Nobelprijzen voor genees
kunde.
Zelfstandigheidspolitiek der regeering
vindt instemming.
Schoten in Mandsjoerqe.
Heden: eerste encycliek van
Paus Pius XII.
S Beurs van Amsterdam.
werd
Voor ,1938 iverleend aan prof. C. Heymans
te Gent; voor 1939 aan prof. Domagk
te Munster.
United Press meldt uit Stockholm, dat
de Nobelprijs voor Geneeskunde en Phy-
siologie voor 1938 is toegekend aan prof.
Corn. Heymans van de Gentsche Universi
teit voor zyn ontdekking van den regelen
den invloed van de carotis en de aorta op
de ademhaling. De toekenning van dezen
prijs werd verleden jaar uitgesteld.
De Nobelprijs voor Geneeskunde en Phy-
siologie voor 1939 werd verleend aan prof.
Gerhard Domagk te Munster, wegens diens
ontdekking van het chemo-bherapeutisch ef
fect van prontosil by de besmetting door
streptococcen.
De betonnen „koffer".
Antwerpen brengt zyn kunstschatten
'in veiligheid, j
Ook Antwerpen heeft, zoo lezen wij" in
het Handelsblad, op uitdrukkelijk bevel van
hoogerhand, al het mogelyke gedaan om de
ryke kunstschatten, die zich in kerken, ka- uk cxumie-
pellen en musea bevinden, te vrijwaren voor Hjke partijen niet tot overeenstemming
vernieling. Een by na onmogelijke taak! Jet>ben- kunnen komen. De christelijke
Regeeringsverklaring
gemist.
Nog steeds de kabinetsformatie.
Vergadering van de Tweede Kamer.
Aan de orde zijn de algemeene be
schouwingen over de rijksbegrooting
voor 1940.
De heer Schouten (a.r.) zegt, dat het
financieel beleid, gedemonstreerd in de
millioenennota, bij de antirev. geen be
zwaar ontmoet. In dit opzicht kan de
regeering op hen rekenen.
Op verschillende andere punten blij
ven ze zich zeiven, b.v. wat betreft de
leerllngenschaal en dergelijke onderwer
pen ,als de positie der gemeenten en hun
iinanciën. Onzekerheid bestaat er inzake
verschillende andere vragen. Spr. zegt
dat we niet voldoende weten over de
plannen b.v. ten aanzien van het plan-
Westhof f, het brengen van uitgaven op
den kapitaaldienst enz.
De antirev. blijven hun partij formatie
en beginselen handhaven, nu de christe-
Schilderden opbergen .in bom- en brand
vrije kluizen, was niet zoo heel moeilijk,
maar lastiger is het beschermen der grooie
gebeeldhouwde stukken, die in de Antwerp-
sche kerken veelvuldig voorkomen. Daar is
bijvoorbeeld het praalgraf van den schilder
Habens in de oude Sint Jacobskerk, die na
den beeldenstorm in den stijl van den groo-
ten schilder en zijn tgdgenooten werd her
steld. Om de schatten dier kerk te bescher
men zouden meer dan 20.000 zandzakken
noodig zjjn geweest, tot een totaal bedrag
beginselen kunnen niet ter zijde worden
gesteld.
Uitvoerig betoogt spr. dat revolutie tot
vernietiging moet leiden. Zij het regee-
ringsbeieid zoodanig dat de antirev. er
hun steun aan kunnen geven.
De heer De Marchant etd'Ansem-
bourgh (n.s.b.) Is van oordeel dat ex-
even weinig verschil is tusschen demo
craten van alle soorten als tusschen de
kabinetten-Colijn en -De deer. Spreker
wenscht geen critiek op het Duitsch—
Russische verdrag, want de nationaal-
va„ veroverde 100.000 frank! Doelmatiger socialisten hebben dammede nieis te
weid een betonnen kelder gevonden, die er j maken. Den heer Colijn ziet spr geens-
thans xs, buiten den muur der Sint Jacobs- zins ais den sterken man en De deer
kerk aangelegd. Bij het graafwerk, dat me- niet als den man met do zachte hand
ters diep moest zijn, vond men taliooze ge- Het Russisch—Duitsch verdrag betee-
raamten van menschen die aldaar iu de 'tent het einde van de kapitalistische de-
eerste jaren van het gebouw moeten zijn mocratieën. De vraag Mussert of Moskou
begraven, in het begin van de vijftiende ls m<5er actueel dan ooit.
Spr. ontkent, dat het kabinet voor zijn
taak berekend is. In haar taak ten op
zichte van neutraliteitshandhavlng
voedsel- en Henzinevoorziening b.v. is zé
tekort geschoten. De landbouw is gedes
organiseerd, het goud naar Amerika, het
oorlogsbrood mislukt, dehamsterd Is er
op groote schaal. Daartegen waardeert
spr., wat op militair gebied is geschied
b.v. het mobiliseeren van het leger met
zoo weinig kader. Versterking der vloot
ls noodig, doch als de slagschepen klaar
zijn, is de oorlog net voorbij. De regee-
ring moet opkomen tegen de schending
onzer neutraliteit ter zee en bij de Downs
Regeeringsverklaring gemist.
De heer Bierema (lib.) acht algemee
ne beschouwingen van politieken aard
in dezen tijd ongewenscht. Doch eenlge
opmerkingen over den kabinetsformateur
zijn in onze democratlschen staat ge.
wenscht. Spr. heeft eën regeeringsver
klaring geipist. De weinig zeggende
Troonrede kon haar gemis niet goed ma
ken. Spr. erkent dat mtliioenennota en
memorie op vele punten opheldering
hebben gebracht. Het vijfde kabinet-
Colijn ls ten val gebracht zonder zijn
daden af te wachten. De groepen die het
I fierP™- de verantwoor-
I delijkheld voor het regeeringsbeleid
moeten aanvaarden.
Spr. brengt hulde aan de gemobili-
seerde weermacht. Met de zelfstandig-
heidspolitiek onzer regeering kan ieder
vyf tiende
eeuw. In dien betonnen „koffer", zooals de
Sinjoren den kelder gaarne noemen, zijn
thans de talrijke schilderyen der kerk op
geborgen. Er zyn stukken by van drie by
vier meter, van schilders met klinkende na
men- Rubens, Jodaens, De Craeyer, Quelü-
nus, Van Dyck, De Vos en anderen. Ant
werpen is voldaan over deze wy'ze van be
veiliging in den „koffer".
Ook de kunstschatten uit het Koninklyk
Museum der Scheldestad zyn geplaatst in
een bom- en brandvrije kluis, die reeds by
den bouw van het museum, in 1885, werd
gemaakt, onder den grond!
TISO PRESIDENT VAN
SLOWAKIJE.
Met algemeene stemmen gekozen.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat
het Slowaaksche parlement met algemeene
stemmen dr. Tiso, den vroegeren voorzitter
der Slowaaksche regeering tot president
van de Slowaaksche republiek heeft gekow
zen. Daarmede heeft Slowakye zyn eerste
staatshoofd gekregen en is de voltooiing
van zyn binnenlandschen opbouw bereikt.
