Anton Coops
Nieuws Nieuws Nieuws!!
HEES Co.
Gebruikt „Carillon"
Adri van Maaren
DE KWARTJES RUBRIEK
I
SPIT...
goudsche courant
w1
KLOOSTERBALSEM
Friesche Taai Taaiïïl ï-per rd8p^
Gember Taai! 42 ct. per pondspak
FRANS VAN VLIET
De Goudsche Fruithandel
het meest gevraagde Scheermesje
Wijdstraat 13
Zaterdag 4 November 1939
Tweede blad
Vanaf heden wederom verkrijgbaar:
KLEIWEG 43 TELEF. 2267.
Drogist - Wijdstraat 31.
Thermogène watten
Rheumatiek verband
Rheumagic olie
Sloans Liniment
EXTRA GEZELLIG...
Koophandel Tabak
fa. D. G. v. Vreumingen
UBEHOEFT
G. DE RAADT,
IV
BERLIJN - LONDEN - MOSKOU - PARIJS - ROME
Luistert naar de 1939—'40 PHILIPS SERIE.
Reeds voor 119.— een automatische drukknop,
ontvanger van perfecte kwaliteit.
.PHILIPS populaire radio-ontvanger 92.50.
Kleiweg 54 Gouda
Firma Wed. A. RIETVELD,
IB, as, so >n 60 cent per* IO stuks
ELKEN ZATERDAG
KWARTJES-RUBRIEK
Ds. Grianigt
EYSINK
Let op de komende
DOWANO-ACTIE
ENGELS.
Muziekschool
DE BEUN.
RIJWIELEN
Moderne volksverhuizing.
HET HABSBURGSCHE HUIS.
Oostenrijksche Monarchisten vatten nieuwen moed.
Valt het mee Valt het tegen Nee, 't valt mee
AKKER'S
Brieven uit de Hofstad.
j 20 ct. per '/2 pondspak
HOnind Tft ft i ?8 ct' P<M pondspak
S -*■ "Hij in kleine verpakking 10 ets. per pak
zyn de lange avonden met een
PUP van die
echt ouderwetse kwaliteit
vanaf 6 t.m. 45 ct. per ons
of zo'n ouderwetse
MERITO SIGAAR
van 6, 8 of 10 ct. bjj
WIJDSTRAAT 20 - TEL. 3217.
nu niet meer in 't halfdonker
te zitten. Licht doet leven. Voor
60 cent een 75 Watt (is 150
kaars) LAMP en voor 65 cent
een 100 Watt (is .200 kaars).
En dan nog met „Westminster-
Garantie". Dat wil zeggen, niet
goed, zoo een andere, zonder for
maliteiten of pour-parlc-r3.
WIJDSTRAAT 22 GOI DA.
ALLE TYPEN IN VOORRAAD.
Desgewenscht te betalen met 1.— per week met langdurige service
op lampen en toestel.
BLAUWE DRUIVEN
MELOENEN
TAFELPEREN
TAFELAPPELEN
SINAASAPPELEN
CITROENEN
NIEUWE VIJGEN
BANANEN
TOMATEN
VRUCHTEN CONSERVEN
DIVERSE SOORTEN NOTEN
OUDSTE ADRES voor OPGEMAAKTE FRUITMANDEN.
'iANGE TIENDEWEG 27
TELEFOON 3311
plaatsen wy in de
kleine advertenties tegen een tarief van 1—3 smalle tekst
regels 0.25, elke regel meer 10 cent by vooruitbetaling. Voor
advertenties onder nummer aan het Bureau 10 ct. verhooging.
Brieven kunnen ALLEEN worden afgehaald eiken
dag van 96 uur, Zaterdags van 91 uur.
BOLLEN
voor grind, glas, pot en tuin.
fa. G. L.
Gevraagd een
Dagmeisje-Huishoudster
bij heer-alleen. Zelfstandig
kunnende werken en goed kun
nende koken, v.g.g.v.
Br. no. 6321 bur. v. d. blad.
Gediplomeerd Boekhouder
vraagt boekhoudingen.
Br. no. 6323 bur. v. d. blad.
Voor eenige dagen per week
b. z. a. Sigaretamaker,
spec. Bolknakmaker.
Br. no. 6325 bur. v. d. blad.
Dagmeisje
gevraagd.
Burg. Martenssingel 19.
Voor spoedig gevraagd
Dagmeisje.
Mevr. v. Balen, Kattensangel 38
Gevr. een flink Meisje, be
neden 16 Jaar, v. halve dagen.
Aanmelden: Zaterdag na 3 uur
Westhaven 39.
Terstond gëvr. een eenv.
nette Huishoudsteir.
Kruidanierstraat 11.
Flink Meisje als werkster
gevr. Mevr. van Zutphen, van
Itersonlaan 30.
Flink Meisje gevraagd voor
halve dagen. Aanm. Maandag
L. Tiendeweg 63.
Per 7 Nov. gevr. weg. huw,
keurig dag en nacht Meisje,
Leeft. pl.m. 17 j.f met get- Aan-
vangsl. 20, veel vryaf. Mevr.
Sanders, Stationsweg 125, den
Haag.
Gevraagd in klein gezin een
degelyk zorgzaam Keuken-
Werkmeisje, beneden 40 jaar
dat helder en netjes kan wer
ken en smakelijk koken en in
staat, zelfstandig de huishou
ding te voeren met hulp van
2e meisje. Z. g. g. onnoodig
zich aan te melden. Zwart en
katoen jagend.
Salaris 35.— per maand.
Br. no. 6375 bur. v. d. blad.
Gevr. net R.K. Meisje, 16 j.
8-3| Vryd. geh. d Aanm. Zat.
av. Gr. Beatrixstr. 8.
Gevr. nette Dagdienstbode,
P.G., zelfst. kunn. werken en
koken. Aanm. na acht uur,
Zoutmanplein 26.
