Hoe een Poolsche duikboot
naaf Engeland ontsnapte.
Zonder kaarten door
de Oostzee.
RADIO-PROGRAMMA.
ADOLPHUS
5 HET avontuur VAN DË „ORZEL'*
Kerknieuws.
VISSCHERU.
NATTE VERF..)
EERSTE BLAD ï- PAGINA 3
GOUDSCHE COURANT
VRIJDAG 5 APRIL' 1940
Plannen voor de vlucht
Een sigaret
f)iè]3!Ö>ommen, niet te tellen
Dorst en vergiftigingsverschijnselen
BINNENLAND
IJmuiden.
heel do glorie
Maar vooruit, laten w» maar teateppu, lk wu
De ze# 1* alnda September het voornaamste ter
rein ren krijgMctivlteit geweeat, Het aantel
drama'*i dat vele menachealevens kostte, la zeer
grimt, maar er kwamen ook avonturen voor, die
goed afliepen, al epande bet ook dikwijls. Men
denke aan de ontsnapping van da „Bramen" aan
de blokkade; men denke ook aan da Poolacba duik
boot „Oraal", die nit de interaeerlng te Tallinn
wist te ontsnappen en Engeland wist te bereiken.
Het Orzel-avontuur behoort ongetwUfsId tot één
van de apanaendste gebeurtenissen van dsn
huldigen zeeoorlog.
Het maandblad „Onss Marina" geelt thans tsn
relaas vgn date rats van da „Orzel", zooals dit
voorkwam in bat Engtlsche tijdschrift „Shipbuil
ding and Shipping Record".
De „Orzel" lag bU het uitbreken van den oor
log te Gdynia. Gezien de nabijheid van Dultacha
vliegbases, bealoot de commandant op 1 Septem
ber 1889 da haven te verlaten. HU waa echter
ziek en behoorde eigenlijk ln het hospitaal te zUh
opgenomen. Gedurende vlér dagen krutete hl)
onder water voor Dantzig en zag door «Un peris
coop, hoe de Dultsche bommenwerpers Poolsche
kustplaatsen bombardeerden. In ondiep water
werd hij vorktnd en door vliegtuigen met bommen
bestookt.
Een cordon Dultsche duikbootjagers verspreidde
zich over da baai van Dantzig, zoodat hU besloot
het ruime sop te kiezen. Inderdaad zag hU kans
aan de jager» te ontsnappen. Van een zuster-on-
derzeeboot ving hU de boodschap: „Ik ben omsin
geld, help mU'.'. op. Gedurende een week zocht
hij in de Oostzee naar (lie boot. HU waa toen echter
zóó ziek, dat hU met aen touw naaj- den comman
do-toren moest worden geheschen. Op den dertien-
den dag waa zijn toestand zoodanig, dat de oudste
officier beslbot, hem kan land te zetten in een
neutrale haven. De keus viel op Tallinn (Estland),
waar de „Orzel" 15 September binnenviel.
Hier trof de „Orzel' een tankboot, een Estland-
iohe kanonneerboot, 5 Jagers en 2 onderzeebooten.
Zij kregen een ligplaats tusschen de kanonnr rboot
en de Jagers. De onderzeeboot werd gemeerd met
vier trossen aan den steiger, één tros kwaln op
dén Jager en de voorsteven van de „Orzel" werd
met een tros aan een anker ln haven beves
tigd. De zieke commandant werd aan wal gezet en
de oudste officier, luitenant ter-zee der le kl. J.
Grudzinski, nam het commando op zich.
Een Duitach koopvaardUschip was echter op het
punt de haven t* verlaten, zoodat de Estltndsche
autoriteiten geen toestemming gaven om de
eérsté"24 uur te vertrêkken.
Na afloop van deze 24 uur hoorde de wnd.
commandant tot »Un groote verbazing, dat hU
als belligerent te lang in een neutrale haven had
gelegen en geïnterneerd zou wórden.
Eerewobrd werd «niet gevraagd, doch de Est-
lander» verwUderden de sluitstukken, namen alle
kaarten en handvuurwapenen weg en maakten
voorbereidingen tot het uit het echlp hUachen
van de torpedo's. Twee waehtslieden werden met
de bewaking belast; één aan boord ln de centralt
en Mn op den attiger.
