r
1
NIEUWS- ÉN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Deze Courant komt in veie duizenden
:innen Gegarandeerde oplage 8500 ex
KLDDSTERBALSEM
STRAM HEIÜ.(OUoDag)
I
Ko. 20249
ZaterOag 17 Februari 1940
78e Jaargang
BOSKOOP,__GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERUAPEJLLlü,
ZEVEN MUIZEN, enx.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN,
SlEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUW1JK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN,
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
pit nummer beatant uit twee bladen
EERSTE BLAD.
Onze Verdediging.
EEN DYNASTIEK JUBILEUM.
Koningin Wilhelmina wordt dit jaar de langst-
regeerende Oranje..
HHS
AKKER'S
Brieven uit de Hofstad.
Nüumoq. \MjoJLoMm!
SwOut^UXi.
CostLums. Jjipamm.
■HaeAe.i\,
ONDER I)E WAPENEN.
Een bres in de oude garde van de zesde compagnie.
s>CP
1
I
COURANT.
APtNNBMJSNTSPRUSt per kwartaal ƒ2.26, per week XT cent, oreral waar d,
igtrshw per looper geschiedt. Franco per poet per kwartaal 8.16
Abonnementen werden degelijke aangenomen aan ona Bureaui MAKKT 11, GOUDA,
4 «nee agenten en loopar», den boekhandel en de opatkanteren. j,
Oue bereanx zijn dageljjka geopend ran #—6 mé? Administratie en Bedactie Talel.
lalerc. *746 Postrekening «MM.
ADTKBTENTIJfiPlUJSi Vit Oooda en ounetretan (bekoorende tot den beaorgkring):
1—6 regale flM, elk* regel meer 0.26. Van baltan Oooda an den txaorgkrlng:
1.64, elke regel
1—6 regale
6-W. Advarteatifa ia bet Zaterdagnummer 2*
lalag op den piUa Liefdadigbelda-advertentiên de helft van dan prfls.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGENt 1—4 regale ƒ2.26, elke regel meer fOM. Op
da voorpagina 66 tt> hooger.
Gewone advertentifa en iageaonden modedeelingen hj| contract tot eeei gereduoeerdan
prtja. Groote lettere en randen worden berekend naar piaatarolmta.
Advertentifa kunnn worden lngesonden door tuaachenkomat Tan «oliede Boek
handelaren, Advertentlebureaui en onae agenten en moeten daaga vóór de
aan het Bureau sjjn Ingekomen, teneinde ven opname verzekerd te itfn.
gr i» een tijd geweest en hy heeft lang
geduurd dat we aan onze weermacht,
m leger even goed als onze vloot, hitter
teinig zorg beatèedden en er ons ook wei-
lig van aantrokken, dat die weermacht in
niet te besten staat verkeerde. Het inter-
aationaliume, het anti-militarisme, de alge
meen» pacifistische strooming en daarnaast
ook de gedachte, dat wijf met onze weer-
Mcht, hoe ook verzorgd, tegen de legers
der groots mogendheden, die ons omringen,
toch niets konden uitvoeren waren daarvan
de oorzaak. De wereldoorlog van 1914.
mrin België overrompeld werd en ons
lend ernstig bedreigd, heeft ons het eerst
ok die zorgeloosheid wakkeV geschrokken.
