fcilEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
J
No. 20251
Dinsdag 20 Februari 1940
78e Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK,
IflEUWERKERK, OUDERKERK. OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN.
HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE
STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz,
Dit blad verschijnt dagelijks, behalvfZon- en Feestdagen
-v
KONING GUSTAAF VAN ZWEDEN SPREEKT
TOT ZIJN VOLK.
De afwijzing van de Zweedsche regeering van het
Finsche verzoek.
RUSSISCHE NEDERLAAG OP DE KARELISCHE
LANDENGTE.
Achttiende Russische divisie totaal vernietigd.
Ook Finsche successen in de lucht.
Het incident met de
„Altmark".
Grieksch schip
getorpedeerd.
Twee Zweedsche schepen
getorpedeerd.
Naar einde der suiker-
distributie.
ACHT AMERIKAANSCHE
j SCHEPEN VERKOCHT.
Twee Duitsche schepen in
beslag genomen.
60UDSGHE CO IRAN T.
iDVEKtKSTIEPEUS: Uit Gouda en ome treken (behoorende tot den bezorgkrinjf)
1-4 regel» 1-80. elke regel meer 0.28. Van buiten Gouda en den beznrgkring
l_4 rek«l* ffiM. elke regel meer 0.30 Advertentiën in bet Zaterdagnumme» 20
,g,|„ od deil nröe Liefdadieheida-adeertentiën de helft van den nrif».
INGEZONDENZaIEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.26, elke regel meer 0.50. Op
k voorpkgina 60 hooger
Adrer<«nttëo kunnen worden ingezonden door tusschen komst van soiieae Doe*-
jasdelareni Advertëntiebureaux en ome agenten en moeten daags vóór de plaatsing
bet Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone adverte itiën en ingezonden mededeelingei. bij contract tot zeer gereduceerden
ptfn Gr.oote letter» en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Ome bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telel
'nterc 3746. Postrekening 48400.
Abonnementen worden dageljjki aangenomen aan ons Bureau: HARKT SL GOUDA
bij ome agenten en loopers, den boekhandel en dë poetkantooren.
ABONNEMENTSPRIJS?: per kwartaal f 225, per week 17 cent, óveral waar d»
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.16.
J£0N1NG Gustaaf heeft gisteren een ver
klaring afgelegd, waarin hü de afwijzing
goor de Zweedsche regeering van het Fm-
ithe verzoek om militairen bijstand onder-
idirijft.
„Ik beschouw het als mijn absolutcn
plicht zooveel mogelijk té trachten mijn
vdk buiten het fatale conflict te houden,
dit thans in de wereld woedt", aldus de
Koning.
Na zijn diepste bewondering te hebben
gitgesproken voor „den strijd, welke door
ome broeders in Finland wordt gestreden
tegen een« overweldigende macht", ver-
Idurcte dé' Koning, dat Zweden op vele
manieren hulp trachtte 'te bieden, doch van
het begin af aan duidelijk heeft gemaakt,
dat Finland geen directen 'militairen bij
stand kon verwachten.
„Met bezorgdheid in het hart heb ik. na
lie kwestie te hebben bestudeerd, beslist,
dit wjj déze houding zullen aannemen, an
dera zou Zweden, het grootste gevaar loo-
pen niet alleen in een oorlog met Rusland,
doch ook met de andere groote mogendhe-
een te worden betrokken. Een dergelijke
wrantwoordelijkheid kan ik niet op mij ne
men; indien dit zou gebeuren, zou het voor
Zweden onmogelijk kunnen worden de hulp
-te verschaffen, welke Finland thans ont-
ungt.
De Koning besloot met de oprechte hoop
uil te svreken, dat zijn volk zijn houding
ml begrijven en goedkeuren.
U.P. meldt verder: Koning Gustaaf heeft,
jiat koWnet nitgeeebéVeld en door rön ver-
klaring in een buiten gewonen Kroonraad
het Zweedsche volk ingelicht over de rede
nen tot Vet beoloit der regeering om a"n de
herhaalde fire-Vp verdoeken om eoonlijlceu
mtiltniw, VHstnnd het hoofd te bieden.
