Goudsche Courant
Zaterdag 3 Februari 1940
Tweede Blad
316
f)e waarde van verdragen.
ITAtlE BOUWT EEN STERKE SLAGYLOOT.
Eerst in 1942 zal het vlootprogram van Italië zijn
voltooiing bereiken.
n. I'M
W\
Th. louuh. savtmett
uiPSsiartAal vtrbopTh
ONDER DE WAPENEN.
De Nederlandsche taal komt in he/gedrang.
Ilricvpn uit He Hnf«»tad.
>ND
7M.
Ill'LEX
EBDOUW,
jTei. üatti-
|ga pryzto-
TEK",
Goud*.
louterieea.
Beta mooi»
(work naar
Vea w- T'
Horloger,
M. 0.
142.
i. d. Huh*
|aga vrij.
d. biad.
|lma Philip" j
tspr. 25.
Pr. Hendrik-
Ierache S*'
voll. Invf®*-
■f markt 1<"'
raat 22-
|H ujn belangrijke rade van Donderdag 2ó
j^ouari hdaft onu minister van Buitan.
0&he Zaken aait uitdrukking gebruikt!
0 aan ruime (trekking had. Hij aprak van
^„tntrinateke wdarde van verdragen". D.t
g 01 woord, aan ataataman waardig H y\
jgitn er het aan erf ander over Mggen.
gan verdrag tuaachar. iwoa at ai en regolt
0, toeatand, zooals dezt op aan bepaald
geveni ia. Mu komen ei menigmaal, one
Hissiyk van den wil der enaeuiigon, in ei>n
0ttt landen of in alk vut Unue. veranoo
fUgin, die teer diep op de sociale, econo-
■ueoe en geeatalpke gesteldheid van des
0U volk inwerken. Aan dien nieuwen toc-
giad zyn allerlei gevolgen verbonden, dm
Demand vroegup ook maar kon leunoeden.
geou ign het teranderingen van zoonar.,#
^wentelenden aard, dat do geheide levena-
viaie vun zoo'n volk tol onherkenbaar w»r
gat toe I' gewijzigd en omgezet. Al liet
greven, allo doelstelling is dan gericht op
gngen, die men te vertep nlot in het oog
vatte, terwijl doarcntcgpn do fliigen, welk',
men altijd door van waarde h eft. geacn,,
plataelmg van onwaarde of zelfs schadelijk
ijjn geworden. Althans in HetVoog van dat
mik of van de meerderhe'd rijne- leden. Ld
mik een samenhang komt h, t voor, dat hot
pad al» geheel zich voer oei, nieuwe
tstk geplaatst ziet. Wanneer d't eener
jet geval is, dan ia daarmede tevens de be
pakking tot dat andere land, waarmede he-,
na verdrag had gesloten'in dien ouden,
tuns voomygeganen toestand, tot ln naai
grondslagen gewyzigd. 3Vat zien wij dan?
kit de v o r m, namelijk hotjgoheel der bo-
pslingen van het verdrag, godloven,ia; maar
dat de n h o u d, de toestand en de gesteld-
leid van het land, hetwelk door dit verdrag
ftbonden ia, volkomen anders is geworden.
Hisr nu geldt het woord van de „intrin-
tiake waarde" der verdragen. Mlnietor Kief-
(os heeft daarmede willen zegden: een
verdRig moet zoo zijn, dat het in stand
blijft, ook als de toestand verandert; of ook
indersom: als de toestand veranderd ia, dan
moet men den geest, den inhoud van het
widrag behouden, aan zijn vorm echter niet
mot hand en tand vasthouden.
Wat het zeggen wil, dat de inhoud van
een volk veranderd is, willen wy nog nader
Mchten uit te leggen. In de Fransche revo-
intio Is het z6ó gegaan, dat de twee star-
hu, adel en clarus, die voor 1789 het lanu
«geerden, alle macht verloren, (erwyl de
eene stand, die tot dien tyd ziclThad laten
«geeren, de burgerij dus, alle maent in
binnen kreeg. Het was een ander Frankrijk,
ht zich geheel andere doeleinden stelde, ja,
ach een geheel nieuwe taak in de gesciue-
hnis ïag toegewezen. De nieuwe republiek
melde zich de bevrijdende macht, die aan
•He menschen in Europa het heil had te
brengen. „Oorlog aan de paleizen, vrede aan
hutten". Wy hebben het verhaal der
fttnsche revolutie zoo menigmaal verno
men, dat wy er ons geen rekenschap meer
mn geven, wat het zeggen wil, zoo lef» in
bet conservatieve Europa der achttiende
eeuw te verkondigen. De burgery meeste ie;
tin de staat! Het beteekende voor al die
linden, dat de dingen op hun kop kwamen
W liaan.