Tiso, die 52 jaar oud is, heteft te Wennen
nan de universiteit gestudeerd en is daar
in 1910 tot priester gewyU In 1918 werd 1
hy benoemd tot hoogleeraar in de theologie
te Weenen, doch by de ineenstorting van de
monarchie begaf hij zich naar Bohemen en
stichtte den Slowaakachen nationalen raad
te Neutra. Hy is steeds een voorvechter
geweest van de Slowaaksche zelfstandig
heid en behoorde tot de stichters van de
Slowaaksche volksparty, welke hy in het
Huis van Afgevaardigden en als minister
vertegenw^r^tgd heeft. Na Hlinka's dood
werd Tisp het Wpofd van zijn party, iot
vleugel hy gerekend
minister voor
Praag. Hij
lingen met H
de eerste zelfstandige
werd gevormd, werd
•resident en, gevolmachtigd
Ilowakije in de regeering te
belast met de onderhande-
:arye over den afstand \an
de streken met een Hongaarschen bevolking dag de
Op tal van diensten kan naar spr 's
oordeel wel versoberd worden. De oor-
„°m f °P 0ns volk legS™.
O.DL in den vorm van een nieuw leening-
fonds. Waai- zullen de Inkomsten ervoor
vandaan komen? Een oorlogswinstbelas
ting zet niet veel zoden aan den dijk.
De termijn der aflossing van het leening-
fonds mag op niet meer dan vijftien jaar
In Maart van dit jaar zette de centrale
regeering Tiso's regeerii». af, vanwege het
streven naar, volledige zelfstandigheid in
•Jowakije. Tiso begaf zich met Durcansky
naar Berlijn bn als een gevolg van hun be
sprekingen met Hitler kondigde de Land-
land, welke uitliepen op het beroep
op Duitschland en Italië om als
rechters op te treden.
van Slowakye af,
waarop een verdrag met Duitschland volg
de, dat Slowakije
dit la
worden gesteld.
Men wil productieve werken. Maar wat
zal op het gebied van groote werken
kunnen worden gedaan?
Spr. betreurt dat het rapport inzake
slagkruisers voor Indië niet gepubliceerd
is; spr..dringt op spoed aan. Een vacan-
tieregeling heeft in beginsel spr.'s in
stemming als rekening gehouden wordt
niet de op het bedrijfsleven te leggen
lasten. Een ontwerp-Zondagswet zal spr.
afwachten; moge verscherping van poli
tieke tegenstellingen worden vermeden.
Waardeering voor de mobilisatie.
De heer Deckers (r.k.) betoogt dat
zelfstandigheid en neutraliteit verzekerd
moeten worden. Mobilisatie en cencen-
tratie zijn,goed verloopen. De gemobili-
seerden hebben hun volle medewerking
gegeven. Dapkbaar zijn we ook aan de
gemeentebesturen en Spoorwegen voor
de verleende medewerking.
Het Kamervotum van 27 Juli dat net
vijfde kabinet-Colijn tot aftreden noop
te, wordt door spr. niet betreurd. Om
den persoon van den heer Colijn te tref
fen, was het niet te doen. Ten volle er
kent ook spr. de groote verdiensten van
den heer Colijn jegens het land.
Men wilde alleen geen kabinet, in
strijd met staatkundige opvattingen, een
kabinet waarvan niet vaststond dat het
de noodige waarborgen van 's lands be
lang inhield.
On-Nederlandsch was een formatie,
waarbij met de meerderheid der Kamer
geen rekening'was gehouden.
Gezegd wordt dat de roomsch-katho-
lieke ministers de crisis in het vierde
kabinet hebben veroorzaakt. Spr. be
strijdt deze opvatting. De R.K fractie
heeft niet alles, gedaan om te voorko
men dat een harer leden opdracht zou
krijgen tot kabinetsformatie. Loyaal
heeft ze de pogingen van dr. Colijn en
dr. Kooien gesteund. De Roomsch-Ka-
tholieken hebben hun land te lief, ook
om een kabinet-De Geer niet te steunen
wijl er slechts twee roomsch-katholieke
leden in zijn.
Met de plannen der werkloosheidsbe
strijding kan spr. zich over het alge
meen vereenigen. Het loonpeil moge
zich zonder schokken aan hot prijspeil
aanpassen. Zoodra de toestand wat over
zichtelijker is geworden, verwacht spr.
een nota over den economlschen toe
stand naast de maatregelen die op grond
daarvan zijn genomen.
De sociaal-democraten en het
De heer Drees (s.d.) zegt, dat het schip
van staat zijn weg moet vinden tusschen
de mijnenvelden door. Eerst wil spr. iets
zeggen over de totstandkoming van dit
kabinet. Liever had spr. gezien dat het
dadelijk met* een regeeringsverklaring
was gekomen.
Over den val van het vijfde kabinet-
Colijn en de* forfnatie van het zittende
kabinet ls er, vpor spr., ook na hetgeen
de heer Deckers heeft gezegd, niet veel
meer op te merken. Het is beter dat het
zóó gegaan is dan dat het kabinet eenl
ge maanden later, b.v. bij de begrooting,
ten val ware gebracht.
Andere fortnaties dan de tegenwoor
dige, waren wellicht mogelijk, maar het
verheugt spr.' dat er samenwerking op
breede basis is verkregen door een kabi
net, waarin ook soc.-democraten zitting
hebben.
De soc -democraten zijn in het kabinet
een kleine minderheid; de soc.-democra
ten zullen in de Kamer blijven ijveren
voor Wat ze noodig oordeelen, de oor
logsomstandigheden daarbij in aanmer
king nemend.
Spr. gaat de teleurstellingen na op
sociaal en economisch gebied onder de
kabinetten van vorige jaren. Grooten-
deels kunnen de soc.-democraten in
stemmen met de plannen der regeering,
maar bloedende wonden als leerlingen-
schaal en kweekelingen met akte moe
ten worden gestopt. Hier kan ni'et ge
wacht worden tot de mobilisatie en haar
gevolgen achter den rug zijn. Even drin
gend doch ingewikkelder is de kwestie
van de ouderdomsvoorziening. Spreker
vraagt meer positieve toezeggingen, ook'
aangaande een bescheiden staatspen
sioen.
De vergadering wordt om half zes ver
daagd tot heden één uur.
VRIJWILLIGE LANDSTORM
MOTORDIENST.
Binnenkort de eerste 1000 man
naar huis.
Voor eenige weiken konden we berichten,,
dat de Minister van Defensie had bepaald,
dat degenen, die, in de overtuiging, dat zij
by mobilisatie niet zouden wi/rden opgeroe
pen, een vrijwillige verbintenis by het leger
hadden aangegaan op hun verzoek raar
huis gezonden zouden kunnen worden. In
verband met deze beschikking zouden bin
nen afzienbaren tyd 4000 van de 6000 op-
geroepenen by den Vrywilligen Landstorm
Motordienst met verlof kunnen vertrekken.
Daar er op het oogienblik van het naar
huis zenden van deze gemabiliseerden nog
r.iet veel is gemerkt, vraagt men zich af, of
er misschien een kinik in den kabel is ge
komen.
Ter geruststelling van de betrokkenen
kunnen we mededeelen, dat dit niet het ge-
\al is. Maar de uitvoering van de beschik
king van den minister heeft nog al vat
voeten in de aarde gehad
Degenen, die met verlof naar huis ge
zonden worden, moeten eerst vervangen
worden door geschikte motorrijders, die gie-
recruteerd worden uit by den troep aan
wezige krachten. Die krachten nu moeten
eerst worden opgespoord, vervolgens moe
ten qe een proef afleggen om te bewyizen,
dat &e voor hun nieuwe taak betekend zyr
en tenslotte hebben ze nog een speciale op
leiding moeten volgen van enkele welken.
