GEALLIEERDE MIJNEN
IN DE
NOORSCHE WATEREN
Duitsche vloot stoomt op.
AAN OSLO.
Een jachtkruiser op Waalhaven verongelukt
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
van Frankrijk en
Engeland
Luitenant-vlieger Van Montfoort gedood.
Sergeant IAjs gewond.
Maandag 8 April 1940
79e Jaargang, No. 20291
De Fransche en de Britsche regeeringen deelen mede, dat zij, in
verband met dé houding van Duitse Wand jegens de neutralen en
liet verkeer, dat door de Xoorsclie territoriale wateren onderhouden
wordt om de blokkade te ontduiken, besloten hebben, zich tegen
dit verkeer te verzetten. Daarom zijn. drie zones van de Noorsehe
territoriale wateren door het 'leggen van mijnen gevaarlijk voor
scheepvaart gemaakt.
Van bevoegde zijde wordt vernomen, dat het leggen der mijnen in
«Ie Noorsehe wateren vanochtend hij het aanbreken van den dag was
beëindigd. Hot is gezamenlijk gedaan door de Fransche en Britsche
.vloot.
De kans op tegenactie o.a. van de zijde van Duitschland maakt
alles ineens weer vol spanning.
Uitgekomen vermoedens
Oslo terughoudend
Scherpe Duitsche
tegenmaatregelen
De officieele mededeeling
1 De drie zones
Bet leggen van britsche mijnen in
DE NOORSCHE WATEREN WORDT GENOEMD
BEN OORLOGSDAAD TEGEN DE NEUTRALE
LANDEN. HET 18 VOLKOMEN DUIDELIJK.
DAT ENGELAND EN FRANKRIJK BESLOTEN
HEBBEN DE BETEEKEN IS VAN HET WOORD
NEUTRALITEIT OPZIJ TE ZETTEN. HET IS
INTERESSANT VOOR ONS TE ZIEN. HOE DE
NEUTRALEN OP DEZE DADEN ZULLEN
REAGEEREN.
Opwinding en spanning
HOE HET GEBEURDE
OP SLAG GEDOOD
EEN GEZIENE PERSOONLIJKHEID
ONDERZOEK NAAR DE OORZAAK
MEVROUW VAN MONTFOORT
KRIJGT AUTOONGELUK
GOlDSCht
COl'BANT
Directeur F. Tl ETER
Bur. Markt 11. Tri 27 UI
Postgiro 484no.
Noorsehe of andere schepen onbewust deze ge
bieden zouden binnenvaren zal er door Britsche
marinevaartulgen worden gepatrouilleerd tot 48
uur na het leggen van de eerste mijn
Te Stockholm deed reeds Zaterdagavond het ge
rucht de ronde, dat Engeland overwoog mijnen te
leggen in de wateren die door de ürtsschepen wor
den bevaren. Men was het er echter niet over eens,
of deze mijnen binnen of bulten de Noorsehe 1 r-
ritoriaie wateren zouden worden gelegd.
De Zwrrdsche bladen wezen er Zondag op. dat,
wanneer mijne» zonden worden gelegd binnen
de Noorsehe wateren, dit ernstige gevolgen ion
knnnen hebben voor de bonding van Scandinavia
ten aanzien van den oorlog.
Het bericht, dat Toonden en Parijs nota'a over
handigden. veroorzaakte in de geheelè Zwtedsch»
pers groote opwinding.
In Zweedsche politieke kringen verluidt, dat de
Noorsehe regeering bereid zou zijn (Je verscheping
van Zweedsch tjzererta uit Narvik naar Duitsch
land te staken, teneinde moeilijkheden met de ge
allieerden te voorkomen, maar, zoo Wordt hieraan
toegevoegd, deze maatregel zou onmiddellijk het
besluit met zicb brengen, de verscheping van
ijzererts naar Hiigeland eveneens te staken.
Luiea en de andei'e Zweedsche havens aan de
Bothnische Golf en de.zuidkust, zullea binnenkort
Narvik vervangen voor de verscheping van Ijzer
erts naar Duitschland.