Ik zoek voor my'n Meisje,
21 jaar, dat ik in alle opzich
ten kan aanbevelen, een goede
betrekking voor den dag.
Mevrouw. Jaspers, v. Stryen-
straat 5.
Nette juffrouw b. z. a. voor
oppassen in de avonduren o.i.d.
Br. No. 6306 bur. V. d. blad.
Ged. Kraamverz. heeft Nov.
'39 en Jan. '40 nog vry. Ook
zieken- en nachtverpl. Prima
ref. Br. no. 6308 bur. blad.
Meisjes gevraagd, 14 jaar en
ouder tegen hoog loon. Stoom-
wasscherü M. Peeters N.V.,
Bleekerssingel 57.
Net Meisje b.z.a. als winkel-
juffr. of dagmeisje.
Br. No. 6315 bur. v. d. blad.
B.z.a. Chauffeur bekend door
geheel Nederland en buiten
land, oud 24 j., liefst intern.
Br. no. 6319 bur. v. d. blad.
Net Meisje gevr. voor de
morgenuren. Mevr. de Gelder,
Lazaruskade 17.
Net Meisje gevr. voor h. d.
niet ben. 16 j. Aanm. Maand,
n.m. Karnemelksloot 179.
Huishoudster gevraagd zon
der salaris by 43-jarig mar-
alleen. Nieuwehaven 12.
Gevr. een nette Jongen, leef
tijd ong. 15 j. Fa. K. Berlijn,
St. Anthoniestraat 8.
Nette weduwe met zoon zoekt
gedeelte van een woning.
Br. no. 6316 bur. v. d. blad.
Ter ovem. aangeb. Officiers
sabel en fourageres 2e luit.
BV. no. 6322 bur. v. d. blad
Ongemeubileerde Kamers
fe huur.
Br. no. 6324 bur. v. d. blad.
Huisn. heeft enkele dagen
vry. Cost., kinderkl., ling, verst.
1.50 p. d. Br. no. 6307 bur. bl.
Verhuisd: Naaimachine- en
Uurwerkrep. Joh. Wiezer van
Mosstr. 33 naar Gansstr. 10.
1 of 2 nette Kostgangers ge
vraagd op nette stand met
huiselijk verkeer en vrjje slaap
kamers (geen beroeps) gele
genheid voor rijwielen.
Br. no. 6328 bur. v. d. blad
Militair vraagt voor zijn
vrouw en eén kind gem. Zit-
en Slaapkamer met pension
Br. no. 1320 bur. v. blad.
Voor militairen 's avonds
gezellige Kamer te huur.
Br. no. 6378 bur. v. d. blad.
Huig
te huur 2.50 per week.
Te bevr. Nw. Haven 225.
Winkelhuis
te huur. Centrum stad.
Te bevr. Lethmaetstraat 62.
Huis te huur, Gr Florisweg,
5.50 per week.
Bevr. Boelekade 25.
Handwagens
te huur, billijk tarief.
T. P. van Loon, N. Markt 27.
Te huur Winkelhuis op de
Nieuwe Markt, in te richten
naar huurders keuze.
Te bevragen Wed. Laurier,
Gr. Florisweg 53.
Huls
te huur, Bockenbergstraat 88.
Huurprijs 4.75.
Aangeb. Middenstandswoning
m. grooten ,tuin 5.50 p. week.
Bevr. Turfmarkt 113.
Sigarenzaak ter overn. gevr.
in centr. stad of nieuw ged.
Korte Akkeren.
Br. met volL inl. no. 6318
bur. v. d. blad.
Een Huis te huur
3.75 per week.
.Te bevr. Boelekade 113.
Te koop: 13 jonge hennen, 7
mnd oud, 2 gr. rennen, kippen
hok en gr. konijn.
Boelekade 225.
Te koop een Malth. Leeuwtje,
moeder met stamboom.
Ridder v. Catsweg 34.
Te koop zoolang de voorraad
strekt gegalv. ijzeren Petro
leum- en Benzinevaten bij G.
v. Leeuwen, Gouda, Groeneweg
79, Telef. 2876.
Te koop gevr. een in g. st. z.
Handnaaimachine. Br. m. prijs-
opg. np. 6327 bur. v. d. blad.
Te koop
200 pl. R. Dakpi nnen.
G. Versluis, Gr. v. Bloisstr. 73.
Bakfiets 46 gld.
Bakfiets 75 gld.
Kleiweg 101.
Orgel te koop met koper
bin;-enwerk, zeer voordeelig.
Gouwe 59.
Terstond te huur gevraagd
Pakhuis of groot Pand
voor atelier. Veel licht.
Brieven Bloemendaalsche-
TAXI7
Tel. 2986, ook 's Zondags.
T. P. van Loon, N. Markt 27.
Crisismaatregelen z|jn, het
gebruik van de echte vuur
vaste lekstoppen, meik Vuva,
voor Uw lekke pan of emmer.
Kleiweg 101.
Duitsche piano te koop g»vr.
a contant. Br. m. pry's en merk
no. 6326 bur. v. d. blad.
Te koop: 1 gebr. Handnaai-
machine met 1 j. gar. voor 15.
Joh. Wiezer, Ganssitraat 10.
Te koop:
Fornuis.
T. Baas, Nachtegaals raat 1.
Te koop aangeboden: 2 gas
kachels en groot gasfornuis, in
goeden staat.
Te bevr. Krugerlaan 53.
Te koop een goed onderhou
den Kinderwagen met kussen.
4e Klade 42.
Plant nu heesters, 12 stuks
in 12 soorten 1. G. Hendrik-
sen, Achterwillens H 6.
Te koop Haardkachel, merk
Jaarsma, wegens overcompl.
Sophiastraat 6.
