Brieven uit de Hofstad.
Géiden voor de Rijkswegen in Groningen en Drenthe.
Schoten in Mandsjoerije.
De wonderen der raJio-activiteit.
Hoe bewaren wij onzen wintervoorraad
De kunst van sparen.
„De duivel schiep de Preiselbeeren."
Snoekbaars.
1
MDIII.
Het nieuwe stadhuis.
Hoewel de plannen voor den bouw van
een nieuw stadhuis, gelyk wij een vorige
maal al vertelden, door de tijdsomstandig
heden weer in ^le lucht zyn gaan zvmveh,
heeft tie Tweede Kamer itoch het wetsont
werp goedgekeurd om allerlei onteigeningen
met betrekking tot dien bouw mogelijk te
maken. Het is namelijk de bedoeling ver
schillende breede toegingswegen tot het
Alexanderveld te maken, dat nu vrijwel in
gesloten ligt. Voor dit doel dienen verschil
lende grootspanden afgebroken te worlleU
en het is klaarbiykelyk niet'gelukt langs
minnelijke weg tot aankoop te geraken.
Van den oud<T Schevpndngscheweg af wil
men een monumentalen toegang tot het
stadhuis maken, zoodat dit op zijn voordee-
ligst zich aan het oog vertoont.
Het is voor het oogenblik alles een mooie
illusie en wij zijn sceptisch genoeg om te
vreezen dat het geheele plan no,g vele jaren
een droom van de architecten zal blijven.
Het is hier een plan van een paar millioen
gulden en dat is in dezen pjd niet voor de
poes. Wanneer me« in de oude stad gaat
„breken*' is het altijd een dure geschiedenis,
want de omgeving, 'die er ten slotte over
blijft, past dan heel weinig bij het nieuwe.
Menigeen, die vaak Den Haag heeft be
zocht, weet het Alexanderveld niet te vin
den en als hij er thans eens op uittrekt zou
hy min of meer gedesillusionneefd terug
komen. Het is een groot zanderig veld, dat
de he\ft van het jahr onder water staat,
o^dat het iets te laag ligt en geen afvoer
voor het water heeft. Aan twee kanten ligit
het aan den weg, maar de beide andere kan
ten worden ingenomen door achtergevels
^an woningen, die weliswaar tot de betere
soort behooren, maar toch allerminst een
fraai geheel vormen. He.t is ons nooit recht
duidelijk geworden hoe men die om
lijsting wil wegwerken, tenzij het de bedoe
ling is op den duur alles af te breken. Maar
dat zal een ongelooflijke hoop geld kosten!
Toch wl het dien kant uit moeten wil men
hier iets grootsch tot stand brengen. Ge
lukkig dat de overheid geen haast heeft en
bovendien de kosten voor een goed deel op
de schouders van liet nageslacht kan laden,
dat er het meeste genot van heeft en dus
het meeste mag betalen, al heeft vhet aan
ede oorspronkelijke beslisèing part noch deel
gehad. Te weinig wordt dit wel eens over
wogen by het nemen van dergelijke ver
strekkende besluiten, die jaren èn jaren lang
de schatkist voor zware offers stelt. In ieder
geval is hef gewenscht, dergelijke groote
uitgaven afzonderlijk .te financieren, zoodat
elk daarvan op zichzelf beoordeeld kan
worden en niet alles-in één pot wordt ge
daan, zóódat 1iet niet meer is uit te maken
waaraan dit geld is besteed.
Inmiddels heeft het -Dagelyksch Bestuur
onzer gemeente nog geen definitief ant-
yoqrd gegeven op de vróag of het de stad-
huisptónnen wil doorzetten of stopzetten.
Bij het begrootingsdebat zal djt punt wél
nader worden behandeld.
Belangrijk vooy onze financiën is het óokj».
dat de vissrherij .te Saheveningen weer eeni-
germate is herleefd. Nadat deze onder den'
indruk de» Septemberdagen was stopgezet,
is zij geleidelik weer op gang gebracht
Dit beteekent niet allee/" aanvoer van de
veAsmiddelen en missshdfn mogelijkheid van
export, maar vooral ook verdienste \\ior
een deel der Schevenii gsche bevolking. Al\.
tyd is het voor de g meentekas een duur
zaakjp geweest wamw er de visschery niet^
loonend was, want de ^meente kreeg dien
tengevolge weer vjjje Steuntrekkers ten ha
ren laBte. Bovendien is\de werkloosheid opN
Schevenihj^Jfe ook in vele andere opzichten
een oéaangenapie kwestije. Het leeg en dogk
loos rondloopen van zoovelen jonge ifiarin#/
en jongens heeft ailtijd zeer ernstige# be
zwaren, die wij wel niet nalfer behoeven uit
een te» zetten. Scheveningen is nu eenmaal'
een eenigszins vreemd dorp» omdat hef in
de' onmiddellijke nabijheid van een groote
stad ligt en aan den invloed, daarvan niét
ontkomt. Dat die Invloed jn den regel niet
de gunstigste is, laat zich begrijpen. Hoe
langer hoeminder heeft dit gedeelte van
Den Haag een eigen karakter behouden wat
beti^ft z{jn maatschappelijke structuur; het
is een wjjj£ Vjn de stad gewonen,. terwijl de
Duitsche militairen kunnten trouwen
by volmacht. J
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
Berlijn; 0
Ter vergemakkelijking van huwijlken
van militairen is een verordening uit
gevaardigd, op grond waarvan pen hu
welijksvoltrekking kan worden toege
laten zonder dat de man voor den amb
tenaar van den burgerlijken stand moet
verschijnen. Wie te velde staat, kan op
grond van deze verordening tegenover
zijn bataljonscommandant verklaren,
dat hij in het huwelijk wil Treden, ter
wijl de vrouw dan voor den ambtenaar
van den burgerlijken stand moet 'ver
schijnen en verklaren, dat zij wenscht
te trouwen. Daarmede is een mogelijk
heid geschapen, dat verloofden, die het
voornemen te huwen niet meer konden
verwezenlijken, omdat de man moest
opkomen, dit thans zonder verdere moei
lijkheden alsnog kunnen doen.
De goudvoorraad van de
Nederlandsche Bank
Moet de - devaluatiewinst gereaii-
seerd worden?
