k NIEUWS- EN AD VERTEN HE D VOOR GOUDA EN OMSTREKEN r~~ No. 20230 Vrijdag 26 Januari 1940 78e Jaargang JERG AMBACHT, BERKEN WüÜDE, BODEGRAVEN, BOS NIEUWERKERK, OUDERKERK OUDEWATER, REEUW! Dit blad verschijnt dagelijks, behalve: Zon- en Feestdagen GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPEÏAE SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz. HET BUITENLANDSCHE BELEID VAN ONZE REGEERING. - „Nederland wil richtig leven, anderen niet deren en ieder net zijne geven." r Pleidooi van Minister va n Kleffens voor herstel der Europeesche saménleying, waarin Nederland zijn zelfstandigheid verdient, en waarin het zijn plichten wil vervullen en zijn rechten verdedigen. Roode leger verloor 460 tanks. Twee neutrale schepen getorpedeerd. Zweedsch s.s. „Patria" op mün geloopen. fs» "ora* boreaux lijn degelijks geopend van 6 our. Administratie en Redactie Telef i„tere 2746. Poatrekeuing 48400. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ona Bureau: HARKT tl. GOUDA M| ene agenten en loopera, den boekhandel en de poatkantooren. ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal f 2.25, per week 17 cent, overal waar de tesoraing per looper geschiedt. Franco par po at per kwataal 3.16. i IN de gistermorgen ge houden/fitting van de Eerste Kamu "heeft Ide ml4 pistor van Bultenlandscho ZakW de heen Van Kleffens een ultvbarigè rede gehouden. Op do gereserveerdoHrtbune hadden (verscheidene gezanten plaats ge nomen. De minister herinnerde in zijn rede allereerst aan de uitstekende betrekkin gen tusschen Nederland en België en wees er op, dat de maatregelen, in de Wielingen genomen, voor ons land, dat lijn positie naar alle zijden wenscht te handhaven, van zelf spreken. Sprekende over de^rlsls In November 1989 zeide de minister, dat de motleven voor militaire maatregelen niet altijd kunnen worden blootgesteld, doch het Nederlandschc volk mag vertrouwen hebben, dat buitengewone maatregelen ln verband met 's lands defensie noch lichtvaardig, noch-zonder reden worden genomen. Zoodra daarvoor voldoende stof aan wezig ls, zal een tweede Oranje-boek het licht zlea Tegenover elke schending van onze onzijdigheid wordt opgetreden ln strikte overeenstemming met de eischen van het volkenrecht. Door onzijdig te zijn aldus de mi nister vervult Nederland de taak, die het tegenover zich zelf heeft te vervul len, wat mede een Europeesch belang van dé eerste orde ls. Eén ding is echter wel te verstaanwie de wapenen tegen ons opneemt, stuit op onze wapenen. Wat Neaerland's plichten als Ud van den Volkenbond betreft, merkte spr. op: „Ik acht het niet noodig meer te doen dan het bestaan voor Nederland van een rechtsplicht of een moreelen plicht tot deelneming aan den oorlog scherp te ontkennen." Wat de Britsche „Order in Council" betreft, heeft de regeering zich alle rech ten voorbehouden en doen uitkomen, dat zl), mocht zij aanleiding vinden om op te komen tegen de practische toepassing van dien maatregel, daardoor niet ge- ,acht wil worden de rechtmatigheid zelf te erkennen van dien maatregel De regeering zal meewerken tot de op richting van een orgaan, overeenstem mend met het bureau voer zee-oorlogs schade van 1919,. Zoo zulks wenschelijk mocht blijken. Het ls thans niet het oogenbllk, noch lk er reden toe, om dép VfNkenbond te verlaten Op den du4ir zal bestendi- Itog van het lidmaatschap van een Vol kenbond met politieken inslag die het Geneefsche instituut ondanks alles nog steeds heeft behouden, indien deze blijft gehandhaafd, onmogelijk