Vtmuu, een dergelijk iets, maar dan in
•eg veel girooter anneting, maken wy man-,
oeue. uitmaal is het ae groote massa uer
■cuteuuen, oer aroeioeta en oer kleine lui-
*n uit uen miuueiisuuia, a,e, t>y vomveeiti
Ween land als ïtaue, oe maent in den staat
keet veroverd. Wel zyn Oezen zeu weer
woergesaust aan een „dictatuur", maar a,o
•"der ol uuce moet, wat hy doet, vernal
kn mu net oog op aie massa; aan haar
taikt hy zyn macht. Dit zet alle verhouü,n-
IU onderste boven, ln Italië zelf. En ln
Europa. Want Italië Begeert nu een plaats
•mnredig aan hetgeen zyn nieuwe macht,
6» massa der kleine luiden en arbeiden,
tn levensinhoud noodig heeft.
W*t is nu de waarde van een verdrag
tnlk een land Is het den anderen sta-
kn mogelijk met zyn nieuwe behoeften re-
taling te houden en hot zooveel groot' r
""deel ln de verdecling van de macht ovor
wereld te geven dan het vroeger be
ta?,Dit is het probleem van dezen tyd. De
tataeele afspraken vallen weg, wanneer ue
•tanentaire behoeften van de massa, de
tan*®
economie dus, met allee, wat zy in-
taredt, zich doet gelden. De vraag ry'st dar
"ti of men met zulk pen land nog wel af-
tanken kan maken! Want een wereld,
"•"in geen verdragen meer mogiiyk iljn,
onhoudbaar. Enkel die diepere sta*fe.
*taowysheid, die besef heeft van de „ffl-
™taeke waarde", d-l. van de betrekke-
'Ekeid van alle vormen, kan'hier red.
brengen.
f
Jon*»»..
lodelwasiJJ] j
b&fWr I
lot 11uur «óór zonsopgang
I tl)» gdulduignolan vorbo-
ds»; kntpport Sm m 4*
tooUrht» olt otwStiuti'n
iALle hoeft .dezen oorlog mot ge-
1 wenscht. Cianos verklaringen over
den lnnoucl van het vcrorag met Dultscn
in'ui acu4in bnjkehi dut de Itollaalisciie
legeoring nog mms tens twee jaar tijd
noocug meende to heboen om oe eigen
weormuent op voldoende storkto te bren
gen, ltanë heeit wat het moeueriund
betreft een zeer kwetsbare pusiue uoor
de geweldig lange kusuyn en wat de ko
lomen betreft een zeer kwetsbare positie
door de georgrunsche ligging van Tri
polis en Aocbsime, mot wtia laatste land 1
itaiie siecnts verbinding heelt aoor het j
door de Britten betieerschte Buczkanaal.
Deelname door Itaiie aan de zyue van
Duitscmund aay, een conflict met Enge-
land en Frankrijk is met kans op succes J
siechts mogelijk, wanneer Italië fn a r 1- 1
t i m '400 sterk het ton minste
de verbinding o^^A Mfddcliandsche
Zee met het Noord^PPkaanscne Tripolis
ongestoord kun handhaven.
Musbouni heelt biyk gegeven van een
vèr rentende visio op ac' strategisunu
eigenen, weifce aap Italië door zijn geo-
gruilsene ligging worden gesteld. Sulcis
iHki hooit hy een viootyouwpoütrck ge
voerd, welke thans vruchten gaat alwer-
peiji. Nuuat ln de Jaren tussehen W en
'eü voornaamste doei der ltairaausche
vlootbouwpoiiuek was tenminste ae p u-
rilteit met de Fransclic vloot
to I handhaven, kwam omstreeks 1930 in
üeiji Itailuansehen vlootbouw pen verder
strekkende ambitie tot uiting: con
currentie met de Brltsche
vloot. Slagscliepen, kruisers en onder
zee booten worden gebouwd van oen type,
dat met voor d|c beperkte atstanden der
MipdeUandschci Zee, maar wegens groote
aciierudlus cnl zworen bouw bestemd
moest zyn voor optreden op de Oceanen.
