mieuws- en
DV'ERTENTIEBLAD VOOR GOUDA
fcJS
N OMSiK
Vo. 20228
Woensdag 24 Januari 1940
BERGAMBACHT, BERK]
tflEUWERKERK, OUDERK
pit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
OUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOIJDERAK, HAASTRECHT,
K OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDi
Mussolini stplt een Ifaag aan Berlijn.
78e Jaargang
RDRECHT, MOER
XVEEN, ZEVEN
APELLF.
enr.
Duitschland heeft de meente
loordeelen gehad van de as-politiek.
e Russische aanvallen
ook gisteren weer
afgeslagen.
Toch slachtoffers op de
„Orazio".
Steun aan Finland.
PADEREWSKI GELOOFT IN
POLENS HERSTEL.
Rede in den nieuwen
1 Nafionalen Raad.
HERWAARDEERI^G VAN DEN GOUDVOORRAAD.
den
Op den 'grondslag: eener depreciatie van
grilden van 18
Wetsontwerp ingediend.
Geen wettelijke guldtnH
stabilisatie.
Jiï^ediend is een wetsortwerp tol
voorloopigje voorziening teh (aan
zien van dAwaardebepaling van den
voorraad gouden munt en tonden
muntmatéri^al van De Nederland
sche Bank en regeling van del gevol
gen dier voorziening.
"'iuu' bureaux <|jn dagelük' geopend ran 96
tUtt 3746. Postrekening 48400.
jUxmnementon worden dagelijks aangenomen
j Mm agenten en loopem, den boekhandel en
giONNEMENTSPRUS: pe* kwartaal 2
Adminlitratie en Redactie Telet
i ons Bureau: MARKT 61. GOUDA
poetkantoorgp.
per1 week 17 cent, overal waar de
fctotfiBK per looper geschiedt. Franco per postj per kwataal f 8.16.
iuda en ometreken (behoorende tot
meer 0.26. Van buiten Gouda en
f 0.80 Advgrtentiën in bet Zate:
idf«rt«Dtlin do halft iib den
NGEN: 11 regel» 2.25, elke regel meer 0.50. Op
in beiorgkrlng)
béiorgkringi
lUmmer 20
ADV KKTENTIEnUJSI
1—6 regels f 180, elke
lr-4 repels 186. elk» i
bBelag at <ten prfl». Liefd»
INGEZONDEN MEDED
de voorpagina 60
AdverJeotiën kunnen welden1 ingesonden door tuaachenkomat van enllede Boek
handelaren. Advertentiebureau* en onie agenten en moeten daaga vd6r de plaatsing
aan het Bureau ttjn ingekomen, teneiAde van opname venekerd te xflt
Gewone idverteatiln en ingezonden mndedeellngm. bij contract tot aeejr gereduceerd*!
prfls Groota letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
1IUSS0I.INI blijkt Hitier de vraRg te
hebben gesteld, wat eigenlijk de Duit-
tfbt en Russische plannen zijn ten aanzien
m Zuid-Oost-Europa. De berichten over
stap van Mussolini stemmen hierin
azreen, dat de Duce met nadruk heeft ge
tuigd, welke politiek Berlijn zal volgen
ge aanzien van den Balkan en het Oonau-
hklcen. De Duce zou hier) de waarschu wing
nu toegevoegd hebben, dat Italië zijn ge-
bels politiek aan een nader onderzoek zou
posten onderwerpen, wanneer het nieuw-
Kussische imperialisme met
gtieve dan wel lijdelijke medewerking van
iwttfn zou overgaan tot expansieve
in Zuid-Oost-Europa.
Ongetwijfeld is Italië vastbesloten, zich
krschtig te verzetten tegen Russische bewe,
(iagen in Westelijke richting,
j Votkomen bevredigend schijnt het Duit
se antwoord op Mussolini's vraag niet
te zijn. Berlijn zou Mussolini heb-
doen weten, dat Duitschland er groof
bij heeft, dat op dem Balkan vrede
ht. Voor den Duce echter moet het
beslissende beteekenis zyn, of Berlijn
zijn fasclstischen kameraad definitief
rootkeur geeft aan den nieuwen Moskou-
makker.