De Koning zeide: „Van den eersten dag
»f heb ik de Finsche regeering gezegd, dat
het voor Zweden onmogelijk is deel te ne
men aan openlijke militaire inmenging ten
behoeve van Finland .Ik ben er van over
tuigd, dat Wij deze politiek moeten blijver,
volgen. Wij hebben altijd een maximum aan
vrijwillige hulp voor Finland geleverd,
maar ik ben er zeker van, dat actieve mi
litaire interventie voor Finland niet slechts
oorlog met Rusland zou beteekenen, maar
dat wij hierdoor onmiddellijk zouden wor
den gewikkeld An den strijd tusschen de «n-
dere mogendheden."
Het besluit tot het doen houden der zit
ting van den Kroonraad werd eenomen, om
dat de Koning, naar hij zeide. den indruk
had gekregen, de verklaring, welke de
eerste ministerie vorige week heeft afge
legd, onvoldoende deed uitkamen, dat er
tiisschen den Koning en het geheelo kabinet
volkomen overeenstemming bestond.
De Koning liet duidelijk doorschemeren,
dat andere mogendheden te kennen hebben
gegeven, dat Zweedsche actieve militaire
hulp aan Finland een casus belli zou bedui
den, die Zweden in den grooted Europee-
schen oorlog zou betrekken.
De Kroonraad, die 's middags om vier uu»-
begon en 2H uur duurde, werd door den
Kroonprins en de geheele regeering bijge
woond.
De sociaal-democratische Riiksdagfractie
heeft met algemeene stemmen haar instem
ming betuigd met de politiek van de regee
ring en het standpunt, dat zij inneemt, in
de overtuiging, dat de regeering het best in
staat is den toestand te beoordeclen. De
fractiA verklaart, dat de meeningsversehil-
len bij ote beoordeeling van dezen toestand
niet moeien worden aangedikt en vooral
niet zoiwanig mogen verergeren, dat zij de
nationale eenheid in de ure des gevaar zou
den kunnen schaden.
Havas meldt uit Helsinki: Hat Finsche
legerbencht van heden meldt:
Te land: op de landengte van Karelië
heett de vijand gisteren plaatselijke aan
vallen gedaan op de nieuwe stellingen
van de Finnen tusschen de Finsche golf
en de Vuoski. De aanvallen werden aige-
•lageu met verliezen voor den vijand,
wtike op een bataljon worden geraamd.
Bovenoien werden t> tanks buitgemaakt.
Ten Zuidoosten van Salcmkaita heb
ben Finsche troepen eeai vijandelijke
colonne verstrooid en drie kanonnen, een
hoeveelheid mitrailleurs en munitie buit-
temaakt.
Bij Taipale werd een aanbal varl den
"Hand, welke tegen den middag begon,
voortgezet.
Ten Noord-Oosten van het Ladoga-
meer hebben de Finsche troepen een
groote overwinning behaald. Zij
maakten zich meester van een belang
rijk punt, dat door een sterke vijande
lijke macht was bezet. Twintig tanks,
36 stukken geschut van verschillend
kaliber, zeventien tractors, 32 veld
keukens, 25 automobielen, 260 wagens
e& nog meer materieel vielen in han
den van de Finnen.
Na dit hardnekkige gevecht hebben
de Finsche troepen de achttiende divi
sie van den vijand geheel vernietigd.
Deze divisie was omsingeld, nadat zij
via Uoma tot SyskyjSrvl was door
gedrongen.
Vóór de omsingeling had de 41visle
aanzienlijke versterking ontvangen.
Ongeveer 18.000 man zijn gesneu
veld of gevangen genomen en al het
materieel is buitgemaakt.
In de lucht: de Finsche luchtmacht
beeft gisteren met succes verscheidene
verkenningsvluchten uitgevoerd en bom-
®en geworpen op en achter de linies van
~h vijand. In verscheidene luchtgevech-
boekten de Fhmen successen.