Het Belgisch voorbeeld toonde, dat een
Dein volk, dat zich tot hot uiterste te weer
kelt tegen een overmachtigen aanvaller,
betere kansen heeft om, ook al wordt het
Overrompeld, zijn onafhankelijkheid ten-
llotte te handhaven dan een volk, dat geen
verzet biedt. Maar na dezen wereldoorlog
toen de leuze „nooit meer oorlog" zelfs de
groote mogendheden haar bewapening deed
veronachtzamen, scheen de oude geest
eter vaardig over ons te worden en werd
mui de zoo npodige verzorging van onze
Weermacht betrekkelijk weinig gedaan, al
Week dan het anti-militarismo zijn aanhang
pootendeels verloren te hebben. Tot in de
ketste jaren de agressiviteit van de dicto-
riale staten en vooral van het Duitsche na
tionalisme ,de agressieve houding van Ja-
pui en de brutale overrompelingen van
Heine staten ons plotseling weer de ern-
itige gevaren toonden, waaraan we bloot
^•tonden en ons bewust maakten van de
'aoodzakelijkheid voor onze verdediging
fwn offers te ontzien, wilden we eenige
p Uns hebben onze onafhankelijkheid te be
nnen, Alle partijen vrijwel waren het er
BUmiem over eens, dat we ons tot het uiter-
•U hadden in te spannen om onze weer
macht, zoowel leger als vloot, op het hoogst
mogelijke peil >te brengen.
x Do oorlog, die in September uitbrak, heeft
d«e mentaliteit in hooge mate versterkt.
Va zijn ons-de urgentie van het gevaar, dat
om -bedreigt, benauwend bewust. Ons leger
Bft aan de grenzen om iëderen aanval te
kieren en onzct vloot bewaakt de kusten.
En van de slagen, die rondom vallen, krij -
Hn we, ofschoon wij buiten den oorlog
kaan, reeds ruimschoots ons deel. Tal van
onz« gch ;-"n zij'n reeds getorpedeerd. En
tie torp .„„wring nu onlangs van de „P.cgcr-
ti«k" van de HollandAmerika:'-!,.!, gela
den met graan en andere voedingsmiddelen,
die geconsigneerd waren aan onze regeering
en waarvan de neutrale bestemming dus
vaststond, toont hoe weinig met de rechten
der neutralen rekening wordt gehouden niet
alleen, maar hoe zelfs op onze voedse.voor^
ziening bewust en opzettelijk tegen alle
recht in een aanslag wordt gepleegd, in
deze omstandigheden moest de drang om
zich tot het uiterste in te spannen ter voor
bereiding van den tegenstand tegen de van
zoo nabij dringende gevaren wel enorm aan
kracht winnen en meer en meer zich in alle
bevolkingslagen doen gevoelen. Het verloop
van den oorlog in Finland, bracht het zijne
er toe by om de gedachte, dat idle verweer
toch nutteloos zou zyn tegen een overmacht
als tegen ons in het veld kon worden ge
bracht, naar den achtergrond te dringen en
de overtuiging te doen veld winnen, dat een
vastberaden en goed voorbereid klein volk
ook in den stryd tegen een geweldige over
macht nog niet alle 'hoop behoeft op te ge
ven bp de verdediging van zyn onafhanke-
ïykheid en grondgebied. Zoo was ook het
laatste verzet tegen "feen sterke bewapening
te land en ter zee aan het verdwijnen. En
zeker was zelden het oogenblik gunstiger
voor het indienen van een wetsontwerp tot
een versterking van onze weermacht, die
van ons volk ernstige financieele offers
vraagt, zooals het ontwerp, dat den bouw
van drie slagkruisers vooistelt.
Onze vioot bestond tot »iu toe uit klein
materiaal, dat in een stryduegen de sterke
vloten der groote-mogendheden geen kans
op afweer van een aanval bood. heeds her-
haaldeiyk was erop gewezen, <h*t wij zon
der zwaardere schepen aan onze vloot wei
nig zouden hebben by een aanval van een
der groote mogendheden. In haar nieuwe
voorstel gaat de regeering ook van deze
gedachte uit door den bouw van drie slag
schepen voor te stellen, die een Waardige
tegenparty zullen zyn voor iedere vloot. De
schepen zullen in de eerste plaats dienen ter
bescherming van Indië. En de bouw zal be
wezen, dat we tot zware offers ter bescher
ming van ons grondgebied bereid zyn en
onze weermacht tot de uiterste sterkte wn-
ten opvoeren.