Damesrijwiel 7 gld. en 9.50,
prima in orde.
Kleiweg 101.
Twee mooie teakhouten
Voordeuren te koop.
Boelekade 113.
Waschkuipen, spekkuipen,
voerkuipen. Verder alle soorten
kuipwerk en reparatie. Aan
huis te ontbieden. Tel. 2876.
G. VAN LEEUWEN,
Groeneweg 79,
Kuipery Vaten handel.
Radio. Prima Philips radio
-er overname, V* j. gar. 38.-,
mooie glaslamp 2.25.
Weth. Venteweg H 85.
Siroopwafelen met roomboter
gebakken 3 en 5 ct. per stuk.
F. Voskuil, Steynkade 31.
Siroopwafeljjzer te koop ge
vraagd.
N aa im achine mon t eu r
en agent der Pfaff Naaimachi
nes alleen P. G. Wiezer, Lange
Tiendeweg 71.
I
BADEN is éts GEZOND
ADHUIS Vji roenendaal
Maandag a.»., 'a avonda
zeven uur, Gebouw Daniël
van Harderwiik.
Het adrea voor reparatie eu
verbouwingen is by J. Hoekse!,
Timmer, en Metselbedrijf,
Boelekade 128, Tel. 8683,
solied werk, scherp conc. pry zen
Radio met zendernamenschaal
ter overname, jaar gar.
Weth. Venteweg H 85.
Te koop in goeden staat zijn
de Schrijfmachine.
Kleiweg 14.
Radio-Reparatie» vlug en
billijk. Radiodokter, W. Tom
bergstraat 39.
Te koop door omstandighe
den nieuwe
Phaff Trapnaaimachine.
GoejanVerwelledijk 61.
Voor Reparatie, Timmerwerk
of Verhouwen
is Uw goedkoopste adres
W. v. d. Laak, Walvisstraat 1.
Timmer- en Bouwbedrijf.
PIRASTRO SNAREN.
JAGER - Westhaven 20.
Alleenverkoop Gouda en Omstr.
Aardappelen van Braat,
N. Markt 18. Maan-, Woens-
en Vrijdagen 1.30—3.30.
Prijzen: groote 1.20, poters
0.85 per half H.L. 35 K.G.
Bontmantels. Alle soorten
Bont te koop gevraagd.
Br. no. 6317 bur. v. d. blad.
Leesportefeuille v.a. 7% ct.
opkl. tot 36 ct. p. w. Vraagt
circulaire. Adm. Zwarte weg 4.
Mevrouw I
Neem voor Uw suikerbonnen
Rietsuiker, veel zoeter, dus oo'
voordeeliger.
Reformhuis, Kleiweg 14,
Tel. 3602.
Prima gemengd
KIPPENVOER
v. Strijenstraat 48.
Damee- en Heeren
OVERSCHOENEN,
v. Maaoren'g Schoenhandel,
Vijverstraat 10.
Boekbinderij D. v. LEEUWEN
Turfaingel 23. Het betere adres
voor inbinden van alle soorten
boeken, jaargangen en muziek.
Rijwielhuis „Gouwe"
Gouwe 81 - Tel. 3630
Voor prima harde Brechcokes
Vingerling Kolenhandel,
Stationsweg.
A. J. WEMPE. Leraar M. O.
Joubertstraat 142.
Boekhouden.
A. J. Vermaas,
Burgvlietkade 17.
WESTHAVEN 39.
Voor beste Belg. Anthraciet
Vingerling Kolenhandel,
Stationsweg.
K A AQ Voor smakelyke
rvrty-to volvette Kaas
en volvette Kilokaasjes is ook
voor wederverkoop van ouds
het adres
P- G. TEEKENS, Gouwe 55,
Gouda, Kaashandel in 't groot
en klein. Telef. 2102.
Stoppage in Kleeding, Gordij
nen. Tapijten enz. Gouwe 130,
3e huis vanaf Groenendaal.
Dekens overtrekken, geheel
mach. doorgesClt vanaf 2.25
Dekenfabriek Gouwe 130.
Uw adres voor Asphalt, Tee:
en Carboleum bruin en groen
J. Postmus, Raam 142, Tel. 3720
Vaste Waschtafels. Baden,
Geysers enz. Jan Spee, De
Loodgieter, Walestraat 12.
Konijnen, Kippen, Vellen en
Duiven te koop gevraagd,
v. Vliet, Tollensstraat 56.
Voor pirima „Wilhelmina-
Anthraciet"
Vingerting Kolenhandel,
Stationsweg.
Ie Goudsche Kunststoppap
IJssellaan 84, stopt alle seheu
ren. mot- en brandgaten.
Voor zéér goede Eierkolen
Vingerling Kolenhandel,
Stationsweg.
Prima harde Turf
afgeh. 45 cent, thuisbez. 50 ct.
per 100 stuks. Ook prima Eier
kolen 1.30 per H.L. bjj
A. de Vroom,
schip bij Tiendewegsbrug of
Wilhelminastraat 58.
Voor direct gevraagd
net Dagmeisje.
Zeugestraat 64.
Te koop prima Gramofoon-
versterker m. 10 Watt luidspr.
Spotpr. Pr. Hendrikstraat 79.
Gevr. Lak aardewerkspuiter,
Raam 256. Zaterdag tusschen
6 en 7 u. 's avonds.
Nette juffrouw vraagt beleefd
oen wasch aan huis.
Br. jio. 6409 bur. v. d. blad.
Meisje gevraagd,
halve dagen, Vry'dag geh. dag.
v. Itersonlaan 11.
Avro's Kalender
en Avro's Tiental 1939
in voorraad bij Boekhandel
J. de Ven, Wijdstraat 4.
Te koop een zoo goed als
nieuwe Haardkachel, in prima
staat. H. v. Alphenstraat 17.
Te koop een Kinderwagen,
voor 5.—.