Blijkens het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over de begrooting van
Financiën voor 1940 stelden verscheidene
leden de vraag, of de tijd thans niet
gekomen is om over te gaan tot de reali
satie van de winst op de goudvoorraad
van de Nederlandsche Bank, wélke zal
Imufip te ontstaan bij fixate van de
waarde van onze munteenheid op eep
lager niveau. Als deze leden op het ne
men van een beslissing in flien gj^st wj|-
den aandringen, dan was dat niet, om
dat zij van oordeel waren, .Jat aan die
winst onmiddellijk een. bepaalde bestem
ming behoort te worden gegeven. Zij
meenden evenwel, dat de door hen be-'
oogde maatregel er toe zou kunnen lei
den, dat in belangrijke mate op de vlot
tende schuld werd afgelost, waardoor een
niet onaanzienlijke rentebesparing zou
wdtden verkregen. Naar het oordeel der
hierbedoelde leden zou het treffen van
zulk een maatregel niet behoeven uit te
sluiten, dat de waarde van de munt
zwevende wordt gelaten. Inuners, vol
staan zou kunnen worden mee een voqr-
loopige fixatie, wel,ke ndg de mogelijk
heid van eenige rijzing ®f daling zou
openlaten.
1 Andere leden meenden -in dit verband
te moeten, opmerken, dat de vraag, over
welk bedrag uit hoofde van de waarde
stijging van den goudvoorraad zal kuiv
Aten worden beschikt, niet ka^ worden
losgemaakt van de andere vraag, welke
verliezen het egalisatiefonds in de toe
komst nog wachten.
bevolking nog in aaW en wezen een mirf of
meer zelf^andig karakter heeft bewaard.
Het is in de laatste kwarteeüw echter juist
het mannelijk gedeelte van hét opkomend
geslacht, dat dit karakter hoe langer hoe
meer a^n het verliezen is. Het meest blijkt
dit uit het afleggen van*de typische klee
derdracht. Op zichzelf lykt dit maar een
uiterlijke vorm, doch de wijziging ervan is
een gevolg van het verlangen om niet lan-
gfr Als „mjpir een Scheveninger"y£esigna-
leejaJJe-atean. jMen wil liever op®an in de
groote massa én niet meer door\yn klee-
ren opvalleny'
BjVsJiet vfouwélijkê deel is dht| nog-niet
z4ó sterk onwikkeld, hoewel hier het laten-
varen van de „dracht'^. ook steeds mqer toe
neemt. Er is een deel, dat het bewaren van
die traditie als een eer beschouwd; er is
een ander deel, dat ook' liever opgaat in de
massa zonder op te valltn. Er zyn er ook
al die min of meer tweeslachtig jiandelen
en dit wekt bij anderen wre'vel. Tijdens
„negottie" met visch of tyderfs hun dienst
in huis of hotel dragen zy hei Schevening-
s^he costuum, maar in het o/erige deel van
s,hun leven, met name Zondags, verwisselen
zij dfè \oor „stadskleerenT: Dit alles is een
symptoom van den invloed,'die van de na
bijheid der stad uitgaat. De assimilatie heeft
bezwaren omdat de geest zfch niet jfoeet te
assimileeren. Men gaat naar de Stad om
onojKg^pkt café en bioscoop te Ijle^oeken,
wat mn in het kleine copiph
oude dorj) niet durft te doen.
En bovëndia^is hei leegloopen klier jon
gere mannen Jftfcp ander opzicht,Veljjk te
tyegrypen v^alt^SBug) gewenscht. Ian kan
zich dus slechts verheugen over de hekieving
van de visschery".
HAGEN J
GRONINGEN
EN
RENTHE
ft
ZWOHOKN
GRONINGEN
NJCWOTIN
BESTEDING
DER GELDEN
UIT HET
VERKEERSF0ND5
1940
'GIETEN J
A55 tN
tcrApci
COEVORDEN
zwoUe
Indien de Verkeersfondsbegrooting 1940
door de tijdsomstandigheden geen ernstige
wijzigingen ondergaat, zullen in het komen-
de jaar weder-belangrijke verbeteringen in
het RykswegenneJ van de provincies Gro- j
ningen en Drenthe tot stand kunnen worden
gebracht, schrijft de K.N.'A.€.
De voornaamste werken zijn de volgende:
70.000 voor de voltooiing van rij- j
wielpaden langs den weg Groningen-
Zukfhorn.
ƒ130.000 voor voltooiing grondaan- j
koop voorde wegverlegging om Noord-
en Zuidhorn.
ƒ100.000 voor aanleg rijwielpaden
langs het gedeelte Noordhotn-Grijps-
kerk.
4'. 90.000 voor wegverlegging om.
*G
1.
3.
'Grijpskerk.
5. 15.000 von^oltooiing van rijwiel
paden langswK wegvak Oosterhooge-
bfug—Ten Boer van den Wég Gronin
genDelfszyl,
*30.000 voor grondaankoop voor aan
leg rijwielpaden langs het wegvak Ten
BoerTen Post van den weg Gronin
gen— Dekzijl.
30.000* voor grorfdaankoop voor weg
verlegging om Ten B^t.
40.000 yeorn grondaankoop voor
nieuw wegvak Appingedam—Delfzyl.
bO.QOQfd/por grondaankoop - ivoor
nieuw ^egvak in Groningen varf den
we£ Groningen^-Nieuwe^ Schans.
80.000 voor aanleg wegverharding
op nieuw wegvak'te Roodehaan.
ƒ270.000 voor grondaankoop voor
nieuwe wegvagen te HgMfezand, Sap-
pemeer, Sch^hda en Wffisehoten.
60.000 voor grondaankoop voor ver
betering wegvak Beesterhoogeq,—-
Nieuwe Schans van de* weg Gronin
gen— Njeu^e Schans.
35.000 voor hef in verkanting leg
gen van de bestrating in bochten na
uW
den weg Coevorden—'Emmen.
20. 85.000 voor xerAetering doorgang
Coevorden.
21. 47.000 voor voortzetting grondaan
koop en uitvoering #n het wegvak
Assen—Rolde.
22. ƒ400.000 voor aanleg nieuwe en ver
betering bestaande wegvakken van den
weg WildervankAppingedam.