Men bedenke echter, dat de weermacht
niet alleen onze verdediging vormt. De geest
van ons volk en de voorbereiding van dat
volk op do ernstige gebeurlijkheden moet
doze verdediging d»pr leger, vloot en lucht
macht aanyullen. De mislukte staatsleening
heeft geen hoog denkbeeld kunnen geven
van dien geest. Het is te hopen, dat de thans
uitgeschreven leening dat denkbeeld corri-
j geeren zal.
"T - -
f"
Wordt Oe gekweld door stramheid ln de lede
maten Hebt Oy last van pijnlijke spieren
GU ayt toch nog veel te Jong, om nu reed»
«1» een oude gebroken man een ptjniyken en
•Blveu rug en stroeve gewrichten te hebben
loet tl toch wrflven met den beproefden
Akkers Kloontert Alnein. welke de bU-
<ond' re elgennrhap heeft diep In de
weeTnH# door te dringen. Kloonterbalnem
bevat aromatlnche. goneenkrarhtlge ntof-
fen, die verwarmend, afleidend en éplon-
aend werken tegen de atoffen. die *lch
In Uw npleren en jewrlehten vaatzetten.
Klooaterbalnem tant dua die atUfheid In
Uw npleren en gewrlrhten In haar nor-
***k aan dat voelt Oe na elk# wrüvlng.
Ongeëvenaard als wüjfmiddeli hü apit.
rheumatlek, fplerwerrekkingoiL «tram
heid kneuzingen, lachlaa, pijnlijke npleren
ONZE Koningin zal dit jaar eon merk
waardig feit beleven. In Mei zal Zij
de langstregeerende Oranje worden.
Wanneer Zij dit bereikt, zal Haaf regee-
ring in duur die van Koning Willem III
en van den stadhouder Prins Maurits
overtreffen. Meer dan een en veertig
jaar zal Koningin Wilhelmina dan ons
land bestierd hebben. Veie belangrijke
gebeurtenissen hebben in deze Jaren
(plaats gevonden en het merkwaardige
ieit doet zich voor, dat in de perioden,
dat Prins Maurits en Koning Willem III
aan liet bewind waren zich ook zeer be
langrijke feiten in do historie van Neder
land voltrokken. Nu kunnen zich natuur
lijk bij een. cenigszlns lange regeering in
grootere mate belangrijke feiten voor
doen dan bij een korte regeering, maar
hot naast, elkaar stellen van de lange
regecringen in de dynastie der Oranjes
levert merkwaardig interessant vergelij
kingsmateriaal op.
Prins Maurits en Willem III.
Beginnen wij met Prins Maurits. Zijn
vader Willem de Zwijger was ln 1584 ver
moord, het land' achterlatend ln een
moeilijken toestand, nu het zijn eminen-
ten leider moest missen. De opstand
tegen Spanje was ln vollen gang en Juist
toen. kon de Zwijger niet gemist worden.
De Jonge Maurits bleek echter een
waardig opvolger van zijn vader Zoodra
hij stadhouder geworden was, pakte hij
de zaken cnregiek aan en wist al spoedig
door zijn militair genie op de Spanjaar
den successen te bchuitu, die geheel
Europa versteld deden staan en velen
naar zijn legerkamp lokten, teneinde van
hem de krijgskunst tot ln do perfeéfte te
lecren. Zijn overwinningen droegen er
voornamelijk toe bij, dat de positie van
de Zeven Provinctnë steeds sterker Werd
cn ln 1609 het Twaalfjarig Bestand ge
sloten kon worden, waar Maurits zich
overigens "tegen verzette, maar waarvoor
zijn latere tegenstander van Oldenbar-
ncvelt voor geijverd had. Do twist tus- I
schcn deze belde groote mannen en d,e I
afloop daarvan ls genoegzaam bekend
Oldenbarnevclt verloor het leven op het
schavot. Maurits overleed ln 1625 na een f
bewind van bijna veertig Jaren, waarin
hU zich een onstcrfeiljken naam ver
wierf.