Zondagmiddag waren 15 torpedo's uit de
„Oraal" verwUderd. Da wnd. oudste officier
Piaseckl had toen kans gezien ongemerkt de talie
van da hUachkraan door te vUlan, zoodat daza op
een goad moment brak. Er waren toen nog 5 tor-
pedo'a aan boord. Da tilet» vermoedend» Estlan-
ders galoofdtn bat toen verder wel en besloten
de rut van de torpedo's dsn volgsndsn dsg uit
te laden.
Middelerwijl hield de commandant zich onle
dig met het geleidelUk doorhekken en zagen der
trossen.
De officier-machinist Pierzchewskl werd bevor
derd tot officier van navigatie. Men beschikte
slechte over een lU'Ue v8n vuurtorens en
lichtschepen van de Oostzee HU' vervaardigde
achter ua noodkaartje op een vierkant stuk
pepiar, waarop bU da benaderde positie van de
lichten setto.
Deze constructie moeit hU echter verrichten
in de eqkele aogenbllkken, dat de wacht op dek
klom om een sigaretje te rooken of om een
praatje te maken met zUn collega op den stei
ger. In deze momenten werden de ontvluch-
tingaplannen gesmeed. Men besloot om te mid
dernacht de wachtalledan te overrompelen, de
laatste strengen van de trossen, die de, boot nog
met den wal vefbondén, te kappen en zoo snel
mogelUk te verdwijnen. De grootst» moéilUkhetd
was het gyroscopiache kompas, dat gedurende
eenlge uren moest loopen, voordat het bruikbaar
was. Teneinde het zoemen van de gyro te over
stemmen, werd de i snelheid van de ventilator
verhoogd onder hat voorwendsel, dat er te' wei
nig versche lucht was ln de boot. Vervolgens
ging een leder naar kooi.
Ta middernacht gingen twee leden van de be
numbing naar dek, zeggende, dat zU wat wilden
rooken. De wachtsman op den steiger was ln het
gezelschap van een Vriend, die met hem bleef
praten. Met tusschenpoozen keerden de Polen
baar het bovendek terug. De „Orzel" aa de
steiger er naast werden met een zoeklicht baache-
nen. dat er boven hing. Ook beschikte da wacht
over een telefoon.
Om twee uur v.m. vertrok de bezoeker. De
twee Poolsche zgelieden boden den wacht un
sigaret aan; deze werd evenwel door hém
geweigerd. Om hem dichter naar da loop
plank te lokken, vestigden zij zUn aandacht
op een bUzondérheid van de geschutaopstel-
ling. Dit bleek hem te lnteresseerèn en hU
kwam dichterbij. Het volgende oogenblik
hadden »U hem gegrepen, een prop in den
mond gestopt, gebonden en ln de „Orzel" at-
gevierd.
Op hetzelfde moment w^rd zijn collega in de
onderzeeboot overrompeld en een officier rende de
wal op om de kabels van zoeklicht en telefoon
door te snijden. Voordat men echter den mond
van den schildwacht op den steiger had kunnen
snoeren, had deze krachtig om hulp geschreéuwd,
hetgeen op de jagers was gehoord.
De verzwakte trossen, dte de „Orzel" aan den
wal verbonden, knapten gemakkelijk af; de voor-
tros, die aan eet} anker in de haven waa beves
tigd, legde men om het spil, doch het geluld van
het spil verraadde de bedoelingen van de „Or
zel": de jagers ontstaken hun zoeklichten en^
openden vuur met geweren.
De „Orzel" voer naar den haveningang, ver
blind door zoeklichten; kogels spatten recht» en
links in het water. Vlak bij den Ingang raakte
de „Orzel" geboeid. Er werd nu op korten af
stand van alle richtingen op da Polen gevuurd.
De tank» werden geblazen, volle kracht achter
uit geslagen en de „Orzel" gleed van de rotsen.
Vervolgen» weer vooruit en dezen keer zag zij
kan» door den 30 m. breeden Ingang t» komen;
1» den nacht» da vrijheid tegemoet».
Buiten Tallinn liggen enkele versterkte «Hand
jes; een half uur later zochten de aoekllchten
vaavdeae kuatforten de see af en ontdekten de
„CMael". Vuur werd geopend met «ware artille
rie, hetgeen de „Oriel" deed onderduiken, llaar-
»p hoorde men het gelold van de schroeven van
torpedojagers an motorbooten. Den geheelen
nacht vluchtte a'U onder water neg; op goed ge-
lak aavlgeeread, «odder kaart, welke aanwUzin-
gea gaf,
Overdag lag de „Orzel" op den zeebodem. Den
geheelen dag hoorden de Polen hoe jagers over
hen heen voeren; dieptebommen kwamen dicht-
bU en verderaf tot ontploffing; zU konden met
meer bUhouden hoeveel het er waren geweest.