Boven de gevechtszone was de activi
teit van de vijandelijke luchtmacht zeer
groot, zoowel overdag als gedurende den,
nacht. De steden Kexhoim, Wilman
strand en Viipuri werden geDombarüeerd,
de laatstgenoemde stad door Verscheide
ne eikaar opvolgende vijandelijke for
maties.
In het binnenland heelt de vijande
lijke luchtmacht Kotka, Kouvola en de
districten Ssalmi en Pori gebombardeerd.
Volgens tot nu toe ontvangen berichten
zijn enkele burgers gewond en verschei
dene huizen vernield.
De Finsche overwinning ten noorden
van het Ladogameer, zoo meldt Havas, is
het resultaat van geduld en volharding.
Gedurende een week hebben de Finsche
troepen, die niet sterk genoeg waren om
de Russen rechtstreeks aan te vallen,
met skipatrouiiles rondom de Russen ge
cirkeld en de ravitailleering onderschept.
Convooien van vijf tot honderd wagens
werden vernietigd. De overwinning is óe -
haald zonder grooten slag, vooral aoor
het goed gebruik maken van het terrein
en door het geduld en de volharding der
Finnen. De Finnen hebben geen groote
verliezen, aan manschappen geleden, het
geen voor het- Finsche leger van groot
belang is.
Men moet evenwel niet gelooven, dat
thans alle Russische troepen ten noor
den van het Ladogameer zijn verdwenen;
nog steeds bevinden zich hier ongeveer
twee Russische divisies. En evenmin ver
geten, dat de aanvallen van de Russen
op de landengte van Karelië voortduren,
wel niet zoa hevig als te voren, doch met
aanzienlijk., meer manschappen, dan
waarover de Finnen beschikken.
De speciale correspondent van Stefani
meldt uit Helsinki, dat de Russen op de
Karelische landengte krachtige aanval
len hebben gedaan op de nieuwe Finsche
stellingen,' blijkbaar in de hoop vóór 23
Februari nieuwe successen te behalen.
'Alle aanvallen werden echter afgesla
gen. De Russen Heten duizend dooden en
zeven tante op het slagveld achter.
Groote verontwaardiging in de
Duitsche pers.
DE Duitsche pers spreekt haar groote
verontwaardiging uit over het ge
beurde met de „Altmark". De „VölkJsche
Beobachter" constateert, na een opsom
ming va»-me Britsche schendingen van
het volkenrecht in dezen oorlog, dat dit
alles door het gebeurde in de Josslng-
fjord verre in de schaduw wordt gesteld
Sedert honderd Jaren is het in de ge
schiedenis van den zeeoorlog niet meer
voorgekomen, dat een oorlogsschip
vreemde territoriale wateren binnen
drong, een ongewapend koopvaardijschip
overviel en een deel van zijn bemanning
afmaakte. Het uitdrukkelijke bevel der
Britsche admiraliteit,aldus het blad,
doet de verwachtingen te niet, dat het
hier een op zichzelf staand geval betreft.
„Het begrip „neutraliteit" is sinds den
nacht van 16 op 17 Februari officieel ge
schrapt uit het Engelsche woordenboek
Men moet te Londen wpten, dat de
tragedie in de Jossingfjord het geheele
Duitsche volk met dit eene besluit ver
vult: „Wij zullen de rekening presentee
ren."
De „Berliner Börsenzeltung" schrijft.
„Duitschland neemt het geval van de
„Altmgrk" zeer ernstig op. Wij hopen, dat
ook Noorwegen de oogen niet zal, sluiten
voor den ernst van de gebeurtenis".
i De „Berliner Lokalanzeiger" ziet in
den aanval van Engeland op de Noor-
sche souvereiniteit een oorlogsverklaring
aan de tot dusver niet aan den oorlog
deelnemende landen. Engeland ls, van
meening, dat deze landen zich ter be
schikking moeten stellen van de Britten.
Wanneer zij zich thans niet zeer krach
tig en met de duidelijkste middelen teMn
deze Britsche verwachting wenden. 2an
züllen zij net zoo worden behandeld als
Noorwegen; zij zullen dan ook tegen hun
wil deelnemers aan de Britsche oorlog
voering worden.