Onder de regeertng van Koning Wil
lem III, die ln 1848 Koning der Neder
landen werd, voltrok zich de ontwlkke-
Ung van ons parlementaire atelecl. Onder
de vorige Koningen was de practljk eoe
geweest, dat de Koplng do ministers
aanstelde en ontsloeg zonder rekening te
houden met de stemming in de Kamers.
Hieraan kwam onder de rogeering van
Koning Willem III een einde, zij het niet
met volledige instemming van den Ko
ning. Onder leiding van den emtnentcn
staatsman Thorbecke voltrok zich ech
ter de ontwikkeling van ons parlemen-
talf stelseltot het systeem, zooals het
■ook nu nog* geldt. Na de bekende Luxcm-
burgsche kwestie legde de Koning zich
bij den gang van zaken neer cn gaf ln
de Jaren, die daarop volgden het bewijs,
dat ook een .Vorst een goed Vorst kan
rijn, wanneer het parlementair stolsel
ln zijn geheel ls aanvaard. HIJ overleed
ln 1890 na een bijzonder lange regeering,
die rijk was aan vole gebeurtenissen.
Onze koningin Wilhelmina kwam ln
1898 aan de regeering, zoodra ZIJ meer
derjarig geworden was. Onder Haar be
wind, geschiedden vele en belangrijke
werken, vonden vreugdevolle en tragi
sche gebourtentssen plaats, maar er ls
niemand, die deze vrouwenregecring zou
hebben willen rullon tegen dien van oen
Vorst. Oi|ze Koningin heeft ons land op
voorbeeldige wijze bestierd. Dat ook ons
volk zich daarvan bewust ls, moge blij
ken uit do geestdriftige huldiging bij het
veertigjarig regeeringsjubileum. Er zijn
Vorstinnen, die langer geregeerd heb
ben. Men denko hierbij eens aan Konin
gin Victoria van Engeland, die langer
dan zestig jaar aan het bewind was. Dat
"Koningin Wilhelmina haar voorbij zou
kunnen streven is in het geheel niet on
mogelijk.
Het Ncderlandsche volk zal het ln
ieder geval van harte hopen.
MDCXVIII.
Het onderwijs.
Vvcl verandert er op het gebied van ons
onderwijs mei. Men peutert er hier en daar
wat aan, maar aar. een brocdo reorganisatie
die feieteiyk iedereei. dringend noodzakeiyk
acht, ia geen jfjAdte. Hot lager onderwijs
sjokt all sinde|J|jpi cn dag op den ouden
voet; aan het imodelbaar onderwy» is fei
telijk pbg meer veranderd. Do- scherpe te
genstelling, die er jaren lang geweest ia
tusschcn het Gymnasium en de Hojpgere
Burgerschool, heeft men geleidelijk willen
afstompen door een tusschenvorm in het
leven te roepen, uJ. het lyceum. Hoevaa'
lycea er in onze stad zyn. Veten wy niet,
vermoedelyk 1* het «oowat een derde, het
aantal gymnasia Is ean seed# en de H.BU
tellen de helft van het totaal aantal middel
bare scholen.
De gemeente heeft twee gymnsia, maar
thans is besloten één van deze om te zetten
in een lyceum. Het motief ervoor is alleen
hierin gelegen, dat er niet genoeg leerlin
gen voor dat gymnasium plegen te komen.
Het wordt nu een modern lyceum, d.w.z.
met één algemeene klasse. Het systeem van
twee algemeene klassen is al losgelaten. Do
H.B.S. zyn al in twee dedwn gesplitst, de
gyymnasia idem en nu Worden de lycea ook
nog in twee soorten onderscheiden. Er zyn
nu dus Zes verschillende opleidingsvormen.