P. C. Bothstraat 97.
Mevr. Baale vraagt zoo spoe
dig mogelyk een
flink Dienstmeisje,
goed kunn. koken. Zich aan te
melden 's avonds na 7 uur, beh.
Zaterdags, R. v. Catsweg 49a.
Mevr. De Blouw, Nieuwe
Park 7, vraagt een goed tehuis
voor een mooi, zindelyk poesje
van 10 weken.
Te koop een Vrachtwagentje,
merk Ford, laadvermogen 1
ton. Te bevr. Raam 101, alleen
hedenmiddag.
Alle maten Inmankglazen en
bruine polten, gummiringen,
oorverwarmers, Rolloos Olie-
Schippersdreg ruim 50 k.
P. POLS,
A 141, Ouderkerk a. d. IJssei.
Gevr. Uitgebreide Dictionaire
Ned. Duitsch niet ouder da"
'35. Berkenweg 41, Boskoop.
Telef. 66.
Tn de vijfde eeuw na Christus, zoo leerden
ons de geschiedboekjes in onze jeugd,
ar volksverhuizing plaats;
heele stammen, mox pak en zak, mannen,
vrouwen en kinderen, zetten zich in bewe
ging om een beter oord te vinden, dan waar
woonden. Hetzy voortgedreven door den
nood, omdat hun eigen land te schraal was
om hen en hun vee te voeden; hetzy belust
op «en weelderiger bestaan en daarom be-
geerig naar de rijke landouwen elders waar
omtrent de koudschap tot hen was doorge
drongen, door deze twee motieven werden
ZÖ' gedreven. Zy kwamen opzetten uit de
oneindige steppen van Azië of uit het on
herbergzame Noorden, verschrikten de
vreedzame stammen in het Midden en Zui
den van Europa en waren zoodoende oor
zaak van geheel andere machtsverhoudin
gen dan voor dien tyd. Hun kans echter lag
in het eenvoudige feit, dat het Komeinscho
Kyk in het Oosten machteloos, in het Wes
ten zelfs geheel uitgeput was. Het hek was
van den dam. De krachten Van barbaarsch
geweid hadden vry spel. j
Wat wij in onze kinderdagen uit de boek
jes leerden, als gold het een feit, dat zich
éénmaal in de geschiedenis had voorgedaan,
een curiositeit, waarover je 't zoo had als 1
over „de" volksverhuizing, dat zagen wy in
dien zelfden tijd voor onze oogen geschie
den, maar wij gaven er ons geen reken
schap van. Elke week in Rotterdam ging
een heele lading landverhuizers scheep naar
Amerika; zóó als het vijftien eeuwen vroe
ger was gegaan, dat heele gezinnen, heele
dorpen wegtrokken, dat gebeurde ook nu.
Die Slavische menschen met hun breede,
goedmoedige, berustende gezichten, in fclee-
ren, die ons aan een gestikte deken deden
denken, de Heine ingepakte kinderen, zy
waren een typisch tooneeltje in de haven
stad, als ze daar zoo geduldig zaten te wach
ten, totdat hun boot vertrok, wa'nneer zy
als tusschendekpassagiers naar het beloofde
land zouden vertrekken. Obk hen dreef de
nood, de schaarschte, het .tekort; ook hen
prikkelde de hoop op een beter, ryker, ster
ker leven.
Wy weben, dat die hoop van velen ver
vuld is. Nog tien, twintig jaar geleden nam
Amerika menschen op, al is de stroom nn
vrywel stop gezet. Anderhalve eeuw lang
is die volksverhuizing, van Oost naar Wes",
stil aan haar gang gegaan. Toch aarzelen
wy haar op één lyn te s.tellen met het ver
schijnsel uit de vyfde eeuw. Waarom? Om
dat het toch altyd bleef by gezinnen, hoog
stens by groepen van gezinnen; nimmer
waren het stammen en volken, die als ge
heel oprukten, die hun wapens meedroegen
en het land van den andere gingen verove
ren. De tocht naar Amerika maakte den en
keling ".os uit de gemeenschap, waartoe hy
behoort had en hy had geen kans om aan
de overzijde van den Oceaan die gemeen
schap op de een of andere wijze te besten
digen.
Integendeel, wie in Amerika kwam moest
zich voegen in het leven daar. De kracht
dier maatschappij was zoo groot, dat zij' al
len vermocht op te slorpen, hoe verschillend
van aard, van confessie, van stand zij ook
mochten zijn. De Ver. Staten heetten te
recht in de taal van dit land „the melting
pot", de smeltkroes. Wel is dit proces van
samensmelting niet voltooid; maar dat het
voortgang heeft, zien wij eiken dag beves
tigd: Amerika ik bezig een „natie" te wor-
In die volksverhuizing uit den ouden tijd
was het de overstroomende kracht van een
steppenvolk, hetwelk als een horde van
barbaren de beschaafde wereld binnendrong
en zijn wil aan de anderen oplegde, of ge
woonlijk zelfs die bewoners uit hun bezit-
hingen en woonplaatsen verdrong. In de
Amerikaansche volksverhuizing ging het
Laat dadelUk een groote pot Akker's
Kloosterbalsem halen en laat U drie
maal per dag flink daarmede wrijven.
Akkers Kloosterbalsem heeft de bij
zondere eigenschap diep In de weefsels
te dringen en daar oplossend te werken.
Kloosterbalsem tast dus Uw spit in zUn
oorzaak aan. verdrijft verrassend snel de
anders toe: niet als veroveraar kwam de
vreemdeling binnen; hij trof een maat
schappij aan, die hem als zijn meerdere
ontving, naar wier wetten hy zich te schik
ken had, die zijn kinderen in zeer korten tijd
tot Amerikanen maakte.
