- N, Hoogendooiu, van
Van Bergen IJzendoornpark 11 naar Nieu
werkerk a. d. IJssel E 8; H. de Krlege.-, van
Van der Palmstraat 99 naar Capelle a. 4.
Usael, Dorpstr. 71; P. A. v. Mechelen. van
Oosthayen 68 naar Oudewater, Lange
Burchwal; A. C. Sloos, tan C. Huijgenssti.
I 105 naar Nijmegen, Bloemeretr. 128; W H.
Jansen, van Vorstmanstr. 39 naar Gennep
Spoorstr. 352; D. Verboom, van Woud-
I straat 90 naar Zaandam, Burg. ter Laan-
straat 23; P. Stolker, van Gr. Jacobastr. 2
raar Berkenwoude; W J. Moojjman, van
Goudkade 15 naar Zoeterwoude, Westeinde
C 112; H. L. Nieuwenhuis, van Lange Tier-
deweg 9 naar Soest, van Lenneplaan 33; F.
P. v. d. Heuvel, van Keizerstraat 64 naar
Reeaiwyk, Weth. Venteweg H 131; C. L. v.
Olm, van Crabethstraat 51 naar 'a-Graven-
hage, ten Hovestr. 58; A. v. Renswoude,
van F. W. Reitzstr. 61 naar Haastiecht,
Kerkstr. C 129; J. v. d. Zee, van Krugerlaan
130 naar 's-Gravenhage, Zuidwal 83; v.
d Heiden, van Sophiastr. 74 naar Rotter
dam, Gerrit v. Lindenstr. 94 III; G. de
Jonge, van Boelekade 163 naar Zoeterwou
de, Hooge Ryndyk E 242; K. van Etfk, van
Turfmarkt 107 naar 's-Gravenhago, Vei-
marstraat 61a II; N. van Eyk, van Turf
markt 107 naar 's-Gravenhage, Weimarstr.
61a II; M. F. de Raadt, van Regentcsse-
plantsoen 12 naar Utrecht, Catharynesin-
gel 101; A. de Hoog, van Onder de Boom
pjes 43 naar Gouderak. Dorpsstr. 72; J. v.
d. Greft, van Kievitstr. 19 naar Gouderak,
Dorpsstr. 72; C. v. d. Berg, van Turfmarkt
85 naar Waddinxveen, Zuidkade 90y; T.
Evendjjk, van Dutoitstr. 11 naar Waddinx-
veenj Zuidkade 90y J. R. Terhenne, van
Krugerlaan 130 naar Amsterdam, Joh. Ver-
meerstr. 31; J. Swaneveld, van Crabethpark
24 naar Ridderkerk. Slikkerveer, Oranje
straat 27; M. Beckingi, van Gouwe 71 naar
leiden, Rijnsburgerweg 62a; C. Siewertsen,
van Bothastraat 24 naar 's-Gravenhage,
Kanarielaan 21.
Beleefdheid en vriendelijkheid is een
kapitaal, dat men zoo goedkoop kan ver
krijgen en dat de meeste interest op
levert.
FEUILLETON.
Roman van f
NORBERT GARAI.
Nadruk verboden. I
1
Een olie-avonturier.
Lss Angelos, 20 December
20 December, wintersche datum...
Maar desondaflks warme zonnestralen,
fruitboomen in volle bloei, een van
warmte trillende lucht en een diep
blauwe hemel.
Californië kent geen winter.
Los Angelos, 20 December...
In de feestzaal van Hotel Majestic
wordt 's middags om twee uur de alge-
meene vergadering van de machtige
First Kalifornla Oil Compagny gehouden
Aan de beurs te New-York staan de aan-
drelen van deze maatschappij genoteerd
voor het twaalfvoudige van hun nomi
nale waarde; nochtans zijn in Hotel
Majestic slechts veertig aandeelhouders
bijeen Het kapitaal der maatschappij is
ln vaste handen. Rijke, schatrijke men-
schen zijn het. die daar zelfbewi.st in
gemakkelijke fauteuils genesteld, met
iets van laatdunkende belangstelling
naar de mededeelingen van den voorzit
ter luisteren.
Er staat een zeer belangrijk punt d
de agenda. De First Kalifornla Oil Com
pany koestert het voornemen tot net
doen van groote terreinaankoopen ln de
omgeving van Salt Lake City. In ver
band daarmede Is een verhooging van
het stamkapitaal onvermijdelijk.
De voorzitter leest een aantal rappor
ten voor, waaruit zou blijken, dat het
gebied rondom Salt Lake City rijk aan
petroleum moet zijn. I
Dan wordt besloten tot stemming over
te gaan.
Op dit oogenblik vraagt echter een
man. die den geheelen tijd achter in de
zaal zwijgend tegen een pilaar heeft ge
staan, het woord.
