r 1 NIEUWS- ÉN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN Deze Courant komt in veie duizenden :innen Gegarandeerde oplage 8500 ex KLDDSTERBALSEM STRAM HEIÜ.(OUoDag) I Ko. 20249 ZaterOag 17 Februari 1940 78e Jaargang BOSKOOP,__GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERUAPEJLLlü, ZEVEN MUIZEN, enx. BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, SlEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUW1JK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen pit nummer beatant uit twee bladen EERSTE BLAD. Onze Verdediging. EEN DYNASTIEK JUBILEUM. Koningin Wilhelmina wordt dit jaar de langst- regeerende Oranje.. HHS AKKER'S Brieven uit de Hofstad. Nüumoq. \MjoJLoMm! SwOut^UXi. CostLums. Jjipamm. ■HaeAe.i\, ONDER I)E WAPENEN. Een bres in de oude garde van de zesde compagnie. s>CP 1 I COURANT. APtNNBMJSNTSPRUSt per kwartaal ƒ2.26, per week XT cent, oreral waar d, igtrshw per looper geschiedt. Franco per poet per kwartaal 8.16 Abonnementen werden degelijke aangenomen aan ona Bureaui MAKKT 11, GOUDA, 4 «nee agenten en loopar», den boekhandel en de opatkanteren. j, Oue bereanx zijn dageljjka geopend ran #—6 mé? Administratie en Bedactie Talel. lalerc. *746 Postrekening «MM. ADTKBTENTIJfiPlUJSi Vit Oooda en ounetretan (bekoorende tot den beaorgkring): 1—6 regale flM, elk* regel meer 0.26. Van baltan Oooda an den txaorgkrlng: 1.64, elke regel 1—6 regale 6-W. Advarteatifa ia bet Zaterdagnummer 2* lalag op den piUa Liefdadigbelda-advertentiên de helft van dan prfls. INGEZONDEN MEDEDEEL1NGENt 1—4 regale ƒ2.26, elke regel meer fOM. Op da voorpagina 66 tt> hooger. Gewone advertentifa en iageaonden modedeelingen hj| contract tot eeei gereduoeerdan prtja. Groote lettere en randen worden berekend naar piaatarolmta. Advertentifa kunnn worden lngesonden door tuaachenkomat Tan «oliede Boek handelaren, Advertentlebureaui en onae agenten en moeten daaga vóór de aan het Bureau sjjn Ingekomen, teneinde ven opname verzekerd te itfn. gr i» een tijd geweest en hy heeft lang geduurd dat we aan onze weermacht, m leger even goed als onze vloot, hitter teinig zorg beatèedden en er ons ook wei- lig van aantrokken, dat die weermacht in niet te besten staat verkeerde. Het inter- aationaliume, het anti-militarisme, de alge meen» pacifistische strooming en daarnaast ook de gedachte, dat wijf met onze weer- Mcht, hoe ook verzorgd, tegen de legers der groots mogendheden, die ons omringen, toch niets konden uitvoeren waren daarvan de oorzaak. De wereldoorlog van 1914. mrin België overrompeld werd en ons lend ernstig bedreigd, heeft ons het eerst ok die zorgeloosheid wakkeV geschrokken. Het Belgisch voorbeeld toonde, dat een Dein volk, dat zich tot hot uiterste te weer kelt tegen een overmachtigen aanvaller, betere kansen heeft om, ook al wordt het Overrompeld, zijn onafhankelijkheid ten- llotte te handhaven dan een volk, dat geen verzet biedt. Maar na dezen wereldoorlog toen de leuze „nooit meer oorlog" zelfs de groote mogendheden haar bewapening deed veronachtzamen, scheen de oude geest eter vaardig over ons te worden en werd mui de zoo npodige verzorging van onze Weermacht betrekkelijk weinig gedaan, al Week dan het anti-militarismo zijn aanhang pootendeels verloren te hebben. Tot in de ketste jaren de agressiviteit van de dicto- riale staten en vooral van het Duitsche na tionalisme ,de agressieve houding van Ja- pui en de brutale overrompelingen van Heine staten ons plotseling weer de ern- itige gevaren toonden, waaraan we bloot ^•tonden en ons bewust maakten van de 'aoodzakelijkheid voor onze verdediging fwn offers te ontzien, wilden we eenige p Uns hebben onze onafhankelijkheid te be nnen, Alle partijen vrijwel waren het er BUmiem over eens, dat we ons tot het uiter- •U hadden in te spannen om onze weer macht, zoowel leger als vloot, op het hoogst mogelijke peil >te brengen. x Do oorlog, die in September uitbrak, heeft d«e mentaliteit in hooge mate versterkt. Va zijn ons-de urgentie van het gevaar, dat om -bedreigt, benauwend bewust. Ons leger Bft aan de grenzen om iëderen aanval te kieren en onzct vloot bewaakt de kusten. En van de slagen, die rondom vallen, krij - Hn we, ofschoon wij buiten den oorlog kaan, reeds ruimschoots ons deel. Tal van onz« gch ;-"n zij'n reeds getorpedeerd. En tie torp .