23. ƒ370.000 als tweede gedeelte voor
overbrugging van Damsterdiep en
Eemskanaal in den weg Wildervank—
Appingedam.
24. ƒ100.000 voor aanleg verbetering van
den weg EmmenTer Apel.
Volgens de begrooting zou in 1940 resp.
ongeveer 750.000 en 445.000 als Rijks
bijdragen voor de provincial<^(^gen in Gro
ningen en Drenthe kunnen worden verleeed,
terwijl dan voor'de tertiaire wegen resp.
157.500 entf 128.500 beschikbaar zou zijn.
GEMENGDE BERiCKTEN.
Na
Eeb aardverschuiving treft onder
neming in Indië. fotografische opnamen werden
Voorzetting te verwachten, r wer® gereden naar dc plaats,
^De „Doll Courant" verneemt, dat op de
M>ordeljjke helling van de Sinaboeng,
.aarf de zijde van het meertje Laoliawar,
jzware aardverschuivlngèn zljn-«econsta-
li^ze begonnert pp ongeveer 200 M.
van den top van de berg en schoven op
de sinaasappelondprnemhSg van
n. De familie Konijn
i heer Konij;
woning, welke op
Konijn Is de
onderneming ligt,
ontvlucht. Vele inheemschen zijn, •«H die de auto heeft zien voorbij komen,
gevolg van de toenemende bdrgverschul-
vingen, eveneens met have en goed ge
vlucht.
In de kampongs weerklinkt overal de
tong-tohg. 1
De verschuiving schijnt nu voorloopig
tot Stilstand te zijn gekomen.
De', sinaasappelenaanplant is bescha-
.14.
het opruimen van de trambaan -in ittn digd, terwijl vele volkstuinen en een
complex sawahs bij kambong Sigarang
zijn vernield.
Gevreesd wordt da}, bij voortduring
van de huidige regens een voortzetting
'v{in deze ontzaglijke aardschuiving van
de Sinaboeng te verwachten is.
marechaussee en gemeente-politie afge-
In den loop van den ochtend was door
werklieden de Knlplaan, waarvan te
wegdek door den regen van de laatste
dagen in een deplorabelen toestand
geraakt, ln orde gebracht. Alle getuirm
die ten aanzien van den moord wS
gehoord, waren naar het Oemeentehute
in Leidschendam ontboden.
Om ongeveer half twee vertrokken de
rechter-commissaris, de officier van. Jus
title, de verdediger van den verdachte
A. en eenige Rijksrechercheurs in een
vijftal auto's naaf Leidschendam
Bij het gemeentehuis sloot zich'bil
dezen stoet aan een auto, waarin gezeten
waren de burgemeester dezer gemeente
de heer Keyzer, en enkele veldwachters'
Om kwart voor twee arriveerden de
auto's aan de woning van het slacht-
oLffer. De auto, waarin het misdrijf werd
gepleegd, genummerd GZ 62506 reéd
achteruit den afweg naar de woning van
v. d. Horst af, evenals dit op den be-
wusten Vrijdagmiddag geschiedde.
In het woonhuis werd de ontvangst
welke indertijd den verdachte A door
de huishoudster A. v. Es en haar vader
was bereid, in scène gezet. Nadat men
hier ongeveer een half uur had vertoefd
werd met de auto de Kniplaan opge
reden.
Gestopt werd op de plaats, waar de
moord moet zijn gepleegd. De wagen
stondr met de voorzijde iets naar rechts,
aan den linkerkant zóóveel ruimte open
latende, dat het mogelijk was, om ae
auto van den caféhouder v. Felzen, die
uit tegenovergestelde richting naderde,
te doen passeeren.
De reconstructie hiervan nam gerul-
men tijd in beslag. De verdachte A., die
werd voorgesteld door iemand, die in de
unieform van korporaal was gekleed
bleef buiten.de auto staan met de hand
aan een der portieren. Dit was ook ge
constateerd'veertien dagen geleden door
caféhouder v. Velzen met zijn vrouw.
Divfeit is van zeer veel belang, omdat
hieruit kan worden afgeleid, dat in den
wagen de .hoofddader heeft gezeten, zdb-
als dit door A. aan de Justitie is mee
gedeeld.
Het blijkt, dat van den móórd ook nog
drie kleine meisjes getuigen zijn*ge
weest. Zij zfjn per fiets de Knlplaan in
dê richting van den Oostvlietfareg afge
reden en zijn de auto van den misdaad
gepasseerd. Deze kinderen waren ook nu
bij de reconstructie tegenwoordig en
moesten precies laten zien. op welke
wijze zij langs de'auto hebben gefietst.
Ook. de vrouw van den caféhouder v.
Velsen moest omstandig mededeelen, wat
zij had waargenomen. Achter ln de auto,
waarin het misdrijf gepleegd is, lagen
dkele 1"
dekens,
de reconstructie
waarvan
gemaakt
gereden naar dc plaats, waar het
lijk vin v. d. Horst, n.l. vlakbij de boer
derij van v d. Zalm, door een hengelaar
werd gevbnden.
Hie<Jvaren ook de dochters van v. d.
Zalm aanwezig; zij hebben n.1. de be
wuste auto op deze plek zien keeren.
Daarna reed men den Oostvlletweg af
naar de kom van Lèidschendam. Bij de
sluizen stond d<A brugwachter De Hoogh,
weg Gropingen---De Punt.
100.000 voor grondaankoop vaar
nieuw wegvak GroningenDe P|nt.
144.000 voor voytzdtting der ver
betering van het Wegvak Leembrug
Veenhoopsbrug van den weg Meppel-
62.000 voor voortzetting der verbe
tering van het wegvak Pij lebrug
Boschkampsbrug \^in'denkweg Meppe!-
Assen.
31.000 voor voortzetting wegver-
1 egging om EesJ^
45.000 v^or wrljfi
door Emmen.
100.000 voolf voorbereiding en grond
aankoop tegfverdere verbetering van
waarbij hij constateerde,., dat achterin
een groote plas broed lag.
Auto-ongeluk eischt twee dooden.
Taxi n^bij Makassar vtrongelukt.
Twee employé's "van Lindetlto«st^
dood. Twee personen gewond.
