fcgiKva ;sa
VOOR GOUDA
TREKEN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
i,
WifnhahxWi
Vrijdag 16 Februari 1940
No. 202418
78e Jaargang
UDERAK, HAASTRECHT,
STOLWIJK WADD
MOERCAPEI
RDRECHT
VEEN,
VENHUIZEN, enz.
BERGAMBACHT, BERKËNWUUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP,
N1EUWERKERK, OUDERKERK OUDEWATER, REEUWIJK, S( )ONHOVEN,
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feeatdagen
Al
AMERIKA VRAAGT INUC^TINGEJHPE BERLIJN.
Amerika ontstemd zoe&el jegens Engeland
als jegens Duitschland.
-L
BINNENLAND.
Lange jaren van oorlog
en beperking.
Duitschland neutraal in
Finsch-Russiseh conflict
Verliezen der Russen aan
alle fronten.
Vrijwillige 4 pCt.
Nederlandsche Staats-
leening 1940".
Vernieuwing van het
onderwijs.
Over Groote Belt per auto
I
ii'r
Ou» bureaux zUn dagelijks geopend vu nor. Administratie ea Redactto Telet.
(glare *746. Poetrekeulng 48400.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ona Bureau i MARKT II. GOUDA
II onie agontan an loopers, den boekhandel «p da pootkantooren.
ABONMEMENT8PRU61 per kwartaal i '8J6, per week 17 oent, overal waar de
leaorging per looper geaehiedt. Franco per podfejper kwataal S.16.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Goitda en omabreken (behoorende bot den besorgkringji
1—6 regels 1A0, elke regel meer 0.26. Ven boften Gouda en den bean rakring:
1—6 regels 1.66. elke regel meer 0.80 Advertentiën in het Zaterdagnummer 10
bijslag op den prijs- Liefd»dighetde-»d verten tün de helft van den prtta.
INGEZONDEN MEDEDEELINCEN1—4 regels 2.25, elke regel moor f 0.60. Op
do voorpagina 60 hoogar.
Advertentiën kannen worden ingezonden door tuaachenkomst van sallede Boek
handelaren, Advertentiebureaus en onze agenten en moeten daags vóór de
aan het Bureau ttjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd to zhn.
Gewone ad verte" tiën en Ingezonden mededeellngei. b{j contract tot toer ge reduceerden
pril» Urooto lettors en randen worden wrekend naar plaatsruimte.
4-
Ovtr Duitsche optreden tegen
de neutrale scheepvaart;
w»
MINISTER Hull heeft, blijkens Reuter,
medegedeeld, dat de Amerikaansrhe
ambassade te Berlijn opheldering tracht te
verkrijgen omtrent de door de Duitsche
pen gepubliceerde verklaring, dat ieder
atotraal schip, de Amerikaansche hieronder
begrepen, dat op weg ia naa een haven der
Geallieerden of een contrabande controle-
Itation, door Duitsche dulkbooten en kapcr-
idiepen „voor goeden prijs" zou worden
verklaard.
Met betrekking tot het bericht, volgens
hetwelk van Britsche zijde is verklaard, dat
Engeland naar aanleiding van het Duitsche
dreigement aan alle neutralen convoofbe-
echerming zou aanbieden, verklaarde Huil,
dat het aanvaarden van convooi de risico's f
voor koopvaarders natuurlijk zou verminde-
schepen te torpedeeren, welke ztdh
fnaart Groot-Brittanje schijnen te begevon
oft Britsche controlehavens naderen.
- Lapgcp tijd hebben de Duitschers neutra.
Ir Schepen onderworpen aan deze procedure,
welke zij thans openlijk verkondigen. Deze
kringen zijn van meeniijg, dat het de bedoe
ling der Duitsche™ ijj alle neutrale sche
pen, af te schrikken de Noordzee, het Ka
naal, de Golf van' Biscay® en de Atlantische
toegaügen tot Frankrijk en Groot-Brittanje
te beuren.
