De geschiedenis van de Duikboot
p;
PLAATSNAMEN-PUZZLE
BRIDGE
Wie wint deze
week den prijs
■L
Sensationeel begin
De boot wordt ingedrukt
Reddingspogingen
Een narrow escape
i
VERVOLG DAMMEN
Eenige aardige spellen
A
2
A
A
A
A
A
A
Het bieden:
Noord
1 KI.
Redactie van Duizend en Een
1000 1 - puzzle
OPLOSSING vm de
C LIFERS-PUZZLE
4
Opschepper getroefd
Wat hem ontbrak
-
Hater da ff 7.7 April 194tf
Varen onder water
Het moeilijk te ontkennen, dat
de duikboot in haar nagenoeg
geperfectiomieerden vorm bet
gevaarlijkste en «eest geduchte MPJ*
4n dezen oorlog belooft te worden. De
maeendbekl. die de strategie onder wa-
•êr ten voile toepast en daarbij aliei*
lei moreeie bezwaren zonder meer oprij
■et, aal on den tegenstander ongetwy-
4eM een voorsprong behalen, dien dese
eek met inspanning van de uiterste
krachten niet te niet kan doen. De «et-
ótrgMTg van oorlogsbodem* als de Cou-
iweoi» en andere een vlam-
mende waarschuwing voor de naaste
toekomst! Ben enkele duikboot kan ge
vaarlijker zijn dan het best gewapen
de en gepantserde slagschip. Zoo is het
nu. maar het was een lange en moeilij
ke weg, vol kronkelingen, bochten en
■^hrgoiinhare zijpaden, dien de duik
boot in haar ontwikkeling moeet vol-
i tot zij een punt bereikte, waar de
i zich splitste en de eene weg kon
nen tot toenadering en opbouw en
andere tot vernietiging en onder
j. Jn eenige artikelen zullen wy
«Me ontwikkeling schetsen. De duik
boot is hl eet bepaald opzicht actueel.
haar geschiedenis is, hoewei bo
venmate interessant en bont, in
-■ broederen kring minder bekend. Aan
-de hand van authentieke documenten
willen wy daarom trachten, daarvan
cm beeld te geven....
Het was op 1 Februari 1851, enkele
Bdnuten voor negen uur in den och-
- tend. De son hield zich achter donkere
wolken schuil en bet zag ernaar uèt,
alsof het spoedig zou gaan regenen.
In de haven van Kiel lagen tal van boo
ten, met feestelijk gekteede menschen
aan boord, in het midden van het ba-
vcnbekken was door middel van anker-
boeten een vierkant perk afgebakend,
waarin een schip zachtjec heen en weer
deénde, dat slechts een halven meter
boven het water uitstak. Het gevaarte
was ongeveer acht meter lacg en twee
meter breed.
Hoe diep ligt dat ding wel in het
water! werd alom gevraagd en lieden,
die van alles goed op de hoogte meen
den té zijn, schatten op ongeveer drie
meter, want'zij hadden vernomen, dot
er m het géfieet drie personen in bet
•chip plaats kimden vinden.
Onder het-publiek, dat in grooten ge-
late was verschenen om van eenmerk-
- waardige gebeurtenis getuige te zijn,
heerachte spanning. Hen sprak slechts
•vecjiet schip, dat men als een nationa
le aangelegenheid bechouwde, omdat
voor zyn .bouw vrijwe^de geheele be
stoking een duit in het zakje had ge-
daan en het geheele leger van Slees-
wykHolstein, van den gewonen sol-
daat tot den oppersten officier de sol-
dij ven een dog vrijwillig rad afge
daan. Iets anders nog hadden de toe
schouwers pas vernomen: een bode bad
«Ugeroepen, dat het geheele Deenscha
blokkade-eskader op het gerucht van
Ht bestaan van een "boot, die onder
krater kon aanvallen en schieten, was
gevlucht met volle zeilen noord
waarts! De menschen juichten geest-
driftig, toen een man op de loopplank
wersoheen, vergeaeld van twee anderen,
In werkpakker, gestoken en gevolgd
door eenige heeren in deftig zwart en
met booge hoeden in de hond.
Wilhelm Bauer! Dasr heb
•ener! riepen de menschen.
•en booge. smalle gestalte met een
doodsbleek gelaat en een puntbaardje
boog even. De oogen, zichtbaar ver-
moe id, lagen diep in de kassen. De
mannen stapten in een boot en staken
over naar den Brandtaucher, zooals het
gevaarte tusscjien de ankerboeien heet
te. Bauer keerde zich tot een van de
heeren in gekleede Jas en zeide:
Professor, ik moet u erop attent
maken, dat bij den bouw van mijn
boot twee van mijn instructie* zijn
verwaarloosd!