Iedereen kent hem: het ls Koen Brok
man, ^en Hollandsche ingenieur, een
„olie-avonturier". Hij is sinds jaren de
toonaangevende geologische en techni
sche adviseur der maatschappij Een
dwaze kerel. Men noemt hem „de vlie
gende Hollander". Een eerste vakman op
zijn gebied. Een man van geweldige ar
beidskracht en wat het belangrijkste
ls met een bijzondere neus voor olie.
Hij ruikt haar, ook als zij tweeduizend
voet onder de oppervlakte zit. Hij heeft
de First Kalifornla Oil Compagny reeds
tot de gewaagdste boringen weten over
te halen, maar nog nooit heeft men het
betreurd zijn raad te hebben opgevolgd.
Zoo heeft Brokman een zekere popu
lariteit weten te veroveren.
Maar deze zelfde man, wiens Ijzeren
wil allen tegenstand overwint, onver-
schillig of deze hem door menschen daïi I
wel door de natuur ln den weg wordt
gelegd, deze zelfde man ls laf, bevreesd
en moedeloos, wanneer het er op aan
komt zijn wil bij een vrouw door te zet-
j ten.
Evelyne Fay. de bekende filmactrice.
ZU is. hoewel gespeend van elk talent
zeer knap en zeer charmant...
I Het is een publiek geheim, dat zij hem
bedriegt. En evenzoo weet men, dat
Brokman op het punt staat zich voor
deze vrouw te rulneeren.
Brokman's inkomen, dat de dividendr-
winsten van menigen aanwezigen aan
deelhouder verre overtreft, slinkt tus-
schen haar slanke vingers als sneeuw 1
voorde zon. JooSt mag weten, hoe Brok-
man's schitterende c&rrlère nog eens zal
eindigen, de carrière van een Ingenieur- I
tje, dat van een weekloon van 15 dollar
in den loop varv tien Jaar tot het hon-
derdvijftigvoudlge van dit bedrag is op-
geklommen. I
Koen Brokman spreekt.
Reeds de manier, waarop hij zijn mee
ning over den voorgestelden grondaan- 1
koop uiteen zet. ls op z'n minst genomen
onbetamelijk. Wel verdraaid hij is ten
slotte toch maar een employé van de
First Kalifornla Oil Company! HIJ
spreekt toch tegen zijn chefs I
Maar dat belet hem niet van de ver- 1
gadering te eischen, dat zij het bestuur 1
haar goedkeuring tot den aankoop van
de betreffende terreinen,, zal onthouden.
Een dergelijke koop zou de grootste
dwaasheid zijn, waartoe men zou kun
nen besluiten, meent Brokman. Hij heeft
het terrein ln alle richtingen afgezocht.
Slechts een fantast zou er toe kunnen
komen te beweren, dat ln het bewuste
gebied olie aanwezig is of iemand, wiens
optimisme te dezen aanzien door omkoo-
perij ln de hand was gewerkt
Een geweldig tumult is het gevolg van
deze woorden. De president hamert en
de voorheen zoo zelfbewuste gezichten
van de heeren aandeelhouders drukken
nu slechts ontsteltenis, afkeuring en
ernstige ontstemming uit.
Slechts met groote moeite slaagt dc
president erin de orde te herstellen. Hij
moet tot zijn spijt constateeren, dat
Brokman de leden van den raad van
toezicht, zoowel dis van. het bestuur der
First Kalifornla Oil Company van om
koopbaarheid heeft beschuldigd.
Ja! schreeuwt Brokman door de
zaal. Dat is zoo. Ook mij heeft men een
chèque in dé hand willen drukken. Maar
aan zulke vuile zaakjes doe ik niet mee!
Een lid van den raad van toezicht ver
heft zich van zijn zetel en vraagt het
woord. Hij acht zich geroepen Brokman's
ernstige beschuldigingen met alle be
slistheid te weerleggen. Het zou een on
vergeeflijke fout zijn, wanneer men het
te koop aangeboden terrein niet accep
teerde. Eerste vaklieden hadden immers
de aanwezigheid van olie geconstateerd.
Het advies van deze deskundigen stond
lijnrecht tegenover dat van Brokman.
Er wordt nu een fijn net rond de aan
deelhouders geweven. Verschillende be
stuursleden bevestigen met steekhou
dend schijnende argumenten de nood
zakelijkheid van den betreffenden ter
reinaankoop. Het voor en tegen der ver
schillende meeningen vervaagt meer en
meer. De voorzitter negeert Brokman's
woedende Interrupties en tenslotte wordt
tot stemming overgegaan. De vergade
ring hecht haar goedkeuring aan het
bestuursvoorstel.
Brokman verlaat de zaal. HIJ weet wat
hem te wachten staat. Men zal geen
middel onbeproefd laten om hem een
verder emplooi bij de maatschappij on
mogelijk te maken.