Het was in die 19e en het begin der 20e
eeuw dus niet zoo, dat men, zooals in de
nadagen van- het Romeinsche Ryk, tegen een
zwak staatsbestel optornde, deszelfs orde
ningen doorbrak en eigen wel stelde in de
plaats, waar die van het vroegere volk ge
golden had: hier was veeleer een nederig
aanvaarden van hetgeen het lot wilde bie
den, een erkennen van de meerderheid van
het nieuwe en vreemde.
Welk een klank had Amerika in de ooren
van die duizenden, die. er naar uitzagen als
naar het beloofde land Amerika, dat was
het inbegrip van allé vrijheid en rijkdom
tegelyk. In eigen omgeving bekneld, trokken
de emigranten naar een maatschappij, die
voor arbeid een ryk loon, voor slimheid en
ondernemingsgeest zelfs overvloed in ruil
gaf. Ploeteren en tobben «onder eenige re
sultaat, zóó was het thuis; blijvend bekneld
in te nauwe banden. Daar, zoo hadden zy
hftt uit de verhalen begrepen, was de eer
lijke verdienste, het loon dat iemand (toe
kwam, zelfs de ontspanning na de dagtaak
en al die gemakken, waar een huisvrouw
in Europa in die dagen zelfs niet van droo-
men kon.
Wat zy verloren? De ouder geworden
mannen zullen het u laten merken met bun
weemoedigen blik: zy verloren juist dat on
uitsprekelijke hetwelk „ithuis" beteekent.
Het was alles zooals men het gezegd had,
en toch was het anders. Ruim gelegenheid
voor werk, zelfs comfort; het besef hier
„vry" te zijn. Maar achter deze voldaan
heid bleef toch het gemis. Nimmer is dit
leed der eerste generatie van immigranten
uitgezegd, nooit heeft het in een kunst-
werk vorm gekregen. Het blijft een stil en
stom gedragen leed. Maar het is er niet
minder werkelijk om. Opgenomen in een
vreemde gemeenschap, voelt de nieuwge-
worden Amerikaan zich toit zyn dood toe als 1
„op visite", niet zich zelf Dèt is de onder-
1 grond der moderne volksverhuizing.
Den laatsten grooten Keizer, Franz
Joseph, bleef geen ramp bespaard.
\t;EER gaan er geruchten over een
actie der Oostenrijksche monar
chisten voor herstel van de Habsburgers
in Oostenrijk en in Hongarije. Verder wil
Otto van Habsburg, de Oostenrijksch—
Hongaarsche troonpretendent, een legi
oen vormen om met het Fransche leger
te strijden. Zal het eeuwenoude Habs-
burgsche Huis inderdaad nog eens aan
het bewind komen?
Werner, bisschop van Straatsburg,
stichtte in het jaar 1027 het stamslot
Habichtsburg later Habsburg ge
naamd van het voormalige Oosten
rijksche keizershuis. Dit slot is gelegen
op den rechteroever van de Aare in het
Zwitsersche kanton Aargau en verkeert
tegenwoordig nog in vrij goeden staat.
Werner was een broeder of zwager van J
Radbot, den kleinzoon van Guntram den
Rijke, in de l«de eeuw levende en later
als stamvader der Habsburgers aange-
wezen. In de eerste helft der 13de eeuw
behoorden de Habsburgers tot de aan
zienlijkste Duitsche adelijke geslachten.
In 1273 beklom Rudolf I van Habsburg
de stichter van het Oostenrijksche
Huis den Duitschen troon, welke de
Habsburgers in 1308 aan de Luxembur
gers verloren.
In het Jaar 1440 echter kwamen de
Habsburgers weer aan het bewind in
Duitschland (met als eerste Jieizer Fre-
derik III), en sedert bleef de Duitsche
kroon tot 1806 met een kleine onder
breking van 1742—1745 aan het Habs-
burgsche geslacht. In dien tijd vermeer
derden hun bezittingen ook aanmerke
lijk. Zoo kwam in 1493 Maximiliaan I
aan de regeering, die door zijn huwelijk
met Maria van Bourgondië een aan
zienlijke uitbreiding van grondgebied
verwierf, n.l. de Nederlanden en de
Fransche Comté. Zijn zoon Philips de
Schoone verkreeg door zijn huwelijk
1 met Johanna van Aragon de kroon van
Castilië. Na diens dood in 1506 splitste
de familie de bezittingen. De Spaansche
lijn stierf in 1700 uit met Karei II.
Een der belangrijkste tijdperken uit
de geschiedenis van de Habsburgers is
de langdurige regeering van Leopold I
(1658—1705), tijdens welke Turksch-Hon-
garije, Zevenburgen en Kroatië werden
veroverd, waardoor de Habsburgschc
monarchie een groote mogendheid werd.
Opmerkelijk is het gevoel van groote
plichtsbetrachting, dat de vorsten van
het Habsburgsche Huis altijd heeft ge
kenmerkt. Leopold I bijvoorbeeld was
een vredelievend vorst, van wien bekend
Is, dat hij liever zijn tijd in de biblio
theek doorbracht dan op het slagveld,
doch door diplomatieke redenen werd
hij gedwongen tot het regelmatig voeren
van oorlogen. En hoe zwaar die plicht
hem viel, daarvan getuigen o.m. de vele
brieven, die hij wisselde met den mon
nik en boete-prediker Marco d'Aviono,
die hem voortdurend moed insprak, en
aan wien hij eens beleed: „Waarlijk, ik
leefde liever in de eenzaamheid der
woestijn, dan in mijn Hofburg". Diep
menschelijk en aangrijpend is die cor
respondentie, waaruit blijkt hoezeer de
keizer onder zijn plicht gebukt ging. Die
plicht bleef in de familie domineeren.
troon besteeg en dezen behield tot aan
zijn dood (1916). Hij was een man niet
slechts van plichtsbesef, maar ook van
ijzeren plichtsbetrachting; een man, die
in zijn lang leven zwaar werd beproefd
en wien niet veel bespaard bleef. Hij
moest oorlogen voeren, die hij niet ge
wild had, terwijl zijn broeder keizer Ma
ximiliaan van Mexico werd gefusilleerd.