worden. Er bestaat echter geen gevaar voor prijs- kevlng van onze neutraliteit door het lidmaatschap. Minister Van Kleffens wees er op, dat *Jj moeten varen, moeten handel- Wlyen, en anderen diensten moeten «•wijzen, anders kan ons volk met zijn bttltengewooii groot bevolkingsoverschot Met bestaan. De landen die thans, om ®h tegenstander te treffen, onzen han del beperkingen opleggen, mogen dat Me' voorbijzien. In ,de ultraprotectionls- «sche en verarmende wereld die wij 'hens kennen, moeten wij in de naaste Mekomst dat feit. hebben wij eenvou- ®t te aanvaarden, of wij willen of ntet op een vermindering van onzen levens standaard voorbereid zijn. Hopen wij. echter, dat gezond Inzicht 8 vorstandlg beleid, wellicht door nood «Wreven, weldra een .reactie ln die we reld sullen teweeg brengen, opdat dó' 'WTtéres worden afgebroken, die ook Qna volk zoozeer benauwen. Daartoe ls echter ln de eerste plaats ?°®dlg begrip voor elkanders moctlljk- M-wm. Hoe het niet moet, al ware het rWhta omdat het op den duur zoo niet J®. heeft de liquidatie van den vorlgen °®tog getoond. Ren verstandige regeling. T«ag men zich niet afvragen, of het nu ■MMUk geen tijd ls geworden toot een. «fe*a verstandige regeling der zaken rgen dan en en en recht inacht- men aait een rege- le wegens van Europa? Men zegt ops dat de tijd voor vrede nog niet ls gekomen. Maar wat baat doorvechten Indien het, te eener- zoo goed als ter andere zijde, tegenstanders betreft die men, wegens hun grootte, op den duur niet vernie tigen kan, ook al wilde men het en achtte men dat niet ontoelaatbaar? Zulke woorden /nogen, dunkt mij, in dezen tijd wel eens gezegd warden op een plaats ais deze, in een neutraal land dat geen eigen gewin beoogt, en I noch West- noch Midden-Europa zou willen zien on dergaan, in verarming en bojtsjewisme. Men wantrouwt de eerlijke bedoelin- gétivan den tegenstander —I een begrij- pelijfej^dooh onvruchtbare lgezindheid. Men verÖDsgtop zichzelf ook al be grijpelijk ghranties. Ik zou de vraag willen stellen: verkrijgt men betere waar! door zich om de Wel te se! grondslagen van wwckelijkheil vaardigheid, met wederkeer] neming van den eerbied dii andere volken verschuldigd ling tot stand te brengen haai' iitfrinsieke waarde de .belofte ln zich houdt dat zij den vredé voor zeer geruimen tijd verzekert? Er is|— dat zeg ik met grooten nadruk niet gebleken dat zulk een resultaat onbereikbaar is. Het zijn dergelijke vragen, waarop 1940 ons wellicht het antwoord zal brengen. Moge dat antwoord overeehkpmen met datgene wat in mlllioenen harten leeft, ook, ja wellicht ln de eerste plaats, bij de oorlogvoerenden. Dat Euro Eft. kan vechten heeft het ln den loop der eeuwen meer dan genoeg getoond. Dat het echter Hét eigen continent kan ordenen op een zoodanige wijze dat pet zijn bijdragen tot de beschaving zal kunnen blijven leveren, dat moet het nog bewijzen i Kan Nederland ertoe bijdragen, dat men tot overleg komt, dan gaarne. Dat wij ten deze diligent zijn, hebben wij tezamen mét--België bewezen. Maar wij dringen ons niet op, en heeft men onze hulp om elkaar weer te vinden niet noo dig zeer. wel. Als men elkaar maar f weer vindt/ Welke Antusschen de Invloed zal kun nen! zijnT dien de neutralen zullen ver mogen tb doen géiden op de toekomstige vredesregeling, ls thans niet te voorzien. Ik wil dien invloed evenmin onderschat ten als overschatten en wij zullen deze ADVERTENTIEPRIJS! Uit Goud* en om*treken (behoo rende tot den beiorgkrtn*). 