Voeg daarby nog een afzonderlyko H.B.S.
voor meisjes, dan is de keuze al uit zeven
variaties te maken. De verschillen zyn over
het algemeen gering en het moet wel moei-
lyk zyn" nU eens precies uit te maken waar
eem twaalfjarig studioos Wel het beste op
zyn plaats zal zyn. Het overgaan van de
ééne soort naar de andere is altyd een ha-
chelyk ondernemen, omdat dit meestal op
een jaar verlies komt te staan.
Wordt het nu niet eens tyd om het ge-
heele stelsel te herzien en om aan deze ver
snippering een einde te maken 1 Van Thor-
becke's ideaal inzake de middelbare scholen
is al bitter weinig overgebleven. Het wordt
tyd, dat er eens een nieuwe figuur van zyn
grootte opstaat die eens alles aanpast aan
de gewyzigde omstandigheden en aan al
dat gepruts eens een einde maakt. Waar-
schynlyk komt er spoedig weer een nieuwe
minister van onderwys. Zal hy de sterke
man zyn? Het ongeluk by onderwys is al
tyd, dat men struikelt over een teveel aan
adviezen en mén daardoor geen uitweg weet
te vinden.
Het omzetten van het weede gymnasium
in een lyceum is al weer een bewys van dit
versohynsel. De onderwysgeleerden zyn het
nooit ende nimmer eens over den besten
Vorm, met als gevolg vormloosheid en ein-
delooze hoeveelheid vormen. Of dit nu het
onderwys ten goede komt, valt te betwij
felen.
Curiositeitshalve willen wy nog vermel
den, dat in onze stad niet minder dan één
en twintig middelbare scholen bestaan, be
halve nog de handelsscholen. Natuurlijk zijn
ze van allerlei richting, openbaar, bizonder,
neutraal en Katholiek of Protestantsch-
Ohriste.yk. Dan is er nog onder deze één
Dalton-H.B.S. De ouders knunen dus naar
hartelust kiezen uit dezen ruimen voor
raad.
Er is in onze stad cindelbos gejammerd
over de onvoldoende maatregelen, die ge
nomen zyti 9m ons van de winterplaag op
de straten te bevrijden. We hebben hier een
tweetal weken in den bagger geloopen. De
hoofdstraten zijn zeer netjes schoongemaakt
maar de gewone woo nitraten hebben niet
de minste aandacht gehad Het werk werd
aan de bewoners overgelaten, die echter
machtolooa stonden, omdat de hoeveelheid
vuile rommel zóó groot was dat men er
geen raad mee wist. Alles was bovendien
bevroren en dc harde korst was niet kapot
■te krijgen.
Toen het eindelijk ging dooien, v^prd het
nog ergert want de kleine valputjes die
langs de tWttoirs liggen, bleken alle stijf
bevroren, Tbodat ze niet functionneerden
voor den afvoer van het wassende water.
Voor het a t. Voorjaar
Actueei en zeer voorJtclif
Het was inderdaad heel erg en 'het duurde
vier dogen eer er eenige verbetering- viel
waa, te nemen. Natuurlijk werd wel erkend
dat liet een moeilijk geval was voor den rei
nigingsdienst, maar het leek toch ook niet
dat de organisatie goed functlonneerde.
Enfin, dat leed is ge.eden en wy hopen,
dat wy voor herhaling bewaard blijven.
Misschien geeft het geval aanleiding tot
reorganisatie van dezen dienst. Wy zyh
toch de laatste jaren niat zoo best te spre
ken over dezen dienst, omdat er aan de
voetpaden niets meer wordt gedaan. Het is
daarop dikwijls een alles behalve fraaie
boel, want niemand doet er iets aan. De
rywegen zyn onberispelijk schoon, maar de
voetpaden allerminst. Er is al dikwijls over
geklaagd, maar het baat niet veel, want
men trekt zich niets van de klachten aan.