Luiea voerde tot dusver 2 van de.10 miiiioen ton
erts naar'Duitschland uit. De overige 8 millioen
ton Werd van Narvik Uit verscheept.
Maar dit was de veronderstelling van Stock
holm. Oslo kon dat nog niet met zekerheid zeg
gen.
De Noorsch,e kust met de drie geallieerde mijnen
velden voor Narvik, Cftristiansund en kaap Stad.
Een uittreksel van de geallieerde nota aan
Noorwegen ia vanochtend in de gewone uitzen
ding van persberichten van de Noorsehe radio
voorgelezen. Er is nog geen officieel commentaar
te verkrijgen.
Om tien aar ma een gemeenschappelijke bij
eenkomst norden gebonden van de rrgeering en
de commissie van bnlteniandsche aakea alt het
Storting en na deze vergadering werd een offi
cieel rnninm ilquf verwacht.
intu-M'ben tonnes hiet-offtcieele kringen te Oslo
airh zeer teraghoadend.
De verklaring van de geallieerden, dat In de
Noorsehe ^tateren mijnen gelegd znllrn worden,
teneinde de Dnltsebe transporten door deze wn*
teren volkomen atop te aetten, wordt te Berlijn
beschouwd ala -zeer ernstig en ^buitengewoon
gevaarlijk voor de toekomst". Deze xelfde be
voegde Dnltsebe kringen verklaarden
Natanrlljk is niet precies te zeggen welke
tegenmaatregelen Duitschland zal treffen, vooral
omdat er nog geen offlcleele Dnitsehe reactie op
de Brltsch-Pransehe Terklaring gevolgd Is. maar
dnt deze maatregelen leer scherp znllrn a|)a. I*
wel zeker. AU» vroegere Dnltsebe verklaringen
wijten erop, boe ernstig Duitschland de ontwik
kelingen In Bondlaavlë arht.
l»e geallieerde regeeringen Kebben Tanochtend
over d> radio een verklaring late» omroepen,
WnarlB oathaM wordt, dat zij Koorts ege» ervan
kennis hebtefc gesteld, dat HJ aieh h»t recht
Voorbehoud»», alle maatregelen te nemen, welke
noodtg mochten arhten om het Daltschland
moeilijk of onmogelijk te maken. In Noorwegen
hulpbronnen of larillteMnsi te verkrijgen. De
Krtiaehe en Fnnsrhe regeering brhben bestolen,
het gebruik van d» territoriale wateven voor het
"tvoer vnn contraband» onmogelijk te maken.
EU hebben medegedeeld, dat drie steen der
Noorsehe territoriale wateren door mijnen ge
vaarlijk voor de scheepvaart gemaakt rij» en
dat schepen, die dj wateren mochten binnen
varen. niks op rtgea risico
De Fransch-Britache verklaring, welke van-
ochtericl over de radio is omgeroepen, vormt 1 -n
inhoud van de nota. welke de geallieerde re-
geeringen de vorige week aan de Noorsehe re
geering hebben overhandigd.
Ter inleiding wordt in de Fransch-Britache
mededeeling een schildering gegeven van de
Duitsche wijze van oorlogvoering ter zee.
Het internationale recht heeft een oorlog
voerende steeds het recht toegekend om, tegen
over onwettige maatregelen op te treden op een
wijze, zooals de toestand verelschte. Een dergelijk
optreden wordt dan, op grond van de rechtsschen-
dlng door anderen, algemeen als legaal erkend.
De geallieerde regeeringen achten zich der
halve gerechtigd, de thaatregelen te nemen, welke
zij onder de huidige omstandigheden noodig
achten.
De geallieerde regeeririgen kunnen niet langer
een toestand dulden, dank zij welken Duitschland
onontbeerlijke grondstoffen voor het voortzetten
van den oorlog ontvangt en zich van faciliteiten
in Noorwegen verzekert, welke üe geallieerden in
een onvoordeelige positie plaatst. De laatsten heb
ben daarom de Noorsehe regeering er reeds van
in kennis gesteld, dat zij zich het recht voorbj- i
houden, die maatregelen te nemen, weike zij nood
zakelijk achten om het Duitschland moeilijk of on
mogelijk te maken, in Noorwegen de hulpbronnen
of faciliteiten te verkrijgen, die uit een oogpunt
v*n oorlogvoering in zijn voordeel en in het nat
(leei xler geallieerden zouden zijn.