Om negen uur n.m. was er een pauze en te mid.
dernacht reea de „Orzel" behoedzaam naar de
oppervlakte.... Er was niets ln licht.
De geheele bewapening bestond uit slechts
drie torpedo's,i de kanonnen waren onbruikbaar;
geweren en revolvers had men van boord ge
haald. De commandant besloot in de Oostzee te
gaan kruisen, teneinde vUandelUke schepen te
zoeken, zoolang hU nog torpedo's had, om ver.
volgens te trachten naar Engeland te varen. Al-
lereerst moest hU een schuilplaats vinden, waar
hU ongezien aan de oppervlakte kon liggen om
de batterUen op te- laden; vervolgens moest hU
trachten een Duitsch koopvaardUschip buit te
maken en dên kapitein dwingen zUn kaarten af
té staan, alvorens het schip tdt zinken te bren
gen. De schuilplaats werd gevonden en de bat
terUen geladen. VUf keer liep de „Orzel", op on-
diepten en rotsen vast, zoodat hst schip steeds
meer averU opliep.
Tenslotte koersten zU om da Zuid en op een
doodstillen nscht stopten zU bU «en eilandje, lie
ten het jolletje te water, scheepten de beide ge
vangen genomen Estlanders er in met geld, siga
retten en whisky en zagen hen naar de op 1.5 mUl
verwijderde kust roeien. Daarop zonden deze Po
len. die hun land -en hun familie hadden verloren,
een draadloos bericht uit, dat de Estlanders vei
lig waren, zoodat men geen zorgen meer behoefde
te hebben over hun wel sn wee.
Dit gebeurde op den 22en September. Gedurende
veertien dagen kruisten zU op de Oostzee. Eiken
nscht werd er Jscht op hen gemaakt, hetgeen het
opladen der batterUen onmogelUk maakte. Over
dag kruisten zU onder water, nimmer wetend,
wanneer zU een rot» zouden raken, of zij lagen
stil op den bodem. De watervoorraad raakte lang
zamerhand op; gedurende veertien dagen hadden
zU zich nlea kunnen wasschen of water kunnen
gebruiken om te koken. De kok had bloedvergif
tiging gekregen als gevolg van een schram aan
zUn hand. Den 38sten dag besloten zij te trachten
de Oostzee te bereiken. Zij herkenden een licht en
Hepen de Zweedsche kust aan. Hier kregen zij
een flottielje Dultsche Jager» ln het zicht; er
atond slechts 7 vaam water, te weinig dus om met
eenlge kans op succes aan te vallen. Zij gingen op
den bodem liggen en luisterden naar de schroef-
geluiden van de patroullleemtde Jagers.
Tegen den nTond rezen zU naar perlsroopdiepte
en vervolgden den tocht; spoedig raakten zij
echter den grond. Nu reirn zij, totdat de comman
do-toren boven water kwam. De „Orzel" liep wéér
aan den grond. Daarop kwam de boot geheel aan
de oppervlakte, om echter weer te stranden. Een
zoeklichtbundel van één der jagers miste ben
toen met enkele meters. De bnndel zwaaide heen
en weer, doch miste de „Orzel" net. Toen reali
seerden zU zich, dat zU in een dusdanige ondiepe
genl terecht waren gekomen, dat de Doitschers
het niet nood tg vonden «MM* te aoeken
In wanhoop werden alle tanks maar geblazen;
de „Orzel" raakte vlot en voer naar dieper wa
ter. Tengevolge van de verschillende soortelUke
gewichten van het zeewater hier, bleek het echter
zeer moeiiuk om de Juiste trim voor onderwater
vaart te vinden. De „Orzel" waa voor da Oostzee
getrimd, doch in het Kattegat ontmoette zU op
verschillende hoogen stroomen van gedeeltelijk
zoet water, dat uit da fjorden kwam. Dientenge
volge werd de bpot vrUwel onhandelbaar.
Zoo brak de veertigste dag aan. ZU kregen dorst
en de vergiftigingsverschUnselen van den kok
werden ernstig. Nu trachtten zU den koer op En
geland te bepalen. De draadlooze was echter be-
„phadigd door geweervuur; verkennlngsselnen
hadden zU niet en eenmaal ln de Noordzee zouden
zU vogelvrU zUn: -It de lucht, voor bovenwater
patrouilles en onderzeebooten. De oudste officier
Pitsecki, sprak echter Engelsch.