De met professor aangesprokene
knikte vergoelijkend, maar Bauer
sprak lichtelijk geïrriteerd verder:
Ten eerste zijn er geen speciale
bakken voor den waterhallast; ma»
als het water de boot 'ongehinderd bin
nenstroomt, kan ik, gezien de gevaren
van een ongelijke gewiehtsverdeeiing,
voor de stabiliteit niet instaan. Mijne
heeren, u 'vraagt mij. naar de diepte af
te dalen en als deskundigen heeft u
verklaard, dat daarvoor ijzeren platen
van zes millimeter dikte sterk genoeg
zyn!
De heeren knikten zelfvoldaan, Bauer
echter ging voort:
■e spawang Ie lezen. Hij wachtte, of
bet water zich gelijkmatig zou verdoe
len. Toen de boot zich boven de diepste
plek bevond, riep bij zijn assistenten
toe op te houden met hun werk. De man
nen hielden op met treppenen keken vol
verwachting naar Bauer. Toen werden
zij aHen plotseling gewaar, dat de boot
dwars ging overhellen. Met één oogop
slag zag Bauer, dat Wit-t en Thomsen
met hun voeten reeds in het water ston
den, terwijl hij zelf nog ap het droge
was. Zij staarden elkaar aan. De romp
van het schip trilde,, het achterschip
zakte steeds vlugger af!
Toen sprong Bauer naar voren. Vrij-
wel op hetzelfde oogervblik rolden alle
stukken ijzer, die als hallast op den
grond verspreid lagen, met hevig ge
raas naar achteren en dreigden Witten
Thomson te verwonden. instinctief
draaide Bauer de klep dieliC
Wij zakken te veel af! schreeuwde
Witt een man als een reus, en draaide
uit alle macht het ventiel nog vaster
aan. Geheel doelloos begon Thomsen
de ballas-I zakken en stuk-ken ijler over
deti grond te verspreiden. De boot was
De in de haven van Kiel verongelukte duikboot van Wilhelm Bauer.
s. Voorgedeelte; 1, 2, 3 en 4 patrijspoorten; 5. Luik; 6. Stuurinrichting
met zitplaats; 7. De Balans; 8. De teat er stand in de boot om half vier.
b. Middengedeelte; 1, 2 en 3 patrijspoorten; 4. De trapinstallatie, waar
mede de schroef in beweging werd gebracht; 5. Balans; t. Waterreser
voir; 7. IJzeren ballast; 8. Pomp; 8. Luchtpomp.
Achterdeel; 1 en 2 Patrijspoorten; 3. Schroef; 4. Bescherming van da
schroef; S. Roer.
Ik moet de veranSftordel ijkheid
voor bet commando van de hond wy-
zen! c
Toen gaf 'hy zijn beiden begeleiden
Wit* en Thomson een wenk.
Gezamenlijk gingen zy aan boord
van- den Brandtaucper, daarbij kregen
de heeren gelegenheid een blik door
het luik werpen, zy aanschouwden in
het binnenste van het schip een gewir
war van trapwieien en tandraderen.
Wat is dot voor'n lap daar? vroeg
een der notabelen.
Rubber-handschoenen aan den
boord wend, kreeg hij te hoocen, be
stemd voor het vastmaken van mijnen
aan het vyandelijke schip!
Bauer verdween achter het luik.
Toen het luik achter de drie mannen
dichtviel, was het klokslag negen.
Het water borrelde en schuimde. Log
geraakte de boot in beweging. Lang
zaam zakte zy dieper, tot zy geheel
aan het oog was onttrokken.
Hoewel de drie mannen vastbesloten
waren, hun riskante taak tot een goed
einde te brengen, bekroop hen toch een
vreemd gevoel, toen zy de kleur van
het water steeds donkerder groen za
gen worden en het daglidht steeds
Bohraler naar binnen viel. Bauer open
de het ventiel. Witt en Thomson trap
ten heftig de wielen. Een breede straal
water gutste naar binnen. Op het ge
laat van den uitvinder stond nerveu-
v*a Bauer. Lsnks; longtt-iloorsnede; rechts: zy-aowtickt. hoop
hlmlddrts vrijwel loodrecht gaan staan
"en daalde steeds dieper en dieper.
Bauer keek wanhopig naar de anderen.