/fonslotte wordt de Juiste ligging Opgegeven van
cje Noorsehe territoriale wateren, waarin de
scheepvaart door de gelegde mijnen gevaarlijk Is.
De Britsche mijnenvelden ter hoogte van
Noorwegen dekken drie kleine, maar belangrijke
gebieden vlak aa* de Noorache kast en bekeer-
tchen elk een fjord en eg» juven.
<Ufc *tp TM «Ti*
bunrt van Bodö en beheerseht den Ingang tot de
Vest-fjord en Narvik, vanwaar Dnltaehland het
Zweedsche Ijzererts verkreeg.
Alle drie ponten Ugge» tea noorden van de
voornaamste Enropeeeche scheepvaartroutes.
Het inldrlijkste pnnt I» Stadland, aan den In
gang vnn de Noord-fjord en lit mijl ten
noorden vnn Bergen.
Het derde mijnenVeld ligt ter hoogte van j
Christlansund, 120 mijl ten noordoosten van
Stadland.
DAGBLAD ET IN OSLO BKftlf'HT (EN
OpK ANDERE BLADEN), DAT EEN DUITSCHE
VLOOT MEN GELOOFT IN TOTAAL VIJF
TIEN SCHEPEN OMVATTENDE DOOR HET
KATTEGAT NAAR HET NOORDEN OPSTOOMT.
DE MEESTE SCHEPEN ZIJN DOOR DE
GROOTE BELT GEVAREN. DOCH ZES VAAR-
Tt'IGEN KOZEN DE OERESUND AIS ROl'TE.
BEVOEGDE KRINGEN TE BERLIJN VER-
KLAREN VOLGENS UNITED PRESS HET VOL
GENDE:
Dl'ITSCHLAND WACHT MET IJSKOUDE
VASTBERADEN HEID DE GEBEURTENISSEN
IN SCANDINAVIë EN HET ZUD.OOSTEN VAN
EUROPA AF. HET BEHOUDT ZICH HET
RECHT VAN BESLISSING VOOR.
Het B.X.B. mtjldt uit Oslo:
Het bericht dyer het leggen van mijnen door
Engeland en Frankrijk in de Noorsehe wateren
heeft bij het Xoèrlche publiek hier en daar een
op» een paniek lijkende stemming teweeggebracht,
aangezien men vjanihet op.trtden der geallieerden
vreest, dat dit Nooijwegen bini.en zeer korten ter
mijn in den^oofdbfijzal brengen. Bulletins, extra-
edities der ochtendbladen, enz. droegen ertoe bij.
den ernst van het oogenblik in htt licht te stel
len. In welingelichte politieke kringen, die in
contact, staan met het departement van buiten-
landsche zaken, is men er verontwaardigd over.
dat het Noorsehe publiek de eerste meiedeelin-
gen over het leggen der mijnen van den Engel
se hen omroep heeft moeten vernemen. Dit was
echter dringend noodig om de scheepvaart te
waarschuwen tegen het nieuwe gevaar.
United Press zegt. dat de nota's, die om zes uur
vanmorgen door de gezanten Dormer van Enge
land en Dampierre van Frankrijk overhandigd
werdén, nog niet in hun geheel in Oslo gepubli
ceerd zijn. De secretaris van het ministerie van
buitenlandache zaken heeft onmiddellijk minister
Koht ingelicht, die de commissie \oor buiten-
iendsche zaken uit het kabinet bijeen heeft ge
roepen.
Er» sterke Britsche r loot macht verhindert
Noorwegen te pogen, de mijnenvelden met gewéld
te verwijderen. De opwinding en de spanning In
Noorwegen zijn zeer groot. In politieke kringen
ia men van oordeel, dat de Noorsehe regeering
ten spoedigste krachtig zal protesteeren by Enge»
lend en Frankrijk. De scheepvaart is geheel ge*
desorganlseerd. Drie Dnitsehe schepen, die op
weg waren naar Bodö van de laofoten waar zM
op vischvangst waren geweest, zijn gedurende den
nacht door een Britsch oorlogsschip aangehouden.