1—5 regel* 1.80, elke regel meer 0,25. Van buiten Gouda en den beaorgkrlng: 1—6 regel* 1.60. elke regel meer 1 0.30 Advertentiën ln het Zaterdagnummer 20 bijslag o» den prfje. liefdadigheida-advertentita de helft van den prtt*. INGEZÖNDÉN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.60. Op de voorpagina 50 9b hooger Adverientiën kunnen worden Ingezonden door tu**chenkotnst .van nejlede Boek handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daag* vóór de plaatsing het Bureau stjn ingekomen, teneinde ran opname verzekerd te zijn. Gewone ariverteutiïn en ingezonden modedeeUnger, bij contract' tot zeer ge reduceerden prtj» Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte. het bijzonder de bevolking der oorlog voerende landen betrelt, stómpt dat ge praat bovendign haar gevoel af voor het bedenkelijke, rtet gevaar Hjke\dat zulk een bedrijf voor haarzelve oplevert. Nog afgezien Immers van het feit, dat de ^trokken neutrale staten, ongeacht den tegenstander, er wel 'voor zouden weten te zorgen, dat zulk een inval geen militaire plelzierrels zoü wojden, komen hier moreele (trachten In het geding, die geen oorlogvoerende straffeloos zou kun nen onderschatten. Men kan desnoods begrijpen, dat twee of moer staten, tus schen wie onoverbrugbare geschillen' be staan, naar de wapenen grijpen. De n>o- reele factor ls daar zeker niet afwezig, maar betreft meer de Wijze, waarop de strijd wordt ontketend en gevoerd, niet zoozeer het feit, dat de eepe Staaft den ander aanvalt 1 Internationale moraal verre van mij, Hier zedepreeken.te Willen houden. Maar wèl zóu lk hier willen doen uitkomen, dat de internationale moraal zich eventntn op den duur tot zwijgen laat brengén als het menschelijk ge- weten, dat haar bron is; zij ls een rcall- telt, een politieke realiteit, en dus een I zakelijke factor, waarover men kan spre ken zonder ln morallseeren te vervallen, j Éovendlen en daarmede moge ik eindigen wat geeft het ons of anderen het recht, met een even bedenkelijke als onverantwoordelijke oppervlakkigheid den belligerenten bedoelingen aan te V wrijven, die zoozeer in strijd zijn met elementaire eischen en behoeften van de I Internationale gemeenschap, waartoe zij zóU van nature behooren? j Zeker, wanneer wij aan welke zijde dan ook aan onze grenzen' vreemde strijdkrachten opmerken, dan moéten wij voorzorgsmaatregelen nemen niets Geheel anders ligt di zaak, indien een j toch is\ ln zulk een geval gevaarlijker belligerent op grond tan een of ander voorwendsel of drogreden een aanval zou doen 00 een onzijdige met wlen geen enkel serieus geschil hem verdeeld houdt. Dat raakt de collectiviteit in zijn diep ste roerselen; dat roept alom ln de gan- sche .wereld krachten op van weerzin, van terzet, van bitteren haat en recht- m a tl gen drang naar vergelding Hët zij dan eed, militaire vacuum of Iets wat daarop gelijkt; zulke voorzorgsmaatrege len nemen wij dan ook naar wlle zijden Na de redé van den minister klonk van alle-banken Vuid applaus. Vele Kamer leden drukten den minister de hand Het begroótingshoofdstuk werd z. h st aangenomen -T- Geen militaire wandeling door Finland. I liit Helsinki meldt de correspondent van het Fransche peraburedu Havas: De 'Vïï- liezen, die door de Sovjet-Russische tanks geleden zjjn, hebben iedereen verrast en in de eerste plaats de Finnen zelf. De Bolsje- wiki hadden verwacht, dat zjj de Finsche hoofdstad in enkele dagen tjjds zouden be reiken. Een van hun redenen voor dit ver trouwen was, dat zjj«ér op rekenden, dat hun tanks de grens zouden overschrijden er grootelijks zouden bijdragen tot vergemak kelijking van de overwinningt Nu zijn er van de duizend tanks, die de Sovjets bij den aanvang der campagne in Finland in het veld brachten, niet veel meer dan vjjf- honderd over. In de zeven weken van den oorlog hebben de Finnen er ruim 460 Vernield. De eerste, gólf SovjefflfcAische tanks is tot staan" gebracht en vernietigd door een handig ge- »ruik maken vón 'mijnen. Overal liepen de Russische tanks op deze mijnen zoodr.