„„wring nu onlangs van de „P.cgcr- ti«k" van de HollandAmerika:'-!,.!, gela den met graan en andere voedingsmiddelen, die geconsigneerd waren aan onze regeering en waarvan de neutrale bestemming dus vaststond, toont hoe weinig met de rechten der neutralen rekening wordt gehouden niet alleen, maar hoe zelfs op onze voedse.voor^ ziening bewust en opzettelijk tegen alle recht in een aanslag wordt gepleegd, in deze omstandigheden moest de drang om zich tot het uiterste in te spannen ter voor bereiding van den tegenstand tegen de van zoo nabij dringende gevaren wel enorm aan kracht winnen en meer en meer zich in alle bevolkingslagen doen gevoelen. Het verloop van den oorlog in Finland, bracht het zijne er toe by om de gedachte, dat idle verweer toch nutteloos zou zyn tegen een overmacht als tegen ons in het veld kon worden ge bracht, naar den achtergrond te dringen en de overtuiging te doen veld winnen, dat een vastberaden en goed voorbereid klein volk ook in den stryd tegen een geweldige over macht nog niet alle 'hoop behoeft op te ge ven bp de verdediging van zyn onafhanke- ïykheid en grondgebied. Zoo was ook het laatste verzet tegen "feen sterke bewapening te land en ter zee aan het verdwijnen. En zeker was zelden het oogenblik gunstiger voor het indienen van een wetsontwerp tot een versterking van onze weermacht, die van ons volk ernstige financieele offers vraagt, zooals het ontwerp, dat den bouw van drie slagkruisers vooistelt. Onze vioot bestond tot »iu toe uit klein materiaal, dat in een stryduegen de sterke vloten der groote-mogendheden geen kans op afweer van een aanval bood. heeds her- haaldeiyk was erop gewezen, <h*t wij zon der zwaardere schepen aan onze vloot wei nig zouden hebben by een aanval van een der groote mogendheden. In haar nieuwe voorstel gaat de regeering ook van deze gedachte uit door den bouw van drie slag schepen voor te stellen, die een Waardige tegenparty zullen zyn voor iedere vloot. De schepen zullen in de eerste plaats dienen ter bescherming van Indië. En de bouw zal be wezen, dat we tot zware offers ter bescher ming van ons grondgebied bereid zyn en onze weermacht tot de uiterste sterkte wn- ten opvoeren. Men bedenke echter, dat de weermacht niet alleen onze verdediging vormt. De geest van ons volk en de voorbereiding van dat volk op do ernstige gebeurlijkheden moet doze verdediging d»pr leger, vloot en lucht macht aanyullen. De mislukte staatsleening heeft geen hoog denkbeeld kunnen geven van dien geest. Het is te hopen, dat de thans uitgeschreven leening dat denkbeeld corri- j geeren zal. "T - - f" Wordt Oe gekweld door stramheid ln de lede maten Hebt Oy last van pijnlijke spieren GU ayt toch nog veel te Jong, om nu reed» «1» een oude gebroken man een ptjniyken en •Blveu rug en stroeve gewrichten te hebben loet tl toch wrflven met den beproefden Akkers Kloontert Alnein. welke de bU- <ond' re elgennrhap heeft diep In de weeTnH# door te dringen. Kloonterbalnem bevat aromatlnche. goneenkrarhtlge ntof- fen, die verwarmend, afleidend en éplon- aend werken tegen de atoffen. die *lch In Uw npleren en jewrlehten vaatzetten. Klooaterbalnem tant dua die atUfheid In Uw npleren en gewrlrhten In haar nor- ***k aan dat voelt Oe na elk# wrüvlng. Ongeëvenaard als wüjfmiddeli hü apit. rheumatlek, fplerwerrekkingoiL «tram heid kneuzingen, lachlaa, pijnlijke npleren ONZE Koningin zal dit jaar eon merk waardig feit beleven. In Mei zal