Maar de waarheid heeft hij tenminste
gezegd, de waarheid!
Als hij uit het hotel naar bulten treedt
houdt hij zijn hand een oogenblik be
schermend boven de oogen. De zon ver
blindt hem. HU blijft staan en sluit de
oogen.
Eigenlijk krankzinnig, denkt hij, m'n
carrière met één slag te vernietigen.
Wat gaan mij die aandeelhouders aan;
zij zullen hun geld toch wel verliezen
zonder dat ik er wat aan doen kan. Mis
schien had lk het anders moeten zeg
gen...
Hij voelt, dat hij inderdaad ln de alge-
meene vergadering niet zeer diplomatiek
te werk ls gegaan. HIJ had zijn ernstige
beschuldigingen misschien wat anders
moeten formuleeren, handiger en min
der openhartig. Dat was trouwens oor
spronkelijk zijn bedoeling geweest.
Maar zijn zenuwen hadden hem weer
eens parten gespeeld. Als hij de hui
chelachtige, uitgestreken gezichten zag
van die menschen, die toch in werkelijk
heid niets anders dan bedriegers waren,
dan werd het hem rood voor de oogen.
(Wordt vervolgd.)
Aldus de meening van vele Tweede
Kamerleden in het voorloopijf verslas.
De verschüninsspHcht.
Blijkens het voorlooplge verslag op het
wetsontwerp tot vaststelling van nieuwe
hpoallngen betreffende de inenting tegen
Sken waren zeer vele leden van mee-
nine dat de indirecte dwang, zooals wij
dien "vroeger hebben gekend, voorshands
niet opnieuw kan worden Ingevoerd.
Het gevaar voor encephalitis ls im
mers op den leeftijd, waarop dan ge
woonlijk wordt gevaccineerd, nog altijd
niet zonder beteekenis. Aan dlrecten
dwang tot inenting van kinderen be
neden 2 Jaar zouden eveneens bezwaren
verbonden zijn. Hoewel naar de mee
ning van sommige leden de ervaring met
den directon dwang tot inenting beneden
2 jaar heeft geleerd, dat hierbij geen
noemenswaard gevaar bestaat, wildon
ook zU niettemin geen aandrang tot In
voering daarvan uitoefenen, zij beseften,
dat daartegen thans nog te veel tegen
stand in ons volk zou bestaan.
Ofschoon omtrent de onderdeelen van
de ontworpen regeling verschillende op
merkingen werden gemaakt en verschei
dene dezer leden omtrent het effect
dezer regeling in de practijk geen groote
verwachtingen koesterden, konden alle
hier bedoelde leden zich met het begin
sel van het ontwerp: geen dwang, doch
wettelijk geregelde drang tot inenting,
vereenigen.
Sommige van deze leden wilden hier
aan echter dadelijk toevoegen, dat de
voorgestelde bepalingen huns inziens
slechts van tijdelijken aard zullen mo
gen zijn. Zoodra de oorzaak van de en
cephalitis post vacclnationen en het ver
band tusschen de inenting en deze ence
phalitis vaststaan, behoort naar hun
oordeel het thans ontworpen stelsel te
worden vervangen door dat van den
directen dwang tot Inenting voor ktnde-
I ren beneden 2 jaar.
In tegenstelling met de groote groep
van leden, die aan den bestaanden toe-
j stifnd in elk geval een einde gemaakt
zouden willen zien, zou een aantal leden
aan bestendiging van dezen toestand,
hetzij door verder? opschorting, hetzij
door definitieve schrapping van de wet-
telijke bepalingen omtrent vaccinatie,
de voorkeur geven. Huns inzien moet
met het gevaar voor pokken niet over
schatten. Door de verbeterde hyglëni-
1 sche maatregelen ls dit gevaar zeer veel
geringer geworden.
De regeling van den verschijnings
plicht gaf tot verscheidene opmerkingen
aanleiding, zoowel van de zijde van
voorstanders van het stelsel, ln het ont-
1 werp neergelegd, als van de zijde van
hen. die liever den bestaanden toestand
zouden handhaven of althans artikel 5
zouden willen doen vervallen.
In de eerste plaats werd ppgemerkt,
i dat wel is voorgeschreven, dat de ouders
moeten worden opgeroepen om voor den
burgemeester (of een ambtenaar) en een
geneeskundige te verschijnen, doch het
ontwerp geenerlel bépaling Inhoudt om
trent hetgeen de burgemeester en de ge
neeskundige bij het onderhoud met de
ouders moeten zeggen. Verscheidene
voorstanders van het ontwerp zouden
willen zien vastgelegd, dat de burge-
l meester de ouders moet opwekken om
alsnog tot inenting over te gaan.