Italië heeft van de as-politiek tot dusver
geringste voordeel gehad. Terwijl Ber-
er in slaagde tegen directe Italiaan-
belangen in het Duitsche Rijksge-
te vergroofcen met Oostenrijk, Bole
en Moravië, Memel, Danzig en half
kon Italië slechts een „pied a terre"
den Balkan verwerven. En terwijl de
«he belangen zeker niet gebaat wa-
een Europeeechen oorlog ingevn|r'
Baitsch-Poolsche conflict, begon BerlL'n
den as-partner Italië om onderhan-
n; met Rusland, welke uiteindelijk
geleid juist tót het uitbreken v-
dezer voor Italië ongewenachten oorlog.
Dew dagen is er van Italiaansche zijde
met nadruk op gewezën, dat Rome in tegen
stelling tot Lenden en Parijs princi
pieel e anti-bolsjewistische politik heeft
gevoerd en zal voeren. Het is echter zonne
klaar) dat een dergelijk Italiaansch verwijt
met meer recht van spreken kan worden ge
richt tot Berlijn, (lat door von Ribbentrop's
handtekening ..te Moskou op 24 Augustus
j.l. een definitieve streep heeft gehaald doe,-
de Duitsche anti-komintern politiek. Wan
neer Italië dus thans nadrukkelijk betoogt
aan het bolsjewisme den voet dwars te wil
len zetten, stelt dit Rome onvermijdelijk
7 e g ejn o v e r Berlijn.
Konj men te Rome) de bezetting van
Oostelijk I'olen door de Sovjets nog ver
klaarbaar achten, geheel anders werd de
situatie, toen het Kremlin door zijn actie
tegen Finland een onmiskenbaar imperialis
tische politiek ging voeren. Daartegen
kwam Italië, a at een principieele
enti-bülsiewistióèhe politiek voert, in het
geweer, Het vasthouden op Dutsch gebi.'d
van de Italiaan^cl)® wafenzendingen aan
Finland gracht Berlijn en Rome in openlijke
tegenstelling. Thighs echter schijnt Rome
over informaties té beschikken, welke Mus
solini ertoe genoopt hebben nadrukkeliiV
vragen hoe Berlijn Staat tegenover verdere
Russische expansie-planncjn.
Mussolini Hjkt er de man niet naar om
de Italiriansche belaijigen aan eon groot risi
co te wkgen. En kan Berlijn aan MussjUi
g ar a rede e re n, dat Duitschland dezen
Oorlog zal winnen 7 En dat Moskou geen
gelegenieirf zal krijgen of zoo het deze
mocht krijgen, de gelegenheid niet zal be
nutten om de Russische grenzen in Zuid-
Oost-Europa naap het Westen te verschui
ven
Deze politieke problemen zijn voor Ron>
nog klemmender geworden door de unanie
me reactie der geheele wereld, met een en
kele uitzondering, op de agressie der Sov
jets tegen Finland.
De Sovjettroepen verliezen
duizenden manschappen.
et Finsche legerbertcht meldt:
land: op de landengte van Kareité
Mtnmlge punten artlllerte-bedrijvtg-
Tusschen Summa en Nuolaaj&rvi
de Plnsch^ troepen een Russl-
verkenntngsafdeellng teruggedre-
De Finse tie troepen hebben gisteren
tanks vernield,
N.O. van het Ladogameer hebben
en met succes alle aanvallen va|n
dj and afgeslagen en hem zware ver-
toegebracht. ZIJ ontnamen den
enkele steunpunten en verniel-
verscheldene tanks. De Russisch?
hebben ln de gevechten om
In twee dagen tijds meer
duizend man verloren. Te Alttojokl
de richting van Ilomantsi krach-
Mtlvltelt der artUlerie. Te Alttojokl
de vijand op verscheidene punten
doch zijn aanvallen werden afge-
aee: aan de kusten van de land-
van Karellë, evenals aan de kust
:t Ladogameer en van de Finse ne
activiteit van patrouilles op het ijs,
"Uerle bombardeerde met suc-
op het land.