Zijn echtgenoote, keizerin Elisabeth,
werd het slachtoffer van een laffen
anarchistischen aanslag te Genève, ter
wijl zijn troonopvolger, Aartshertog Fer
dinand, in Serajewo werd vermoord.
Ongeluk op ongeluk trof het gezin van
den keizer. De zwaarste slag is misschien
wel de tragische dood van Franz Joseph's
zoon, kroonprins Rudolf, geweest. Toen
Franz Joseph den troon besteeg, bleek
uit zijn woorden: „Vaarwel, mijn Jeugd!"
dat hij zijn taak niet licht opvatte. De
keizer, die altijd een regelmatige en ge
zonde levenswijze was toegedaan, bezat
stalen zenuwen. Tot zijn dood toe ging
hij lederen avond om halfnegen naar
bed. Zelf een goed R-Katholiek, achtte
hij alle religieuze menschen van ander
geloof. Op een somberen Novemberavond
van het jaar 1916, tot op het laatste
oogenblik gebogen over zijn schrijftafel,
hoewel ziek en gebroken, trachtte men
den ouden keizer er toe over te halen,
zich naar bed te begeven. Hij protesteer
de en zei, dat hij nog iets te doen had...
Enkele uren later overleed hij. Hij stierf
als een plichtsgetrouw soldaat, die tot
zijn dood toe dag in, dag uit geijverd
had om zijn rijk bijeen te houden. Hij
heeft niet kunnen voorkomen, dat het
twee Jaar later Ineenstortte.
Franz Joseph werd opgevolgd door zijn
broeders zoon Karei I, keizer van Oos
tenrijk, koning (Karei IV) varl Honga
rije. Op 11 November 1918 deed Karei
voor Oostenrijk en op 13 November voor
Hongarije gedwongen afstand van de
regeering. Van Zwitserland uit trachtte
hij nog in April en October 1921 in Hon
garije het oude regime te herstellen,
waarop hij door de Entente naar Madei
ra werd verbannen, waar hij op l April
1922 overleed.
Ex-keizerin Zita heeft haar kinderen
een eenvoudige opvoeding gegeven. Nooit
echter heeft zij hen Oostenrijk—Honga
rije doen vergeten. De oudste zoon, Otto
van Habsburg, de troonpretendent, zeide
op 17 Juni 1936 in een proclamatie tot
zijn volk nog: „Evenals mijn vader ben
ik bereid mij opofferingen te getroosten.
Mijn volk gaat mij boven alles; dat is
mijn vaste overtuiging, zoo helpe mij
God Almachtig." Wanneer eerlang de
Habsburgsche monarchie zou worden
hersteld, zou op Otto van Habsburg de
zware plicht rusten een grootsche tra-
i ditie voort te zetten...
Er bleek geen enkele reden om 'm
te „knijpen".
(Van een gemobiliseerden verslaggever!.
ZATERDAGMIDDAG, het laatste uur van
den middagdienst. Buiten loeit de wind
door de buigende iepen, en zwiept de regen
i ldetsend tegen de ruiten. Echt hondenweer.
Trouwens daar kunnen we in ons garni
zoensstadje over meepraten. Staat er in het
weerbericht „matige »ind"„ dan rollen hier
I de hoeden al over de straat, en wanneer ei
geseind wordt „weest op uw hoede", zitten
wü reeds midden in den storm. Niet voor
niets hellen op de buitenwegen alle hoornen
i naar het Oosten over!
j Buiten dus regen en wind in de vallende
j duisternis, maar binnen, in ons centraal
verwarmde goed verlichte schoollokaal is
i het gezellig en rustig, veilig en vertrouwd.
nu in het laatste uur van dezen weekdienst
j alle jonldes zich aan de tafel hebben ge-
1 schaard en vragen mogen stellen aan het
kader van hun sectie.
De vorige week Maandag rfaren ze nog
burgers, schutterig en onwennig stonden ze
met hun koffertjes in de cantine nn, vijf
dagen later, ziin het waarlijk al soldaatjes
geworden, die salueeren kunnen, het ver
schil weten tusschen een kapitein en een
ritmeester, tusschen een sergeant en een
wachtmeester, die een geweer uit elkaar
kunnen halen, ja, twee knapen hebben zelfs
al kans gezien te laat op het avondappèl
te verschijnen, waarvoor hun door den ser
geant van de week een „bon" werd uitge-
reikt.
En nu zitten ze met z»n 34-en tegenover
ons ondanks alles toch nog groentjes, let
terlijk zoowel als figuuriijk, want ?e dra
gen de bronsgroene werkpakken omdat de
grijze kleeding nog niet volledig verstrekt
Is.
De vaandrig opent het discours; „Nou,
jongens, vertel eens, wie is deze week mee-
gevallen, en wie is de zaak tegengevallen?"
Een enquête dus! Viif man gaan recht
staan; dat zijn de tegenvallers. Negenen
twintig blijven zitten, hun is het meege
vallen.
Nu wordt het woord verleend aan de te
genvallers: „Vertel maar eens op, jongens,
wat mankeert er volgens jullie aan den
1 dienst?