Verscheidene leden hadden ernstig
bezwaar tegen de bepaling, voorgesteld
in het eerste lid onder 10. welke het ino -
gelijk maakt aan leerlingen en onder
wijzend personeel den toegang tot de
scholen te verbieden, indien zij niet zijn
j ingeënt
het gedenkboek
DER SPOORWEGEN.
Zeer vele en fraaie illustraties
demonstreeren den groei van
het bedrijf.
Het officieele Gedenkboek, dat gewijd
is aan het honderdjarig bestaan van dc
Spoorwegen in Nederland, ls thans ver
schenen; het is een kloek en weidoor-
wrocht werk geworden, dat zoowel in
woord als in beeld een duidelijk over
zicht geeft van den groei en de ontwik
keling van de Spoorwegen. Vooral mag
de nadruk vallen op het woord „beeld"
in den vorigen zin. want in de eerste
plaats moet geconstateerd worden, dat
het gedenkboek rijkelijk geïllustreerd is.
met prachtige platen, die op zichzelf al
een duidelijk inzicht geven in deze eeuw
spoorweggeschiedenis.
Het boek opent met de beeltenis van
Koning Willem I. die de groote stuw-
kracht voor den aanleg van spoorwegen
ln ons land is geweest, en niet aarzelde
uit zijn particuliere vermogen rente en
aflossing van leeningen te garandeeren,
die noodlg waren voor den aanleg Daar
achter volgen de portretten van de eer
ste cencessionarlssen, en verder van allen,
die op hooge posten in de afgeloopen
eeuw de spoorwegen hebben gediend, tot
en met de huidige directie.
Dan volgen eenige kaarten van Neder
land. waarop met duidelijke lijnen staat
aangegeven hoe het spoorwegnet in ons
land uiteindelijk gegroeid is. Die kaarten
geven namelijk den toestand weer in
1839, 1864, 1889. 1914, 1929, en den toestand
van het oogenblik. Meer dan tal van
woorden, spreken deze kaarten duide
lijke taal Zij vertellen, hoe. ondanks
alles, het spoorwegnet in Nederland is
uitgegroeid tot wat het thans ls. dank
zU groote energie en stug en staag vol
houden van hen. die geloof hadden in
den spoorweg en in zUn toekomst.
De hierna volgende hoofdstukken zUn
achtereenvolgens gewUd aan: Boven
bouw en stapelplaatsen. ZanderU en
grinderU, stations- en Administratiege
bouwen. Emplacementen. Haveninrich
tingen en goederenloodsen. Werkplaat
sen en Tractie-lnrlchtïngen, Bruggen,
Viaducten en Overwegen. Seinwezen,
Locomotieven, Reizigersmaterieel, Elec-
trlficatle. Reizigerstreinen, Militair en
ander Massavervoer, "%oot- en Pont-
dienst. Goederenmaterleel en dienstwa
gens, Speciale goederenvervoeren, het
personeel, terwUl ten slotte eenige sta
ten den lezer Inlichten over de ontwik
keling van de snelheid en de frequentie
van de reizigerstreinen.
De gedrukte tekst van de hoofdstuk-
ken is betrekkelUk kort, doch modern
werk als het ls, laat dit gedenkboek den
lezer veel zien, door middel van de voor-
treffelUke Illustraties, waaruit ten dui-
delUkste blUkt, welk een voorname plaats
de Spoorwegen tegenwoordig Innemen
ln het Nederlandsche vervoerswezen.
Suggestief zUn ln dit verband de illus
traties betreffende het massavervoer
door de Spoorwegen, waaronder er zelfs
niet ontbreken van de mobilisatie van
eenige weken geleden.
Het geheel ls gebonden in een smaak-
vollen linnen band, met gouden opdruk.
VISUM NOODIG VOOR
NEDERLAND.
Het ministerie van Bultenlandsche
Zaken brengt ter kennis, dat met ingang
van 20 September 1959 alle in het buiten
land gevestigde vreemdelingen, die zich
naar Nederland wenschen te begeven, ln
het bezit moeten zUn van een geldig
paspoort te hunnen name en van een
daarop gesteld Nederlandsch visum, dat
moet worden aangevraagd bU een Ne
derlandsch consulair ambtenaar in het
buitenland.
De onderdanen öf burgers van de Ver-
eenigde Staten van Amerika, België, Itar-
lië. Japan, Luxemburg. Portugal. Slam
en de Vaticaanstad zUn vrUgesteld van
het verplichte visum en kunnen derhalve
volstaan met een geldig paspoort.