Gisteravond nabij Pangkadené een
taxi verongelukt. Van d^r inzittenden
werden ir. J. Prüc kim airman Liifdeteves
te Batavia en de heer L. C. -R. Boers, van
Lintetdves te Soerabaja óp slag gedood.
J De Inlandsche chauffeur w^rd- licht ge-
wond, terwijl de corhet zware verwon-
'j dingen bekw£i«. ^4-
De slachtóf»rs waren Woensdag met
I de K.N.I.L.M. Je Makassar aangekomen.
Zij insnecteerden een rijstpellerij te Paré
!rd|tering
doorgang
De Leidschend^msche roofmoord.
Reconstructie v%n het misdrijf.
Verdachte At was niét tegenwoordig.
Precies veertien dagen na den moord /Paré, waarna zij naar Makassar terug-
op den Stompwijkscheh Veekoopman C. fl|den.
v. d. Hofst, heeft op last'van de Justitie.» f #be oorzaak van het ongeluk te het feit,
gistermiddag een reconstructie van het dat de chauffeur door de groote aiel-
misdrijf plaats gehad. Zoowel feön deel held «jn macht ovér het stuui; verloor,
van den Stompwijkschèweg, de geheele waardoor de auto tegen een boom op-
Kniplaan en de Oostvlletweg yraren door reed.
Zofek het geluk altijd in huis; nooit
huiten.
FEUILLETON.
t Roman van
NORBERT GAR AI
N Nadruk verboden.
43
Zij wil"'spréken, hem waarschuwen,
nfaar zij vermag geen góluid ovey de
lippen to' brengen. Zij wil haar hand
opJigffen om met een énkele beweging
den eerwaarden vreemdeling op den om- j
vang van.^het gevaar opfhérkzaam tc
maken, maar haar arm is als verlamd.
Ook haór voeten seiiijnen, nu den
dienst' te weigeren. Kreunend sleept zij
zlcji voort. Zij kalden vreemdeling niét
meer bij houden :®»eeds snellef schijnt
hij tc lospen ep» steeds grooter wortjt de
afstand tusschen hen beiden.
En dan breekt ^e angst uit ^aar los,
zij schreeuwt en schreeuwt föt hdar
doordringenda kre^t( zich losmaakt üitr
ha^r moiTd en wegloopt, alsof hij bee-
nep pad} Öij loopt, hij reftt oni den ver
heven vreemdeling in'tc halen, maar bij a
razenden loop verliest hij den adem
en de kracht en' hij eifidigt in een mach
teloos steunen...
Dan schrikt Mizu wakker.
Haar gezicht is nat vah tranen. Zij
karf nogniet fang geslapen hebben,
want de maan staat nog net zoo helder
aan den hemel als toen zij Insliep.
En toch kan zij geen oog meer dicht
doen.
Nieuwe, zeldzame' gewaarwordingen
nemen haar denken.in beslag. ZIJ gaat
aan het raam zittéh en staart naar bul
ten. Zij zit daar nog als de ochtend komt
en maan en sterren uitdooft. De zon
werpt £aar oclTtendgewaad van roode
en violette wolken af en schrijdt statig
opwaarts naar den hémel.
Een nieuwe dag...
Het meisje, dat daar- aan Het raam zit
is niet meer de kleine Mizy.
Het is haar zelf. nog niet diüdelijk,
wafer in haar omgaat, wat zij eigenlijk
wil. Maar één ding weet zij zekerï.
Naar de Bngelsehe l&issie^chpol gaat
zij niet meer terug.
i% Nr. 13. Meneer Kumac'hi.
No. 10, wiens verblijfplaats slechts Üen
kopstukken der Japansche spionnage-
centrale bekend is, woont dis eerzaam
«ceder in Tientsin. Hij schijnt geheel Jn
zijn vak op» te gaan. Dagenlang kan men
hem- aan het strand zien, waar hij een
wakend oog hóudt^over rfWn uitgebreide
visscher'svloot.
Vaak odk maak^ meneer Kumachi
groole reizen, maar miarover verwondert
zich nlemdhd, -want iigenlijk Is hij een
manusje van alles, door wiens bemid
deling men al het mogelijke kan koopén
er\ verkoopen.
Vandaag krijgt meneer Kumachi be
zoek van iemayd uit Wladlwostok, e^n
zakenvriend, met wien hij reeds sinds
jaren in relatie staat. Het is een Rus van
Tartaarsche afkomst, eigenlijk eveneens
reeder van beroep', zij het dan, dat hij
van tijd tot tijd ook wel eerfö zaken doet
ln opium en andere verdoovende midde-
len.
Ditmaal draagt zijn bezoek aafl^ me-
nggr Kumachi al een zeer zonderling ka-
rOTter.
Öij verlangt namelijk niet minder dan
30.000 yen voorbeen enkele medédeellng.
Als méneer' Kumachi hem, stom ver-
baasd over dézen eisch, aénstanrt, zegt»
de Rus, terwijl hij kalm zijn glas, uit
rust gebrouwen
dat^ hij zijn gi
kan moedeeler,
83 pn 210.'
mét name
petroleuml
ren. Daarb:
Van een mi
op de h<
brandewijp leegdrinkt,
"iceK het een en ander
'eV de nummers 61, 40,
oyer een JapTanner,
Ta, die zich nogal $oor
schijnt te interessee-^
hij terloops f!e naam
hem van een en ander
heeft gebracht, een amb
tenaar van dgn Russischen spionnftge
dienst, die" door dêzè kidiscretié veel ris
keerde en daarvoor natuurlijk behoorlijk
ihoet wordén betamd. 1
Zij worden het eeris op 25.000 yen. N
En dan verneemt meneer Kumachi,
dat 61, 49, 83 en 210 vermoord zijn. De be-
Hptiten daaromtrent van Nashigata aan
de Sovjet-regeering waren zeer uitvoerig,
zoodat de Rus in staat is een vrijwel vol
ledige beschrijving \,e geven van Nash.1-
gata's strijdwijze tegen eenige, in China
gestationeerde Japansche spionjién.