Ouue slagschebcn werden gemoderni
seerd, nieuwe op stapel gezet.
Maritieme en continentale politiek,
Het ItiUiaanschc vlootbouwprogram
begint echter eerst zyn voltooiing to na-
deicn; in 1942 zal Italië acht moderne
slagschepen bezitten. Maar thans kan de
Itaiiaansche zeemacht alleen niet zoo
danige kracht ontwikkelen, dat het met
de zekerheid een BrltschFransche
vlootmacht te kunnen verslaah en ver-
dryven, den strijd kan opnemen. Daarom
wachV Italië de mogciyklieid van gun
stige combinaties af en bouwt het verder
aan zijn vloot.
Koe groot belang, maritieme problemen
voor Italië hebben, biykt evenzeer uit de
ontwikkeling dejr handelsschoepvaart als
uit het bouwprpgram der ooriogsmarlnc.
Nadat in de eetste dagen van September
1939 de Itallaahschc Oceaanscneepvaart
was stilgelegd om de ontwikkeling van
den toestand af te wachten, werd aldra
weer de vaart ln allé richtingen hervat.
En! de Itallaansche politieke positie
naUwc banden met Duitschiand eener -
zyds, gerespecteerd door de Geallieerden
als gevaarlijken eventucelen vUand of
tookomstlgen bondgenoot anderzyds
bracht mee, jliit weinig schepen zoo vei
lig en ongestoord dc Oceanen kunnen
bevaren als de Itallaansche. Deze sche
pen ondervinden van alle neutralen de
minste hinder van de Geallieerde blok-
kadocontrolc, en zyn hebben het minst
te, duchten van de Dultschc dulkbooton
Zoowel voor passagiers- als vrachtver
voer ontstond er dan ook alglra een ware
„run" op de Itallaansche schoepsruimte.
Afgezien van de ramp der „Qraxlo",
waarvan de oorzaak en het verloop niet
geheel duidelijk zUn geworden, heeft de
Itallaansche handelsscheepvaart tot dus
ver haar werk met groot succes en groot'
profijt gedaan. De voorwaarde daartoe:
uitschakeling van onderlinge concurren
tie der Itallaansche scheepvaartmaat
schappijen, was aanwezig. Door do Ita-
Uaansche rcgcerlng zijn deze maatschap
pijen vereenlgd ln vilr groote groepen,
de Italia", „Lloyd Trlcnstino", „Adrla-
tlca" en „Tirrcnia' .welke alle een eigen
taak en gebied toegewezen hebben ge
kregen.
Voorts Is een aparte schcepsbouw-
maatechappU opgericht, de „I.R.I.", wel
kt met regeqrlngssteun zorgt voor den
bouw van nieuwe handelsschepen, In 1942
moeten 44 nieuwe schepen gebouwd zijn
met een totaal tonnage van 2S&.000 bruto-
tonnen. Momenteel beschikt dc Italinah
scho handelsvloot over ongóveer 1950
schepen met in totaal 3.200000 brutoton-
ncn. Deze schepen hebben vrywel zonder
uitzondering een grootf snelheid.
Deze breed opgezette Itallaansche han
dels- en oorlbgs-vlootbouw is een duide
lijke aanwijzing voor de maritieme
oriëntatie der Itallaansche politiek. Italië
kan van een handhaving der neutraliteit
ln het huidig conflict groote economische
voordeden verwachten. Tevens wordt dc
strategische positie van Italië sterker,
naarmate do krachten dor oorlogvoeren
den worden verbruikt ln hun cnderlin-
gpn strijd. Italië zal deze gunstige positie
zeker willen handhaven; eerste eisch
daartoe is echter, dat de ItailaaiiDcLc
bjelangen, met name die in den Balkan,
door dc oorlogvoerenden (en door Rus
land) niet zullen worden aangetast, het-
gëen Italië tot een stelling nomen en
partij kiezen zou kunnen dwingen.