Dli 'komt neer op het stellen van len
eisohY dat de Scandinaafsche landen, alsme
de Nederland, België en landen, die handel
drijven via de Middellandsche Zee, er vol
komen mede ophouden schepen uit te zen
den, omdat de Duitsche bedreiging zoo ruim
is, dat zij de scheepvaart op alle zeeën, welke
toegang geven tot de Westèrsdhe mogend
heden bedreigt.
Te Londen heeft men alle vertrouwen,
punt zou aannemen.
Volgens Havas heeft Huil nog gelegd,
dat het eenige officieele bericht dat van de
Amerikaansche ambassade te Berlijn w as j
ontvangen, inhield, dat de omroeper van de
Berlgnsche radio verklaringen had afgelegd j
4n dien zin, dat naar controlehavens op weg
zijnde neutrale schepen getorpedeerd zou-
don kunnen worden. De feiten, in deze aan- 1
gelegenheid waren echter nog duister.
Na te Washington een onderhoud met
Cotdell Huil te hebben gehad, heeft de
Britsche ambassadeur aldaar, Lord Lothiau,
verklaard, dat de Britsch-Amerikaansehe
beiprekingen over de -controle op Amerl-
liaansche schepen, die in de Europeesche
wateren varen, vorderen. Lothian gaf te
verstaan, dat Engeland met Canada de mo
gelijkheid van vestiging eener controleha
ven te St. John in Nieuw-Brunswijk heeft
besproken.
De United Press voegt hferabn toe dat de
entstemming van de Verecnigdc Staten
thans evenzeer uitgaat naar Duitschland als
Mar Groot-Brittannië, aangezien van Duit
sche z(jde is verklaard, dat ook Amerikaan.
sche schepen die naar een Britsche controle,
buis varen, een prooi voor Duitsche duik-
booten kunnen vormen.
Men wtjst er op dat zoowel Engeland als
Duitschland verantwoordelijk zal warden
gesteld, wanneer eén schip in de Britsche
•«teren wordt getorpedeerd.
Senator Pittman heeft de Duitsche ver-
Utring gekwalificeerd als „Volkomen on
nuttig". HJj voegde er echter aan toe: »Ket
Ugt in Engeland's macht, dit groote gevaar
*S te wenden voor onze schepen, door de
«hepen niet meer te dwingen een controle
buis aan te dop.
Tevenz verklaa^t^ Pittman nog: „Indien
Duitschland eenig Amerikaansch schip tot
daken zou brengen, zou dit brutale optre-
fcn de Ver. Staten misschien wel tot het
uiterste opwinden."
Hst voornaamste blad van de Noorscbe
«tlalistische party „Arbeidarsblatiel"
«hryft in een hoofdartikel, dat tot op-
«hrift draagt „Zeeroof", dat de methode,
wulke ip don oorlog der dulkbooten wordt
turolgd, gelijk itaat met zeeroof.
«De neutraio mogendheden zijn den oor-
ég niet begonnen en zijn niet verantwoor
delijk voor de oorlogvoering en daarom
«•eten we met kracht protesteeren tegen
de barbaarsche en onmenschelijke methode,
uearaan onze zeerheden ln het bijzonder
tbs blootgesteld."
B*t tot tinken brengen van do „Burger
lik" tusschen twee neutrale havens, aldus
lest „Arbeidersbladet" verder, la een be
ziging voor de geheele Nederlandsche
«he«pvaart en heeft veel verbittering ge-
*ikt. Er Is alle reden voor de neutrale lan-
om samen te weiken ter bescherming
tu hun wettelijke belangen en hun neu-
kulltelt.
Commentaar in Britsche
kringen.
BH Londen solnt Reuter: In officieele
«hgun te Londen is geen verrassing ge-
**t door de Dultseho bedreiging alls neu
twee pfennig per llteri en die van boter
met 20 pfennig per riond worden ver
hoogd. Dit geschiedt echter onder voor
waarde, dat door besparing van melk ln
de bedrijven, twee milliard liter melk
boven de hoeveelheid van thans aan de
consumptie wordt toegevoegd Wordt
deze extra levering niejt vervuld, dan zal
de prijsverhooging weer worden Inge
trokken.
Hoofdpijntablettgn koker 60 cent
atl- Booz 60 cent
Mljnherdt.