Voor rechtstreeksche doorreis door Ne
derland naar een ander land hebben de
in het buitenland gevestigde vreemdelin
gen in het algemeen geen Nederlandsch
visum noodlg. zij kunnen aan de grens
worden doorgelaten, indien zU voldoen
aan de navolgende voorwaarden:
1. Het op grond van hun identltalts-
en reispapleren en de daarop gestelde
vreemde visa. of andere aantcekeningen
aannemelijk ls. dat zU in het land. waar
heen zU reizen, zullen worden toegelaten
2. overigens tegen hun verblUf in Ne
derland geen bezwaar bestaat;
3. in verband met de vervoergelegen-
heid de mogelUkheid bestaat zich uit
Nederland te begeven naar het land,
waarheen zU wenschen te reizen.
Zelfs kan aan vreemdelingen, die uit
een Nederlandsche haven naar het land
van bestemming zullen vertrekken en
die in het bezit zijn van volledig betaalde
passagebiljetten voor de geheele reis,
worden toegestaan zich zonder visum in
Nederland op te houden gedurende de
aan het vertrek van het schip onmid
dellijk voorafgaande acht dagen,
In elk ander geval moeten vreemdelin
gen, niet behoorende tot de hlervoren
uitdrukkelijk genoemde landen, die aan
hun doorreis eenig oponthoud ln Neder
land wenschen te verbinden,, -vèl van
een Néderlandsch visum zijn voorzien.
Personen of instellingen ln Nederland,
die om de een of andere reden stappen
wenschen te doen voor de verleening van
1 een Nederlandsch visum aan een in het
buitenland gevestigden vreemdeling,
moeten zich daartoe uitsluitend wenden
tot den Vlsadienst, gevestigd te 's-Gra
venhage aan de Koninginnegracht p;
zU behooren zich niet te richten lot
het ministerie van Bultenlandsche Za
ken of tot den Rijksdienst der Werk
loosheidsverzekering en Arbeidsbcmidde-
ling.
In Nederland gevestigde vreemdelin-
I gen, die van het hoofd van politie hun-
ner woonplaats hier te lande een ver
blUf svergunning in hun paspoort heb
ben gekregen en die zich tUdelUk bui
tenslands begeven, behoeven voor terug
komst naar Nederland geen Neder
landsch visum, zoolang deze verblUfs-
vergunning geldig is. Dit geldt voor alle
ln Nederland gevestigde vreemdelingen
zonder onderscheid.
RECHTZAKEN.
RECHTBANK TE 's-CÜRAVENHAXJE.
Uitspraken.
Aanrijding te Bodegraven.
De officier van justitie by de Haagsche
rechtbonk heeft een maand gevangenis
straf geëischt tegen den 26-jarigen losse
werkman J. van der K. uit Waddinrveen,
die op 23 Mei met zyn vrachtwagen tus- t
schen Bodegraven en Gouda, by het passee-
ren van een andere auto een wandelaar, die
in tegenovergestelde richting liep, heeft
aangereden, welke kort daarno aan de be
komen verwondingen is overleden..
De rechtbank heeft van der K. tot een
gevangenisstraf van veertien dagen veroor
deeld.
Haar kind in hulpbehoevenden toestand
achtergelaten.
Uitspraak tegen vrouw uit Krimpen.
De Rotterdamsche rechtbank heeft uit
spraak gedaan in de zaak van de 22-jarige
N. B.—v. d. B., die terecht had gestaan we
gens het in hulpbehoevenden toestand ach
terlaten van haar baby van anderhalf jaar.
Op den avond van Oudejaar had verdachte,
in gezelschap van haar man, haar woning
te Krimpen a. d. IJssel verlaten, haar an-
derholf jarig dochtertje alleen latend in
haar bedje op een tochtigen* zolder. Eerst
den volgenden dag was zy thuis gekomen,
doch zy had toen niet dadelyk naar het
kind omgekeken. Na een paar uur gerust te
hebben was zy weer weggegaan, terwyl het
kind nog steeds op den zolder was.
Nieuwjaarsavond hadden biAen, die het ge
huil van het kind niet langer konden aan-
hoorep ,zich toegang tot het pand verschaft
en het kind uit haar bedje gehaald. Het
bleek, dat tengevolge van de strenge koude
de teentjes van een der voetjes bevroren
waren.
De rechtbank heeft verdachte veroordeeld
tot 6 maanden gevangenisstraf, met de be-
paling, dat 4 maanden van de straf voor-
waardelyk worden opgelegd met een proef
tijd van 3 jaar.
Aanrijding in Ouderkerk a. d. IJssel. I
ln de smalle dorpsstraat te Ouderkerk
a. d. IJssel is op 12 April een verkeers-
ongeluk gebeurd dat aan een bejaarden in
woner van deze gemeente het leven heeft
gekost.
De 38-jarige melkryder J. T. reed met
zyn melkauto door de smalle straat, toen
van den anderen kant een vrachtauto na
derde. Ongelukkigerwy8 liep er ook nog
een voetganger op den weg, die door den
melkauto gegrepen werd en tegen den grond
geworpen. Hy-was vrywel op slag dood. T.
werd door de Rotterdamsche rechtbank tot
één maand hechtenis veroordeeld. Hy kwam
in hooger beroep en stond voor het gerechts
hof te 's-Gravenhage.