De Itallaansche politiek, welke tot doel
heeft de beveiliging en zoo mogciyk uit
breiding van het tnons bereikte impe
rium, alsmede de „bevrlJóLng van Italië
uit de gevangenschap ln de Middelland-
sifhe Zee", houdt de maritieme proble
men dus op zyn minst zoo goed ln hei
oog als de continentale, welke vooral be
trekking hebben op het Donaubekken en
den Balkan. Aangezien Italië uit marl-
ticm-stratcgische overwegingen het
oQgcnbllk nog niet aangebroken acht,
waarop het zUn elsehcn Jegens Engeland
en Frankryk dwingend aan dc orde kan
stellen, ls de huidige oorlog voor Italië
ungewenscht, Rome streelt dan ook naar
een spoedig einde cn ln leder geval naar
locallseering van het conflict.
Debatten tusschen sergeant en
adjudant.
Aan wie de schuld?
(V|an een gemoblliscerdcn verslaggever),»
OVER onzen adjudant heb Ik IndcrtUd
al eens geschreven, zoodat ik hem
nlèt nader aan onzen lezerskring behoef
vopr to stellen; Maar nu wilde lk u nog
even ln kennis brengen met onzen „ser
geant-toegevoegd", de rechterhand van
den kapitein, die dezen herinnert aan
meer of minder belangryke afspraken,
de| binnenkomende orders registreert, In
boekt, uittrekt ten nutte van het com-
pagnies-orderbock, en oplegt ln den
klapper; hy ls tegeiykertUd secretaris,
archivaris, commissaris, hy behoort
onji ééns een gevleugeld woord te gebrui
ken tot het denkend deel van onze
compagnie, die gaarne gebruik maakt
van zyn systematisch ordenende, zonder
schokken gestadig voortgaande arbelds-
kracht
In het dageltjksch leven rust op onzen
cenvoudlgen sergeant die ztcli ln ol
zyn vyftion dienstjaren dog nimmer aan
een buitenmodelletje bezondigde de
niet eenvoudige taak, toe te zien cn te
bevorderen dal meer don honderd kin
deren worden opgevoed, ln allo Chrlste-
lUke en maatsyhappeiyke deugden, met
andere woorden: hy lsëioofd eener open
bare lagere school, en wel ergens ln
Drenthe. Maai! de Drcntschc bleekneus
jes moeten het] sedert 29 Augustus zonder
hun „bovenmeester" stellen, een ander
g|en, wanneet dc troep ls uitgerukt, de
njicnschcn van den binnendienst de gan
gen aan hetVschrobbcn zyn, en de ser
geant van de \eek nog niet terug ls van
het ziekenrapport, dc .debatten eens kun-
nen beluisteren op ons compagniesbu
reau. Eerst hebben de kapitein en dc ad
judant wat oude mobilisatie-herinnerin
gen opgehaald.- maar daarna gaan die
twice ouwe rotten den „scrgcant-tocge-
vloegd" even ln do veiling nemen.
„Dat ondcrwys tegenwoordig", begint
do adjudant, „dat ls geen cent waard.
,Wat ze weten moeten, wordt zo niet
geleerd, cn wat hun geleerd wordt, dat
zUn ze een uur later vergeten. Als ikj het
voor het zeggen had..."
„Adjudant wat hebt u nou voor vor
stand van onderwys", zegt vcrontwaar-
ilgd onze sergeant. „Praat liever over
ienstzakon, daar bent u ln thuis."
Do adjudant ls echter, geiyk zoovele
lieden, doof aan het oor, waaraan »liu
niet, hooren wil, en vervolgt onverstoor
baar: ,,'t Hcole lager onderwys kunnen
ze van ml] cadeau krygen; onder die
tiachtig jongens, die hier liggen, zyn er
Ïilsschicn tien, die bchoorHJk hun Ne-
erlandsche taal kunnen schryvcn!"
Aan wie de schuld?
Dc sergeant vat vlam: „Dat ligt dan.