Zij de langstregeerende Oranje worden. Wanneer Zij dit bereikt, zal Haaf regee- ring in duur die van Koning Willem III en van den stadhouder Prins Maurits overtreffen. Meer dan een en veertig jaar zal Koningin Wilhelmina dan ons land bestierd hebben. Veie belangrijke gebeurtenissen hebben in deze Jaren (plaats gevonden en het merkwaardige ieit doet zich voor, dat in de perioden, dat Prins Maurits en Koning Willem III aan liet bewind waren zich ook zeer be langrijke feiten in do historie van Neder land voltrokken. Nu kunnen zich natuur lijk bij een. cenigszlns lange regeering in grootere mate belangrijke feiten voor doen dan bij een korte regeering, maar hot naast, elkaar stellen van de lange regecringen in de dynastie der Oranjes levert merkwaardig interessant vergelij kingsmateriaal op. Prins Maurits en Willem III. Beginnen wij met Prins Maurits. Zijn vader Willem de Zwijger was ln 1584 ver moord, het land' achterlatend ln een moeilijken toestand, nu het zijn eminen- ten leider moest missen. De opstand tegen Spanje was ln vollen gang en Juist toen. kon de Zwijger niet gemist worden. De Jonge Maurits bleek echter een waardig opvolger van zijn vader Zoodra hij stadhouder geworden was, pakte hij de zaken cnregiek aan en wist al spoedig door zijn militair genie op de Spanjaar den successen te bchuitu, die geheel Europa versteld deden staan en velen naar zijn legerkamp lokten, teneinde van hem de krijgskunst tot ln do perfeéfte te lecren. Zijn overwinningen droegen er voornamelijk toe bij, dat de positie van de Zeven Provinctnë steeds sterker Werd cn ln 1609 het Twaalfjarig Bestand ge sloten kon worden, waar Maurits zich overigens "tegen verzette, maar waarvoor zijn latere tegenstander van Oldenbar- ncvelt voor geijverd had. Do twist tus- I schcn deze belde groote mannen en d,e I afloop daarvan ls genoegzaam bekend Oldenbarnevclt verloor het leven op het schavot. Maurits overleed ln 1625 na een f bewind van bijna veertig Jaren, waarin hU zich een onstcrfeiljken naam ver wierf. Onder de regeertng van Koning Wil lem III, die ln 1848 Koning der Neder landen werd, voltrok zich de ontwlkke- Ung van ons parlementaire atelecl. Onder de vorige Koningen was de practljk eoe geweest, dat de Koplng do ministers aanstelde en ontsloeg zonder rekening te houden met de stemming in de Kamers. Hieraan kwam onder de rogeering van Koning Willem III een einde, zij het niet met volledige instemming van den Ko ning. Onder leiding van den emtnentcn staatsman Thorbecke voltrok zich ech ter de ontwikkeling van ons parlemen- talf stelseltot het systeem, zooals het ■ook nu nog* geldt. Na de bekende Luxcm- burgsche kwestie legde de Koning zich bij den gang van zaken neer cn gaf ln de Jaren, die daarop volgden het bewijs, dat ook een .Vorst een goed Vorst kan rijn, wanneer het parlementair stolsel ln zijn geheel ls aanvaard. HIJ overleed ln 1890 na een bijzonder lange regeering, die rijk was aan vole gebeurtenissen. Onze koningin Wilhelmina kwam ln 1898 aan de regeering, zoodra ZIJ meer derjarig geworden was. Onder Haar be wind, geschiedden vele en belangrijke werken, vonden vreugdevolle en tragi sche gebourtentssen plaats, maar er ls niemand, die deze vrouwenregecring zou hebben willen rullon tegen dien van oen Vorst. Oi|ze Koningin heeft ons land op voorbeeldige wijze bestierd. Dat ook ons volk zich daarvan bewust ls, moge blij ken uit do geestdriftige huldiging bij het veertigjarig regeeringsjubileum. Er zijn Vorstinnen, die langer geregeerd heb ben. Men denko hierbij eens aan Konin gin Victoria van Engeland, die langer dan zestig jaar aan het bewind was. Dat "Koningin Wilhelmina haar voorbij zou kunnen streven is in het geheel niet on mogelijk. Het Ncderlandsche volk zal het ln ieder geval van harte hopen. MDCXVIII. Het onderwijs. Vvcl verandert er op het gebied van ons onderwijs mei. Men peutert er hier