Zes millimeter! flitste het door zyn
boofd.
-^Plotseling Makte Thomsen een kil
den kreet en volvoerde een wilden
sprong naar achteren. Het knarste en
■■huurde, als -zou de geheele boot in
het volgende oogénblik uit eikaar val
len. Met een knakkend geluid spron
gen de klinknagels los. Een wand
spleet tergend langzaam doAhidden,
een dunne waterstraal spoflk- naar
binnen. Het groote trapwieWbak kra
kend in tweeën.
De boot ging weer horizontaal liggen,
maar nu op een diepte van zestien
meter! Wrtt en Thomson werkten als
paarden aan de pompen.
Bauer keek op de klok en stelde rast
dat er Inmiddels slechts luttele mi
nuten waren verioopen!
Pompen, schreeuwden de belde
anderen hem toe.
Bauer brulde terug:
Uitscheiden! Onmiddellijk uit
scheiden! S
In de boot was het kil en nat. De
binnendringende waterstraal was ster
ker geworden. Het kostte ontzaglijke
moeite, bet boofd koel te houden. Van
de drie opgeslotenèn slaagde Bauer
daarin het beste.
Hoe vlugger de boot volstroomt,
des te beter het voor ons is! riep hij.
Dat alleen kan ons nog redden. Slechts
de druk van het blnnenstroomende wa
ter tegen de wanden kan verhinderen,
da* ze worden ingedrukt, waardoor
wy verloren zouden zijn!
Maar de twee anderen hadden tiaar
geen ©oren naar. Met de niterste waa-
zwoegden zij by de pompen, zoo
der da* zij het wassende wafer konden-
tegenhouden. Toen rukte Bauer vast
beraden de klep open. Thomsen hoor
de het typische geluk! en keerde zich
om. Eerst staarde hij, niet begrijpend,
naar Bauer, toen snelde hy als een
«jild geworden tyger naar hem toe en
viel hem met een getrokken mes aan.
Bauer struikelde en botste tegen het
trapwiel, dat nu geheel bezweek, maar
in het volgende oogénblik zag do ander
een pistool in zijn handen. Het gebaar
was zoo ondubbelzinnig, dat Thomsen
langzaam, stap voor stap terugdeinsde.
En Bauer sprak koud, den nadruk leg
gend op elk woord, het wapen, waar
van slechts hij wist, dat het niet ge
laden was, op den ander gericht:
Er Is voor ons slechts één kans
op redding en dat is het openen van
het luik! Dit echter is slechts mogelijk,
als hier zooveel water Is binnengedron
gen, dat de voorhanden lucht, die daar
door wordt samengeperst, tegen den
enormen waterdruk, die van bulten
op het luik staat, een overeenkomstig
sterken-tegendruk kan uitoefenen!
Op dat oo^enblüt botste iets rinke
lend tegen de scheepswand. Tegelijk
keken all^. drie naar* het luik. Een
zware kabel stoorde buiten heen en
weer. Men had van den wal uit een
reddingsactie op touw gezet! Volslagen
uitgeput waehUea de mannen af, wat—
nu zou gebeuren. Zyzelf verroerden
geen vin, hoewel het, waw hun tot
aan de heupen ging.
Toen kettingen lang? de wanden
schuurden, verscheen op het gelaat Vnn
Thomsen een dwaze grijnslach. De
mannen spraken geen woord, maar al
len dachten op dat moment hetaelfde:
Zullen ze beetkregen?
Neen, de kctfhfë&n gleden telkeiW
weer af en verdwenen tenslotte.
Het is onmogelijk, zeide Bauer,
als tegen ziebzelf, ons zoo vlug te lich
ten, dat wij niet onderweg verstikken.
Thomson antwoordde slechts met een
dwaas laefcje en staarde vervolgens
wezenloos voor zich uil Witt echter
vroeg plotseling:
Drijft de hieht ons ons hoog, als
wU het luik opendoen?
Bauer knikte. Met inspanr)i$g stond
Witt op en deed een poging. Het luik
bleef rotsvaat op zyn plaats. Witt keek
naar het water, dat door de harsten en
spleten naau\ binnen sijn&kie. Toen
stapte hij mtar de klep en draaide h^ar
weer open. Borrelend en gut$#pd
schoot het water naar' binnen.
Thomsen bleef onverschillig en met
een stupide uitdrukking op zijn gelaat
zitten.
Toen echter kwamen voor den uit
vinder nogmaals minuten van kwel
lende spanning. Men poogde van bo
ven trossen om de boot heen te leggen.