lucht: gisteren zijn Ivalo in Lap-
Sortavala ten noorden van het
~r door de Russische luchtJ
gebombardeerd. Eenige andere
werdén eveneens aangevallen
hetwelk om 15 uur eindigde Er is geen
enkel vliegtuig gezien of gehoord De
wolken liingen laag en het sneeuwde een
weinig
U.P. nteldt nog uit Helsinki, dat ook op
den tweeden dag van het Russische of
fensief, hetwelk ten doel heeft langs den
Noordelijken oever van het Ladogameer
de Manmerheimlinie om to trekken, sile
aanvallep zijn afgestuit op do Finsche
tegenweer. Het aalUal gedoode Russen
bedraagt vele duizenden. Ook nu weer
geschieden de aanvallen op een half
dozijn punten over een front van meer
dan 1)0 km van Ilomantsi tot aan de
N.O. punt van het Ladogameer. De chef
van het Roode Leger had vooral tegen
het centrum der Marinerhelmlinie een
krachtig: n aanval bevolen, doch onder
het Fins me vuur weken de Russen in
verwarring terug.
Keedcrij erkent dat 107 personen
zijn omgekomen.
ir seint uit Genua, dat volgefis de
laat® djoor de Ttrïenla Scheepvaart
maatschappij, de reederij van de. „Ora
zio", gepubliceerde lijsten bij den onder
gang van de „Orazio" 107 slachtoffers
zijn te bepeuren
Het betreft 47 passagiers en 60 leden
der bemanning. I
De „United Press"1 meldt uit Genua
dat de Italiaansche schepen „Conté Bian-
camano" bn „Colombo" met 511 schip
breukelingen van de „Orazio" te Genua
zijn aangékomen; de „Conté Biancama-
tot dusVer ontvangen inllchtin- no" arrlvejerde te 7 uur des morgens met
1 twee burgers zwaar gewond
OPeratlezotte. voornamelijk op de
van Karellë, activiteit van
*e Jachtvliegtuigen. Ten noor-
het Ladogameer activiteit van
Russische bombardementsvlieg-
luchtstrljèkrachten hebben
en bewaklngsvluchten uit
en foto's genomen, die van nut
CU het richten van ons geschut-
'wgens hier ontvangen inllchtin-
zes Russische vliegtuigen
Het waarschijnlijke verlies
eld van drie andere Russische
zonder dat dit tot dipver Kon
bevesttgd.
Publicatie van het legorberlcht
J^omen, dat gisteren tegen 14.26
w*«tnkt luchtalarm is gemaakt.
518 personen en de „Colombo" twee uur
later met 195' geredden.
De meeste geredden hadden brandwon
den aan handen, armen cn gelaat; sóm
migen water zeer overstuur.
De passagiers prezen unaniem de be
manningen van de „Orazio" en van de
„Conté Blancamano", die zich zeer moe
dig hadden gedragen tijdens den brand
en tijdens de reddingspogingen. De
kalmte dp passagiers was daarbij echter
een voorname factor. Een van de leden
van de bemanning van de „Conté Blan
camano" verklaarde dat een defect ln de
machinekamer van de „Orazio" den
brand had1 veroorzaakt, waard ooi; later
een tank naphta was geëxplodeerd. De
krachtige fiind deed het vuur snél* uit
breiden. Dë eerste reddingboot bevatte
alléén vrouwen en kinderen, mSar door
Wetsontwerp om 1 100.000 te schenken
aan Finsche Roode Kruis
in voorbereiding.
Op schriftelijke vragen van het lid der
Eerste Kamer, den heer Van Embden,
betreffende het verleenen van steuh aan
Finland heeft de Minister van Staat,
Minister van Algemeens Zaken, ai.,
voorzitter van den Raad van Ministers,
geantwoord, dat een wetsontwerp, waar
bij wordt voorgesteld een bedrag van
f KW.000 uit 's lands kas door bemidde
ling vgp het Nederlandse he Roode Kruis
ter beschikking te stellen van het Fin
sche Roode Kruis, in voorbereiding Is
(leen verlof tot het treden in
Kinsehen krijgsdienst.