Men is nu zoo ver, dat de eerste groep
verVhngers voldoende is afgericht. Zy kul
len de plaatsen innemen van de eerste 1000
vrijwilligers by den Landstorm Motordienst,
die thans binnen zeer korten tyd naar huis
zullen worden gezonden.
Men zal regelmatig voortgaan met het
kweeken van geoefende menschen, die de
overige 3000 vrijwilligers by dien Land
storm MotoHienst die nog op verlof zitten
te wachten, zullen vervangen.
Prof. Vening Meinesz.
Prof. dr. ir. F. A. Vening Meinesz, be
noemd tot buitengewoon hoogleeraar in
de af deeling der weg- -en waterbouw
kunde om onderwijs te geven in de geo
desie, zal Donderdag 2 November 's n.m.
te 5 uur in een openbare senaatsverga
dering in de Aula zijn ambt aanvaarden
met eene rede.
gelden uit de kas te verdütS^,,
zelf raamde het bedrag der aldus r'
len gelden op ruim 11.000
De rijksattcountantsdienst stelt
uitgebreid onderzoek in naar s
waarop M. daartoe kans heeft
zoomede nkar den omvang der
de malversaties.
Reeds is
gesto
ten
wijze
gezien
gepleeg.
vast te staan, dat w
f^ ze^zaam geraffineerde wijze te werk
is gegaan.
M. is ter beschikking van den
van justitie gesteld.
officier
GEMENGDE BERICHTEN.
Duitsch vliegtuig in Groningen
geland.
D« bemanning geïnterneerd.
De regeeringspersdienst meldt:
Gistermiddag omstreeks vyf uur heeft
een Duitsch militair vliegtuig by Usquert
in de provincie Gropngen, tengevolge van
motorpech een noodlapdng moeten maken.
De uit drie personen bestaande bemanning
is geïnterneerd.
De „Indra" komt weer
in de vaart.
Verkocht aan een N.V. te Amsterdam.
Naar wij vernemen is het Finsche
stoomschip „Indra", dat bij Terschelling
op een mijn geloopen en in beschadig
den toestand in Amsterdam was binnen
gebracht, thans onderhands verkocht
aan de N.V, Ijzerhandel „Hollandia" in
Amsterdam.
Kapitein der infanterie gearresteerd.
Verdacht van verduisterinr
De militaire politie heeft te Oss n
kapitein der infanterie gearresteerd
naar 's-Hertogcnbosch overgebracht
Deze arrestatie houdt verband met on
regelmatigheden, welke de kapitein
hebben gepleegd en waart») bclangrak»
bedragen, benoodigd voor den aankoon
van materiaal, betrokken zijn.
Ongerustheid over een kustvaarder
Van de Safe" si„ds twee wïï,
niets gehoord.
Ongerustheid is ontstaan omtrent het
lot van het motorschip „Safe" van kapi
tein J. Salomons, dat veertien dagen ge
leden van Antwerpen vertrokken was
met bestemming Riga, beladen met stuk
goed.
Niet alleen is het nog niet in de haven
van bestemming aangekomen er ls
althans geen enkel bericht van aan
komst ontvailgen maai- ook is het
onderweg nergens gesignaleerd.
Het is niet aan te nemen, dat de ka-
pitéin zich ver uit de kust gewaagd zal
hebben, zoodat zijn schip waargenomen
moet zijn. Waarschijnlijk heeft hij ech
ter wel het Kielerkanaal vermeden; kust
vaarders gaan nog steeds liever om den
kop van Jutland Bekend is het echter
niet hoe de kapitein zijn route heeft ge
kozen.
In elk geval, de „Safe" had al lang en
breed te Riga kunnen zijn. De mogelijk
heid is niet uitgesloten, dat kapitein
Salomons zijn aankomst niet heeft kun
nen melden nu er het een en ander
gaande is in de Baltische landen. En ook
is het niet geheel uitgesloten dat even-
tueele berichten omtrent waarnemingen
hun bestemming niet hebben bereikt,
doch desondanks is de ongerustheid om
trent de „Safe" sterk toenemende.
Het scheepje, dat 400 ton meet en
evenals de „Tegri" te Gasselternijeveen
staat ingeschreven, is nog gloednieuw.
Op 26 Juli van dit jaar heeft het zijn
proeftocht gemaakt. Met hoeveel man
schappen kapitein Salomons aan boord
moet zijn is niet bekend.
M.s. „Tegri" is niet aangekomen.
Waarschijnlijk met man en muis
vergaan.
Een Groninger kustvaartuig, inge
schreven te Gasselternijeveen, is naar
alle waarschijnlijkheid het slachtoffer
geworden van den mijnenoorlog. Er zijn
i geen getuigen, die verklaringen ter zako
hebben kunnen afleggën, maar het be
doelde scheepje de „Tegri" is nu al zoo
lang uitgebleven, dat men het ergste is
gaan vreezen...
Het motorschip „Tegri" van kapitein
T. Eefting, metende 279 bruto register
tons, was op 23 September van Göteborg
in Zweden met een lading ammunitie
vertrokken met bestemming Buitenhul
zen aan het Noordzeekanaal. Op 29 Sep
tember had het te IJmuiden moeten bin-
Het ligt in de bedoeling, het schip nenloopen. Op 10 October berichtte men
weder in de vaart te brepgenmet de
reparatie van het schip heeft de Am-
sterdamsche Droogdok-Mij. reeds een
aanvang gemaakt.
Malversaties bij den belastingdienst
te Leiden.
De voortvluchtige ambtenaar heeft i een mijn toegeschreven worden.
ïi/'ll lonrrAmolH X 11 1W» Tri— J
echter, dat het nog steeds niet waarge
nomen was. Sedertdien is de ongerust
heid omtrent schip en opvarenden over
gegaan in de aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid, dat de „Tegri" met
man en muis is vergaan. Stormweer is
er niet geweest, dus moet de ramp aan
De beste bezitting van den mensch
van stof is gezondheid; de hoogste deugd
van den mensch van geest is waarach
tigheid.
FEUILLETON.
Roman van
NORBERT GARAI.
Nadruk verboden.
30
Ten tijde van den kersenbloesem
steekt het dohkere groen van hooge,
trotsche dennen scherp af tegen het
teere rose van de bloeiende vruchtboo-
helmzinnige nachtbloemen hebben hun
kelken geopend en ademen een zeld-
zamen, wierookachtigen bloesemgeur...
j Als het stil is in de lucht en zelfs geen
5 zuchtje wind den tuin beroert, schijnt
i alles betooverd te zijn. Boomen, bloemen
en heesters schijnen dan te luisteren,
i misschien naar den snorrenden vleugel
slag van een vleermuis, misschien naar
f den eigenaardigen roep van een uil, wel-
licht ook naar een zeldzame, welluidende
vrouwenlach, welke vanuit het eerwaar -
de Geishahuis tot in den tuin doordringt.
I Het theehuis zelf legt zeker niet min-
der dan de tuin getuigenis af van de
goede smaak, den mercantielen zin en
t den vooruitzienden blik van juffrouw
Yushima. Het groote, op een roodaqh-
i tigen steengrond gebouwde perceel heeft
zich aangemeld en bekend 11.000
te hebben verduisterd.
De adjunct-commies der directe belas
tingen te Lelden, de 43-Jarige P. P. M.,
die Maandag was verdwenen, met mede
neming van een bedrag van 500 uit de
kas, heeft zich vrijwillig bij de Leidsche
politie aangemeld.