Als het luik daarbij vastgesjord werd,
was alles verloren. Lijkwit in het ge
zicht staarde Bauer omhoog.-Toen gle-
den^de trossen, evenals tevoren de ket
tingen, zonder een houvast te hebben
gevonden af. De lichtingspogingen wer
den evenwel onverdroten voortgezet.
Van het publiek week niemand van
zijn plaats. De stilte in ^de haven, die
nu in stralend zonlicht was gehuld,
..werd slechts verstoord door de com
mando's van de bergingsmanschappen.
In de boot steeg de luchtdruk ge
stadig. De mannen haalden met moeite
adem. Zij hijgden zwaar bij elke bewe
ging en hun borstkassen gingen zon
derling bol staan. Het water stond hun
reeds tot aan tien hals. Zij vermeden
elkaar aan te zien. Ieder staarde recht
voor zich uit. Toen bleven Witt's blik
ken op het klik gericht. Hij stond op,
Doorsnede van da boot. nadat ze was
ingedrukt. Ce stippellijnen geven den
oorspronkelijken stand der wanden aan
Xaterda" 77 ApriT 7940
Mop toon
•hulst
stuik •005TMM
f OIO
D4
aenT
Iemand zou na» Rotterdam worden overgeplaatst.
C|n *yn voldoende bekendheid met de omstreken te
OnöeS-zoeken gaf men hem bovenstaand kaartje, ten-
«faxle van de daarop voorkomende 13 van een cijfer
voorziene vierkantjes, de plaatsnamen op te sporen.
Hy vond ze alle 13 en ontdekte tevens, dot na rang
schikking de beginletters zyn beroep gaven. Welke
zyn de plaatsen? Wat is bet beroep?
voordeelig worden, zoodra wit ruR 33 zou bezetten,
waarna zwart met 19—24 een kettingstand zou formee-
-aauf Echter heeft wit vele andere zetten tot zijn be
schikking, eer hy tot heC spelen op ruit 33 zou behoe
ven over Je gaan. Wit profiteert yon den textaet, om
01 te ruilen.
ie. 34—30, 23:34; 19. 30:39, 19—23 20. 39—33, 14
M; 21. 44—38, 7—11; 22. 37—32, 1—6; 23. 33—28, 9—
14; 24. 39—33, 15—20 25. 4741, 20—24'; 26. 41—37,
17—21; 27. 5Q—45, 4—9; 28. 49—44, 21—26.
Se partij blijft In zuiver positloneele banen. Voorloo-
hee-ft wit één randschijf meer dan zwart. Belden
«ben stukken op 45, 35, 25, resp*- 26, 16, 6, doch
heeft 'ook nog een stuk op 36 en daarop poogt
■wamt voordeel te behalen.
as 4439, 11—17; 30. 37—31, 26:37; 31. 42:31.
Wanneer rwart eenmaal 17—21 beeft gespeeld, kan
wjt dezen afruil niet meer doen, omdat er onmiddellijk
M—26 op volgt. Doch ook thans biyft de randschyf op
M achter.
81. 17—21!; 32. 31—26, 14—20; 33. 26:17,-12:21;
M. 25:14, 9:20; 35. 39—34.
Deze set is niet sterk. Beter Is 4540, om b.v. op 20
—26 te küünen vervolgen met 4034 (2430) 35:24
<19:30) 28:19 (13:24) S328 en'dan biyft het spel
voor wit nog wel houdbaar. De textzet Isoleert echter
schijf 45.
j*c. 21—26; 36. 43—39, 20—25; 37. 48—43, 3—9;
Mj3430, 25:34 39. 39:30, 8—12 40. 4540, 6—11;
41. 40—34, 9—14; 42. 30—25, 11—17.
jOp wit 2721 enz. volgt eenvoudig 2430 met 19:48!
W4t k«m dan ook sedert geruimen tijd telkens maar
tasschen zeer weinig zetten kiezen en bevindt zich in
C^ote moeilijkheden.
'93. 34—30, 26—31!
bezegelt zwart de winst in deze door hem
1 haai gespeelde poeitieportlj, waarin hy op kundi
ge wijze de theoretisch slecht' geplaatste schijf van wit
op 36 wist uit te buiten.
44. 27—21 (of?). 16:27; 45. 32:21, 17:26; 46. 36:27,
23:21. Wit geeft op.
In „Duizend en Eén" werd op 30 Maart J.l. de vol
gende stand besproken: -1 1
Zwart: Ph. J. Ham, Rotterdam, ach. Op 7. 9, 12,
13, 17—19, 23, 24.