De schepen werden gedwongen hun koers te wij
zigen en zich hutten de archipel te hegeven naar
Kjerrfngseiland, waar zl) de haven zijn binnenge
lopen.
Zware Britsche oorlogsschepen zijn op korten
afstand van de Noorsehe knst bij het eiland Bo'l
verschenen, maar om halftien vanmorgen stoom
den zij ongeveer een kwart mijl uit de kust, waar»
na zij gestationeerd bleven naby I.yrodden. Ken
Duitsch vrucht schip, dat in den ochtend l.yrodden
passeerde, werd door de Fngelschen ongemoeid
gelaten.
.Men verwachtte dat de beurs ^»n Oslo zeer
echerp zou migreren.
Voor het vervolg zie men
Se blad pagina 4.
Men meldt ons uit Rotterdam:
Zoiftagtniddag Is op het^TilrgTeld Waalhaven
een oajeiak gebeerd, dat hat lev» beeft gekost
va» de» U-jarigen reserve eerste luitenant- vlieger
H. C. A. van Modtfoort, dl» voor de mobilisatie
piloot nas bij de K.L.M. Omstreeks twee anr is
een jarhtkrntser. een Fokker-machine ran bet
type G I., In de landing verongelukt. De mltrall-
lenrschutter, sergeunt A. Lijs, werd gewond. Hjj
heelt een nekwervel gebroken.
De schade, welke aan het toestel is aangericht,
is betrekkelijk gering. Kant alle waarschijnlijk
heid naren b(j de laading de wielen geblokkeerd,
zoodat het toestel over den kop is geslagen. Nadat
een aitgebreid onderzoek was ingesteld, heeft men
de machine naar één van de hangars gebracht.
Zeer velen zijn getuige geweest van het ongeluk.
Op het terras van het hotel zaten tal van vliegers
met hun echtgenooten. die genoten van dezen
eersten koesterenden lente-Zondag. Er waren
eenige machines in de lucht en met belangstelling
volgde men de vliegtuigen in hun vlucht.
De eerste luitenant Montfoort bestuurde zijn
G 1. Bij hem aan boord bevond zich de sergeant
Lijs. De vlucht had een volkomen normaal ver
loop.
Men volgde de landing van het toestel en het
zag er naar utt, dat de machine volkomen op
normale wijze den grond zou bareiken. Dat is ook
inderdaad geschied, maar toen de wielen den
grond raakten, gebeurde er iets, dat niet in orde
was. De toeschouwers zagen op eenmaal de rem-
klappen aan de vleugels op en neer gaan en daar.
uit concludeerde men reeds, dat er iets niet tn
orde moest zijn. Met zeer groote snelheid was de
G 1 geland. Nauwelijks was het landinggestèl op
den grond, of daar ging de dubbele staart van de
machine omhoog. O* neus sloeg voorover den
grond in. Een hevig gekraak volgde, er vlogen
stukken van-de machine af en in weinige «ogen
blikken sloeg het toestel over den kop.
Verblisterd zagen de toeschonwerz wat er ge
beerde. Een oogenblik stond men verslagen, maar
al spoedig rende men hel veld op, tea rlnde hnlp
te verleenen. Brancards en gereedschappen wer
den naar het toestel gedragen. Ken dokter werd
gewaarschawd. En loen men b|J het toealel kwam.
bleek al onmiddellijk, dot luitenant Van Mont.
fnnrt om het leven was gekomen. H|j had zM
ernstige Inwendige kwrtanrea opgeloope», dat
hij op slag moet lijn gedood,
De glazen neus van <le G 1 was diep ln den
grond gedrongen. De schroeven waren vernield,
maar de rest van de machine had betrekkelijk
weinig schade opgeloopen.