Het ontvreemde bedrag is grootendeels
door hem weer aangezuiverd. Van ern
stiger aard was evenwel zijn mededee-
ling, dat hij in den loop van verschei
dene jaren het Rijk voor aanziehlijke be
dragen heeft benadeeld, door meermalen
moeten de kunst verstaan de algemeene
conversatie steeds weer een nieuwe, in
teressante wending te geven. Zij moeten
ad rem zijn en steeds, wanneer iemand
het woord tot hen richt, een gevat, gees
tig antwoord bij de hand hebben.
Zij moeten de wijze spreuken van Li-
taipo evengoed beheerschen als de edele
danskunst en er wordt van haar ver
wacht, dat zij evengoed zingen als reci-
Kronkelende paden leiden langs dwerg- j drie verdiepingen. De buitenmuren zijn
linden met liliputbladeren, zoodat men van zwart gelakt hout, de binnenwanden
zich plotseling als Culliver in het rijk j van bont beschilderd papier Het breede,
der- dwergen waant. Maar dit gevoel van
verhevenheid verdwijnt onmiddellijk, als
men voor het altaar van een Japansche
godheid blijft staan, die weldoorvoed en
log op een, door klimop omrankt houten
voetstuk trcunt en hoogmoëdig en ver
achtelijk langs den bezoeker heenstaart,
alsof hij den armen sterveling geen blik
waardig keurt
Het mooiste echter is het des avonds
in den tuin van de eerwaarde Juffrouw
Yushima.
Als de maan vol aan den hemel staat...
Dan vermengt bijwijlen, de scherpe,
kruidige zeelucht zich met den bedwel-
aan belde zijden licht gebogen dak is
1 eveneens van hout. Men moet hier steeds
I op zijn hoede zijn, want op elk uur van
den dag of van den nacht kan het ge
beuren, dat <de God der aardbevingen
zich vertoornd toont en ernstig onheil
aanricht.
Op de eerste verdieping van het Gei-
shahuis bevinden zich eenlge groote ver-
I trekken. Het zijn de zalen, welke voor
Westelijke bijeenkomsten zijn bestemd.
Bij dergelijke gelegenheden wordt den
verstandigsten en ontwikkeldsten Gei-
sha's van het theehuis een zware taak
toebedeeld. Zij dienen er dan voor te zor-
menden geur der Jasmijn. Andere ge- j 8®". dat het tafeldiscours niet stokt; zij
En slechts zij, die door haar bekoor
lijkheid, haar geest en haar ontwikke
ling eiken Japanner, van welken rang of
afkomst ook, bewondering, ja, zelfs res
pect 'weet af te dwingen, mag zich tot
de ware geisha's rekenen, die de trots
van Japan vormen.
De echte, ware geisha krijgt de bui
tenlander niet eens te zien.
Waarom ook?
Zou hij een diepzinnig en van veel
intelligentie getuigend gesprek met haar
- weten te waardeeren? Begrijpt hij het
hoogste, verhevendste Oostersche besef,
dat aan de poorten, die naar de hoogte
punten van het leven lelden, slechts
rustige contemplatie en stille tevreden
heid staan?
Weet hij ook, dat de Sakewijn niet
geschonken wordt om zich te bedrinken,
maar alleen om ln dien toestand te ge
raken, wëlke het beste te vergelijken is
met een lichte dommeling, dien merk-
waardigen toestand op de grens tusschen
waken en slapen, tusschen vreugde en
weemoed over de vergankelijkheid van
het geluk?
Zoo staat de vreemdeling niet ver
moedend en niet begrijpend tegenover
de groote geheimen van het Oosten,
waarvan schijnbaar slechts een bont be
schilderde papieren wand hem scheidt
Vandaag is het eerwaarde geishahuis
van juffrouw Yushima feestelijk vér-
licht.
De tuinpoorten staan wijd open. "Alle
geisha's zijn bijeen en wachten.
Juffrouw Yushima wordt in het begin
van den avond terug verwacht.
Voor de ramen ontwaart men een mat
schijnsel van getemperd licht; hier is
het blauw, daar geel, iets verder weer
rood. Bont beschilderde lampions ver
lichten den tuin.
Maar voor de groote tuinpoort ver
spreiden twee sterke booglampen hun
schier verblindend licht Juffrouw Yus
hima weet precies ln hoeverre zij van-
de moderne technische hulpmiddelen ge
bruik kan maken zonder aan de poëzie
van haar theehuls afbreuk te doen.
Tegen acht uur in den avond, als de
schemering reeds over Tokio gevallen is,
stoppen drie riksja's voor de tuinpoort.
De eerste, die uitstapt is juffrouw
Yushima. In waardige houding luistert i
zij naar de begroetingsrede, die meer-
dere geisha's, elkaar afwisselend, onder I
diepe buigingen ten beste geven. j
Juffrouw Yushima, die bijzonder ^pel
waarde hecht aan goede omgansvormen, I
beantwoordt deze rede op hoffelijken,
zij het wat afgemeten toon. Eerst als zij 1
{uitgesproken is, mogen MIzu en de an-
dere toekomstige geisha's hun riksja's
Er waren zeven opvarenden aan boord
van de „Tegri". Het schip was in 1938 in
de vaart gekomen. Toen H. M. de Ko
ningin op 5 November van het vorige
jaar even buiten Groningen het nieuwe
Van Starkenborgh-kanaal officieel open
de was de „Tegri" een van de twee kust
vaartuigen, die ter weerszijden van de
sluis, waar de plechtigheid zich afspeel
de, gemeerd lagen om H. M„ die te ken
nen gegeven had zich omtrent de kust
vaart te willen laten voorlichten, in de
gelegenheid te stellen een modern kust
vaartuig te bezichtigen. Het andere
schip was de „Wegro" uit Groningen. De
Koningin heeft alleen het laatstgenoem
de schip bezocht, dat ongeveer van het
zelfde type was.
verlaten.
Een zekere juffrouw „Kleine maan"
wordt opgedragen Mizu de eerste dagen
gezelschap te houden en haar op haar
plichten te wijzen.
Zij schijnt niet meer tot de Jongsten
te behooren, deze Juffrouw „Kleine
maan". De dikke laag poeder is niet in
staat het magere, Ingevallen gelaat te
verbergen, waarin twee doffe oogen de
nieuw aangekomene uitdagend en on
vriendelijk opnemen.
Zwijgend kijken de voor den ingang
verzamelde geisha's naar Mizu en, de
andere ,min of meer verlegen meisjes,
'die dicht om Mizu heen staan, als ware
zij haar laatste toevlucht.
Zwijgend ook gaan daarop allen door
de tuinpoort.
Voorop juffrouw Yushima.
Plechtig, met afgemeten stappen
schrijdt zij aan het hoofd van den stoet,
gelijk een veldheer aan het hoofd van
zijn leger.
Zij weet. dat allee voortreffelijk ge
organiseerd is, dat elke geisha de plaats
weet, waar zij staan moet. Discipline en
orde zijn haar van jongsaf bijgebracht
en als ooit een van haar het zou wagen
zich opstandig te toonen, dan zou juf
frouw Yushima zeker niet om middelen
verlegen zijn om haar weer tot reda te
brengen.
(Wordt vervolgd)-
Ontslag fortcommandant
Hoek van Holland
nietig verklaard.
Kapitein in het gelijk-
tv Centraal Raad van Beroep te
mrecht deed uitspraak in de zaak van
uit den militairen dienst ontslagen
j^pitein der artillerie te Hoek van Hol
land-
Bij de behandeling van
STADSNIEUWS.