Wit K. Benschop Sr, Zeist. 8 sch. op 26—28, 32, 34.
38, 43, 45.
Na de zetten 27—21 (18-+-22) 38-33 (24—30) 34:26
(22—27) 25—20 (27:49) 2<L-15 (49:16) 15—10 (23:32)
104 wordt in de analyse 1722 aangegeven.
De heer N. de Haas Jr., Rotterdam, merkt zeer te
recht op, dat zwart sneller Jcan winnen 'door de voort
zetting <32^-38!) 33:42. (17—21!) 26:8 (13:2) 4:24
(2—8) 24:11 (16:7) 42—38 (7—23) 38—33 (23—34)
33s—28 (34—18).
Inderdaad is deze combinatie korter en daarom ta
ter dan het in de: vorige analyse aangegeven spel.
K-B
96-3
A-4-3-2 1
H-V-83
V-B-10-94
A-8-5-2
B-10
6-2
86-2
H-7-4
V-6-8-7
10-7-6
H-7-a
V-B-10
H65
A-B-9-4
3 S.A.
Oost
pas
pas
Zuid
2 8.A.
pas
West
pas
pas
Weet komt opnieuw met Schoppen Vrouw, welke
slag Zuid laat loopen. West speelt opnieuw Schoppen,
waardoor Zuid verplicht ia den slag in den Blinde met
het Aas te nemen. N—Z hebben 8 vaste slagen en moe
ten dus trachten er één bij te vinden. Zuid besluit uk
den Blinde een kleine Harten voor te spelen. Na eenig
nadenken komt Oost tot de eonokisie, da* hij niets
beeft te verliezen door den Heer kt te zetten. Misschien
Aan een der inzenders van goede oplossingen
zal een prUs van ƒ2.50 worde* toegekend. Op
lossingep moeten in ons bezit zyn vóór Don
derdag 18 April.
Men verzeilde de oplossingen in gesloten en
veleppe aan de
|>/a. bureau van de Goudsche Courant en
vermelde in den linker-bovenhoek der* enveloppe
De naam van den pryswinnaar wordt gepubli
ceerd in de Goudsche Courant van Zater
dag 20 April.
voorkomend in
Duizend-en-Ecn van
6 April j.l.
kap hy daardoor de rentrant <yy zijn parthor sparen,
Na roet Harten Heer aan slag te zijn gekomen, speet!
hy de laatste Schoppen na, waardoor Zuid aan slag
komt, die echter de Harten nog niet vry heeft, terw ijl
West nog een rentrant in Harten Aas heeft en de vrij*.
Schoppen en bet, spet dus één down gaat.
t
V-B-10-862
10-863-2
H67-3
A-H-V-B-9
A-H-63
8 KL
5 S.A.
West Noord
pas 2 Sch.
pas 3 Sch. f
pas 7 Hit.
pas
West speelt Klaveren Vrouw, hi de hoop. dat zyw
partner kan totroeven. Deze moet echter de 9 byspo»
Jen. Het schynt, dat het spel opgelegd is, maar aW
Zutd bij den tweeden slag troef slaat, ziet hy, dat allg
troeven by Oost tegen zitten. Hy kan mi alleen het q
«pel winnen, indien hy 2 rentrants heeft In den Blins
de, één om op troef 10 te anyden en één om de Schop*
pen af te spelen. Klaveren naspelen ïykt gevaarlijk^
gezien de door Oost bljgespeelde 9. Zuid speelt daar org
Ruiten 6, met de bedoeling op den Boer te snyden.
West doorziet echter het spel en speelt den Heer bij,
waardoor de Blinde verplicht is het Aas te spelen. Dg
dubbele rentrant In den Blinde is weg en bet grota
slam gaat down. t,
"1 li
De Franaohe schrijver Alexis Piron was zeor geestig.
Op zekeren dag beroemde iemand zich er tegenovee
hem op, dat hij net zooveel forellen had opgegeten als
Sanson pblllstünen had gedood.
Hen ach waar? vroeg Piron en vertel eens, mi»,
achien met hetzelfde kinnebakken ook?
Gottfried Keller ging op zekeren dag aan zUn burean
zitten om te werken. Plotseling hield hij op ep riep
zijn zuster, die het huishouden voor hem deed:
Wat is det voor een rommel op mijn tafel? Altijd
ale ik werken wil ontbreekt er iets op mijn schry(tafel,
Wat ontbreekt er dan? vroeg zijn zuster
De kurketrekker, was het antwoord.