-i zij /over de grens waren,0p die wijze verloren de Russen reeds in den aanvang een groot aantal tanks, hetgeen groei te verbittering bj'shen wekte. Het tweede zeer geduchte wapen, dat doorde Finnen gebruikt werd, was (iet anti-tankkanon. Deze zeer handige, gemak kelijk te verplaatsen en je verbergen stuk ken geschut vormden van het begin af een aanzienlijk gevaar voor de Russische tahks. Pe' kaliber der kanonnen ls ongeveér an- zaak met bijzondere opmerkzaamheid lp derhalve duim. Zij vuren een projectiel af, het oog houden; ,maar wel moet mij van 1 j-f ,„if. v het hart dat de heer Van Embden dien- d°r. T aangaande wei z el e r optimistisch denkt. Daardoor springt terstond de tankbonantsering en gewoonlijk wordt j de tankbemanning gedood door de scher ven, die van de bepantsering afvliegen. Natuurlijk is Nederland aan herstel van den vrede veël gelegen. Maar wan neer het dien bepleit, kan het dat doe» zonder bijbedoelingen, ln de overtuiging daarmede ook do hoogste belangen voor te staan van de statengemeenschap waarmede het onafscheidelijk is verbon den. Lichtvaardige praatjes. jEen punt van groot belang, waaraan ik gaarne nog enkele oogenblikkeh zou willen wijden, schijnt mij do hoogst Uqhtvaardlge wijze, waa'fop men hier en inj niet mindere mate elders gaandewfeg welhaast gewoon dreigt te worden te spreken over Invallen van bultenlandscho legers ln onzijdige landeh. Men spreekt daarover/niet slechts ln oorlogvoerende, maar evengoed ln neu- trale landen, alsof een dergelijke .Inval min of meer ware een zaak van oppor tuniteit, van toevallig in zich opgaande oogenbllkkelijk krijgsbelang; alsof over neutraal gebied, vooral indien het klei nere stateh geldt, elk oogenbllk zou 'kun- nep worden beschikt om met betere kans den 'tegenstander te lilt te gaan. Het komt mij voor, dat het tijd ls, daartégen eens krachtig te waarschuwen. Want al dat onverschillig gepraat van „morgen kan dit of dat onzijdige, land worden binnengevallen", als ware dat de natuurlijkste zaak ter wereld, stompt op Het derde middel tot verdediging tegen de vijandelijke tanks werd gevormd door de versperringen, die in den loop van den vo- rigen zomer zijn opgeworpen en waarann door alle lagen der Finsche bevolking la medegewerkt. Deze versperringen van al lerlei aard warep doeltreffend. Alleen de zwaarste Russische'tanks kwamen er over heen, maar de kleine en middelgroote tanks konden er niets tegen uitrichten. Vaak waJ ren de versperringen gemaakt van blokken graniet, die dien in den grond vastg'zet werden. Met duizenden en duizenden bém- men en granaten trachtten de Russen dit versterkingssysteem aap te .tasten, doch zonder succes. Gezien het feit, dat .den laaisten tijd de activiteit der Roode troepen belangrijk ver minderd is, kon de vernieling van Russische tanka niet in hetzelfde tempo worden voort gezet. Opgemerkt kan nog worden dat de Finnen tegen de taniks ook nog gebruik ma. ken van anti-tankgeweren en Van veldge- haar van andere zjjde hulp geboden is, hoe- schut. c