In bestaande tijdsomstandigheden
ongewenscht zegt minister De Geer
Op een schriftelijke vraag van het lid
der Tweede Kamer, den heer Van der
Goes van Naters, betreffende het verier
nen van verlof aan Nederlandsche vrij
willigers zich in Flnschen krijgsdienst te
begeven, hoeft de minister van Algemee
ne Zaken a i voorzitter van den Raad
van Ministers geantwoord, dat de regee
ring het ln de bestaande tijdsomstandig
heden ongewenscht acht te «bevorderen,
dat aan Nederlanders verlof wordt ver
leend in vreemden krijgsdienst te treden.
het stormachtige weer brak de boot
doormidden en rrfteir-geraakten te water.
Gelukkig konden zij, worden gered.
Daarna werden nog drie reddingbooten
neergelaten, waarvan sindsdien niets
meer is gehoord Gezien de stormen en
het koude weer vreest men in dit opzicht
het ergste De Italiaansche vrachtboot
„CelUna Edera". die geboós-had gegeven
aan de uitgezonden S O.S.-signalen kon
door den storm geen schipbreukelingen
aan boord nemen Ook een der Fransche
oorlogsschepen moest zijn pogingen sta
ken. Toen de „Conté Blancamano" in de
buurt kwant, werden meer reddingbooten
neergelaten en 318 personen werden aan
boord van de „Conté Blancamano" ge
nomen. Daarna kon de „Colombo'Vier 193
aan boord nemen en een Fransch oor
logsschip 48.
Een tragische bijzonderheid was dat
het toneste dochtertje van den Zwitser-
schen consul Osterwalder, dat weliswaar
gered werd, door de koude bezweek
Omtrent de eerste zitting van den „Rada
Narodowna", dep Poolschen Nation alen
Raad, welke in de Poolsche ambassade tc
Parijs js gehouden en -ftie Igrtacy Pade-
rewski tot zijn voorzitter heeft gekomen,
vordt, volgens Havas, medegedeeld da' de
Raad vooraanstaande personen van alle po
litieke schakeeringen omvat en zal dienen
als raadgevend lichaam voor den president
der republiek en voor de regeering. (lij
vormt een soort parlement ei^sal func'ioh-
neenen zoolang de buitengewone onistand'g-
heden het niet mogelijk makelt op normale
wijze een volksvertegenwoordiging bijeen te
roepen.
De vergadering werd bijgewoond door
den president van de Poolsche republiek,
Racziewicz, minister-president generaal
Sikorski en talrijke andere vooraanstaande
personen.
In zijn inwijdingsrede zeide Paderewski.
die ondanks zyn hoogen leeftijd en zijn
lichamelijke zwakte zijn macht om zijn
hoorders te boeien heeft behouden, o.n.:
„Polen is onsterfelijk. Wij zullen het uit
zijn puinhoopen opheffen. Na de uiteindeRj-
ke overwinning te hebben bevochten, no dig
de geallieerde legers van Frankrijk en
Groot-Brittannië, zal ons leger met wappe
rende vaandels ons land wederom binnen
rukken en op de punt van zijn bajoetteji
onzen verdrukten broeders de Vrijheid bren-
gen".
Paderewski betoogde.dat de laatste re-
geeringen in ruime mate verantwoordelijk
zjjn voor Polens lot. Dit ongeluk dient een
les te zijn. Hij besloot met de woorden:
„Broeders, martelaren, Polen zal niet ten
onder gaan; het zal eeuwig leven, machtig
en glorierijk, voor u, voor ons en voor de
geheele menschheid."
Na Paderewglci's rede legden alle Raads
leden den eed af.1
De eerete daad van den Raad w^ts het
aannemen van een motie van sympathie met
Finland.