Mftuur later vertrekt meneer Kuma-
chlylt Tlentsiri en den volgenden dag
tJfevipdt hij zich reeds in Pe^hg
In een van de nauwe straatjes, waar
aan deze stad zoo rijk is, huurt hil eén
winkel, welke nog dienzelfden na<(^t met
allerlei Japansche producten, weefsels,
doeken, waaiers, beschilderde doeken,
vazen en aftdere kunstvoorwerpeh wordt
gevuld. P
Bij het aanbreken van den nieuwen
dag is alles voor de opening van den
winkel gereed. Uit de ramen hangen
breede, roode Tinterffihet gouden Chihee-
sétie lgtters beschlflfeïd, welke de voor
bijgangers minzaam uitnoodiéen „In het
gelukkige Nippon" met een bezoek te
Overdag staat meneer Kumachi voor
den winkel en wacht op zijn klantep. In
werkelijkheid echter heeft hij slechts
be/angstelling voor het huis tegenover
zi/n zaak, dat door een hoogen muttf is
omgeven. Het huls heeft slechts één ver
dieping, maar het valt op door een bui
tengewoon breed terras, <lat door dikke,,
oprolbare stroomatten van de buiten
wereld is afgascheiden. V
Öeeds na een dag aldus oAden uitkijk
té 'hebben» gestaan, weet Hij* dat de Ruê
ynmrheid heeft gesproken,want $og
diezelfden middag ziet hij hoe Nashl-
^gata, als hij zijn \yoning.verlaat, eenigs
zins verwonderd blijft staan bij het Aan
schouwen van den nieuwen Japanséhen
winkel. De volgende minuut is hij bin
nen, hij een lang gesprek heeft met
meneer Kumachi, wfen hij belangstel
lend vraagt uit welk deel van Japan hij
afkomstig ls qn dien hij teiy slotte ver
blijdt met eenige lnkoopen, welke ln het
tegenovergelegen hyls moeten worden
afgeleverd.
Vooral met deze laatste opdracht is
meneer KftYnachi terr zeerste Ingenomen,
want nu krijgt hij tevens gelegenheid
zich van de Inrichting van Nashigata s
woning op de hoogte te stellen, hetgeen
voor zijn plannen van zeer veel belang is
Het zóu zeer gemaxkejljk zijn geweest
NaAhlgata, toen deze zich ln den winkel
ophield, door een kga^ uit den weg te
ruimen, maar het la niet alleen om
Nashigata te doen. Allen, £ie aafi den
moord op deri Japarischen 'geheimen
agent, hebben meegewerkt, zielen daar
voor moeten boeten.
Het pntbreekt méneer Kumgchi niet
aan ondernemingsgeest.
Eenige uren later ontvangt 210 een
telegram uit Tokio met de mededeeung
dat nr. 7 zich te middernacht aan Wjn
wonihg zal vervoegen.. Nr. 7, aldus luidde
de toQlichting. is de plaatsvervanger van
nr. 15, wien? Loopbaan als JaPaJlsc^\®^"
helm agent a&t den order voor tweedui
zend ton kopererts is afgesloten.
Inderdaad wordt er om 12 uur drie-#,
maal geklopt op de poort ln den muur.
weyce jiet huis ln- eeft laügen, smaiien
reqhtljoek omringt.
Er naderen voetstappen: (dan woru
van hinnqn een grendel weggeschoven.
De déur. Wdtdt op een'kier ^geopende»
daarachter verschijnt het ohdoorgron-
delijke gelaat van een Chinees.
Ik ben nr. 7, zegt dq mgn voorn*
poort, 210 verwacht 19e.
DeVChinees knikt.
(Wordt vervolgd
yele jaren zijn verloopen, sedert
Pierre Curie en m&dame Curie, zijn
vroegere assistente, in een kleine
loods ini het Quartier Latin het Pa-
rysche Radiuminstituut oprichtten.
Thans beschikken hun erfgenamen*
hun dochter Irene Curie ên haar echt
genoot Frédéric Joliot,- die het levens
perk der beide groote geleerden
voortzetten ,over geweldige, met de
modernste vindingen van wetenschap
en techniek toegeruste laboratoria,
waar zij hun onderzoekingen onver
moeid voortzetten.
In de Parijsche voorftad Ivry, in
een zeven verdiepingen hoog gebouw,
staan twee reusachtige, loodrecht in
de lucht wijzende kanonnen tegen
over elkaar opgesteld; plus- en mi-
nuspool van een electrische sterk
stroomleiding, die bliksemflitsen van
drie millioen Volt uitzendt. Deze blik
sems versplinteren atomen en bren
gen hen tot explosie. Dit schijnbaar
zoo eenvoudige procédé is het levens
werk van het echtpaar Joliot-Curie.
Het wonder van de kunstmatige
radio-activiteit.
Ieder lichaam, vast of vloeibaar,
organisch of anorganisch, bestaat uit
een onnoemelijk aantal, uit milliar-
den en nog eens jnilliarden uiterst
kleine eenheden van materie, de zoo-
genaamde atomen, die soms, onder
bepaalde omstandigheden tot explosie
komen. Pierre Curie had ontdekt, dat
radiumatomen het gemakkelijkst ex-
plodeeren. Zijn schoonzoon gaat vei-
der: hij wil en het is hem gelukt
kunstmatige, radio-a«tieve licha-
men maken, welker atomen'men even
gemakkelijk en willekeurig tot explo
sie kaïf jjreng^n al& die van het ra
dium.
In dit experiment is hijv geslaagd.
Hy versplintert atomen en gehfruikt
de pverbljtfseten der werkleindfe ato
men, de zogenaamde{neutrone^, als 1
een soort projectielénflfj slingert ze 4
te^n de radio-actiafe atoipen, die hij
op deze wijze tot explosfy tirengt. Een
zeer merkwaardige rpachine, het cy
clotron, een soorK machinegeweer,
schietj verscheidene maarden neu
tronen in de secund^af op|de radio
actieve lichamen, welke men tgk#ex
plosie wénsoh te brengen.
Het atoom al§ bron varMn&urU'-
En nu komt het ïaatkp b^É^Tan
dit wetenschappelijke Aocedej dat de
enorme beteekenis v|or de ï^actijk
van deze géheele methode in het licht
stelt: wanneer het^elukt, de explo
sie der atomen; zoo volkomen te doen
samenvallei>, dat zij niet na ëlkander,
doch precies op hetzelfée tijdstip alle
tegelijk plaats hebben, dan ontlaadt
men daarmedl een hoeveelheid ener
gie, waarbij d* energie van alle elec
trische centrales ter wereld volkomen
V in het nier zinkt.