Donderdag
°P
5 October bleek, dat de kapi-
zlch in zijn particuliere legen op
Zn dergelijke wijze had gedragen, dat
Z eer en de goede naam van den offi-
1 daardoor gevaar liepen. Aan
vankelijk door den regimentscomman
dant gestraft met 14' dagen streng ar-
>st werd de kapitein na onderzoek door
een'commissie van advies wegens onge
schiktheid om een verantwoordelijke
functie te vervullen uit den dienst ont
slagen.
De kapitein werd door dit ontslag ern
stig gedupeerd Van oordeel, dat het een
en ander niet geheel reglementair was
geschied, was de kapitein tegen deze be
slissing in beroep gekomen bij den Cen-
tralen Raad van Beroep.
De raadsman van den kapitein, mr.
r A James uit Apeldoorn, was van oor
deel, dat het ontslag in strijd is geweest
met'de geldende voorschriften, daar do
commissie van onderzoek zich hierbij
niet aan de wettelijke voorschriften zou
heb'ben gehouden. Vervolgens bestreed
pleiter het oordeel Van de commissie ten
opzichte van de ongeschiktheid van den
klager voor den militairen dienst en hot
waarnemen van een verantwoordelijke
functie.
Voor den Minister van Defensie* was
opgetreden de heer T. Paauwe, hoofd
commies op het departement, die een
j uiteenzetting gaf van de rechts-
waarop het eervol ontslag was
i
norgen verklaarde de Centrale
Raad van Beroep het Koninklijk Besluit
van 7 Juni 1939 nr 27 nietig, zoodat
klager in zijn beroep gelijkgesteld werd.
Echtelijk drama
in Zeeuwsch Vlaanderen.
Twee dooden.
Gisterochtend is het landelijke Schoon-
dijke in Zeeuwsch-Vlaanderen uit zijn
rust opgeschrikt door een familiedrama,
dat twee menschen het leven heeft ge
kost.
Langs den Groeneweg tusschen Schoon-
dljke en Oostburg ontdekten voorbijgan
gers in een ondiepe sloot langs den weg
het lijk van een vrouw, meldt „Het Va
derland". De vrouw had verwondingen
aan het hoofd en de handen en werd
herkend als mej A.--V., echtgenoote van
den vrachtrijder B. P. Sedert korten tijd
leefde het echtpaar gescheiden. De man
woonde in Schoondijke, de vrouw in
Oostburg. P. is even na 6 uur gezien op
den provincialen weg, komende uit de
richting van de plaats, waar de vrouw
werd. Het vermoeden lag voor
GOUDA, 27 October 1939.
Gezant dr. Van Broekhuizen
op de inspectie-vergadering.
Levendige inleiding over
„Het onder wijn in Zuid. Afrika".
In een geestig en kleurrijk betoog, dat
van eenj groote liefde voor zijn land en zijn
volk en warm enthousiasme voor zyn taal
iprak, heeft in de middagbyeenkomst van
de gisteren in den Nieuwen Schouwburg
piehouden veertiende inspectie-vergadering
ran het onderwijzend pereoneel in de in
spectie Gouda, dr. H. D. van Broekhuizen,
buitengewoon gezant en gevolmachtigd mi
nister van de Unie van Zuid-Afrika, voor
een zeer aandachtig gehoor, dat hem meer
malen met luiden bijval onderbrak, verteld
over „Het onderwijs in Zuid-Afrika".
Tal van genoodigden, leden van gemeente
en schoolbesturen, woonden dit gedeelte
de vergadering bij. Aanwezig waren
de hoofdinspecteur van het lager on-
lerwijs in de tweede hoofdinspectie, de heer
van Nes Czn., burgemeester dr. K. F. O.
James van Gouda met,' zijn echtgenoote,
burgemeester J. Verloop van Capelle a. d.
I Jssel, burgemeester K. H. Brandt van Moor
drecht, burgemeester F. Jas van Nieuwer-
keric a. d. IJssel, burgemeester P. A. Troost
Waddibxveen, burgemeester P.
Hoogenboom van Zwammerdam en burge
meester J. Th. Klinkhamer van Zevenhul
zen en een aantal wethouders, onder wie de
Goudsche wethouder van onderwijs, mr. Tl-
P. C. 1®. de Witt Wijnen.
De gezant werd verwelkoimd met het
Zuid-Afrikaansche volkslied, waarna de in
specteur van het lager onderwijs, de heer
H. de Blouw, hem hartelijk begroette.
Dr. Van Broekhuizen begon met een
schets van den toestand in zijn eigen jeugd,
toen die verzorging van het onderwijs al
zeer sober was. Z'n vader leerde hem lezen
schrijven en sommetjes maiken en hij was
al twaalf jaar, voor hy voor het eerst naar
school ging. „Vader, waarom missen wij
dat voorrecht", hebben m'n eigen kinderen
me gevraagd, voegde die gezant er hij.
Het eerste onderwijs genoot dr. van
Broekhuizen van een Engelschen onderwij
«holen zijn geheel gelijk. Op de Engelache
school wordt Afrikaansch langzamerhand
ingevoerd, de Afrikaansche kinderen leeren
Engelsch, Zuid-Afrika is een twee-talige
natie geworden. Er wordt geen ambtenaar
aangesteld of hij moet heide talen kunnen
m,reken. Uit het machtige Engelschc milieu
is Zuid-Afrika gekomen met een eigen taal
en een eigen geschiedenis. Het is noodig
den band tusschen Nederland" en Zuid-Afri
ka te versterken om in Nederlandsche lite
ratuur een achtergrond te hebben voor cul
tuur /en taalgebruik.
het ware een zucht van verlangen
ging door de zaal, toen dr. van Broekhui
zen van djNalarissen van de Zuid-Afrikaan-
ache onderijzers en leeraren vertelde: la
gere schdol-f-3000—4000, hoogere 4800-
6000, universiteit 10.000.
Kans Ivoor Ned. onderwijzers?
„Is er-Uk Zuid-Afrika een toekomst voor
Nedepiandsche onderwijzers", vroeg de ge
rant ten slotte. Zoo te gaan is hopeloos,
antwoordde hü, maar als men hier z'n di
ploma verworven heeft en dan in Zuid-
Afrika een jaar tot achttien maanden de
kweekschool bezoekt ep ook het Zuid-Afri
kaansch diploma behaalt, dan ligt de weg
open.
In het slotgedeelte van zijn betoog, heeft
dr. van Broekhuizen zijn overtuiging van de
beteekenis van de taal voor de volkskracht
tot uiting gebracht. Met al mijn kracht en
liefde, heb ik voor de vrijheid van de Zuid-
Afrikaansche taal gevochten en ik weet wat
dat beteekent, want ik ken m'n volk, al was
het alleen maar uit de tien gevangenissen,
waarin ik gezeten heb. Bedenk dit Neder
landers, dit is de grortc stuwkiacht voor
Nederland: de liefde voor volk, Koningin
en geschiedenis, aldus dr. van Broekhuizen,
die besloot, met het voorlezen van het Zuid.
Afrikaansche volkslied.
Nadat het langdurig gpp'au» dat op de
zeer gewaardeerde rede volgde, was ver.
stomd, heeft d° heer De Wouw dr. v.
Broekhuizen zeer hartelijk dankgezegd' voor
diens inleiding. Uw liefde voor taal en volk
heeft ons, aldus de inspecteur, in het hart
gegrepen.