Een Belgische persstem.
De Llbre Belgique schrijft:
Het Incident met de Altmark ls betreu
renswaardig, maar de verontwaardiging
vol vertoon in Duitschland maakt op
niemand indruk. De schending van neu
traal territoir door één oorlogvoerende
rechtvaardigt niet. zelfs niet als repre-
saile. een schending van hetzelfde ter
ritoir door een anderen oorlogvoerende,
maar er ls niets gemeenschappelijks tus
schen het optreden van den Brltschen
torpedobootjager. die een .gewapend
Duitssch schip aanvalt, dat heimelijk
krijgsgevangenen door neutrale wateren
vervoert en het optreden van een Duit
sche duikboot, die 'n Nedcrlandsch
schip "torpedeert, dat tusschen neutrale
havens vaart. De afleiding die door de
Altmark gewekt is, hoe handig ook in
Berlijn georkestreerd, zal de aandacht
niet afwenden van het geval met de Bur-
gerdijk.
„Altmark" veranderde voortdurend
van naam.
Een van de gevangenen, die van de
„Altmark" zijn bevrijd, heeft over zijn
avonturen om het volgende verteld: Óp
27 September 1939 vertrokken wij met het
s.s. „New Beach" van Ka.apstad Het
schip werd door de „Admiral Graf Spec"
op 5 October in den grond geboord De
bemanning benevens die van de schepen
„Huntsman" en „Ashela", In totaal 153
man, werden aan boord van de .Alt
mark" gebracht. De „Altmark" wijzigde
zijn naam en werd de „Sogno" uit Oslo.
Op 23 October werd de „Travanlon" door
de „Graf Spee" In den grond geboord. De
bemanning werd eveneens aan boord van
de „Altmark" gebracht. Dien dag vertrok
de „Graf Spee" om Jacht op schepen te
maken. Het oorlogsschip kwam op 26 No
vember terug met 26 gevangenen. Op 28
November verliet de „Altmark" de „Graf
Spee" en begaf zich naar een onbekende
haven. Op 1 December werd de ..Doric
Star" tot zinken gebracht. Op 3 Decem
ber de „Tairoq", waarbij vijf man werden
gewond. De geheele bemanning met uit
zondering van den kapitein werd aan
boord Van. de „Altmark" genomen. De
Doric Star" en dé „Tairoq" hadden resp.
83 en 85 man aan boord De .Altmark"
nam vervolgens den naam van „Chequl-
ta" aan en werd geheel grijs geschilderd.
•Na den ondergang van de „Graf Spee"
voer de .Altmark" op 22 Januari naar
het Noorden. Op 31 Januari werd koers
gezet naar Duitschland en op 14 Febr.
zag men land. Het schip voer een haven
binnen, maar bleef ver van de kaden. Op
15 Februari trachtte het Duitschland via
de Noorse he zuidkust te bereiken Ten
slotte kwam dan de aanval van de „Cos
sack". f
„The navy is here".
Bij hun aankomst in Schotland heb
ben eenige Engelsche zeelieden verkla-
ringen afgelegd over de wijze, waarop zij
bp de „Altmark" uit hun gevangenschap
werden bevrijd.
„Alles ls binnen een half uur gebeurd",
zoo zeide een van hen. „Tegen midder-
nacht voelde ik in mijn slaap de „Alt
mark" overhellen alsof het schip aan
den grpnd was geioopén. Eenigen vin
ons dachten dat wij Duitschland nader
den.'
Een tweede zeeman vertelde: „Wij
hoorden plotseling, terwijl we onder in
het ruim zaten, buiten een forsche stem,
die Vroeg: „Are any Englishmen here?"
Wij schreeuwden aJlen: „Yes!" en direct
kwam het antwoord: „The navy is here!"