4an die jongens, maar niet aan het on
derwijs!" Waarop do kapitein, met een
knipoogje naar den adjudant; „Nee, het
ljgt niet aan de Jongens, cn ook niet aan
pet onderwijs. Het ligt aan do onderwlj-
Mrai"
zgl zyn plaat* wel hebben lngonomen, Miuir nu la do sergeant hcclemaal op
rhbester trok zyn ouwe sorgeants-pakje den/ichtcrsten zolder, en vol vuur ver-
fl an, reisde heel Nederland door, en vemL^dfimgt hy èn hot openbaar lager onder
in ons depot zyn mobUlsntle-bcstom- wijs, èn dc onderwyzero, tegen do aan-
mlng. Hetgeen overigens heelemaal niets tyglngen zijner superieuren, die hom
bysonders ls, want op dien gedenkwaar-
dlgon dag drden ettelijke honderddui
zenden Nederlanders precies hetzslfde.
ns moest u op sen ruttigen mor-
het vuur zoo na aan de schonen legden.
Nu ls het con feit, dat het schriftelijk
werk v|jn de meeste roeraten slechts zeer
middelmatig vsn teel en etljl U. ven sen
loopende hand is by vrywel niemand
sprake, en de spelling van sommige woor
den getuigt vaak van een ongebreidelde
tantasle.
Uit de schriften der recraten Van onze
compagnie verzamelden wy de volgonde
bloemlezing:
„Strcldgassen zUn gemlese verbindin
gen, die "reeds een kleine hoeveelheden
schadelijke Inwerking hebben op het
mcnschelijk organe, en die aangewend
wordtgop vers-dool te beryken." In ge
woon Noderlandsch betoekent bit: Stryd-
gassen zyn- chemische verbindingen, dl*
reeds ln kleine hoeveelheden schadciyke
Inwerking hebben op het menscholijk
organisme, en jdlo aangewend worden
om een govechtsdöcl te bereiken. Hot
pontserwagenafWcergcschut hoe'ft ccn
„vlleber" van 4,7, men schiet er mee op
„banzcrwagens", het richten geschiedt
met oen „verzie*", men kart het geschut
ook „ullfazle" geven, op „zichzach" na
derende doelen kan ook geschoten worl
den, het stuk wordt getrokken met ceri
trekker, bestuurd door een „schfcur".
Maar in plaats van „motortrakstic" kap
men ook „mantrekkrngtf" gebruiken.
Dc kamerwacht staat op by do „ru-
vye", of ook by do „refelljo", cn brengt
rapport uit aan de „genant van dc weck-'
wten hy dc klas „prozond" meldt.
„Men onderscheidt de volgende stra-j
fen: ligt, verzwaar cn streg arct". By
het schieten moet men letton op de
„koorretsl" van den zjjwlnd (bedoeld
correctie), bi] dc „open gnun" van het
sluitstuk moet !men op de „vijlighyd.s
pal" letten, en ook dc „slachtveer" i lf>
ton bclahgryk onderdeel.
„Welke vcrzldrstand gebrykt men bij
de nadering van een bonzerwagep'f"
schreef een dei! Jongens in zyn schrifi
„Hot stelen van het verzlcr geschiet
alsvolgt...", onthult een ander, maar
achteraf biyktldat van diefstal heelc
maal geen sprake ls.
„Ik geef toe" zegt nadrukkelijk onze
sorgeant-toegevoogd, „dat dc resultaten
van ons lager ohderwijs Inderdaad tegen
vallen, maar vergce\ niet, dat het les
raster de laatste Jaren absoluut over
laden ls geworden met dingen, die mlsl-
schlen wol nuitig/ maar niet bepaal*
noodzakeiyk wivrcp. En daardoor zyn
natuurlijk de j hoofdvakken schryver
lezen, rekenen, Nederlandsche taal, l i
het gedrang gejtomen."
„Dan moet dat veranderd worder,
vriend", decreteert dc adjudant, die al
on toe Mussollnl-nelglngcn vertoont
Maar onze so|rgcant voelt zich op dit
terrein heer cn' meester: „Laat' dat nou
maar aan de pnderwijsmenschen over,
adjudant. De hoofdinspecteur by ons ln
het noorden ls al tijden bezig met de
vereenvoudiging van hot lesrooster, en
heeft onder meer een leidraad uitge
geven, die de [moeite waard ls om to
lezen. En als nqu overal de nieuwe spel
ling Ingevoerd werddan zouden we nog
weer een fllnken stap verder zyn."