14 October ten 6 uur v.m. ving een Brltsch wal-
station het volgende zwakke bericht op:
„Gegist bestek 6 u. 30 op aangegeven plaats
voor Poolsche zeemacht. Vraag een lood» en
toestemming om binnen te loopen. Heb echter
geen kaart Orzel".
Enkele uren later werd de „Orzel" door een
Britachen Jager gevonden, die de Poolsche onder
zeeboot ln triomf binnenloodste.
Toen hoorden de Polen, dat de zusterboot (de
onderzeeboot „Wllk", eveneens in Holland ge
bouwd) ook in veiligheid was.
Zij hadden slechts drie verzoeken: den zieken
kok aan walkte mogen zetten, den watervoorraad
aan te vullen en sluitstukken voor hun kanons te
mogen ontvangen. Daarna Waren zU bereid uitge
zonden te worden voor elke taak, waarvoor de
Britsche vloot hen 1 in gebruiken. Inderdaad heb
ben zU zich bU de Britsche zeestrUdkrachten ge
voegd.
De. R. E. SLCITEB.
Na een diensttUd van ruim 41 jaar heeft de
classis Dordrecht der Chr. Geref. Krrk aan ds.
R. E Sluiter te Gravendeel op »Un verzoek
eervol emeritaat verleend.
Met ds. Sluiter verdwUnt een predikant uit
den actieven diens», die ln de Chr. Geref. Kerk
vele Jaren een vooreanataend# plaats lieeft Inge
nomen. Ds. Slplter werd 13 Juli 1872 te Tletjerk
geboren en was aanvankelUk voor den koop
mansstand bestemd. Op lateren leeftUd werd hU
predikant In 1808 werd de. Sluiter candidaat en
op 16 October van dat Jaar beveetlgd» ds. G. A.
Gazelle Meerburg uit Zwolle hem te SteenwUk
ln zUn eerste gemeente. In 1001 vertrok da. Sul-
ter naar Enschedé, welke standplaats ln 1905
piet Murmerwoude werd verwisseld. In 1917
deed ds. Sluiter zUn Intrede te Maassluis en ln
1920 verbond hU zich aan de Gemeente ven As
sen. Sedert 12 Mei 1929 is de. Sluiter predikant
te a Gravendeel.
Sedert 1903 maakt ds. Sluiter deel uit van het
curatorium van de Theologische School te Apel
doorn. Voorts is hU vooraitter ven de deputateit
der generale synode voor da correspondentie
met de Hooge Overheid, secretarla van het colle
ge van deputaten voor de behartiging van dé
geestelUke belangen der militairen en penning
meester van de Theologische School. BU herha
ling maakte hU deel .uit van de Generale Synode,
die hU als praeses en als vlce-voorzltter heeft
gediend.
Da. Sluiter, wiens verdltnston in 1938 werden
erkend in aUn benoeming tot ridder in de orde
van Oranje Nassau, is voornemans dssen zomer
afscheid te nemen vtn «Un gemeente en zich
dan te 's Gravenhage te vestigen. HU te de nes
tor van ds predikanten der Chr, Gerat. Kerk»
die in actlaven dienst zUn-
Marktbericht, 5 April '40 (Versche vlseh).
Tarbot 1.55—1.36, tong 120Témper kg; mid
del schol 18, zetschol 21—18.50, kleinschol 23—
10, bot 7f.80, schar 18.503.50, kleine gul 6.50
—3.70, per 50 kg.; rog 5.50—440, per koop.
-Loggers: K.W. 105 ƒ730, KW. 84 ƒ1540, K.W.
178 1070.
Zweedsche kotter: G-G. 69 ƒ990.
Nederl. kotter: IJM. 27 330, H.D. 10S ƒ1610,
H.D. 71 1040.
Z«t*rd*g 6 Aprils
t «4.4 m.
LVP. 8.05—9.15 en 10.00
Godsdienstig hatfuur.
12 45 Berich-
L10 KKO-Orkeat.
nuziek. 2.45
4.05 Lezing
zieV\ 4 20 Gra-
Organisatie een
4 40 Gramofoon-
- ter".
5.15 Internationale
HILVERSUM I 1871
KRO: 8.00 Beril
Gramoioor.muziek.