De verloste zeelieden vertelden nog:
Toen de „Altmark" en de „Cossack"
nig acht voet van elkander verwijderd
waren sprongen de enteraars over. De
'Duitschers meenden dat zij zouden woe
den gevangen genomen; sommigen
sprongen op het ijs en enkelen openden
het vuur op de enteraars. Toen dertig
Britsche matrozen aan boord van de
„Altmark" sprongen, ontspon zich eqn
gevecht van man tegen man. Later werd
een van de enteraars gewond door een
val, die de Duitschers hadden opgezet;
zij hadden nl. een revolver zóó bevestigd
aan de deur van de kajuit, dat deze door
het gat van de deur vuurde op het mo
ment dat de deur geopend werd.
Een van de bevrijde gevangenen ver
telde, dat de gevangenen de laatste twee
a drie dagen voor hun bevrijding geen
daglicht hadden gezien. De luiken, waar
onder dr gevangenen werden „bewaard",
waren met kabels en kettingen versterkt.
Toen de gevangenen door een kijk
gaatje, dat zij gemaakt hadden, zagen
dat de .Noorsche autoriteiten aan boord
kwamen, begonnen zij uit alle maent
lawaai te maken-. De tweede stuurman
van de „Ashlea", die ook gevangen zat,
trachtte met een ijzeren staaf de deur te
forceeren. Toen dit niet lukte, trachtte
hij door de kijkgaatje een kleine Britsche
vlag te- steken, die de gevangenen ge
blaakt hadden. Dit werd echter door een
Duitschen bewaker weggenomen.
Eenige oogenblikken later stelden ae
Duitschers de lieren op het voorschip in
werking om ons lawaai te overstemmen.
Daarop verschenen eenige bewakers aan
de luiken die brandslangen op ons richt
ten en ons doornat spoten. Het licht werd
uitgedraaid. Den volgenden morgen was
op elk dek een mededeeling van den ka
pitein aangeplakt, waarin "gezegd werd,
dat wij voor 24 uur op water en brood
werden gesteld!
De gevangenen verklaarden voorts, dat
bij nadering van de Noorsche kust, de
Duitsche bemanning het bevel kreeg, de
zwemvesten om te doen. De Britsche ma
trozen die het schip, nadat het door de
„Cossack" geënterd was, doorzochten,
ontdekten een tijdbom aan boord van
het schip Een der Britsche officieren
stelde'het uurwerk buiten werking.
Spaansch schip na ontploffing gezonken;
22 dooden.
Het Spaansche persbureau heeft medege
deeld, dat het Spaansche s.s. „Banderas"
(2140 ton) na een ontploffing bijna onmid
dellijk is gezonken op 10 kan. van Kaap
Villano aan de Baskische kust. 22 van de
29 leden der bemanning kwamen om het
lev^n.
Reuter meldt uit Madrid, dat het Griek-
sche ss. „Elli" (1114 ton), dat op weg was
van Engeland naar Griekenland met een
lading steenkool, ter hoogte van Kaap Fi-
nisterre op 60 mijn afstand uit de kust is
getorpedeerd. Nadat de bemanning in de
booten was gegaan^ heeft de duikboot het
schip met een tweede torpedo in de?, grond
geboord. De geheele bemanning, bestaande
uit 26 koppen, werd door een visschersboot
aan boord genomen en aan land gezet, waar
zij in een ziekenhuis is opgenomen.
Twee Zweedsche schepen, de „Liana", me
tende 1<3i46 ton en de „Osmed" van 1545 ton.
zijn op de Noordzee tot zinken gebracht.
Tien opvarenden onder wie de gezagvoer
der, hebben den ondergang van de „Liana"
overleefd, tien kwamen om het leven. Zeven
opvarenden overleefden dén ondergang van
de „Osmed" 13 man, onder wie de gezag-
Als de aanvoer nog drie maanden
normaal blijft.
Het Hbld. verneemt dat ook minister
Steenberghe thans tot de conclusie is ge
komen, dat het distribueeren van puiker op
bonnen in feite een overbodige zaak is.