8 fclta zal worden afgeschrikt door een der
gelijke bedreiging, welke slechts de Brit
sche opvatting versterkt, dat het grootste
percentage veiligheid voor de geheele
scheepvaart slechts gelegen is in geallieeide
convooien.
Naar aanleiding hiervan merkt men in
bevoegde Nederlandsche kringen op: „Zoo
als bekend, varen Nederlandsche schepen
nimmer in buitenlandach convooi".
•v. a
in economisch opzicht zijn
Wij onoverwinnelijk".
Aldua Goring in een radiorede.
Gisteravond heelt volgens hot D.N.B.
veiumuaiscnaik uoring een rede genou-
iQcn, are aoor do radio is uitgezonuen.
1 De oonog, zetde hy, stoit tnans de
de hoogste eiscnen aan het platteland.
Het vorig Jaar bracht een recoruoogst
aan graan, aardappelen en suikerbieten.
De veestapel neeit zien op ane gebieaen
op verneugende wijze ontwikkeld.
De door Engeland georganiseerde eco
nomised bioitkaae van Duitschland
noemae Gönng zwak en vol leemten. In j
het Oosten, Eulden en Noorden staan
Duitscniand toevoerwegen open. Daaren-
boven stuit deze zware blokkade op een
Duitsche volkshuishouding, die in tegen-
stoning met 1914 met haar fundamenten
diep in den vaderiandschen bodem rust.
Dat geldt niet aueen voor don landbouw, t
doch ook voor industrie en handel. Wij
hebben de ons ontbrekende grondstellen
door inheemsche materialen vervangen.
Voor zoovor zulke natuurproducten niet
gemist kunnen worden, hebben wij groo-
Verklaring van Duitsche legatie te Oslo.
De Duitsche legatie te Oslo'heeft 'n ver
klaring gepubliceerd inzake de geruchten
over. Duitschen steun aan Rusland tegen
Finland, welke in heel Noorwegen de
aandacht heeft getrokken.
Er wordt in gezegd dat de officieele
Duitsche tegenspraak nopens een Duftsch
wapenembargo tegen Fetsamo en de
deelneming van Duitsche officieren aan
de Russische operaties tegen Finland
helaas geen einde heeft gemaakt aan
geruchten dienaangaande. Hoewei de
tegenspraak in het begin van de maand
werd gepubliceerd doken deze geruchten
toch herhaaldelijk in verschillende lezin
gen op.
Zoo werd beweerd dat er Duitsche
vliegtuigen waren gestationeerd te ft N.
van Petsamo, 'dat Duitsche officieren
dienst deden in het Russische leger cn
dat er binnenkort Duitsche troepen In
Finland zouden landen.
Daarom Wordt er opnieuw de nadruk
op gelegd, dat de Duitsche houding ten
aanzien van den Finsch-Russlschen oor
log er een is van strikte neutraliteit.
Dit blijkt o.a. uit het feit, dat Duitsch
land onlangs de clcarlng-overeehkomst
met Finland en de overeenkomsten tus
schen de twee landen betrelfonde kapi-
taalsbclegglngen ln Finland heeft uitge
breid.
Flnsch legerberlcht.
Het Flnsche legerberlcht meldt:
Te land: Op de landengte vdn Karelië
heeft de vijand zijn aanvallen voortge
zet; een poging om bij Suomulathl het
ijs over te steken, fs door db Finsche
troepen verijdeld. Aan het front bij Sum
ma hebben de Finsche troepen eveneens
allé aanvallen van de Russen afgeslagen.
Bij een aanval in de nabijheid van het
Muoli-mcer, welke werd algeslagen, heeft
de vijand ongeveer 1OQ0 man en dertien
tanks verloren. Tusschen Muola en de
rivier Vuoksi zijn verscheidene aanvallen
van den vijand afgeslagen; twee tanks,
tg voorraoen aangelegd. Ecunomisch zijn welke door de Finnen op do Russen wer-
wij niet te overwinnen, militair zeer den tjmtgCmaakt, .werden onmiddellijk
zeker met en tik onze houding ln geen gebruikt om de Russen te achtervolgen,
geval.