Het bleek, dat de aangereden voetganger
geheel aan den rechterkant van den weg
had geloopen, doch tevens bleek, dat hy
doof was. De dorpsstraat is inderdaad sma
doch op de plaats waar het ongeluk gebeurd
is juist iets breeder. Er is net voldoende
ruimte voor voetgangers, verklaarde een
ingezetene van Ouderkerk als getuige k dé
charge. De advocaat-generaal, mr. J. U.
Polman, hoewel van meening, dat verd. een
ernstige verkeersfout heeft gemaakt, wilde
rekening houden met verd. gunstige repu
tatie en requireerde een voorwaardelylfe
hechtenisstraf Y&n een maand.
De verdediger, mr. R. Itensma te Gouda,
sloot zich by dit milde requisitoir grooten-
deels aan en wees voorts op de gevaarlijke
situatie ter plaatse.
Arrest 4 October.
KADIO-PKOGKAMMA'b.
Wat iedereen weten moet.
bichtdooving.
Zondag 24 September.
Hilversum I, 1875 en 414.4 M. 8.55 VARA,
10.— VPRO, 12.AVRO, 5.— VARA, 3—
12 AVRO:
8.55 Gramofoon; 9.-^- Berichten; 9.05
Tuinbouwhalf uur9.30 Giaraifoon; 9.40
Causerie „Van staat en maatsc.nappij9.59
Berichten10— Voor 02 kinderen10 30
Kerkdienst; 12.— Filmpraatje; lz.25 AVRO
Amusementsorkest en soliste (c.a. 12 45
Eventueel Berichten ANP); l.Oj Reportage;
1.30 Causerie „De Mailboot"; i.50 Gramo
foon; 2— Boekbespreking; 2.30 Omroep
orkest en solist, in dc pauze grair.ofon;
4.Gramofoon; 4.20 AVRO-Dansorkeat;
4.505 Sportnieuws ANP en eventueel gra
mofoon; 5.05 Meisjeskoor „De Krekels";
6.30 Voor de kinderen; 6.— Gramofoonh;
/5.30 Sportpraatje; 6.55 Sportnieuws ANP;
7— VAR A-Kalender; 7.05 en toch hen
ik van meening, dat...", debat; 7.30 Sylcia-
Amusementsorkest en soliste; 8.— Berich
ten ANP, mededeelingen,-eventueel: Vraag
er antwoord; 8.25 Gevarieerd herfstconcert
(opn.); 9.45 Hersengymnastiek; 10.15 Or
gelspel; 10.30 AVRO-Amusementsorkest;
11— Berichten ANP, hierna tot 12.—
Dansmuziek (gr.).
Hilversum II, 301.5 M. 8.30 KRO, 9.30
NCRV, 12.15 KRO, 5— NCRV, 7.45—11.30
KRO:
8.30 Morgenwyding; J.30 Gewyde muziek
(opn.); 10.20 Doopsgezinde Kerkdienst,
hierna Orgelconcert; 12.16 Causerie „So-
briëtas-werk"; 12.35 Gramofoon; 1— Boek
bespreking; 1.20 Gramofoon; 2— Gods
dienstonderricht voor ouderen; 2.30 Gramo
foon; 2.45 KRO-Melodisten en solist; 3.30
Gramofoon; 3.45 KRO-orkest; 4.30 Zieken-
halfuurtje; 4.55—5 Gramofoon; 5.05 Gewy-
•de muziek (gr.); 5.50 Nederlandsch Her
vormde Kerkdienst, hierna gewyde muziek
(gr.); 7.46 Berichten; 7.50 Gramofoon; 8.—
Berichten ANP, mededeelingen; 8.15 Vroo-
lyk programma; 9.15 Matrozenkoor „H >f-
stad's Koorknapen"; 9.80 KRO-orkest*
10.15 Gramofoon; 10.30 Berichten ANP;
10.40 Epiloog; 11—11.30 Esperantolezing.
Maandag 25 September.