Crltiek oefenen ls gemakkciyk, maar
hoe verbetering te brengen ln deze zaak?
Cursussen ln lezen en schryvcn voor
hen, die daarain behoefte gevoelen
't Is gauw gezggd. maar ln de practyk
biykt, dat de belangstelling voor derge-
ïyke leergangen slechts accr gering ls, en
ccn steeds dalende terfdenz vertoont
Wil hebben h|ot ln onze compagnie ge
probeerd, maar het werd. op z'n zachtst
uitgedrukt, geen succes.*
MDCZVI.
,,Het Gouden Hoofd"
In enkele Haagsche dagbladen is een ni'*(
on-interessante en zelfs tot zekere hoogte
leerzame polemiek gevoerd over een onder
werp, ëat ons ook altiid nocal na aan het
hart ligt. Ieder, die den Haag (.0ji maat
even kent, kent de aloude Groenmarkt, waar
bet stadhuis staat met pp den achtergrond
de groote kerk. Hier is altijd l\et centrum
van do stad geweest al ia het begin, de oei.
cel van otvze stad, in de onmiddellijke nabij
hcid daarvan gelegen.
Hoe in oude tiiden die Groenmarkt er
heeft uitgezien, kurnen wü alleen van oud
platen en teekeningen leèren, geleidelijk
zijn alle oude eerbiedwaardige gevels ver
dwenen. Tegen het kleine maar fraaie stop-
huls zUn allerlei leelijko puisten aansc
houwd, die later door de gemeente zijn aart-
gekocht en in plaats van afgebroken. |n
dienst z*n gesteld van allerlei gemeen tel yije
administraties.
Van de zestiend© of zeventiend© eeuwsebe
füobpuwen Is niets meer over. Op den hoek
van de Groenmarkt en de Hoogstraat staat
het overbekende café „Het Gouden Hoofd",
bU ieder die den Haag bezoekt stellig niet
onbekend. Ook dit aloude gebouw heeft in
den loop der eeuwen geleden onder het van
dalisme van de bouwkunst tot het een mon
stert van leciykheld was geworden. Thans
wa* het aan een restauratie toe en ziet, het
wonder gebeurt, men laat toe, dat dit ln zijn
ouden atUl zal worden opgetrokken. In een
onbewaakt oogenbllk heeft de befaamde
Schoonheidscommissie dit plan laten paaaee-
ren. Misschien heeft ze het voor ultra-mo
dern aangezien omdat het niet te gelooven
ls dat zy zoozeer vmn gedachten Is veran
derd.
Een oogenbllk doet het wat- vreemd aan
als men plotseling dezen typischen gevel
voor zich ziet, die bovendien ln deze omge
ving past alt een vlag op een modderschuit.
Indien echter dit. eerste een begin ia van
een her-bebouwing van de Groenmarkt don
iz zeker deze nieuwigheid toe te juichen.
Maar nu de aruhitocten! De polemiek die
thans gevoerd wodt, is vooral leerzaam voor
hun... mentaliteit, In de eerste plaat» loopt
het om de vraag of nabootsen van een be
paalden styi geoorloofd ia en den naam \an
architectuur verdient. Natuuriyk wbrdt deze
vraag door velen ontkennend beantwoord
waarbij dan met veel ophef van dë schep-
pende cultuur der architecten wordt gosprn.
ken. Dat klinkt, maar men behoeft de pro
ducten van die schetopingmcultuur maar even
te aanschouwen omtr zien, dat zy alle pre
cies gelijk zyn en Let dc door lokale om
standigheden onvsrtnjdeiyke variatie t als
twee druppels water op elkaar gclyken.
EÉn van de grieven tegon het z.g copiee-
ren van de oude atylen is het, dat men er
de moderne gemakken en verbeteringen in
aanbrengt en dat men tracht deze te ca-
moufleeren. Radiatoren van centrale ver-
wjarming zyn inderdaad niet uit den ouden
tyd. Men zoekt nu een oplossing waarbij
deze nieuwere dingen kunnen worden aan
gewend zonder dat zy het qude uitcrtlyk
aantasten, is dat nu een zonde tegen tien
styl 'f Hier en daar is het soms niet moge
lijk precies aan do oude vormen te volde-n
omdat de eischcn van hygiëne, van voor
zorg voor brandgevaur enz. nu eenmaal an
ders zyn, maar ook hier ipast alles zich aan.