In de memorie van toelichting legt de
minister! dat sedert Nederland in Septem
ber 1986 den .jouden standaard heeft ver
laten, ln de boeken van De NederlJinr sche
Bank de waardeering van den aan haai') toe
behoorenden goudvoorraad gehandhaafd ijl
op den grondslag van tien ouden a a n-
koopprijs vangoud, welke prils laat
stelijk 1647.50 per k.g. fyn Vdroeg. De
depreciatie van den gulden is derhalve bij
die waardeering buiten aanmerking gebit
ven Deze gedragslijn was geh.isotwj op de
overweging, dat ook in andere landón,, met
neme Engeland, een aannas >!x.g in het hier-
bedoeide opzicht vanV tl" 1 takhouding dei
circulatiebank aan den!werkelijk": toeslr.no
riet had plaats gevontlen en, n>dev(n te*,
band hiermede, op de mogelijkheid, dat
binnen betrekkelijk korten tijd tot heit her
stel van den Internationalen gouden
standaard en een definitieve stabilisatie van
de nationale geld-eenheden. zou besloten
kunnen worden. De regeering was vak oor
deel, dat uit hoofde van een en ander de na-
deelen, welke uit de handhaving vaii den
ouden goudprijs voortvloeien, aanvaard
moesten Worden.
De financiering van hei egalisatie
fonds.
Wat de financiering van het egalisatie
fonds betreft, zjj err op gewezen, da|t dR
fonds rentedragende schulden heeft morton
aangaan tot een bedrag, dat belangrijl
boven gaat hetgeen noodig zou geweest zlif,
indien voor het goud, dat aan De Nedo*-
landsche Bank werd verkocht, de feitelijke
prijs had bedongen kunnen worden instëdo
van den ouden, sedert de depreciatie ff iel
t i e f geworden aankoopprijs va^t D^
Nederlandsche Bank ad 1647.50 pet k.g.
fijn. Dit laatste heeft geleid tot f i e 11 e v e
verliezen van het fonds, die gefinan
cierd worden met rentedragend schatkist
papier, Had het goud aan de bank tegen een
rtëelen, in stede van den fictieven, p.-jjj
verkocht kunnen worden, dan zou het hier
boven omschreven renteverlies kunnen ver-|
mede zjjn.
Met betrekking tót de voortzetting van
do afschrijving op het Pondenverlics
tij er aan herinnerd, dat, ingevolge de vo
rengenoemde wet van 1982, jaarlijks de
helft van de winst van De Nederlandsche
Bank, met een minimum van f 1.000.000,
voor de delging var) den thans nog tot een
bedrag van 7.629.955 in de boeken der
Bank voorkomendeij verliespost moet aar-
gewend worden. De i deelgerechtigden in die
winst, waartoe wel in de eerste plaats de
Staat behoort, brengen hierdoor jaarlvks
een offer1 ten gevolge van eën fictieve goud.
waarde van den gulklen.
Uit hoofde van de heide hierboven om
schreven omstandigheden ljjdt de Staat epn
nadeel, dat aan de hand der huidige gogo
vens op omstreeks 214 mlllioen per jakr
kan gesteld wordten. Hierbij valt in het oog
tc houden, dat, zou de rente op de geld
markt een verdere stijging gaan vortoonen,
dit nadeel dientengevolge aanmerkelijk z<j>u
kunnen toenemen.
Terugkeer tot ótfde pariteit en ver
dere sterke depreciatie niet verwacht.
Na het voorafgaande zal het geen vet-
wondering wekken, dat de minister zich
heeft afgevraagd, of in Nederland aan
tot dusver gevolgde, hieilboven uiteengezet
te gedragslijn zou zijn vaat te houden. j
Hij ia tot de slotsom gekomen, dat deze
vraag) ontkennend moet beantwoord wordefi
en dat het niet redelijk zou zijn hejt
brengen van niet onbelangrijke offers
voor het Instandhouden van een fictie
voort te zetten.
De minister ia wiet van oordeel, dat
thans tot de wettelijke stabi
lisatie van den gulden zou zijn over
te gaan. Zoolang belangrijke andere landen
niet tot het herstel van den internationalen
gouden standaard bereid zijr dient, naar
zyn meening, ook Nederland ijjn vrijheid te
behouden. Het karakter van een zwevende
valuta wordt derhalve door d. i voorgestelde
regeling niet aan den guldin ontnomen.