Hilversum i, 1875 en 414.4 M. Algemeen
Programma, verzorgd door de VARA, 10—
10.20 VPRO:
8.— Eventueel berichten ANP, gramo
foon; 10— Morgenwijding; 10.20 Declama
tie; 10.40 Viool en piano; 11.10 Gramofoon;
11.20 Orgelspel; 12— Gramofoon; 12.15
VAR A-orkest (om 12.45 eventueel berich
ten ANP); 1.15—1.45 en 2.— Gramofoon;
3— Declamatie; ft30 „Carmen", opera
(gr.); 4.30-6 Voor de kinderen; 8.05 Gra-
mofoon; 6— Orgelspel; 6.30 Zang en pia-
no; 7— VARA-Kalender; 7.05 Lezing De
atoom-splitsing en haar gevolgen voor de
menschheid" en gramofoon; 7.30 VARA-
erkest met toelichting; 8— Herhaling SOS-
Bercihten; 8.03 Berichten ANP; 8.15 Vraag
en antwoord; 8.30 Esmeralda en orgelspel;
915 Declamatie; 9.45 Gramofoon; 10.15
VARA-orkest en solist;' 11— Berichte A
NP; 11-10 Gramofoon; 11.20 Het Amster-
Jamsch Joodsch koor en solisten* 11.35—12
aII, 301.5 M. NCRV-UitMn-
di8Si Schriftlezing, meditatie; 8.15 Gra-
mofoon (9 30—9.45 Gelakwenschen)10.30
Monrendienet- 11.- Chrirt. lectuer; 11.30
Gramofoon (12—121© Berichten); 12 30
Damea-ensemble van F.den en gramofoon,
2™VoM de scholen; 2.35 Gramofoon; S.-
Voor tuinliefhebbers; 3.40 GtamofoojUjUO
Bijbellezing; 4.45 Gramofoon; 5.15—0.15
Ktaderuurf 6.20 Gramofoon; 6.30 Vragen
(7-7.15 Berichten); 7.45 Gramofoon;
940 Con Grazla; 10.- BerieMen ANT, »e-
tueel halfuur; 10.80 Con Grazia; 11.15 Gra
mofoon; C.a. 11.50-12 Schriftlezing.
Indien in deze ernstige tijden de
lichtdooving zou worden gelast, of het
verbod tot lichtuitstraling zou wor
den gegeven, beteekent dit dat elke
uitstraling van licht uit de bewoonde
huizen geheel zal moeten worden
voorkomen.
Iedereen zonder uitzondering zal
dan moeten medewerken!
Dit beteekent dat ih elk huis, win
kel of bedryf moet worden nagegaan,
in welke vertrekken men noodzake
lijkerwijs des avonds moet verblijven.
In deze vertrekken worden alle ven
sters, ramen, dakramen, bovenlich
ten, glazen dakpannen, shed-daken in
fabrieken, luchtroosters, brievenbus
sen, kortom alles waardoor licht naai
buiten kan treden, afgeschermd met
niet doorschijnend mateHaal. In alle
overige vertrekken waar men dus bij
avond niet behoeft te zijn, schroeve
men de lampjes uit de fittings. Men
moet dan tevens zorgen dat geen
licht bij het openen van deuren of ra
men naar buiten straalt en dat indi
rect geen licht wordt weerkaatst door
op den grond liggende voorwerpen,
gebroken glas, spiegels of waterplas
sen.
Hoe bereikt men dit op een
voudige wijze
le. Neerlaten van alle beschik
bare rolgordijnen, blinden en jaloe
zieën.
2e. Dichttrekken of neerlaten van
gordijnen (aan alle kanten over de
raamomljjsting heen vastmaken met
punaiöes of op andere geschikte
wijze).
3e. Afdekken van bovenlichten,
dakvensters, e.d. met ondoor&chij nend
zwart papier, karton, triplex platen
e.d. ook indien de gewone gordijnen
licht blijken door te laten).
4e. Aanbrengen van afscherm-
kapjes (in den handel algemeen ver
krijgbaar) om electrische peertjes, of
het aanbrengen van speciaal vervaar
digde peertjes, die zeer weinig
(blauw) licht verspreiden, of slechts
een enkel punt belichten (eveneens m
den handel).
5e. Nimmer deuren of ramen van
een verlicht vertrek openen (eerst
licht uitdoen of voor een z.g. iicht-
sluis zorgen).
Men heeft dit alles reeds in huis,
of kan het gemakkelijk aanschaffen.
Het komt hier aan op de zorg die men
besteedt en ook besteden moet. Men
heeft dan ook, indien overtreding
wordt geconstateerd, geen enkele ver
ontschuldiging.
Het dagelijksch leven in huis
moet gewoon doorgaan.
Lichtdooving in deze tfjden is niet
meer een oefening voor eenige uren
die men ontgaan kan, doch zij kan
een maatregel zijn voor zeer vele da
gen achtereen. Gij zult in huis steed3
licht noodig hebbendenk daarbij aan
de verzorging van kinderen, zieken
of gebrekkigen en aan ongevallen die
in het volkomen duister mogelijk zijn.
Een electrische handlamp of zaklan
taarn (met blauw afgeschermd licht)
kan van groot nut zijn.
Men zie verder de brochures,
vlugschriften en Gids 1939 van de
Nederlandsche Vereeniging
voor Luchtbescherming,
i
Varkens hebben een fijne neus. De
verwende fijnproever zal de truffel
als zijnde een bijzondere delicatesse
weten te waardeeren. Van alle goede
dingen, die de natuur biedt, is er niet
veel, dat de truffels kan evenaren.