12.00 Berichten,
tea ANP, Grann
2.00 Voor de jeujzi
Kinderuurtje. w
HIRO: 4 00 G
„Brengt de theosoi
mofoon muziek,
kleinood. Houdt bi
muziek. 4.45 Lei
KRO: 5 00 Qramofoynmuriek^S
Sportrevue. 5 30 Hawaiiaü-gUaar <opn 5.45,
KRO-Nacfitegaaltjes. 6.15 Gramofoor.muziek. 6.20
Journaiistiek weekoverzicht. 6.45 Gramofoonmuzlek.
7.00 Berichten. 7.15 Godsdienstige causerie.
7.35 Actueele aetherflitsen. 800 Berichten ANP,
Mededeelingen. 8.15 Overpeinzing met muzikale om
lijsting. 8.35 Gramofoon muziek. S.45 KRO-orkest
en KRO-meiodisten en solisten, In de pauze: Gramo
foonmuzlek. 10.30 Berichten ANP. 10 40 Causerie
„Het OnvergarÜkelljke RUk", m«t muzikale omlijsting.
11.10—12.00 Gramofoonmuzlek.
HILVERSUM Q 301.5 m.
VARA: 8 00 Berichten ANP, Gramofoonmuzlek.
VPRO: 1000 Morgenwijd inf.
VARA: 10.20 Voor arbeiders iüb de OonttouhedlW».
11.50 Gevarieerd paneert. 13-20 Gr*motófenigiU-
ziek. 12-45 Berichten ANP, Gramofoonmuzlek.
100 Orgelspel, tang en 'gramofoohmuziek. 3,00 E*
ptranto-uitxeuding. 2 20 Gnfmofoonmuzlek. -*^2.30
Muzikale causerie, met gramofoomnualek. 8.06 Re
portage. 3.30 Gramofoonruuzlck. 4.80 Vragenbu,.
4 50 Re«ldentleOrke,t (opn). 5.42 Gramofoon-
muziek. 5 50—8.10 Orgelspel. 615 Drentsche uit
zending. 6 45 Klnderleesclub. 7.00 VARA-Kalen-
der. 7 05 Felicitatie,. 7.10 Politiek radiojournaal.
VPRO: 7 30 „Mobilisatie-problemen", toeipraak
VARA: 8 00 Herhaling SOS-BertoMT
ten ANP. 815 Puzzle-uitzending.
keet. 9.05 „Met man en macht",
VARA-Varia. 915 Radotooneet.
monie-orkest 10.00 En nu,.,
ANP. 11.25—12.00 VARA-"
8-03 Berlch.
Rosian-or-
RA-Har-
lentes
848 Sb
loze
ENGELAND 881 es 448
11.20 Variété. 11.50 Piinoduetta». 12.20
richten. 12 35 Cau.erle. 12.50 Gramofoonmu
zlek. 1.20 Orgelspel. 1.» BBOorkeeL 2.20
Toespraak. 3.10 Giamofoonmuziek. 3.20 Radlo-
tooneel. 3.50 Orgelspel. 4 20 Berichten. 4.40
Kinderuurtje. 6.20 Berichten. 5.35 Nieuws vso
het Westelijk front. 5.50 Variété. 5.05 Actueel
programma. 4.50 GevarteOrd en actueel program
me. 7 20 Variété. 8 20 Berichten. 8.40 Cau
serie „American Commentary". 8.55 Het BBO-
TheaterktrkeaL 9.35 Avondwijdte». V- 9.80 fchotsch
programma. 10.10 Cello en plano. 10.40 Jack
Puïte en zUn Band. 11.20 Berichten.
RADfO-PARIg 164» m.
8.05 Gramofoonmuzlek. 8.20 ItedlotooneeL 9.26
'Gevarieerd concert. 11.15 Cembelo-voordreeht
1120 Gevarieerd concert 12.05 Zang. 12-25 en
1.00 Vioolduetten. 1 30 Plenovoordrecht, 2 20
Muzikale causerie met llluaUratiee doof hat tRau-
gelkoor. 2.50 Gevarieerd programma. 2.50 Viool-
voordracht. 4 45 Cello-voordracht 5.20 Opera-
ultzehdlng. 8 20 en 10.05 Radlotooneel. 10 20
>6 81 B.4l>t»A«ee1 11 4éV,l»gO Tfj^V
Chansons. 10.35 lUdiotooneeL
te muziek.
KEULEN 484 SB.