-vDe atomen van een gram radium
M>ben, onder inwerking van het cy
clotron tegenwoordig om geheel uit
een te vallen, niet mindtr dan 3200
t j^ar noodié". Het is het echtpaar Jo-
liot-Ourie en -fetA beiae medewerkers
Halban en Kowasski, de grootste ra-
diumspecialisten van de wereld, ge-
fjukt, dezen tyd aanmerkelijk fe ypdu-
ceeren. TEn hoe meer de voor volkomen
explosie benoodigde tijd kan worden
ingekrompen, hoe vefl|er de concen
tratie der atoom-explosie kan worden
doorgevoerd, des te( dichter men ge
naderd zal zjjji tot het einddoel: de
^«ktijdigfe explosie. Telkens kómen
zü 'een stap vooruit en zoo kunnen zij
aast uitrekenen wanneer het groote
doel bereikt zal zijn*
Een munt die den EiffeÜjoren
drdagtt
Het doel is, zooals gezegd, hoeveel-
Wen energie vry te makenj groot
genoeg, pm alle industrieën van de
ele wereld, van drijfkracht te
voorzien, de menschheid duizenden
Jaren verwanriipg, voedsel en
^opifort te verzekeren, onafhankelijk
van de natuurlijke énergie- en warm-
bronnen als steenkool en petroleüm.
De atoomkanormenvan Ivry.
Het gelijktijdig tot explosie bren
gen van de atomen van een „sou",
zoo-zegt professor Joliot, zou een hoe
veelheid energie vrijmaken van 2400
milliard P.K., dit is voldoende'om den
Eiffeltoren 50 K.M. ver door de lucht
te slingeren als een voetbal, om om
een goederentrein met 40 volgeladen
wagons zes maal de aarde rond te
laten rijden.
Voor den leek klinkt dit alles als
een roman van Jules Verne. Maar ae
Nobelprijswinnaar Frédéric Joliot is
allerminst een fantast, evenmin als
zijn geleerde vrouw Irene, de dochter
van het geniale echtpaar Curie. Bei
den zijn geleerden, die geen ander
levensdoel kennen dan de vorderin
gen der wetenschap in dienst van de
menschheid te stellen. Hun plan,
waarvoor men zonder zich aan over
drijving schuldig te maken, het attri-v
buut „grootsch" kan plaatsen, „ener-
I gie voort te brengen door middel van
atoomversplintering", maakt onge-
I twjjfeld kans, eens werkelijkheid te
I worden.
Dan zullen de volken elkaar niet
langer om het bezit vaan kolenmijnen
en petroleumvelden behoeven te be-
I strijden. De energiewinning yit ato-
J men zal een nieuw tijdperk in de ge
schiedenis dl* menschheid inluiden,
gelijk dat vroeger het geval is gv-
I weest met de eerste yzerertsproduc-
tie of met de uitvinding van het bus
kruit of de stoommachine. Zy zal een
omwenteling teweegbfengen, waar
van ons ternauwernood een voor
stelling kunnen maken.
Geboden, dieUtans van meer beteeke
ynis zijn dan ooit
Begin met sparen steeds heden,
niet eerst morgen, zoo vaak komt van
uitstel afstel.
Sparen kan op tweeërjlei wijze ge
schieden, eerstefïT 'Hoof verstandig
toegepaste beperking d§ii uitgaven
en tweedens door het regelmatig weg
leggen van kleine bedragen.
Het komt er niet op ami of men
veel of weinig spaartE^Ijn men-
schen die veel verdienen en denken:
De ryke vruchtenoogst van dit jaar
zal vele doen besluiten een voorraad
op te slaan op een tydstip, dat de
vruchten nog niet duur zyn. Hiervoor
is het evenwel noodig, dat men over
een goeden kelder beschikt, die op het
Noorden gelegen is en waarvan de
ramen- donker gemaakt worden, ter
wijl voor voldoende toetreding van
versche lucht zorg gedragen moet
worden. Aangezien vruchten de geu
ren van inmaak en vooral de vrij
sterke zuurkoollucht annnemen en
daardoor veel van hun smaak inboe
ten, mogen slechts levensmiddelen die
geen sterken geur bezitten, in dezelf
de ruimte worden opgeborgen.
Grondig schoonmaken der be
waarplaats.
Alvorens den wintervoorraad op te
bergen moet de kelder of de provisie
kast grondig schoongemaakt worden.
Vloeren en rekken worden met warm
sodawater geboend en ook aan de mu
ren wordt bijzondere aandacht be
steed. Men bestrykt deze met een 5
pet. kalkoplossing, laat alles weer vol
komen opdrogen en zorgt voor uit-
zwavelen van eventueele kisten en
aardewerk potten. Slechts door de
grootst mogelijke zindelijkheid kan
bederf van den wintervoorraad wor
den voorkomen, ln kieren huizen me
nigmaal resten van zwammen, die
slechts door grondige reiniging en
zwavelen vernietigd worden.
Voor iederen kubieken meter heeft
men 6 gram zwavel noodig; stangen
zwavel zijn het gemakkelijkst te ge
bruiken. Deze worden op den bodem
van een oud biscuitblik gelegd, daar
na met een weipig spiritus overgoten
en aangestoken.
Sp^dig verlaten van het te zwa
velen vertrek is noodig yin verband
met de onaangename dampen, die zich
ontwikkelen.
Open plankep, en kisten.
De fijnere soorten winterooft igps-
ten steeds in één laag worden be
waard en wel zóó, dat de vruchten el
kander niet raken.
I Het is op deze wyze mo^elyV den
voorraad te overzien en aangestoken
vruchten te verwijderen. Planken, die
uit latten bestaan, lefenen zich het
best voor bewaarplaats, doch ook de
latten kistjes, die men op elkander
kan stapelen, zijn bruikbaar.