Maar, zij streelen niet alleen de tong
doch bevorderen de functionneering
van den maag, alhoewel men ze met
mate zal moeten nuttigen.
Reeds in het oude Rome waren de
truffels bekend en Pluvius schreef
vele eeuwen geleden reeds over den
fijnen smaak van dit natuurproduct.
Een bijzonder soort truffels viel bui
tengewoon in den smaak der Romein-
sche smulpapen en deze groeide in de
Arabische woestijnen. Deze zeldzame
soort werd in heete asch geroosterd
of wel in bouillon gekookt. Ook de
Grieken aten gaarne truffels en dre
ven er veel handel in, terwijl zij hem
in verschillende Noord-Afrikaansche
landen invoerden, hoofdzakelijk ech
ter in Libye.
Lange jaren is dit natuurproduct
op den achtergrond geraakt, totdat
het in de 18e eeuw weer aan de ver
getelheid ontrukt werd. Aan een gast
maaltijd, die door een rijke Parijze
naar werd gegeven, verscheen een
met truffels gevulde kalkoen op den
disch en dit kostbare gerecht verwek-
i te veel opzien. De gastheer werd over-
J stelpt met vragen naar de herkomst
der truffels en ieder voor zich nam
I zich voor deze ter gelegener tijd aan
I zjjn gasten te geven. Het gebruik
I van truffels nam bijzonder toe en een
der meest geziene soorten was de Pe-
rigord, genoemd naar de streek in
Frankrijk, waar zij groeien.
Men heeft reeds vele pogingen in
het werk gesteld om truffels te kwee
ken, maar'meestal mislukken zjj en
jjverig zoeken te kweekers naar het
verband dat tusschen truffels en be
paalde boomwortels bestaat, in wier
nabijheid zjj groeien. Men weet, dat
dit product een kalkachtigen bodem
behoeft, die tevens rijk aan humus
van boombladeren is^n Europa vindt
men ongeveer vijftig verschillende
soorten truffels. Parijs gebruikt
hiervan niet minder dan ongeveer
50.00 per jaar en het viervoud hier
van wordt uitgevoerd naar het bui
tenland. Het zoeken van de onder de
oppervlakte der aarde verborgen
truffels is een moeizaam werk en
meestal laat men dit werk over aan...
varkens, die op den aromatischen
geur van dit product afgaan.
De laatste jaren heeft men ook
honden afgericht op het speuren naar
truffels, aangezien de varkens dit
kostbare product liefst zelf verorbe
ren.
De dressuur der honden vereischt
evenwel tijd en een oneindig geduld,
terwijl men slechts met enkele succes
heeft.
1 De hond moet een buitengewoon
fjjnen reuk hebben, doch mag geen
jachthond zijn, aangezien hij, bij het
speuren van wild, zijn eigenlijke
werk in den steek zou laten.
1 De methode van truffelbereiding is
tamelijk gecompliceerd en ook het
1 schoonmaken vereischt veel zorg.
I Voor men ze gebruikt als vulling,
.moeten ze eerst gesmoord worden
met spek, peper en zout en verschil
lende kruiden totdat ze zacht zijn.
Het conserveeren van truffels is
eveneens moeilijk, de zekerste weg is
steriliseeren en bewaren in herme
tisch gesloten flesschen of bussen.
met
mine
Aardappelechoteltje
andijvie.
K.G. aardappelen (gekookt), ongeveer
liter melk, 160 gram geraspte kaas (be
legen), 1 lepel boter, pond andijvie.
Maak de andijvie schoon, snijd ze in zeer
fijne reepjes, wasch ze en laat ze goed uit
lekkelt. Breng de melk aan de kook, ver
warm hierin de fijngemaakte aardappelen.
Vermeng de puree met de boter en de kaas;
roer er vervolgens de andijvie doorheen ea
,laat deze even mee warm worden. Voeg zoo
noodig wat zout toe.
(Eventueel spinazie of Brusselsch lof in
plaats van andijvie te nemen).
Karnemelkvlu met appel.
1 L. karnemelk, 1 d.L. slagroom, 40 gram
aardappelmeel, 45 gram suiker, 2 zoete ap
pels.
Meng het aardappelmeel langzamerhand
aan met de helft van de karnemelk en
breng dit onder voortdurend roeren aan de
kook. Voeg de suiker toe en verdun de mas
sa, als deze even heeft doorgekookt, met de
rest van de karnemelk. Laat deze niet meer
meekoken, maar koel de vla meteen af.
Verme»jp«7 ais ze koud is, met de fyn-
gesnipperde zoete appels. Garneer de via
met styfgeMopte slagroom, vermengd met
wat suiker.