In den economischcn strijd is Duitsch
land niet te trettwn. De hoop, het uit te
Inschrijving op 26 Februari.
Zooals in onze advertentiekolommen
wordt bekend gemaakt, zal op Maandag 28
Februari -de inschrijving openstaan op een
vrijwillige Staatsleening van 300 millioen.
Zeker een groot bedrag.
Het grootste, dat in 20 jaar aan „nieuw
geld" door de Regeering aan het publiek
gevraagd is.
Er waren in dien tijd wel leeningen, waar
van het cijfer nog hooger liep, maar leze
strekten dan geheel of gedee.telyk tot con
versie van bestaande uitgiften.
Niemand echter, die op de hoogte is van
den begenwoordigen toestand, zal kunnen
mcenen, dat de Regeering thans ,te veel te
gelijk vraagt. De mobilisatie, die bestemd
is ons land voor de vreeselykste rampen te
behoeden, verslindt dagelijks schatten
geld.
Daarom zullen wij thans allen onze schou
ders er onder moetentetten om, al kost het
dan inspanning, het gevraagde geld bijeen
te brengen.
Ziende op de zooveel grootere offers, die
honderdduizenden met inzet van hun per
soon thans voor 's lands veiligheid brengen,
zulten wij ons verheugen ons steentje te
kunnen bijdragen en ons schamen in dit uur
ons te ontrekken aan een vaderiandschen
plicht, die in den grond der zaak niet eens
een nadeel brengt.
Aan den één zal het vervullen van dien
plicht momenteel moeilijker vallen dan aan
den ander. Het slagen der leening zal daar
om een bewijs temeer opleveren, dat bij al
len, die eenig vermogen hebben, het besef
levendig is van hun zede.yken plient, oen
Staat aan de gelden te heipen, die hij be
hoeft.
De leening wordt uitgegeven in stukken
van 1000, 500 en 100; ook aan den
kleinen belegger biedt zij derhalve een aan
trekkelijke belegging.
De koers van uitgifte is 100 pet.; de
r.nte bedraagt 4 pet. Jaarlijks zal door uit
loting ten nunste twee en een half procent
der leening worden afgelost.
De inschrijving staat open op Maandag
26 Februari a.s. van des voormiddags 9 tot
de3 namiddags 4 uur bij de in de adverten
tie vermelde Bankinstellingen en by het
Agentschap van het Ministerie van Finan
ciën te Amsterdam.
Iteeds vóór den gehoemden datum zal
iedere bankier zich willen belasten met d«
verzorging van inschrijvingen.
Desgewenscht kan men voor zyn inschrij
ving voorkeur vragen.
Ït betaling moet geschieden op Vrydag
aart a(8.
Daar het gevraagde geld er in ieder ge
val jromen snoet, heeft de wetgever beslo
ten, \dat, indien onverhoopt de vrijwillig»
leening niet tot een bevredigend resultaat
mocht leiden, een gedwongen 3 pet. leening
zal worden uitgeschreven, waaraan diege
nen zullen moeten deelnemen, die niet of
niet voldoende op de vrij willige leening heb
ben injjeteekend. Daartoe mag het echter
niet kortten. Het landsbelang eischt.idat de
vrijwillige leening zal slagen.
Moge ije paraatheid van oijs land óok op
deze wijze worden bevestigd!
De Eerste Kamer over de
onderwlJsbegrooUng.
Waardeèring voor den minister.
Aan het voorlooplg verslag van de Eer
ste Kamer over het ontwerp van wet tot
vaststelling van hooldstuk VI tDeparte
ment van Onuerwys, Kunsten en Weten
schappen) def Ruksbegrootlng voor 1940
is het volgende ontleend:
Naar verschillende leden opmerkten,
zijn door het Optreden van den minister
inzonderheid twee algemeene vraag
stukken sterker op den voorgrond getre
den: ten eerste dat van de „onderwijs
vernieuwing" en ten tweede dat van de
vernouomg van openbaar ên bijzonder
onderwijs, van Het karakter van het eer
ste en de linancieele houding der over
heid ten aanziet^ vim het laatste. Wan
neer deze leden ln dit verband ook de
door den munster ln de vergadering van
den Vrljzinnig-Democratiscnen Bond op
2e November J.l. gehouden rede hier ter
sprake brachten, dun wUacn zij niet "uit
het oog verhezen, aat die rede geen amb
telijk Karakter droeg cn men verkeerd
zou doen haar alp een soort van pro
gram te beschouwen.