De met het Zuid-Afrikaansche
begormen middag werd besloten
Wilhelmus, waarvan
hage aangenomen. Per 1 Januari a.s. hoopt
dr. Kroondijk naar Den Haag te vertrek
ken.
Slachtoffer van auto ongeluk
te Nieuwerkerk teraavdebesfceld.
Van het Van Iterson ziekenhuis uit,
waar ten behoeve van het justitieel on
derzoek sectie is verricht, is hedenmid
dag op het R.K. Kerkhof ter ruste gelegd
het stoffelijk overschot van den £6-Jari
gen chauffeur K. Thoen, die Dinsdag bij
de botsing van den auto van den heer
H. J. Nederhorst met een militairen
vrachtauto te Nieuwerkerk a. d. IJssel is
gedood.
Tot degenen, vdie de laatste éer be
wezen, behoorden de echtgenooten van
de heeren H. J. en D. G. Nederhorst, di
recteur en adjunct-directeur van de N.V.
tot aanneming van werken voorheen H.
J. Nederhorst Namens de firma was de
heer G. A. de Jong, procuratiehouder,
aanwezig.
bloemstuk van de vennootschap,
dekte de baar.
Kapelaan G. van Dijk heeftde plech
tigheid in de kapel en aan het^raf ver
richt.
ferzoek om vorhooging der steunnormen.
De s.d.a.p. raadsfrtfctie heeft B. en W.
verzocht in verband met de prijsstijging
van noodzakelijke levensbehoeften er ge-
amenlijk met andere gemeenten by de re
geering op aan te dringjen de steunnormen
en de loonen in werkverschaffing te ver-
hoogen met het aantal procenten waarmede
het indexcijfer is gestegen.
Rangeerder uit Gouda gewond.
De ontsporing te Zwammerdam.
Bij de reeds gemelde ontsporing by
Zwammerdam blijkt ook een locomotor uit
de rails geloopen te zyn, terwijl de bestuur
der van de locomotor vrij ernstig gewond
werd. Deze locomotor had juist het voor
dat het O. M. aanleiding meende te hebben
een vervolging tegen hem in te stellen.
De kleermaker werd tot 10 boete subs,
vijf dagen hechtenis veroordeeld.
AGENDA.
Thalia-Theater: Cassidy is opstandig en De
gouden kooi.
Reun-ie-BioscoopHet dubbele huwelijk en
De zesdaagsche.
Zondag 10.30 uur: De tuin der vreugde.
Woensdag 2 uur matinee: De zesdaagsche.
Schouwburg-Bioscoop: Als vrouwen regee-
ren en Bedekte oogen.
Zondag 10.30 uur: Patrouille-wagen 99.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
volkslied
met hH.
aanwezigen twee
ICIUIUIACII VOI1 tz-lP Jpujciovii.ll uiuivi n^|-
die geen woord Afrikaansch sprak, teri c0°'> c B)ouw heeft hierna deze
»\jl de kinderen geen Engelsch verstonden. inspectie-vergadering gesloten
De paedagftgie in: die jaren bestond hieruit, eere„de dat zij uitstekend geslaagd
dat de kinderen, die het Enjpelsch niet he-
grepen, voor de klas kwamen en een bord yan dg Unie yan ZuW.
de hand, dat hij de dader was. Men ging
op onderzoek uit, doch aanvankelijk wak
de man niet tc vinden. Weldra bleek,
dat hij zich had begeven naar 'n schuur
van den landbouwer J M. met wien
hij overigens niets uitstaande had en
dat hij door ophanging om het leven
was gekomen Hoe het drama zich pre
cles heeft afgespeeld, is niet met zeker
heid te zeggen.
Door verschillende aanwijzingen, o.a.
bloedsporen op den weg, kon de politic
zich een voorstelling van de feiten vor
men. De vrouw werkte te Schoondijke
bij het aardappelsorteeren. Per flets
naar het werk gaande, is zij vermoede
lijk door P opgewacht en met een zwaar
voorwerp op het hoofd geslagen. Half
versuft is zij toen waarschijnlijk nog
voortgestrompeld en in de ondiepe sloot
geraakt. Zij heeft nog kans gezien op'
het droge te komen, maar zij moet toen
opnieuw zijn geslagen en weer in de sloot
gevallen zijn, waar zij met het gezicht
ln de modder is blijven liggen. Het is
nog niet vastgesteld, of zij overleden aan
de verwondingen of dat zij in de modder
is gestikt.
RADIO-PROGRAMMA'8.
Zaterdag 28 October.
Hilversum I, 1875 en 414.4 M. KRO-Uit.
zending:
8— Berichten ANP; 8.05—9.15 en 10.—
Gramofoon; 11.30 Godsdienstig halfuurtje;
Berichten; 12.15 Het KRO-orkest (van
12.4^-1.10 Berichten ANP en gramofoon);
O AM y®01" de rtfpere jeugd; 2.30 Gramofoon;
-^43 Kinderuurtje; 4.- Gramofoon; 4.30
Het KRO-orkest; 5.15 Filnvpraatje; 5.30
Gramofoon; 5.45 De KRO-NachteKaaltjc!,;
6.15 Gramofoon: 6.20 Journalistiek week
overzicht; 6.45 Gramofoon; 7.— Berichten:
15 Causerie „Huisgezin en Maatsehappu";
1.85 Actueeie aetherflitsen8.— Berichten
ANP; 8.15 Meditatie met muzikale omUis
hns; 8.35 Gramofoon; 8.45 Gevarieerd pro-
Sramma; 10.30 Berichten ANP;^0.40 Cau
serie „Het onvergankelijke rijk" met muzi
kale omlijsting; 111012 Gramofoon.
Hilversum II, 301.5 M. VARA.Uitzending.
10-10.20 v.m. en 7.30—8 VPRO;
Bterichten ANP, gramofoon; 10.—
Morgenwijding; 10.20 Voor arbeiders in de
rijven12— Gramofoon (om
Berichten ANP); 2— Eilmpraatie-
zang en mandoline; 8.— Rcpoi-
•«ge; 3.30 VARA-orkost; 4.15 Causerie
—en wandeling door de Herfatnatuur":
«O Hesidentie-orkest; 5.30 Filmland; 5.50
orgelspel6.15 Uit de roode jeugdbewe
ging; 6.45 Kinderleesclub; 7— VARA-Ka-
'ender; 7.05 Felicitaties; 7.10 Politiek ra
diojournaal; 7.30 Cvclus „Hoe werkt de
kork'"; 8— Herhelang SOS-Beriehten;
8.11
ers; 9.
«■03 Berichten ANP, VARA-Varia;
Vraag en antwoord; 8.30 De Ramibleini
Toespraak; 9.05 Radiotooneel; 9.30 Gramo-
foon; 9.40 Vragenbus; 10.En nu Oké!
H— Berichten ANP; 11.10 Radiotooneel
1130—12 VARA-Strijkorkeat.
oor kregen „I am a donkey" en het was
een wedijver om het bord zoo gauw moge
lijk aan een ander over te dragen. „Toen ik
daar voor de klas met het bord om stond
er. m'n eigen taal niet mocht gebruiken,
'hel, ik", aldus de gezant, „gezworen; ik ga
vechten".
„Ik blijf liever muis".