4.50, 140 en 5.05 Gramofoonmualak. 9.96—6.56
Kamermuziek. 9 50 Gramofoonmualak. 10.26
Soldatenkoor en -orkest 11.20 Omreepklefnerkest
12.33 Gramofoonmuzlek. 1.45 Gevarieerd pro-
gramme. 3 50 Folkloristisch programme. 4.10
eti 5.50 Gramofoonmuaiek. 6.35 Planoduetten en
.petvoordracht 1.50—6.20 Zie Deuteehlend-
Copyright 10*0 N.V. Kotterd. Nieuwsblad.
IEL 211 m.
11.20 Gramofoonmuzlek. 11.50 en 1190 Om
roepdanrorkeet 12.50-zl.15 Gramofoonmualak.
1.25 Gramofoonmuzlek met teellchtlng. 2 00 Piano-
duetten. 2.20 De Orkeatvereeniglng van bat Ko
ninklijk Vlaamach Muziekconservatorium te Antwer-
£en. solisten en het Ceecilia-koor. 5.10 Omroepor.
est en gramofoonmuzlek. 5 55 Gramofoonmuzlek.
7.20 Radlotooneel met muiiek. 8.35 Folkloris
tische uitzending. 1.55 Plsnovoordrscht 9 30
Gramofoonmuzlek. 10.2011.30 Jazzmuziek (gr..
Pi).
BRUSSEL 444 m.
11.20 Gremofoonmuziak. 11.50 en 13-50 Radio»
orkest 12 50—1.15 en 1.55 Gramofoonmuzlek.
2.50 Planovoordrecht 5.05 Dansmuziek (gr.pl
3.20 Radlotooneel mat muziek. 4.85 en 5 05 Gra
mofoonmuzlek. 5.33 Viool en plano. 8.05 Gra
mofoonmuzlek. 7.20 Voor soldaten. 7.80 Om
roepkoor (met toelichting). 4 20 Radioorkest en
soliste. 9 30 Radlo-orkaat 0.50 Dansmuziek (gr.-
pi.). 10.35—11.28 Gramofoonmuzlek.
DEUTSCHLANDSENDER 1ST1 m.
6.35 „Zlgeunerliebe", operette. 5.20 Berichten..,
8.50 r
ten.
Militair programme.
6.35 „Zlgeunerliebe", operette. fl.20 Berichten.
50 Hans Busch' orkest en solisten. 10.20 BericW
n. Hierna tot 11.20 Nachtconoert 11.36—12.20
een broekje beschouwt, al la hij tienmaal plan
tor.
Jawel, dame. v
Dat weet je duif geef me au «en ara on
weeg wat klescher in je woorden.
Tot uw dl ene t, mevrouw.
Za gingen twee aen twee over de brug en kwa.
men, niet zonder de noodige opatopper» opgeloo-
pen te hebban, dom: de bonte menscbenmassa.
Het waa aen Babyioniicbo spraakverwarring.
Koelie* droegen geweldige koffers en pakken, de
passagier, gochfen de wachtende auto'e op. De
strelen van de rijgende zon vielen beet op hen
neer, toon ze over de rails van den steiger hun
weg tochten naar de beschutting, die het van
rood gegolfd Ijzer opgetrokken havenkantoor bun
bood.
Een muffe en aure lucht kwam hun tegen, een
mengsel van de karakteristieke geuren van het
Oosten. Niet de traditioneel» smaakjes en apece-
rUenluchtje», die da dichters ons alfljd voorzet
ten ln hun ontboezemingen, mazr een stank van
zout» vtsch, indlarubber. ruwe sago en kokoeno-
ten, een potpourri, die de trotg l» van dan groo-
ten aakenman te do tropen, maar voor on inge
wijd en beklemmend en afitootend.
Je mpet hier niet te kieskeurig gijn, moe-
dor. Bet ia alet bepaald verkwikkend, aoker niet
vojr het ontbijt, maar het tochtje te dra wagen
oal Ja w»| opfrlaschen.
TampI» hielp gijn 'moeder te bet aemborgtlge
outotje. dat In Tort Malcolm ala taxi dienst deed
en gag toon om naar de anderen.
Toen Stella van de loopbrug aan wal «tapte,
Kgtx ze verwonderd om zich heon. Woldra voeg-
de aich daar belangiteUteg bij.
O, mr. Carrutbers, Is het niet schitterend?
Een schilderijtje. Ik heb altijd sterk yerlangd om
fg*?0 j* Het ergst# leek mij, dat Jim op
era goeden dag weg zou trekken en er dus niets
van zou komen. Maar ala ma dat te na aan.
der tropen Zinderde 1a den schitterenden ochtend.