Het streven naar onderwijsvernieu
wing verdient huiU Inziens sympathie,
vooral wanneer men het zoo tormuleert.
als de minister deed ln zijn bovenbe
doelde rede en de noodzakelijke verbete
ring van het onderwijs allereerst be
schouwt als een langzaam voortgaand
proces van prtictlschc hervorming.
De hier aan het woord zijnde leden
wilden er voorts nog eens uitdrukkelijk
op wijzen dal de klachten over do in
richting cn dt| resultaten van het onder-
Bij Talpale ls den geheelen dag fel ge
streden. De achtereenvolgende aanvallen
^an den vijand werden afgeslagen; de
verliezen van de Russen worden hier op
25C0 man geschat.
Ten Noordoosten van het Ladogameer
hebben de Sovjet-troepen op verschei
dene punten aangevallen; de aanvallen
werden afgeslagen, een kolonnc van on-
goveer 100 wagens ls door de Finnen ver-
1 nleld.
I Te Kuhmo schat men de verliezen van
reusachtige levensnUddelemreserves van j de Russen op ongeveer 500 man; de Fin
hun wereldrijk en vergelijke" deze met nen hebbon hlor verscheidene dctachc-
de Duitsche. Het ls echter 4e vraag, of menten vernietigd. Een groote hoevoel-
hongeren en daardoor zijn weerstands
kracht te breken, hebben de Engeischen
blijkbaar zelf reeds opgegeven. Engeland,
dat van de „vot-biokkade" tegen Duitsch
land spreekt ls thans zeil gedwongen
een vetkaart In te voeren, die den En-
gelschman minder vet toebedeelt, dan de
Duitscher heeft.
De Engeischen beroemen zich op de
deze reserves den Engeischen evenzeer
zoo ter beschikking staan, als ons de
zeven millioen ton graan, die als natio
nale reserve ln pakhuizen en silo's zoo
veilig zijn als ln brandkasten. Voor de
verdere oorlogvoering mogen wij echtcr
nlet alleen op onze voorraden rekenen,
doch wij moeten alles doen om do pro
ductie op te voeren.
Göring besprak daarop de maatrege
len, waardoor de landbouwproductie op
bepaalde gebieden moet worden ver
groot. HU deelde o.m. mede, dat meer
dan een millioen Poolscho landarbeiders,
boven de reeds te werk gestelde krijgs
gevangenen. naar Duitschland sullen
komen. De eerste honderduizend zUn
reeds ln Duitschland.
Om de productie ln het zuivelbedrijf
op te voeren, zal de prUa van melk met
Frederlkshamn gebombardeerd; er zUn
geen slachtoffers te betreuren.
Zestien vliegtuigen van den vUand
werden neergeschoten. Een aantal Rus
sische vliegtuigen ls onderling slaags ge
raakt en een der toesteUen werd neerge
schoten, waardoor het verliescijfer op 17
word gebracht Dit vliegtuig ls achter de
Finsche Unies "lujergekomcn. Vcrmoedc-
iUk zUn nog meer Russische vliegtuigen
neergeschoten. j
In den middag werd luchtalarm ge
maakt te Helsinki, de alarmtocstand
duurde van 3 t®t 4 uur, achttien vliegtui
gen werden ten westen van de stad ge
zien, zU vlogen op meer dan 400 meter
hoogte. Omstreeks half vier klonken en
kele kanonschoten, men weet niet of do
vliegtuigen bommen hebben geworpen.
Kolen booten bereiken Kopenhagen.
Vyf ygbrekers hebben dagenlang gcwe.rkt
om eenige schepen met een lading kolen
door het Kattegat naar Kopenhagen te lel
ten, dat de uitgaven gemakkelyk gedekt
kunnen worden, door van iedere auto, die
van den Weg gébruik maakt, een bedrag van
10 kronén te heffen.