Vooral ook de brieven van Maria The- j Daar komen de klachten los: „Tien uur
resla aan haar zoon Joseph den late- naar js veei te vroeg, vaandrig. We zijn
ren keizer Joseph II zijn niet meer toch n kleine kinderen meer? De soldij
dan overpeinzingen en gedachten, over vijftien cent per dag. Hoe kun
de plichten van den heerscher.De keL- van tockomeT1? We wor-
zerln bezweert telkens weer den duren f «en we aaa behandeld- voor de
plicht om te trachten een oorlog te ont- ^n net als o g«n _j' de
wijken, en daarmee het lijden der be- be<Men staan, in de hcudmg apnnpm, de
volking te beperken. Ook de wijze lessen, dekens precies opvouwen, nummertjes op
die zij 11 haar dochter Marie Antoinette onze kleeren naaien! Alles moet piecies op
gaf, teekenden haar als het lichtende gebeuren, als we een halve minuut te
oorzaak aan. verdrijft verrassend snel de
pün en maakt Uw .«pieren weor gezond.
Ongeëvenaard als wrijfmlddel bü spit,
rheumatiek, BpieTverrekklngen, stram
heid. kneuzingen. Ischias, pijnlijke spieren
Per pol van liOram f O.B2i/j, pot van 60 Gram f 1.04
voorbeeld van een vorstin, die evenzeer
i moeder was. Het droevig lot van haar
dochter, die onder de guillotine 't leven
liet, beleefde zij niet moer; deze ramp
werd haar bespaard. Ook van Joseph II
weten wij, dat hü zijn zuster Marle An-
tolnette van Frankrijk steeds op haar
I plicht wees, en eens voorspelde hij„De
revolutie zal vreeselljk zijn. walmeer jij
die niet weet te voorkomen."
i Een der allergrootste figuren uit dit
Huls was'voorzeker Keizer Franz Joseph,
die in 1848 op 18-Jarlgen leeftijd den
laat komen, krijgen we atraf
Dat z9n zno de voornaamste klachtenl
Cursus in orde en netheid.
Maar de vaandrig behoeft zich voorloo-
1 pig niet eens de moeite te geven, om te
antwoorden, want meteen is er een onder
ling debat ontketend, waarbij de klagers
deerlijk het onderspit delven.
Van alle kanten wodt hun tegengeworpen,
dat ze bjj een réveille om zes uur zekei
wel om tien uur naar bed dienen te gaan.
Trouwens, in de praktjjk Is het ook
dat om tien uur negentig procent van de
jongelui al onder de wol ligt. Dat er voorts
orde moet zijn in een kazerne, dat er stipt
heid en accuratesse dient te worden hs-
tracht, begrijpen de meesten direct, en dat
bevelen er zjju om opgevolgd te worden is
geen speciaal militair axioma, maar een
algemeen maatschappelijke stelregel. In elk
bedrijf groot of klein, moet, wil het goed
gaan, regelmaat heersrhen en dient er fen
te zijn die de lakens uitdeelt. Toont er een
zich onwillig, dan heeft hjj veel kans, aan
het eind van de maand de laan uit te vil -
""„Maar de militaire 'baas geeft jullie
niet de zak", zoo decreteert de vaandrig,
„hij is veel te veel op jullie gestold. Hij
heeft andere middelen om je in het goede
gareel te houden, en hoe minder ervaring
je op dat gebied verwerft, des te beter het
S Intusschen hebben de jongens, die het
hier wèl naar den zin hebben, de ovengen
al lang overstemd: het ken is heerlijk, het
l slapen op de stroozak viel best mee, de wol-
Mn dekens zjin van prima kwalite't en ook
de dienst zelf hadden ze zich heel anders
V™,HoeBte<tai, jongensKnepen jullie "m
•een beetje?"
Dan komt het hooge woord er uit- „Ja,
we hadden er wel erg tegen op gezien. Je
hoort altijd van die verhalen over hef ruwe
kazerneleven, over strenge sergeants en
meedoogenlooze kapiteins, over onbeweeg
lijk in de houding staan, over slecht eten,
tochtige kamers en wat niet al."
Maar de werkelijkheid bleek gelukkig an
ders. De meerderen bleken heel aannemelij
ke menschen te zjju, als je precies deed wat
ze zeider, en de dienst hood meer afwisse
ling dan ze ooit hadden kunnen denken:
Dinsdagmorgen zwemmen in de overdekte,
Woensdagmiddag sport, Vrpdagmorgen
sport, daartusschen door gymnastiek en
athletiek, exereeeren en marcheeren. Zoo n
sportief leventie hebben onze jongens als
bakker, eleetrielen. monteur of barkwerker
nooit of te nimmer gehad. En ze zijn spor
tief genoeg om dat ten volle te waardeeien.
De koks in actie.
Op den eersten dag lageh een paar van
die groentjes op het grasveld voor onze
school, in afwachting van hun inlijving.
Over de soldatenkost lieten ze zich zeer
laatdunkend uit: „Die kuch kunnen ze voor
mijn part wel houwen," zei de een. En num
mer twee hleek een gruwelijke hekel aan
erwtensoep en boonen te hebben, terwijl een
derde aankondigde, stamppot niet te kun
nen zien. „Die soldatenkost vreten ze zelf
maar op," luidde de algemeene opinie.
En nu de praktjjk. Op db meeste dagen
blijft er geen korreltje over; 220 liter eiw-
tensoep verdwenen Zaterdag ajs water in
het zand. en onze opperkok oordeelt rond
weg: „Die jong® kerel» eiten mï de ooren
van het hoofd."
Nu we het toch over erwtensoep hebben
dit Zaterdagsche menu la al tot ver in den
omtrek vermnard geworden. De kaoitem-
dokter en verschillende officieren eten ge
regeld mee, maar Zaterdag j.l. kregen we
er al een heel merkwaardig klant bi): een
peuter van een jaar of tien stapte met
een fikaeho pan de keuken binnen, trok een
van de bijkoks aan zijn wit jasje, en vroeg
met een Hef stemmetje: „Jan, de groeten
van Nelly, en of je voor haar óók eer. portie
wil opscheppen!!"