Verder dan noodibkelyk is, gaat het echter
niet
(jDc architecten willen graag, hetgeen be-
grypelyk is, eigen scheppingen op de were!
brengen. Het blykc echter al lang, dat n.on
over het algemeen niet veel voor dje kunst-
producteri gevoelt en dat er ceel meer ver.
langen is naar hel klassiek Nu eind'dyk
eens een begin mot den terugkeer daarheen
is aangevangen, zu U' er wel mee.- volgen.
Ons land biedt no<-, cel kiarsieks op houw
gebied; in den Haag is er weinig. Behalve
het Binnenhof s bet er fcipenlyk zeer
schaarsch mee gest;ln. Ook in de oude .stad
is alles verdwenen, li'er en daar is er nog
eens de top van ten gevel die aan ouden tyd
herinnert, maar het onderdeel van de pui
is dan al gemoderniseerd voor een w.nkel
met spiegelruiten. 1 eeljjker oplossing van
het bouwprobleem i» moeilyk denkbaar, liet
lykt ons altyd nadselachtig hoc men dit
kan goedkeuren.
Natuuriyk is b'j dc restauratic van Het
Gouden Hoofd nog eens de geschiedenis van
den bouw van het tcidscho Stadluis tor
sprake gebracht. Hy. is de gfti-f der archi
tecten dat men d iar achter een oude geco-
pieerden gevel een modern gebouw h eft
gesticht. Wat dal voor grief kan zijn, is
ons niet duidelijk Wil men dan eischcn, <iat
geen gebruik gemaikt wordt van moderne
materialen, ais beton enz., omdat me i daar
over vroeger niet beschikte?
Wanneer het op een duur mocht gelukken
in de residentie de oude Groenmarkt weer
haar oorspronkelyk uiterlijk tegcvn dun
zou dit een groot© verbetering zyn. Heeft
Brugge niet hetzelfde gedaan on blijft me
nig stadsbeeld elders niet met zorg bewaard
orpdat het zoo mooi is?
Merkwaardig is het dat de architec'en
geen verantwoordelijkheid willen aanvaar
den voor de vele misbaksels die er in den
loop der tUden zyn gejwhapen. Vonden -le
bouwmeesters die toen/ook niet mooi? Nu
ten volgend ges 1 azht- ze verafschuwt, ml
krijgt het pubtiekjret op zyn ©ofd dat hit
dergelijke monsters liet bouwen, alsof ii,t
publick toen niet gevaren hoeft op bet kom.
pas der architecten! leder petU heeft zhn
eigen bouwerij, zoo schreef een architect,
maar dsn moet men ook niet op ander gety
neerzien.
Het ia niet bekend of het dc bedoeling is
met den aanvang die gemaakt "is in het cen
trale punt van onze stad voort te gaan. Er
I;, daar oen -puzzle op te lossen n.l. wa' er
gebeuren moet als eenmaal het nieuwe stad.
huis gereed ia en het oude dus vrij komt
Zal men het dan ontdoen van al zyn uit
wassen zoodat het oorspronkelijke overb'bft
en zal men dnart>y de omgeving aanpassen
Misschien ware het gowenscht daar eens
over na te denken en daaromtent een be-
stlsslng to nemen voor men verder gaat m«t
d' restauratie van dc omgeving. Het zou
lang niet onaardig zijn wanneer op deze
historische plek eens een geheel ander ka
rakter aan de panden werd gegeven dan
thans het geval la.
Maar wij zijn beducht voor de anrhL
tocten, die het onderling'zeiden of nooit
eens zyn en el knar's werk nimmer weten te
waardeeren. Liever een goede kopie dan een
slecht origine» 1 geldt bij alle kunstwerken
en zeker by de, producten van de architec
tuur waar de levensduur van het product
dlkwyis eeuwen overtreft.
De polemiek heeft ons wel geleerd met
ai te veel naar hen te luisteren.,.
HAGENAAR.