j i wel daarvan gisteravond niets bekend was. I l.'fl- ^-1, L.U... J.1.1. wordt dan verwacht wWd. Niet zelden komt het voor, dat tanks die langen tjjd gc- functionneerd hebben, op een gegeven oogenbllk werkelijk in actie moeten komen en dat dan door gebrek dan brandstof de motor afslaat. Zoodra de motor niet meer werkt, zit de bemanning letterlijk opgeslo ten in een ijskast en komen de inzittenden om van de kou. 6 Een Noorsch en een Letlandsch schip. Gisteren: zijn wederom twee neutrale schepen het slachtoffer geworden van den duikbootoorlog. Nadat overdag op verschil lende tijdstippen Britsche eh Fransche oor logsschepen en vliegtuigen jacht hadfin ge maakt op Duitsche onderzeeërs en enkele vrachtschepen hadden gewaarschuwd, dat zf U-booten hadden gezien, kwam, naar de Tel. verneemt, te negen uur gisteravond te Aberdeen het bericht binnen, dat op dé. zelfde plaats twee vrachtschepen vrijwel gelijktijdig getorpedeerd waren De schepen zonken onmiddellijk. Het zijn de 4S54 ton metende „Fverenef',. een Let landsch schip uit Riga en de lSOO ton me tende „G.:<i\ eig", een rsch Vrachtschip, j Heldhaftig reddings'we -1;. j Een duikboot was li st reeks genoemden tijd zoo ikciit bij een dezer beilde schepen gekomen, at Ie bemunning, qndanks 'Ie duisternis, kon zien, welk geva|ar dreigde. Daarop voltrok het noodlot deaér neutrale vaartuigen zich snel. Inderhaast weid een Tij wel onbegrijpeUjk til ontijd.r a'gebr?-' ken noodsein gpgeven cn toen klonk de ecne txplosie na de anc't- -e. Beide schepen zon ken ':i snel tempo. Enkele andere schepen, die in do nabij heid waren, spoedden zich om hulp te ver-' leenen en een heldhs,fti<r reddineswerk be gun. Een deel, der bemanningen had nog tijd gevondenstukken wrakhout tg grijpen of zich op een vlot te begeven. Bjj de ter assistentie gekomen schepen bevond zich o.m. het Letlandsrhe schip „Everhope". Reeds een kwartier, nadat de ontploffingen de schepen verwoest haddèn, waren dertig mannen van de „Eveiene" ge borgen. Naar een hunner heeft men tevcr- j geefs gezocht. Het lot der „Qudveig". Anders was het gesteld metjde „Gudveig". Dit schip was eerder gezonkéji. De sche pen, die aan de „Everene" rediüng geboden hadden, waren te laat om nog iets van de „Gudveig" of haar bemanning te ontdek ken. Het is evenwel heel goed mogelijk, dat Schip vertrok onlangs uit Rotterdam. Negen opvarenden op slagkgedood. Twee Nederlanders behpoyden tot de bemanning. - De reederjj van het Zweedschc stoom schip „Pdtria" (1188',ton) heeft bericht ont vangen, dat dit schip, dat van Rotterdam pp weg was naar Gothenburg, Zaterdag j.l. op de Noordzee op een nijjn ig gejoopen cn /gezonkert. Een Finsch ?chip is gisterochtend^ in een Zweedsche haven aangekomen met 4 gered de opvarenden van de „Patria" aan boord. De bemanning vati de „Patria" besKnd uit 21 koppen. j Het stoomschip had verleden week- mulo nacht van Donderdag op Vrijdag de tfTïVcn van Rotterdam verlaten. Na vier en tig uur op weg 1|e zijn geweest is het op een mijn geloopen. Bij de ontploffing weir- den zes leden van dé bemanning op slag gedood. Tengevolge van een ketelontplof» fing hebben voorts drie stokers het leven gelaten. Onmiddellijk na de ontploffing gin gen alle lïimpen uit en binnen een half uur zonk het schip. Daar de reddingssloepen onklaar waren geraakt/ klommen eenigen aer overleven den op een vlot. Een voorbij varende tfei- Ier heeft de schipbreukelingen niet opge merkt. Tenslotte is het Finsche schip opge- daagd, dat hen heeft gered. De bemanning bestond volgens mededee- lingen van een overlevende, uit 23 koppen, waaronder zich twee Nederlanders bevon den. SPIONN AGE-AFFAIRE IN BELGIë. Twee arrestaties te Charleroi. Op verzoek van de militaire overheid te Brussel heèft naar de Tel. verneemt de re cherche te Charleroi verschillende huiszoe kingen verricht. 