Over enkele anderé bevroren wateren,
die echter unnzienlyk smaller zyn, zyn
reeds wegen uitgezet waarvan automobilis
ten gebruik kunnen maken.
Kantoren en fabrieken in Berlijn
krijgen geen brandstoffen meer.
De kantoren en zaken in Berlyn hebben
du aanzegging gekregen,! dat van heden af
held infanterlcwapens werd buitgemaakt
Ter zee: De Finsche kustbattcrijen
hebben "Riet succes deelgenomoii aan den
strijd opyde landengte van Karelië cn
aanvaUen\van don vijand over hot ijs
afgeslagen,) waarbij de Russen zware (j(>or <je ygmassa's kunnen komen.
t/orllaoon lorlori 7
verliezen leden.
In de lucht: De Finsche luchtstrljd-
j krachten hebben met succos gestreden
togen Sovjet-Russische bombardements-
en jachtvllegen. In den afgeloopen nacht
hebben Finsche vliegers de kontonne-
mentcn van de Russen en de aanvallen
de troepen gebombardeerd. De activiteit
van do vijandelijke luchtmacht ln de ge
geen steenkoleh, cokes of ander stookmste-
riaal aan fenig kantoor, of industriegebouw
mag worden geleverd.
I Van vele kantoorgebouwen zal heden
avond de kolenVoorraad uitgeput zyn. Een
industrieel verklaarde uan do United l'ress-
correspondent, bat vele fabrieken waaronder
J zelfs enkele van oorlogstuig, geen kolen
krygen en dat in vele de 'jaatste veertien
dagen niet gcetbokt is. De laatste dagen
1 zyn ook vele Borlijnsche schouwburgen ge-
den. Gisteren is het gelukt, 8 kolienboofeti l sloten, klaarblykelyk omdat men niet in
naar Kopenhagen te brengen. De y'sbrekers |g ee te verwarmen, i
zetten direct daarop weder koers naar het rykscommLaris voo'r de kolendistri-
noorden, daar, naby de Noorsche kust nog butic hecft kolenhandelaVre opdrvcht
G tot 8 booten met een lading kolen voor dat vuor Icolenleverantiea in de
Kopenhagen liggen, die niet op e.gen kracht Mrsto plaaU in aanmerking ikomen gusln-
I nen met kinderen tot 2 J»*ij en gezinnen
I met meer dan 4 personen.
Hernieuwde sneeuwstorm On en een
sneeuwval, zóó bovig «1» men!In Bcriyn de
laatste tientallen Jaren niet tieeft meege-
maakt, hebben urenlange vertragingen op
1 de hooftfspoorwci|ten tengevolge gehad.
I In de voorstelden van Betdljn ligt ile
De belungryleste veerdienst tusschen de
Dfensche landsdeelen, nameiyk die oper de
Groote Belt, ik thans reeds sedert een week
'in verband met het ys gestaakt. Op beide
oevers hoopen zich groote hoeveelheden
goederen op. In een groot provincieblad
wordt thans voorgesteld, over het Ifs een
automobielweg aan te leggen. De kortste
vtut uu vtjiutuciijnv «Mvuviiiavii» ui uw (W i
vechtszone waa zeer levendig. Wlborg afstand tusschen de landsdeelen Funen en sneeuw drie voet hooi# op dewegen. Dui«
I 1 OA If \M V*M ^.111. .am/Ia. Tn/kin ilrenr 4a attlnwilnltAn frn.
werd gebombardeerd, evenals Wlllman- Seoland is 20 K-M. Er zou een omvangryk
strand. De brandweer van Wlborg werd controle-apparaat ln werking gesteld moe
door de Russisch» vliegers met mltrall- 1 ten worden om de veiligheid op den aitto-
leurs beschoten. In Hét binnenland werd* weg te verzekeren. De voorstellers verwzch-
zenden Joden zijn door de amoritelten ge-
1 mobilleeerd als snwuwrulmpl<jcgen, om dv
straten in het centrum der el ad schoon
naton.