Wanneer de aanvoer van rietsuiker in
Maart, April en Mi normaal blijft, zal hij
n.l. overwegen, om de distributie oj) .te hef
fen. Dit besluit is des te belangrijker, om
dat dan logischerwijs óók de tien z.g. Dis-
tributiekosten-opcenten op den suikeraccijns
ad 2.25 per 100 kilo zullen moeten wor
den ingetrokken, zoodat de tieé fiscale op
centen, die wordt het wetsontwerp i.z.
het Leeningsfonds aangenomen er op 1
Mei bijkomen, niet langer als extra zullen
behoeven te worden beschouwd.
voerder, kwamen om.
De twee schepen zijn Vrijdagnacht tot
zinken gebracht. De opvarenden gingen in
de booten ofbegaven zich op viotten. Alle
overlevenden heooen kwetsuren opgeloopen
en verkeeren in overspannen toestand. Zjj
i zijn naar een ziekenhuis in een haven aan
j de Noord-Oostkust van Schotland gebracht,
waar zij Zaterdagavond aan land kwamen'
Volgens verklaringen van den kapitein
van de „Linazijn de schepen beide zonder
voorafgaande waarschuwing door denzelf
den onuerzeeëër getorpedeerd. De „Liana"
brak door en was binnen anderhalve minuut
in de golven vtrdwenen. De ondergang van
de „Osmed" duurde nog korter.
I „W ij waren'zoo vericlaarde de kapitein
tegenover United Press, „dient bij eikaar en
vervoerden steenkool van een Bntscne ha-
i ven naar Zweden. Vrijdagocniend om 8 uur
hoorde ik een ontzettende ontploffing mid
scheeps. Onmiddellijk daarop klonk een he
vige slag uit de richting van de Osmed".,
Meteen zonk de „Liana" onder onze voeten
weg."
i Met deze verliezen heeft Zweden thans
5 i van zyn koopvaardijvloot verloren.
Aan Belgische reederüen
Acht schepen, o.:n. de „President Har
ding" (13.868 ton) van de United States
Line szijn verkocht aan de Belgische reede-
r(j Société Maritime Anversoise te Antwer
pen. De schepen zullen dienst doen op de
route New-YorkBelgië, Engeland, Frank
rijk. De koopsom zou ongeveer 4 millioen
dollars bedragen.
Zelfs in Antwerpsche kringen is dit be
richt geheel onverwacht gekomen. Wei was
ilaarvan een tijd geleden sprake geweest,
maar de onderhandelingen heetten toen af
gesprongen. Ook de prijs, die genoemd
wordt, heeft groote verwondering gewekt,
daar de tegenwoordige waarde van deze
65.U00 ton scheepsruimte op minstens het
uuboele wordt gescnat. Aangezien het be
richt ook spreekt van het in de vaart bren
gen van deze scnepes tusschen de Ver. Sta
ten, België, Engeland en Frankrijk en dus
niet s.echts van België, neemt men hier
aan, dat de ne,ie transactie slechts een ma
noeuvre is om de Amerikaansche wetgeving
op vaart in de 'gevaarlijke zone te ontdui
ken. In ieder geval zijn de schepen gekocht
door een maatschappij, welke thans opge
richt wordt en die in nauwe relatie staat
tot de Compagnie Maritime Beige. De sche
pen krijgen ook Belgische namen; de „Pre
sident Harding" wordt „Ville de Bruxelles".
Het Duitsche s.s. „Rostock" (2542 ton) ii
door Engelsche oorlogsschepen in beslag ge
nomen en naar een Engelsche haven opge
bracht. De „Rostock" is een van de zes
Duitsche schepen, die uit VIgo zijn ver
trokken.
Eveneens werd het Duitsche s.s. „Morea"
(1927 ton) met een lading mangaan aan
boord naar een haven aan de Engelsche
Westkust gebracht. Zeven officieren en drie
en twintig leden van de bemanning werden
geïnterneerd.
Routier voegt hieraan uit Londen nog toe,
dat de bemanning van de „Morea" blijkbaar
niet heeft gepoogd het schip tot zinken te
brengen voor het den Engelschen in handen
viel.
Het Iraneesche s.s. „Armanistan", dat
van België op weg was naar Iran, is door
een Duitsche duikboot getorpedeerd. Het
schip had 3000 ton suiker en 4000 ton trein-
rails aan boord.