De sergeant Lijs bleek uit de machine te zijn
geslingerd en bij zijn val heeft hij een nekwer
vel gebroken. Toch heeft het feit, dat hij uit het
toestel werd geslingerd naar alle waarschijnlijk
heid zijn leven gered. Per ziekenauto la de n\an
naar Den Haag overgebracht
De berging van het stoffelijk overschot van
luitenant Van Montfoort nam gerulmen tijd in
beslag. De aarde rond de cabine moest worden
verwijderd en dat vergde vrij veel tijd. Zoodra
Ken het zwaar verminkte lichaam had gevon
den, werd het per brancard naar een van de ge
bouwen gebracht. Per auto van den G.G. en G-D.
ie h« stoffelijk overschot naar het Ztilderzieken-
huis vervoerd en van daar la bet hl den loop
van den dag naar de residentie overgebracht.
I'ILOOT V.4.V MOXTFOORT.
persoonlijkheid, zoowel in militaire kringen als
onder zijn collega's van de K.L.M.
Nadat de heer Van Montfoort 'de H B S. had
afgetoopen ik hij naar Soesterberg gegaan, waar
hij tot reserve-officier werd opgeleid.
Ongeveer vyf jaar was hij bij de K.L.M. in
dienst. Hij behoorde langzamerhand tot de oudste
tweede-bestuurders op de indië-lijn en had de
bevoegdheid van gezagvoerder voor het Europee-
sche luchtverkeer. In normale omstandigheden
zou hij binnen afzienbaren tijd tot gezagvoerder
op de Indië-route zijn bevorderd. Pas tegen "het
einde van 1039 was de heer Van Montfoort on
der de waperten geroepen.
Omtrent dé oorzaak van het ongeluk heeft
men zich nog geen meening gevormd. Het toe
stel behalve van de cabine is ook één van
de staartvlakken beschadigd zal eerst ter
dege «order, onderzocht. Men neemt *an, dat
ar geen sprake is van een vliegfout, gezien de
groote Bekwabmheid van den piloot. Voor zoo
ver op het oogenblik kan worden nagegaan, heeft
er iets aan de remmen gehaperd, tengevolge waar
van bij de landing de wielen waren geblokkeerd
Deskundigen zu'len een nauwgezet onderzoek"
insteller.
Het ongeluk heeft op het vliegveld groot* van
siagenheid teweeg gebracht.
Tragisch is dat gisteravond de echtgenoot®1
van luitenant Van Montfoort op den Rijksweg
onder Oegstgeest, op korten afstand var. de Post-
brug, bij een auto-ongeluk vry ernstig werd ge
wond.
Tijdens de groote verkeersdrukte, welkt op
den Rijksweg heerschte, heeft zich gisteren om
streeks halfzes op dezen weg een botsing tus-
sthen twee personenauto's voorgedaan. In den
éénen «lagen, welke uit de richting Amsterdam
kwam. «aren gezeten mevrouw Van Montfoört,
een andere dame en een militaire chauffeur, die
opdracht had beiden naar Waalhaven te bren.
gen. De tegenligger werd bestuurd doprden 47
jarigen heer E. Perez, wiens mede.passagiers
waren de heeren E. Kruger en G. Kinabanian.
allen uit Amsterdam. Het or,geluk geschiedde op
het oogenblik, dat beide auto's een anderén weg
wilden passeeren, waarbij de in de richting van
de hoofdstad rijdende auto te veel op een der
beide voor de andere rijrichting bestemde baan.
vakken schijnt te zijn gekomen. Beide Voerlui,
gen werden ernstig gehavend. De drie heeren,
die op weg naar de hoofdstad waren, kregen al.
len vrij ernstige verwondingen, voornamelijk
aan het hoofd, waarbij de heeren Perez gn Kru
ger bovendien ieder een hersenschudding oplie-
pen, Zij zijn naar het Academisch Ziekenhuis te
loeiden overgebracht. De heer Kinabanian is in
het Diaconessenhuis aldaar ter verpleging opge.
nomen.
De beide dames kregen alleen eenige snijwon-
den door brekend glas. De militair bleef onge
deerd. Met een andere auto konden zij de reis
spoedig voortzetten. Doordat na het ongeluk uit.
gebreide politiemaatregelen werden genomen.,
ondervond het verkeer ter plaatse géén opont
houd.
EEK JACHTKRUISi
ftf O