De onderste kist wordt* b.v. op viél-
leege conservenblikken geplaatst, die
met zalhd gevuld worden, zoodat van
gebrek hieraan rimpelen zy en dro
gen uit. Het verdient dan ook aanbe
veling om in een kelder, behalve een
thermometer, ook een vochtigheids
meter te hangen. 8590 gr. vochtig-
heid»is aaiTte bevelen. Inclien de lucht
in den kelder te droog is, besproeit
men de vloeren met water, waarvoor
een bloemenspuit zeer geschikt is. In
vochtige kelders plaatst men Keul-
sche potten met kalk, die het vocht
tot zich trekken.
Voorraad blijft goed tot voor
jaar.
Verschillende late soorten appelen
en peren houden zich tot in het voor
jaar goed.
Iedere betrouwbare leverancier kan
omtrent deze soorten adviseeren.
Vroeger werden de mooiste appels
vaak uitgezocht en in vaten gevuld
met zaagsel en hooizaad bewaard.
Deze worden op vorstvrije plaat
sen gezet, nadat ze goed afgesloten
waren met deksels. Tegenwoordig,
oor den handel althans, maakt dés.
moderne koeltechniek dit overbodig;
doch degenen, die vruchtenboomen
hebben, bewaren de geoogste vruch
ten nog wel tusschenlturfniolm. Iede-
„Wat g%eft het mij #of ik vyf of tien
gulden spaart volgende majjid zal ik onderaf ook lucht kan toetreden; en
een flink bedrag wegleggen"^ Hier
van komt in den regel <ni$ts.
„Ik ben toch zoo zuinig", "hqjjen
we een* andere huisvrouw zeggen, „ik
kom fnet heel weinig geld voor cUl
huishouding toe". Maar alles waT(
haar man Stalen moet: w^schreke-
ying, gas, electriciciteit enz., hierop
bezunigt zij geenszins. Sparen is een
kunst en op het eene bezuinigen en
het andere met volle handen uitge-
het gladde blik voorkomt tevens, dat
muizen naar boven Sunnen klauterën.
De kisten worden aan de viér hoe
ken voorzien van geribd karton, een
ideal^ schuilplaats voor insecten, zoo
dat het, door dit karton telkens te
vernieuwen mogelijk is, het schade-
lyke gebloed te vernietigen.x
Bewaren van vruchten op Stroo is
niet aan te bevelen, aangezien dit
i meermalen vochtig is en de appels de
I
ven is zeer verkeerd. Wanneer iemand
met ëéitfgoed salaris alleen voor zich-
zelf te zorger^ heeft, is het ^een kunst
om maandelyks een flink bedrag weg
te» leggep. Doch de huisvrouw, die
.1 ,j t zelfs kans, dat zy weldra gaan rot-
van een matig wéekgeld een groote 1
ten^ de rottingsbacteriën ontwikke-
eigenaardi# lucht aannemen.
Koel en vochtigbeter dan droog
en warm.
In warme vertrekken worden ap
pels. spoedig overrijp en loOpt men
familie heeft te vM^org^STAi zoo weet
te wikken en tettèlen» 'dat er nog
een bedragje ovorDlijft, dio verstaat
te -kunst vagi £®aren,. Wanneer een
werkende vro/w zich beklaagt, dat
er nooit eens een vacantiereisje voor
baar over kan schieten, doch zy
steeds *maar koopt wat haar invalt,
dan beheert zy haar geld verkeerd.
Weer anderen zyn overmatig zuinig
en meenen dat zy sparen( terwijl zy
daarentegen deze kunst allérmlnst
verstaan. Dat zijn degenen, die het
dwaas vindefi om als ze zich ziek voe-
leiv naar een dokjjër te gaan. Zy blij
ven maar Ioopen, nemen nu dit, dan
dat'en offeren hiermede hun koste
lijkste bezit, de gewondheid op». Spa
ren mflpt men leeren en hoe jonger
'men begiyt, (les beter, daarom moe
ten ouders hun kyideren reeds vroeg
het begip» van sparen trachten bij te
brengen^,
re vrucht wordt dan afzonderlijk in
vloei gewikkeld en de lagen turfmolm
die de vruchten scheiden zijl) eenige
vingers dik.
Gaan enkele vruchten toch rotten,
dan is dit niet zoo heel erg, want ze
zijn geïsoleerd en de molm neemt het
vocht, dat uit zulke appels of peren
loopt, in zich op.
Gwe vruchten worden uitge
zocht.
Slechts volkomen gaye vruchten
kunnen bewaard worden, iecfere plek,
die een stoot gehad heeft, kan aanlei
ding geven tot bederf.
Iedere geplukte vrucht wordt voor
zichtig in de mand gelegd en de
uiterst dunne waslaag, die zich op
den schil bevindt, mag niet door wrij
ven verwijderd worden.
Het is een natuurlijke bescherming
tegen invloed van buiten af, waar
door wordt voorkomen, dat de vruch
ten te veel van hun vocht verliezen en
vroegtijdig verschrompelen.
Voordat men vruchten voor den
winter opslaat, moeten ze 2 h 3 weken
in een zeer luchtig vertrek uitgelegd
worden, opdat ze uit kunnen werken,
waardoor zij zich véél bete* houden.
Eerst na dezen overgangstijd
brengt men de vruchten in de over
winteringsruimte.
len zich zeef" snel in de warmte. Het
ergste- is, dat een enkele appel, die
aan het rotten is, de bacteriën over
brengt, zoodat. in minder dan geen
tijd Ook de omliggende vruchten aan
gestoken worden. Bij te groote droog
te worden de appelen rirripelig en ver
schrompelen, zoodat i^ien rekening
moet Houden met de meest -geschikte
tpmperatüur, die tusschen 4k8 gra
den Celsius ligt. Verschillende soor
ten, o.a. reihetten, kunnen nog koe
ler bewaard, worden, Terwijl andere
soorten tafelappels weer uiterst ge
voelig zijn v,oor een temperatuur die
minder is dan 4 gr. C.
In het najaar, ale tiet weet nog dik
wijls lang zacht is, IÜm men\jiachts
de venste^i'openqn, éochstie* daags
houdt men ze gesloten.^
Vruchten hebben een zekere hoe
veelheid vochtige lucht noodig; bij
Wie kent ze niet de roode bessen,
die steeds meer als compote opge
diend worden, lie Preiselbeeren? Ze
komen zeer veel voor in de groote
Duitsche bosschen, waar zij groeien
aan heesters, die men tot de soort der
erica's of heidegewassen rekent.