De chef-kok viel van het lachen haast in
de borrelende erwtensoep, maar Jan, mot
een kleur als een pioen, bracht Nellv's zusje
gauw buiten de kazerne. Of de slanke, blou
de Nelly de snert nog gekregen heeft, mec-
nen wij te moeten betwijfelen, maar in dat
geval heeft onze Jan zeker geen prettige'1,
avond" gehad.
Onder onze nieuwe aanwas, is één ge
trouwd negentienjarig ipan. Beter laat dan
nooit! Het gebruikelijke briefje nao de
ouders, dat de recruut Jansen goed is aan
gekomen, en of vader en moeder er in toe
stemmen, dat zoonlief van tijd tot tyd
avondpermissie krygt heeft men in dit gei
val niet naar de ouders, maar naar het jon
ge vrouwtje gezonden, en per keerendo post
kwam het ontwoord: vooral geen avondper
missie verleenen en heel kort houden.
De jonge echtgenoot kan het er voorloo-
pig mee doen...
MDÏII.
De hulppolitie-agent.
Wü hebben hier een nieuw type gekregen,
dat zich langs de straat beweegt, n.l. de
hulppolitie-agent. Hij heeft een fractie van
het uniform, n.l. de pet en voonts een gum
mi-stok, een revolver en een band om den
arm met vermelding van zjjn waardigheid.
Waarom dit nieuwe type is uitgevonden is
niet geheel duidelijk. Zijn er vijftien heu-
sche agenten aan den dienst onttrokken of
is dit een aanvulling van het corps? We
hebben nog niet het genoegen gehad één
der vijftien nieuwelingen op straat te ont
moeten. Wat voor dienst zij' doen, is ook
niet bekend. Als ze mee-rouleeren in den
dienst zjjn er natuurlijk hoogstens drie te
gelijk op straat. Immers over vier en twin
tig uur verdeeld is er altijd slechts een der
de deel in dienst. Met rusttijd, vacantie en
ziekte daalt dit cijfer nog, eenigermate.
Veel kan dus dit corps niet beteekenen,
zelfs al is het alleen voor dagdienst bestemd,
Dan zijn het er nog hoogstens zeven die
tegelijk dienst doen én wat beteekent dit op
het groote oppervlak van den Haag. Mis
schien doen zij wachtdienst op vaste pun
ten en kunnen zij daar ook hun rust door
maken. Hevig belangrijk lijkt dit nieuwe
instituut niet, maar misschien ib het ook.
een financieele kwestie, vanwege de goed
koopte!
Met alle actie voor de z.g. luchtbescher
ming vordert dit streven toch maai1 uiterst
traag. De oproep om gasmaskers te komen
passen heeft slechts twee zegge itwee-
maal één personen tot zich geroepen.
Men ha(d gerekend op eenige duizenden!
Wat van dit alles de oorzaak is? We zullen
er ons niet te veel in verdiepen, maar hier
sprak nu eens een z.g. „publieke opinie" en
men zal goed doen de motieven daarvan
eens na te gaan; misschien leert men daar
iets uit en leert men allerlei opvattingen
en... grieven kennen. Het zelfde verschy"n-
sel doet zich in andere steden voor en het
schijnt dat in de kleinere gemeenten de al
gemeene gezindheid anders is dan hier ter
stede.
In Januari a.s. zou uu definitief een begin
worden gemaakt met den bouw van ons
nieuwe stadhuis. Er zijn in den boezem van
het gemeentebestuur al stemmen opgegaan
om dien aanvang voorloopig uit te stellen.
De kans op zoodanig uitstel wordt met den
dag grooter al ziet men de wenschelijkheid
ervan in dit werk met het oog op de werk
loosheid toch uit te voeren, al zullen de kos
ten ervan ongetwijfeld in niet geringe mate
stijgen.
Onze stad heeft wel veel tegenspoed met
zijn stadhuisbouw. Meer dan een kwart
eeuw hangt deze kwestie nu al in de lucht
en nu wij eindelijk aan het begin van de
uitvoering zijn gekomen, komt er weer tets
tusschen. Begint men er thans niet mede
dan is een uitstel van eenige jaren zeker te
vreezen. Inmiddels breidt de werkkring van
het gemeentebestuur zich steeds meer ub
en wordt de behoefte aan een behoorlilk
enderdak steeds grooter.
Het bureau van den burgerlijken stand,
een der belangrijkste onderdeden van het
algemeen bestuur, is thans ergens in een
straat van een buitenwijk gevestigd, voor
vele bewoners moeilijk te bereiken. Overal
Zijn er woonhuizen tot kantoren ingericht
en die versnippering gaat al maar verder.
Men mag zoo zoetjes-aan wel een apart
adresboekje hebben van het gemeentehe
stuur en zijn bureaux. Het zou wel eens
Interessant zijn een volledig overzicht te
hebben van alle rijks-, provincie- en ge-
meeute-bureaux, die er in onze stad ge
vestigd zijn. Dat dit wel in de honderden
zou loepen, zou ons 'State verbazen Hoe
duur dit snipper-systeem is, kan leder be
grijpen al ontgaat het gemakkelpk aan de
aandacht omdat iedere opgave daaromtrent
ontbreekt; de kosten van het huis zitten
verscholen In de algemeene kosten van het
I bureau dat er in gevestigd is.
I Heel wat eigenaars van groote, dure en
I onverkoopbare buizen hebben er een voor-
deeltie aan gehad als het Rijk of de ge
meente trek kreeg in den aankoop ervan.
In de middenstad waren juist vele van die
groote perceelen niet meer geliefd hij de
bewoners, omdat men liever naar de bui
tenwijken trok, waar moderne hulzen ziin
te vinden. Voor bureaux wnren die groote
perceelen nog wel geschikt, maar vraag niet
hoe duur dit alles de diensten maakt! Wo
zouden ln dit verband nog eens willen