De taktiek der Kegeering ten opzichte van
de werkloosheid maakt het eenvoudig on
mogelijk om los personeel in dienst te ne-
mnn. 'Wanneer hier een soepeler regeling
werd gevolgd, zou er heel wat werk te vin
den zijn dat nu maar blijft liggen.
We,hebben hier altijd nog een vier dui
zend werkloozen, onder wie er zlbr velon
zyn die voor dit werk wel geschikt waren,
maar als zij er niet wat door verdienen,
hebben zij' er geen lust in en <le gemeente
komt voor te zware lasten.,
Een merkwaardig verschijnsel tijdens
deze periode was wel, dat de plaag van ven
ters aan de deur plotseling ophield. Waar
al die stakkerds zijn gebleven, is een raad
sel, maar het was voor de huismoedors een
ongekende rast die hen wel goed beviel.
Trouwens het verkeer hokte zeer cn menige
leverancier kwam met groote vertraging.
Op de straten was het ongekend stil; wie
er niet noodig moest zijn, ging er niet uit
en vooral in de avonduren, toen een gang 4
naar de brievenbus ons nog dwong tot uit
gaan, was het oVeral uitgestorven. Naar
geestig lagen de vuile straten in het sche
merlicht der lantaarns en ook allo winkel
etalages waren thans gedoofd, omdat er
toch niets passeerde. Het was bijna luguber.
Een heel enkele taxi spatte voorbij;
hei-verlichte tram had weinig klanten.
Het is een troostelooze week geweest en
men herademde toen de dooi inviel, die ech-'
ter slechts enkele dagen later weer in vorst
overging. Maar gelukkig waren de wegen
toen weer begaanbaar.
HAGENAAR,
Overplaatsingen aan de orde van
den dag.
(Van een gemobiliseerden verslaggever)
11/fAAR na zes Jaar kroeg die mari-
i)lVl nlor Heimwee, hij reisde terug
naar Nederland, meldde zich doodkalm
op zijn bureau te Rotterdam: do mari
nier Klaassen terug van melk halen!
Want voor die corvée was hU zes Jaar
tevoren uitgezonden
Een breedo kring van officieren cn
onder-offlclercn is bijeen in ons stam
café, bulten vriest het maar acht o!
negen graden, de Oostenwind looit ln den
schoorsteen, cn zwiept dc losse sneeuw
tegen dt ijsbloemen op de ramen, maar
rond do, snorrende kachel ln „de para-
j. pluie" is het best uit te houden, vooral
1 wanneer er een paar doorgefourneerde,
ln don dienst vergrijsde militairen ln het
gezelschap zijn, dia na 36 of meer dienst-
I jaren wel hal aan en onder vertellen
i kunnen.
Van een onzer officieren ls het verhaal
van den mariaier, die tijdens een vlag
vertoon ln de Noord-Amorlkayjischo wa
teren droste, zes Jaren ln de United
States rondzwierf, ten slotte in arren
moede cn groote armoede, ten einde raad
naar het vaderland terugkeerde, cn zich
doodleuk mgjdde: terug vou melkhalen,
kapitein I
„Hebben jullie het' 'verhaal wel eans
gehoord van dien fnntroos, die 24 jaren
trouw Koningin en Vaderland gediend
had?", vraagt onze- adjudant, en vóór
Iemand antwoord kon geven, ls hl) al
fikscH op dreef: „Die knaap had een
netten staat van dienst, en zijn comman
dant stolde hem ter belooning tot kwar
tiermeester aan, hij kreeg do breeds
bananenschillen op de mouwen, en leden
een vond, dut Joris het maar best ge
troffen had. Drie weken later komt hij
bij zijn commandant op het rapport, de
sjugrljn duimen dik op zUn fade, zoodat
de orerete ontsteld informeert, of h>
•ome de griep onder, de leden heeft
■iXt.