en daar wat aan, maar aar. een brocdo reorganisatie die feieteiyk iedereei. dringend noodzakeiyk acht, ia geen jfjAdte. Hot lager onderwijs sjokt all sinde|J|jpi cn dag op den ouden voet; aan het imodelbaar onderwy» is fei telijk pbg meer veranderd. Do- scherpe te genstelling, die er jaren lang geweest ia tusschcn het Gymnasium en de Hojpgere Burgerschool, heeft men geleidelijk willen afstompen door een tusschenvorm in het leven te roepen, uJ. het lyceum. Hoevaa' lycea er in onze stad zyn. Veten wy niet, vermoedelyk 1* het «oowat een derde, het aantal gymnasia Is ean seed# en de H.BU tellen de helft van het totaal aantal middel bare scholen. De gemeente heeft twee gymnsia, maar thans is besloten één van deze om te zetten in een lyceum. Het motief ervoor is alleen hierin gelegen, dat er niet genoeg leerlin gen voor dat gymnasium plegen te komen. Het wordt nu een modern lyceum, d.w.z. met één algemeene klasse. Het systeem van twee algemeene klassen is al losgelaten. Do H.B.S. zyn al in twee dedwn gesplitst, de gyymnasia idem en nu Worden de lycea ook nog in twee soorten onderscheiden. Er zyn nu dus Zes verschillende opleidingsvormen. Voeg daarby nog een afzonderlyko H.B.S. voor meisjes, dan is de keuze al uit zeven variaties te maken. De verschillen zyn over het algemeen gering en het moet wel moei- lyk zyn" nU eens precies uit te maken waar eem twaalfjarig studioos Wel het beste op zyn plaats zal zyn. Het overgaan van de ééne soort naar de andere is altyd een ha- chelyk ondernemen, omdat dit meestal op een jaar verlies komt te staan. Wordt het nu niet eens tyd om het ge- heele stelsel te herzien en om aan deze ver snippering een einde te maken 1 Van Thor- becke's ideaal inzake de middelbare scholen is al bitter weinig overgebleven. Het wordt tyd, dat er eens een nieuwe figuur van zyn grootte opstaat die eens alles aanpast aan de gewyzigde omstandigheden en aan al dat gepruts eens een einde maakt. Waar- schynlyk komt er spoedig weer een nieuwe minister van onderwys. Zal hy de sterke man zyn? Het ongeluk by onderwys is al tyd, dat men struikelt over een teveel aan adviezen en mén daardoor geen uitweg weet te vinden. Het omzetten van het weede gymnasium in een lyceum is al weer een bewys van dit versohynsel. De onderwysgeleerden zyn het nooit ende nimmer eens over den besten Vorm, met als gevolg vormloosheid en ein- delooze hoeveelheid vormen. Of dit nu het onderwys ten goede komt, valt te betwij felen. Curiositeitshalve willen wy nog vermel den, dat in onze stad niet minder dan één en twintig middelbare scholen bestaan, be halve nog de handelsscholen. Natuurlijk zijn ze van allerlei richting, openbaar, bizonder, neutraal en Katholiek of Protestantsch- Ohriste.yk. Dan is er nog onder deze één Dalton-H.B.S. De ouders knunen dus naar hartelust kiezen uit dezen ruimen voor raad. Er is in onze stad cindelbos gejammerd over de onvoldoende maatregelen, die ge nomen zyti 9m ons van de winterplaag op de straten te bevrijden. We hebben hier een tweetal weken in den bagger geloopen. De hoofdstraten zijn zeer netjes schoongemaakt maar de gewone woo nitraten hebben niet de minste aandacht gehad Het werk werd aan de bewoners overgelaten, die echter machtolooa stonden, omdat de hoeveelheid vuile rommel zóó groot was dat men er geen raad mee wist. Alles was bovendien bevroren en dc harde korst was niet kapot ■te krijgen. Toen het eindelijk ging dooien, v^prd het nog ergert want de kleine valputjes die langs de tWttoirs liggen, bleken alle stijf bevroren, Tbodat ze niet functionneerden voor den afvoer van het wassende water. Voor het a t. Voorjaar Actueei en zeer voorJtclif Het was inderdaad heel erg en 'het duurde vier dogen eer er eenige verbetering- viel waa, te nemen. Natuurlijk werd wel erkend dat liet een moeilijk geval was voor den rei nigingsdienst, maar het leek toch ook niet dat de