Wear komt die verrukkelijke kleurschakee-
rlng in het water vandaan? vroeg ke. Al die licht
plekken, bedoel ik. Het lijkt wel een zomarsche
lucht
Dat effect kunt u altijd waarnemen all het
koraal aoo dicht naar het wateroppervlak komt
antwoordde Desmond.
O. beeft u nog een oogenblik geduld? Ik wil
het heel goed ln me opnemen, voegde ze er aan
toe, toen z» op hat punjl stonden Zich ln de me
nigte te verlieaen.
Op den voorgrond werden de donkere tonen van
het diepe water rond den pier doorvloeid van
blauwe schaduwen, al lichter en lichter, totdat
ze overgingen ln het doode witte koraalzand van
de baal. Over bet geheele tooneol liep aeo duide
lijke, bijna strak getrokken lijn van den jungle-
rand, Het was als had het land onwrikbaar bat
water de wet gesteld.
Daarachter richtte fier de heuveiwand zich op.
Ee* stevige donkere borstwering, hier sa dear
opgevroolijkt door het jonge groen, dat pa» uit
da kjioppen waa gebarsten. De gebroken render,
van de kuatheuvela werden verdoezeld door de
donkere tinten vu de dichterbij liggende ultloo-
pers van het gebergte, die rij na rij daarachter
trapsgewijze oprezen, totdat zij ver te het ver
schiet verzwonden tegen de donkere masse van
Klnabalu. dan koloesalon granietklomp, die ale
een sinistere schildwacht heeft postgsvat op de
Noordelijkste punt van Borneo. ZUn diepe, stelle
ravijnen, zijn door moessons gestriemde flanken
zUn geen voedingsbodem voor Oosterschefi
plantengroei. Een stugge rotsachtige muur reée
loodreehfc uit de jungle op eo trok zlcb achtdui
zend voet omboog,:
De afgeplatte, kleine top,- vormde een scherpe
scheiding togen den helderen blauwen tropischen
hémel. De flanken, die overal waar de berg.
stroomen, steeds beluat om het hooge plateau zoo
raai mogelijk te vertossen ran hot waterbekken,
door een laatstén regenval gevormd, zich'naar
- - - 'e»
atrepen, toen de zoo ln haar steeds stijgende baan
ze bescheen eo alle schaduwen tot een wonder
van paars en roze tooverde.
O. mr. Carruther», wat een schitterend pa
norama... werkelijk prachtig... prachtig, riep
Stella en ln haar opwinding greep ze Desmonds
arm. Kijk eéna naar dat plekje... Is u Biet ziels
gelukkig, dat u in zoo'n mooi land mag wonen?
HU draalde zich met een trage beweging om
en keek haar aan.
Zekep. bet la heel mooi, mlzg Temple, sta
melde hij-
In geen Jaren had hij een Europeatch meisje
ontmoet en de vriendelijke bijna vertrouwende
druk op zijn arm, het enthousiaeme en de ver
rukking, wat ongewoon voor Iemand dia gewenn
is met de kalme, onverstoorbare zwijgzame Ma-
lelers om te gaan, brachten hem een beetje van
streek. Hij voelde, dat hij een kleur kreeg en om
dat hij niets beter te doen wist, keek hij haar
maar aan. Wat een verandering. Zenuwachtig en
verlegen, toen Temple hem met zooveel vrijmoe
digheid had voorgesteld, had hij het nauwelijks
durven wagen tot haar op te zien. Niets meer had
hij toen opgemerkt, dan een slank, aardig figuur
tje, met een. gewoon, vriendelijk gezicht, dat half
verborgen zat onder een reusachtigen, schaduw
rijken hoed. Nii hij meer gelegenheid kreeg om
de nieuwe gazt kalm op te nemen, stond hij paf
Van onder haar hoed kwamen prachtige goud-
blende lokken, die als een iUstje om het fris.
ache, yet levensmoed atralende gezicht hingen.
Groote omgebogen wimper» belijnden de gazel-
len-oogen. Een fijngevormde neus daalde af
naar een paar kersroode lippen, die heel coquet
weggetrokken werden om twee rijen geve tanden
te laten bewonderen. Misschien wist Stella zelf
niet, d4t ze bewonderd wprd en wellicht wist Des-
mond evenmin, dat hij serleua un het bewonde
ren was. Maar ér la lete ln de natuur, dat den
haan zijn veereo doet opstrijken, totdat hij ze
ln een klenrlgen waaier uiteen laat vallen eo dat
ten tortel doet kirren.