'Tal van documenten wer den hierbij in beslag genomen, terwijl ver scheiden personen voor den rechter van in structie werden geleid. Twee van hen zijn naar Brussel overgebracht. Zij worden van spiennage verdacht. Voor den rechter van instructie werk i de verschillende personen met elkaar gecon fronteerd en ondervraagd. Pas gistermor gen om e uur waren -Het verhoor en hét onderzoek beëindigd. Een der ondervraat- den werd in vrjjheid gesteld, twee anderen, zooals gezegd, garresteerd, terwijl tegen een derde eveneens een bevel .tot' inhechte nisneming js uitgevaardigd. Een van de ar restanten behoort tot de Rexistische partij. Het is ir. Berc uit Charleroi, 32 jaar oud, die door zij n beroepsbezigheden vele reizep naar Duitschland maakte. De politie kreeg oog op hem, doordat hjj herhaaldelijk in het Maison du Soldat tA Charleroi verscheen Bovendien onderhield h(j nauwe betrek kingen met in de streek gevestigde Duit- schers. Geleidelijk kwam men tot het ver moeden, dat Berc beproefde militaire in lichtingen over de in het grensgebied, gele gerde troepen te verkrijgen. De tweede ge arresteerde persoon is een wepklooze be diende, Jozef Desmedt, 37 jaar oud, die be weert Vlaamsch-nationalist te zijn. Hij ver bleef te Marcinelle. Na een lang verhoor zou hy hebben verklaard, dat hij tegen be taling inlichtingen van militairen aard aan Berc heeft verstrekt. Berc heeft echter alle schuld ontkend. Eenderde persoop, Emile Delattre, 28 jaar oud, handelsreiziger van beroep. Wórdt eveneens ter beschikking van de justitie ge houden. Nieuwe dienstplichtigen in Engeland. Officieel wordt medegedeeld, dat op 17 Februari a.s. jongelui van 20 tot 23 jaar "zich goor den militairen dienst moeten la- inschrijven. Het gaat om dienstplichti gen, die op 31 December van het Vorige jaar 20 en nog geen 24 jaar oud Waren. M.a.w. zjj, die geboren zjjti tusschen 1 Ja nuari 1916 en 31 Decemhèf 1919. Naar schatting zal Engeland op deze wijze aan het einde van dé maapd Maart 1.760.000 man onder, de wapenen hebben. Bij de nieuwe oproepipg zjjti circa 250.000 man betrokken. Zif zullen échter eerst in medio Vaart moeten opkomen. De dabq. van oproeping der andere licb- Vl Voort» is vastgesteld, dat de bemanning van een tank verschrikkelijk te lijden heeft den duur dé openbare meening af voor v^n ^e koude. De motoren bevriezen snel het verachtelijke, het monsterlijke, dat en V«s-R moeten de Russen ze voortdurend ln zulk een handelwijze, had zij lnder- op gang houden met hét gevolg, dat tien of daad. plaats, zou zijn gelegen. En wat ln twintig maal meer brandstof verbruikt Mogelijk ook hebben deze zeelieden zich mnr tinRen z^n afhangen van den militairen ln hun eigen sloepen kunnen begeven. De „Everene", die vroeger „Louisiana" heette, is te Greenock gebouwd en behoor de toe aan Grauds Shipping Co. tg Riga. De „Gudveig" is in 1919 te Oderwe gebouwd eh was eigendom van Gudvin te Oslo. toestand: de volgende perioden, waarop dit eventueel zou kunnen geschieden, liggen in de maanden Mei-Juli vdor hen, die 24 jaar zijn, Juli-September voor hen die 26 jaar zijn en September-November voor de 26-Ja- rtgen.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1940 | | pagina 3