Deze vruchten groeien «^an lag«
struikjes, waarvan de bladeren ook
's winters groen blijven*
Op een kalkarmen bodem gedijen
zij het best.' De frissche roode kleur
der rijpe bessen op het groene blade-
rentapijt werkten reeds in de vroegste
tijden levendig in op de volksfantasie.
Rood is de kleur van het^Joed en van
het vuur en volgens een Zuid-Beyer-
sche volkslegende schiep de duivel
deze roode bessen. Men beweerde in
oude tijden ,dat iedey, die Preiselbee
ren at, in de handen des duivels zou
vallen. De goede goden zórgden er
'evenwel voor, dat iedere bes\en klein
kruisje kreeg aldus het oude bij
geloof hetgeen duidde op het kruis-
a«htige overblijfsel van het kelkje
ka&rdoor de vruchten zonder gevaar
gegeten konden worden. Sagen moe
ten echter meer op symbolische wijze
opgevat worden, zoo ook deze over-
twering. De mensch heeft veelal be-
oefte aan verschillende dingen in
verband met het eeuwige te beschou
wen. Het goede en kwade wereIdge-(
beuren: God en de duivel zijn in het
j5nzichtbare steeds aanwezig en ten
slotte moet het goddelijke zegevieren.
Het uiterlijk aanzien der roodge-
kleJde bessen dè" kleur van het
bMdV maakte, dat de Preiselbee
ren in de oudste tijden tot de genees
krachtige toovermiddélen gerekend
werden.
Men geloofde tevens, dat bepBfae
ziekten met eey middel bestreden kon-i
den worden, dat dezelfde kleur had,
b.v. geelzucht werd genezen met gele
bloemen. De roode Preiselbeeren
wendde men aan .bij opgeven van
bloed en by bFsmettely'He ziekten. In
latere jaren heeft de ervaring ge
leerd, dat citroenzuurhoudende vruch-1
ten buitengewoon gezond zijn en dat
China looizuren en Arbutin bevatten
de bladeren in gedroogden toestand
als Bhee getrokken bloedreinigend
werken en gedronken kunnen worden
tegen rh^umatiek en jicht.
In menig geval heeft de volkswijs
heid omtrent geneeskrachtige kruiden
aanwijzingen gegeven-aan de tfetpn-
schap.
took ih Ifet liefdesorakel zyn de
roode bessen bétrokfën rood bloed,
hart en vele verhalen heeft men er
in ditx verband om gevlochten. In de
bergen van Zuid-Beyeren hangt de
jongpman een tak van de maagde-
palm,\l.i. de naam van den heester,
w aaraan de Preiselbeeren groeieh
aan het venster van de geliefde zijns
.harten.
Takjes van deze heesters, van je
neverbessen en wilgenkatjes worden
evenals dennengroen in de Noorde
lijke landen 'niet alleen uit een deco
ratief oogpunt gekozen, doch tevens
om bij feestelijke gelegenheden de
echte palmen te vervangen.
J|*er en c
jESpchen
bod'
We hebben er in Holland een nieuwen
visch bygekregen: snoekbaars hlét hy. Deze
visch is niet'ailleen prachtig om te zien, voor
de liefhebbers aardig om te vangen, dez^.
visch is ook (te koken, te bakken, te stoven,
en wat al niet meer.
Wanneer we snoekbaars willen koken,
gebeurt dit net als by gewone visch in zout
kokend water. We gebruiken ongeveer 30
gram zout op 1 liter water. We laten er
den visch ongeveer 15 k 18 minuten in.
voordat we hem in het water doen geven we
hem met lleit mes een paar insnyddngen. De
visch wordt da« eerder gaaten het zout kan
er beter intrekken. We kunnen door een vin
los te trekken of met een vork in den visch
te prikken, constateeren of hy gaar is. We
geven er een botersaus by", bereid van boter,
bloem, water en wat zout.
We kunnén snoekbaars ook heel goed
stoven. De visch wordt da^eefst gekookt,
daarna halen we de stukken van de graat
en leggen deze in een vuurvasten schotel,
en daar leggen we een stukje boter
de tukken visch.
van den vuurvasten schotel
wordit bedekt met 1 centimeter water. Ten
slotte voegen we wat citroensap toe, de bo
venkant wordt met paneermeel bestrooid,
hierop leggen we twefe schijfjes citroen en
een paar klontjes boter. De visch wordt nu
20 minuten in den oven gezet. Men laat
hem zachtjes stoven met een <Jeks«l erop.
Daarna wordt het deksel van den schotel
afgenomen en nm laat men nog even een
licht bruin korstje op den visch komen, on
geveer 5 minuten.
Den volgendqn dag kunnen we van den
overgebleven visch vischgehakt maken. We
nemen ongeveer 500 gram vischresten, hie^f
bij voegen we 300 gram fijngemaakte aard-
^appelen, een ei, 50 gram gesmolten boter,
peper, zout en wat citroensap.
Nu wordt alles doureengemengd en daar-
•na maken we er fwee ballen van, of voor
elk familielid eep klein balletje. De ballen
worden net als vleeschgehaktballen bestre
ken met wat ei, daarna door paneermeel ge
rold en vervolgens laten ve ze in $len oven
lichtbruin bakken. We gev,en by het visch
gehakt weer de botersaus of een vischsaus.
Meii kan natuurlijk van het mengsel, als>s
men weinig ftjd heeft, ook een schoteltje'
maken .en geen gehakt. Doe»'het mengsel
dap in teen vuurvasten schotel, bedek he| 3
met een laagje paneermeel en leg er wat
klontjes boter op'. In den oven laiten we het
dan weer eep lichtbruin korstje krijgen.
De snoekbaars kan ook heel goed gebak-
kfen Worden gegeten. De visch wordt gewoon
in v«t gebakkey, ruim vet, zoodat de bodem
goed bedekt is .anders kleeft hij vast. Het
vet moet eerst goed heet worden, daarna
laat u den visch er voorzichtig inglijden.
De visch 'wordt lichtbruin gebakken aan
en daarna laten we -hem uit-
I druipen op grauw papier om het te vqel
aan vet kwijt te raken.