Het wu dut heel verklaarbaar, dat Desmond
op dit oogenblik meer gal om het mooie meisje»
dat diir vlak naast hem stoad, dan om da ham
vertrouwde achoonheid vu het Borneoech» land
schap. Wat gaf hij om het voorwerp vu haar
bewondering, nu de verwerkelijking van lijn ve
le eenuamheidvarlangena een feit wu gewor-
den?
ZUn zwijgen bracht haar tot de aarde terug. ZU
kierde zich om en vond een man, die haar on
verholen stond te bewonderen. Stella keek voor
zich en begon zich zwakjes te verontschuldigen:
Het spijt me, mr. Carruthera, dat Ik me zoo
zelfzuchtig door al dat moois Het meesleepen./Ais
u echter wist, hoe prachtig ik het vind... hoe
zeen ik verlangd heb dit land te toeren kennen.
Een schreeuw vu Temple belette haar verder
te gaan.
Hel daar, kinderen, zouden Jullie ook niet
eens komen? Denk je dat wij van plan zijn ooi
te laten overrompelen door de goa? ifloeder en
fk rammelen van den honger tojwe staan hier el
tien minuten te wachten. Wat Sibben jullie daar
uitgespooktT
Niet zoo morren, Jim. "t Is nog zoo 'vroeg In
den morgen. Trouwens, het 1* beelemaal mijn
schuld...
Zeg me eene lete nieuw», viel mra. Temple
even ln de rede.
Ma, wees niet hatelijk. Kan ik het helpen,
dit u altijd naar sandwlchee en een nieuwe boot
verlangt? U hebt nu eenmui geen rust U kunt
nooit eene tien minuten sur een prachtig stuk
water kijken.
Kind, wat Is water, dat blijft altijd; maar
een leege maag daar krijg je last yu.
U hebt natuurlijk weer gelijk. Jim, moeder
heeft de laatste tien jaar nog nooit ongelijk ge-
had. Verlfidep jaar zou ze naar Borneo komen
eh ik zei. ma, dat kan niet, want u moet naar
Bombay, hebt u gezegd. Kind, ik ga niet nur
Bombay, zei ze. Wat gebeurt er? We trekken
naar Japan. Heb Ik geen gelijk gehad, zeg Ik, dat
u niet paar Borneo bent gegaan? Nee, zegt 2»
met een «telen gezicht: lk heb gelijk, want we
met een «telen gezicht: 11
zitten met in Bombay.
iou geen zonnet teek en moeder sera miagoatarrb
aten oploopen. Kom. mr. Carruthers. laten we ze
hun zin maar gaven, de schrokkebrokku. Jlm.
jij hebt geen hart, wie dankt er pu aan aten of
un de ion, ala j» zoo'n prachtig panorama voor
oogen hebt
Desmond voelde even haar hud op Zijn arm
steunen, toen ze instapte. Hij kreeg era tinteling
op de plek, waar haar vinger» hadden geruit en
bekeek oplettend zijn witte tussor. of die plotaa
ling niet in een meer ethartoche stof waa veran
derd. Als ln een droom liet hU zich door den wa
gen Opnemen en vervoeren. Naast hem zat Stel
la, dat wist hij, al zag hij bet niet. Stella keek
hem van tijd tot tijd eens glimlachend un en
dan glimlachte hU terug, mechanisch, een reflex
van haar goedheid, meer hij wist niet, dat hU
het deed.
Jlm alleen bad het te de gaten aa hot kneepje
in zijn moedert arm zei zooveel ais:
Moeder, die zit. hij te «moer.
Ondertuzechen aloofda'hlj zleh uit, om bij rijn
strepge mama au goede beurt te maken.
Dur heb je de pouvernemenUgebouwen,
moeder, dat la de drukkerij en daw hebban wa
de club. Tusschen twee haakjes, Stella, als je
mr. Carruther* één dezer dagen noadif mocht
hebben, du rit hij dur. Dat Jongmeneeb heeft I
maar twee liefhebberijen; bij do koelie# of bij
een borrel. Je hebt het telefoonnummer niet een-
op te geven. Vraag maar naar toean Carruther
en ze geven je ènmlddellijk de club. HU erhl-r
daar vastgevroren te zijn en gisteravond new,
we hemel ra aarde moetra bewegen om hem in
niet al te onbehoorlijk en staat wag te krijgen. O
denk, dat bij nog een beetje rit an te interen,
want bij la ongemeen etll. Dm heel en mr
heb ik nog geen enkele schimp op do «cfrai
belastingontduiking der pUntaijg wan hem
boord.