In de wordingsgeschiedenis van Zuid,
Afrika was er geen onderwijs, men kende
n-aar één gedachte:1 een vrije staat zyn. „U
weet", ging dr. van Broekhuizen, sprekende
over <fe komst van de Engelschen in Zuid-
Afrika, voort, „dat de annexatie door een
groote mogendheid is een daad van liefde,
een voorrecht voor een kleinen staat om tot
een machtig volk te tehoorer, maar de
Zuid-Afrikaners honden van deze lieM»
bitter weinig. Het is net alsof de voor het I
muizengat zittende poes tegen de mms
zegt: kom maar moisje, dan wordt je deel
van die prachtige mooie kat. Ik blijf ech-
ter", zeide de gezant, „liever muis (\reuu-
de). J
De grondslag van het onderwijs is de
Statenbijbel geweest. De moeders leerden
daaruit hun kinderen lozen en deze werden
opgevoed met de kennis van den bijbel. De
bijbel en de natuur hebben het individu van j
den Zuid-Afrikaanschen boer ontzetteiyl
sterk gemaakt. De bijbel heeft een machti
gen invloed op de mensehen gehad, de kerk
werd de bewaarder van de taal van het
volk.
Later fungeerden weggeloopen soldaten
en matrozen als onderwijzers. Van een weg-
geloopen matroos heeft o.a- Paul Kruger
les gehad en deze vertelde me, zeide dr.
van Broekhuizen, er over, dat hij eiken da?
minstens zes pakken slaag kreeg.
Nederiandsche onderwijzers kwamen m
latere jaren naar Zuid-Afrika en van hen
hebben in het bijzonder dr. Mansveld en dr.
Bril zeer veel gepresteerd. Stem en Herzo?
kregen les van dr. Mansveld, die een mspi-
ratie voor elk kind was.
Succesvolle strijd voor eigon taal.
Na den boerenoorlog werd Engelsch de
taal en toen begon de groote strijd voor
de eigen taal, die succesvol verliep en er
toe leidde, dat met regeeringsgeld Zuid-
Afrikaansche scholen werden gesticht.
Thans verplicht de wet eik Afrikaansch
kind een Afrikaansche school te bezoeken,
waar het door middel van de moedertaal
wordt opgevoed.
De scholen in Zuid-Afrika, vertelde dr.
van Broekhuizen, liggen buiten de stad mei
groote sportvelden er, zwembad,. Men kent
de lagere school, dan de hoogere school,
waarna men toelatingsexamen kan doen
voor de universiteit. In het gansche volk
leeft het streven de taal te handhaven, om
dat deze het recht op vrijheid geeft.
Met trots constateerde dr. van Broekhui
zen, dat er in 1986 in de Unie op school
1,121.000 Afrikaansch sprekenden teg"r:
783.000 Engelsch sprekenden waren. In 19?!)
waren 60fc van de kinderen van het lager
onderwijs Afrikaansch sprekenden en op de
hoogere school steeg het percentage Afri-
kaandch sprekenden van 52 tot 59, terwul
dat der Engelsch sprekenden van 87 tot 35
daalde. Deze cijfers toonen aan, dat he.,
Zuid-Afrikaansche onderwijs zeer is voor-
nagegaan. De Afrikaansche en Engelsche
VOETBAL.
Wedstrijd voor nabestaanden
„J'.ii van Gelder".
A.s. Zaterdagmiddag half drie zal op htt
Gouda-terrein een wedstrijd worden ge
speeld tusschen een Gouda-comb. en een elf
tal van de Wegentroepen. De toegang is
vry\ Op het terrein zal gecollecteerd wor
den ten bate der nabestaanden van de „Jan
van Gelder".
ZWEMMEN.
Ned. record verbeterd.
Tijdens gisteravond te Amsterdam ge
houden onderlinge wedstrijden van Het IJ,
heeft J. P. Metman het Nederlandsch record
400 M. rugslag, dat sinds 24 Mei 1938 op
naam stond van J. C, Schëffer met 5 min.
33.3 sec., op 5 min. 30.9 8ec. gebracht.
LAATSTE BERICHTEN.
Pontificatus.
Naar uit Vaticaanstad wordt verno-
malige station Zwammerdam verlaten, toen j taen zal de ™C^^n^reePnU'
g^etr„:dt„helcCe?8teta 5*. I kina's omvatten en in heiang niet
een' goederentrein. De botsing was zoo
hevig, dat de locomotor uit de rails werd
geworpen, waardoor de bestuurder, de
47-jarige rangeerder Lodewicks uit Gouda,
van den locomotor werd geslingerd en bloe
dend aan het hotffd werd gewond. Hy" is
naar zijn woning te Gouda gebracht. Zijn
toestand is gunstig.
Toestand van den heer Nederhorst
Afrika in „De Moriaan
j Nadat de heer Van Broekhuizen, gezant
der Unie van Zuid-Afrika gisteren zijn in-
leiding' voor de inspectie-vergadering van
het Lager Onderwijs gehouden had, heeft
hy tén huize van den burgemeester met
verschillende onderwys-aut^iteiten de thee
gebruikt.
I Het bezoek aan Gouda werd besloten met
een bezichtiging van „de Moriaan", waar-
bij o.a. de heer B. Helbers, die het kleine
museum onder auspiciën der Museum-com-
1 missie heeft ingericht, voorljchting gaf. Er
1 was daarbij gelegenheid den gezant niet
alleen een 1 M. lange ,jbrui<fepijp" ai
bieden, maar ook een der laatste exempla
ren van een omstreeks 1900 bij de Eerste
I Ned. fabriek van geëmailleerde pijpen te
1 Gouda gebakken pijpje met op den kop de
beeltenis van president Kruger.
De gezant heeft verklaard spoedig zijn
bezoek aan Gouda te herhalen en dan in
j gezelschap van familieleden en vrienden.
Koppeling van een goederentrein
gebroken.
Treinvertraguig tusschen Oudewatw
en Gouda-
In den vroegen ochtend is de spoorbaan
tusschen Oudewatef en Gouda eenige uren
geblokkeerd geweest, doordat ter hoogte
van Hekendorp een uit zestig wagens be
staande goederentrein, die om 4.30 ,te Gou
da had moeten aankomen, strandde. Bij het
afremmen voor een onveilig signaal brak
van den trein een koppeling, waardoor de
lange rij wagons in twee gedeelten tot
stilstand kwam. De machinist heeft nog ge
probeerd het euvel te verhelpen, maar de
pogingen, die geruimen tijd in (ieslag na
men, hadden geen resultaat. Teïi slotte is
de -machine met het voorste gedeelte van
twintig wagens naar Gouda doorgereden,
waar de trein met vijf kwartier vertraging
aankwam. Van hier is toen een losse ma
chine naar Hekendorp gestuurd om het ge
strande andere gedeelte van veertig wa
gons op te halen. Dit stuk liep hier tegen
half zeven binnen.
Door het gebeurde konden de eerste per
sonentreinen van Utreeht naar Gouda niet
doorrijden. De eerste is van Oudewater over
verkeerd spoor geleid, de twee volgende
werden bij Oudewater opgehouden, omdat m
verband met het treinverkeer uit Gouda,
dat geen vertraging ondervond, niet meer
over verkeerd spoor gereden kon worden.
Toen de wagons weg waren, konden de per
sonentreinen doorrijden. Zij hadden 39 en
17 minuten vertraging. Om half zeven was
het -treinverkeer weer normaal.
De schade bepaalt zich tot een gebroken
koppeling.
I Faillissement uitgesproken.
Uitgesproken is het faillissement van A.