organisatie goed functlonneerde. Enfin, dat leed is ge.eden en wy hopen, dat wy voor herhaling bewaard blijven. Misschien geeft het geval aanleiding tot reorganisatie van dezen dienst. Wy zyh toch de laatste jaren niat zoo best te spre ken over dezen dienst, omdat er aan de voetpaden niets meer wordt gedaan. Het is daarop dikwijls een alles behalve fraaie boel, want niemand doet er iets aan. De rywegen zyn onberispelijk schoon, maar de voetpaden allerminst. Er is al dikwijls over geklaagd, maar het baat niet veel, want men trekt zich niets van de klachten aan. De taktiek der Kegeering ten opzichte van de werkloosheid maakt het eenvoudig on mogelijk om los personeel in dienst te ne- mnn. 'Wanneer hier een soepeler regeling werd gevolgd, zou er heel wat werk te vin den zijn dat nu maar blijft liggen. We,hebben hier altijd nog een vier dui zend werkloozen, onder wie er zlbr velon zyn die voor dit werk wel geschikt waren, maar als zij er niet wat door verdienen, hebben zij' er geen lust in en <le gemeente komt voor te zware lasten., Een merkwaardig verschijnsel tijdens deze periode was wel, dat de plaag van ven ters aan de deur plotseling ophield. Waar al die stakkerds zijn gebleven, is een raad sel, maar het was voor de huismoedors een ongekende rast die hen wel goed beviel. Trouwens het verkeer hokte zeer cn menige leverancier kwam met groote vertraging. Op de straten was het ongekend stil; wie er niet noodig moest zijn, ging er niet uit en vooral in de avonduren, toen een gang 4 naar de brievenbus ons nog dwong tot uit gaan, was het oVeral uitgestorven. Naar geestig lagen de vuile straten in het sche merlicht der lantaarns en ook allo winkel etalages waren thans gedoofd, omdat er toch niets passeerde. Het was bijna luguber. Een heel enkele taxi spatte voorbij; hei-verlichte tram had weinig klanten. Het is een troostelooze week geweest en men herademde toen de dooi inviel, die ech-' ter slechts enkele dagen later weer in vorst overging. Maar gelukkig waren de wegen toen weer begaanbaar. HAGENAAR, Overplaatsingen aan de orde van den dag. (Van een gemobiliseerden verslaggever) 11/fAAR na zes Jaar kroeg die mari- i)lVl nlor Heimwee, hij reisde terug naar Nederland, meldde zich doodkalm op zijn bureau te Rotterdam: do mari nier Klaassen terug van melk halen! Want voor die corvée was hU zes Jaar tevoren uitgezonden Een breedo kring van officieren cn onder-offlclercn is bijeen in ons stam café, bulten vriest het maar acht o! negen graden, de Oostenwind looit ln den schoorsteen, cn zwiept dc losse sneeuw tegen dt ijsbloemen op de ramen, maar rond do, snorrende kachel ln „de para- j. pluie" is het best uit te houden, vooral 1 wanneer er een paar doorgefourneerde, ln don dienst vergrijsde militairen ln het gezelschap zijn, dia na 36 of meer dienst- I jaren wel hal aan en onder vertellen i kunnen. Van een onzer officieren ls het verhaal van den mariaier, die tijdens een vlag vertoon ln de Noord-Amorlkayjischo wa teren droste, zes Jaren ln de United States rondzwierf, ten slotte in arren moede cn groote armoede, ten einde raad naar het vaderland terugkeerde, cn zich doodleuk mgjdde: terug vou melkhalen, kapitein I „Hebben jullie het' 'verhaal wel eans gehoord van dien fnntroos, die 24 jaren trouw Koningin en Vaderland gediend had?", vraagt onze- adjudant, en vóór Iemand antwoord kon geven, ls hl) al fikscH op dreef: „Die knaap had een netten staat van dienst, en zijn comman dant stolde hem ter belooning tot kwar tiermeester aan, hij kreeg do breeds bananenschillen op de mouwen, en leden een vond, dut Joris het maar best ge troffen had. Drie weken later komt hij bij zijn commandant op het rapport, de sjugrljn duimen dik op zUn fade, zoodat de orerete ontsteld informeert, of h> •ome de griep onder, de leden heeft ■iXt.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1940 | | pagina 1