Deze regeling beoogt, bij wi ze van voor-
joopige voorziening, gelijk-in <e considerans
Wordt vermeld, te geraken tot een he r-
waardeering van den goudvoor
raad van De Nederlandsche Bank op der
grondslag van een deprec iatie vnn
den gulden met 18 ten honden:.
Dit percentage stemt ongtveer overeen
met de geringste depreciatie, Welke de gul
den sedert het verlaten door N
den gouden standaard, heeft
ederland van
ertoond. fk
tegenwoorige depreciatie he
draagt teh naastebij 22 ten honderd.
De minister meent echter mei het oog op
het zooeven omschreven karakter van den
gulden als zwevende valuta en in verban.1
met de abnormaal hooge kostejn welke on
der de geldende omstandigheden aan goud-
verzenldingen verbondenzjjn voorshand
niet verder te mogen gaan dan in het wets
ontwerp wordt voorgesteld.
Voordeelig verschil van 221 mill.
voor een belangrijk de^l fictief
De thans voorgestelde terlaarle?-
ring gal, zooals van zelf spreekt, e=n
belangrijk verschil opleveren net
het bedrag van ruim f 101? will., waarop
de goudvoorraad op 2 JanuaVi 1940 te Wk
stond. Op den grondslag vah dl hierboa cn
bedoelde depreciatie van 18 pet. zal de goud
voorraad van De Nederlandsche Bank te
waardeeren zijn tegen een prijs van 2009
per kilogram fijn.
Deze prjjs beteekent een waard» ring vi
den totalen Pvoorraad op een bedrag,
ruim 221 mill, hooger gelegen
thans opgevoerde bedrag.
Ter voorkóming van misvers tarnt -ij
reeds aanstonds opgemerkt, dat
rit e r k e I*ü k ]d e e 1
de bank een zuiver fictief
draagt, aangezien het ontstaan
hierboven bedoelden verkoop van goud tie r
het egalisatiefonds aan de bank tegen den
fictieven prijs van f 1647.50 pet) k.g. f;jn.
dai
is dan het
een aan.
van dit veifschil voot
karakter
is uit den
De minister stelt er prjjs of
te dezer
plaatse mede te deelen, dat, afj ;escheiden
van het fictieve verlies, dat uit deverkoop
te gen 1647.50 voor het e g a I i s a t i -
fends is voortgevloeid, de rekening van
dit fonds een batig saldo aanwijst.
Van het hierboven bedoeld voordeelige
verschil behoort 29J^89.408 te' worden be
stemd tot vereffening van het ties tijds door
De Nederlandsche Barik geleden Ponden-
verlies.
Dit verlies zou niet geleden zjjn, wanneer
reeds terstond na den vjü van heit Engel-
sche Pond ook hier te lande do gouder
standaard ware tosgelaten,. Nu zulks latei
geschied, moet de winst, hieruit voort
vloeiende, uiteraard in de eerste plaats dal
vroegere verlies compenseerpn. j
Do rest van het voordeelige verschil bij
hoort naar het inzien van den minister, aan
den Staat ten goede te komen» Al 1 is, juri
disch gezien, de goudvoorraad, zooals deze
op den datum van het veriaten door Neder
land van den gouden standaard, tot een
bedrag van rond 670 mlllioen, op de balans
jvan De Nederlandsche Bank voorkwam, or
itwistbaar het eigendom van de Brink, en
lerbalve ook de te maken winst óp dien
oonraad, zoo staait hiér toch tegenover, da'
'ij de beoordeeling van <Bt vraagstuk niet
zuiver juridische verhouding, doch de
lubliekrechtolijke functie van de Banlk moet
j raevaleeren. Ook in andere landen is dit
aldus ingezien.
Overigens ia de minister met het) bank-
bpstuur van oordeel, dat goed beleidj mede
bpengst, dat ook het genoemde bedrag van
f 29)089.408 niet bestemd wordt tot uit
legering a an de dee 1 gerech t ijgd»n""
In de winst der Bank. jMecr
bedoeld bedrag zal, na aftrek van het saldo.
Póredenverlies ad ruim 7,6 millioen, geheel
tol versterking van de rosérve.
ps 11i« der bank worden
gebezlg^.