G. Floor,
hoedenmodiste en haar echtge
noot I- Edelman, Wijdstraat 12. Curator is
mr. S. H. Smit.
Dokter Kroondijk heeft benoeming in
Den Haag aangenomen.
De heer J. Kroondijk, schoolarts en me
disch leider van de consnltatiebureaux voor
zuigelingen en kleuters, heeft de benoe
ming tot secretaris-penningmeester van de
Nederlandsche Centrale Vereemgtng tot
der tuberculose te 's-Graven-
In den toestand van den heer H. J. j
Nederhorst, die Donderdag bij het auto
ongeluk te Nieuwerkerk a. d. IJssel ern
stig werd gewond en die een schedel
breuk blijkt te hebben bekomen, is een
erbetering ingetreden. De toestand is
thans heel bevredigend. Er bestaat alle
hoop op herstel.
Aanbesteding levering brood.
Bij de hedenmiddag gehouden aanbeste-
ding van de levering van brood voor de
Neutr. Ver. Kindervoeding kwamen 2 bil-
■jetten binnen, van de heeren G. Th. Steen-
land en G. Li jee. De heer UI jee noteerde
den laagsten prijs. De gunning geschiedt
later.
Verduistering van een brief. I
De nieuwsgierige kleermaker en de
bestrijding
Voor den politierechter te Rotterdam
heeft de 21-jarige kleermaker H. K. uit
Gouda terecht gestaan wegens verduiste
ring van een brief.
In April van dit jaar werd in de brieven
bus van den kleermaker een brief gedepo
neerd, die afgezonden was uit Duitschland
en geadresseerd aan den vorigen bewoner
van het pand. Inplaats van- dezen brief te
rug te zenden aan de posterijen, 1-iet K.
zich door zijn nieuwsgierigheid verleiden de
enveloppe te openen -Hij vond daarin twee
getypte vellen, in het Duitsch gesteld en
aangezien hij de Duitsche taal niet machtig
was, kon hij van den inhoud dus geen ken- j
nis nemen.
K. heeft toen een van de vellen overge
schreven en daarmee liep hij naar een ken-
nis, wien hij vroeg voor hem te vertalen
wat er stond. De kennis vond het zeer re-
volutionnaire taal en achtte het zijn plicht
te politie ervan in kennis te stellen.
Zoo kwam de zaak bij de4 politie, die op
grond van vermoeden van spionnage een
onderzoek opende. Daarbij kwam toen uit,
dat de uit Duitschland verzonden brief ni:t
aan den kleermaker was geadresseerd,
maar aan den handelsreiziger die het pand
vroeger bewoonde. Deze mSn werd even
eens in het onderzoek betrokken en gedu
rende eenigen tijd stond zijn geheele cor
respondentie onder strenge controle.
Ten slotte is gebleken, dat er van spion
nage geen sprake was. Het onderzoek in de
zaak tegen den handelsreiziger werd ge
sloten en hem werd een kennisgeving van
niet-verdere-vervolging uitgereikt.
Gebleken was namelijk dat de Uit Duitsch
land gezonden brief een circulaire was van
een uitgever, die daarin een zijner laatste
uitgaven annonceerde. De aard van de cir
culaire kwam echter pas duidelp aan het
licht in het tweede getypte vel, dat de
kleermaker niet had laten vertalen en waar
van de justitie eerst veel later kennis
kreeg.
Tegelp met de strafzaak tegen den
kleermaker, maakte de handelsreiziger als
beleedigde partij, een civiele vordering aan
hangig teten den kleermaker, waann hp
een schadevergoeding vroeg van 97, wel
ke vordering door mr. M. A. J. van Vessem
werd toegelicht.
Het O. M., waargenomen door mr. J. C.
V. Meischke, heeft tegen den kleermaker
terzake van verduistering van een bnef 25
boete subs, tien dagen hechtenis geeischt,
met ontzegging van de civiele vordering.
De politierechter heeft de civiele vorde
ring ontzegd, omdat de kleermaker niet
verantwoordelijk gesteld kon worden voor
de schade, die de handelsreiziger geleden
had, als een gevolg van de omstanigheid,
onderdoen voor de groote encyclieken
van Plus XI over cje moreele en politieke
vraagstukken van onzen tijd.
In de encycliek zal Pius XII waar
schijnlijk het werk van zijn voorganger
samenvatten en het geheel van theo
rieën en systemen samenvatten, die de
werkelijk oorzaak zijn van den oorlog,
welks geesel Europa teistert met min
achting van de rechten van den mensch
en welke de Christelijke beschaving be
dreigt.
Na zijn laatste toespraak (tot den ge
zant van Litauen) kan men aannemen,
dat de Paus fel de materialistische leer
stellingen zal geeselen, welke de wereld
zullen terugbrengen tot heidendom.
Men merkt op, dat acht maanden ge
bruikt zijn om deze eerste encycliek op
te stellen, terwijl 's Pausen voorganger
na elf maanden zijn eerste encycliek uit
vaardigde.
Tenslotte gelooft men, dat de Paus het
programma van zijn voorganger „Pax
Christi in Regno Chxistl" „Vrede van
Christus ln hét Rijk van Christus" zal
hervatten en uitwerken.
De naam van de nieuwe encycliek is:
Summi Pontificatus, Ik als opperpriester,
of V5n de hoogte van opperpriesterschap
uit...
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Zwitserland
Kopenhagen
Stockholm
Oslo
New-York
26 Oct.
27 Oct.
Officieel.
7.56%
7.54%
75.52
75.65
4.28%
4.27%
31.45
31.35
42.25
42.25
36.35
36.35
44.87%
44.87%
42.82%
42.85%
1.88%
1.887*
Ten opzichte van de Amsterdamsche
effectenbeurs werd heden wederom een
zeer gereserveerde houding aangenomen.
De kleine sporen van Initiatief, die gis
teren vielen op te merken, waren geheel
verdwenen en de handel was van geringe
afmetingen.
De koersen verschilden over het alge
meen niet veel bij die van gisteren, maar
onder beurstijd legden zij een uitgespro
ken neiging tot reageeren aan den dag.
De affaire in rubberfondsen was be
langrijk ingekrompen. Bij de opening be
wogen Amsterdam Rubber zich op het
peil van de vorige slotnoteerlng, doch
reeds spoedig kon een kleine verzwak-
king worden waargenomen. Voor de in
courante soorten was de animo geheel
verdwenen en onder beurstijd was van
affaire in deze papierèn bijna niets te
bemerken.
Tabakken waren verwaarloosd. De han-
delaren welke in deze stukken zaken
doen, waren nu en dan uit den hóek ver
dwenen.
Vorstenlanden waren weinig veran
derd. De handel in Koninklijke was van
beperkten aard en droeg voor een groot
gedeelte een beroepskaraktfr. Reeds da
delijk bij de opening werd iets lager af
gedaan en onder beurstijd kon een klei
ne daling worden waargenomen. f
De scheepvaartmarkt was stil en niet
veel veranderd, hetgeen niet verhinder
de, dat de koersen onder beurstijd lang
zaam iets naar beneden gingen. Op de
af deeling der industrieelen waren Uni
levers bij de opening gunstig gedispo
neerd, ze werden boven den parikoers
verhandeld.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
Verwachting geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur;
Krachtige tot matigen, noordoostelij
ken wind; gedeeltelijk bewolkt; geen
regen van beteekenis; weinig verande
ring in temperatuur.
U uur 25 Attentiesfein 0, d.i.: Weest op
uw hoede.