Een
papiertje ter lengte van 200.000 kilometer
Een bezoek aan een fabriek van sfeer
«t
Ruischende machines m
Eicht is leven
Artisten werken mee
M
Nederlandsch fabrikaat
Een lief papiertje, mevrouw; het zal uw kamer
opv rooi ijk en.
Ja r»vaar..v.
O, als-tl liever een stemnUgpr dessin hebt, dan....
fin «Ie bediende loopt lénjgvde .Jfenge.gekken, volge-
lfctlen met honderden «grauwe roller». -dié'echter een
maal uitgerold «nTbron \*n lichj en M leuren onthul
len, een bron. die «Ie vyjjnmg sf«?er geeft, die een be-
wbgsetxle stem hèeft^injüe rust en de verkwikking.
;J*M*t In de*èn «Vkerw^rentfeo tijd dooi- ieder in eigen
Imm* gezocht, v 5 V V"^
1 liggen, vtear aoo 'rucrt'ig haar begemming- af te
wachten.-af dié róllen, maar *ij hebben réeds'eetT
•ewH>cWogen léven achter den rug. &ij iijn door groo-
machines ged-neveo. die %oms w*l' twaalf keer er
m kleurtje bijdrukte, aij aijn gédróogd.rop groote
••♦len gewikkeld, gegaufreerd, in lu»n kleide ren vörm
•vengewikkeW en ten slorte verpakt en vemonden,
Wij hebben dit proces in <le ruime, mwl'erne fabriek
van de firma Rath en Dcnxl^heefver te Amsterdam
eens mogen volgen en wij zijn er vandaan gekomen
met de overtuiging, dut er aan zoo n bohangseltje
toch meer vast zit. dan men in het algemeen denkt.
Het voiwHvaanwte speek zich af in de --beide groote
macl\jftënallen,'waa^ rfrtbtaal,'20 drummachines, een
aÓort'rotaticmoehkiesde blanke rollen papier afwik-
kelfli en "bed?ukké«. als'het moet met 12 kWawn.' /.ij
drukken 10 rollen van 7 1V2 m. pér minuut en per
dag worden l a' 0000 rcftlen .afgeleverd..
Sfidcht ruisolieml gaat de papierbaan door de inge
wikkelde machines, die als een gvoot palet van vele
kleurtjes zyn voorzien, welke kfeurtjes als door Juin-
«lenaarstianü getirevten, over- bet papier worden ver- -
Es»
deeld. T>e groote moeilijkheid is. den inkt gedroogd te
krijgen, want nat kunnen de rollen uiteraard niet
worden gew ikkeld. Daarvoor is achter elke drukma-
ehine een z.g. ..hang" aangebouwd, welke tiet 'moge
lijk maakt 35 k m. papier in lussen van 4 m. uit te
hangen. Tijdens dezen tocht worden de banen, die in
een schommelende beweging worden gehouden, bo
ven warme luchtbuizen gedroogd, waarna het. papier
op groote rollen wordt gevvjkkeld.
Tusschen de beide machinehallen bevindt zich de
verfkeuken. waar met veel zorg uit een aantal stan
daardkleuren, de-gewenschte kleuren worden ge
mengd en door plantaardige*iym g<4w»nden. Over het
geheel genomen zijn den laat sten-, tijd de kleuren veel
lichter geworden, er wordt zeer veel wit verwerkt;
de donkere kleuren komen nog maar sporadisch voor.
En dat ligt vóór de handelaar de moderne woning
inrichting onder jiot motto '..licht is leven" alles wat
tot .somberheid kan stemmen in den lxan heeft gedaan,
dus ook de donkerroode en donkerbruine damasij>a-
tronen, die in de kamers der oude huizen, die bxh
lal .«spaarzaam licht van bulten ontvingen, zelfs over
slag «in schomersfcer brachten.
l)e moderne behangselpapieren ontleenen hun ka-
'rakter niet alledh aan de teekening en de kleuren,
Jnaaar vooral ook aan het relief, dat er door speciale
Igaufreènnachines wordt ingeperst. IX- walsen, voor
«eiit doel gebruikt, zijn in verschillende motieven uit
gevoerd; het z.g. mutzenrelief speelt <laarblj een
groote rol.
Dij.' is de, laatste bewerking; Dan gaan de groote
rollen naar de 20 afrolmachines. die automatisch de
normale'rollen va-n 7 m. wikkelen en afsnijden en
<kin blijft nog over do verpakking en de expeditie.
Vbor een moderne fabriek is het zink. dat jaarlijks
nieuwe dessins kunnen worden geleverd. In-de door
ohs hj-/,r»chtc fabrli-k sp^-lt men het klaar niet min
der dan 2500 nieuwe ontsvuypen pev jaar de wereld in
te zenden- Natuurlijk zijn er dessins, die hun waarde
'Iwh ouden en daarvan worjlen de kostbare <irukwal
sen. die mot de hand worden bewerkt, zorgvuldig l>e-
waard, evenals die van een kunstcollectie, waaraan
artiiften al? I.Wvn t'achct. iW-rlage, Winter en Jaap
GWhimg him beste krachten gaven.
Al «leze ontwerpen vindt mvn in «Ie staalboeken, die
per jaar i*i 100.000 exemplaren «le fabriek veraten.
Voor «jeze sta a Hx*-ken y- een afzonderlijke fabriek
ingericht, mei een drukkerij en een binderij en met
norteerbakken. dié een s*x>i-t Wx>p«-nden' band vermen.
Het bladeren Xndexe btjeken is een lust voor het «aig,
zij openen een wortder van perspectieven en geven'
e«wifercffend beéhl ven «ie fabriek se» paoiteit op het
gebied van vcrpchehlenhe'd, smaak en kimatón.^*!»-
mede van «ie technische mogelijkheden, die tot in het
oneindige zije uitgebuit. Dié technische mogeHjkhe-
-den w«*t»len mede gedeiwrnslrw-rd dóór de ons ver
strekte emvsumpfcieeijferh: totaal verbruik 20 mrllloen
papifv per jaar. wat neerkomt op een lenf?te aan
behangselpapier van bijna 200.000 km., <f.i. «h»s eed
baan, waarmede de aardlK»! «mgeveer "vijf maal om-
spanm-n kan worden; en in voorraad bevinden ziefc
geiegeld eên 20 millioen rollen.
rvit zijn i <iw er mopnn 4i«: *tj toonen MM,
«k.». MMiintri*, d» voor 1«XI ptt. NolrrlMzhi* I».
hi ikaat hu wt want ook hot papior wondt, in onm
land vni vaanUfpl ew ln-langr(Jko todustrl* is.
vin* It haar afaotpoiiioti niet bij oen en kelk*, maar b(J
iezk-reen, want een huis zonder behang is een zeer
gnxMke uitzonderinjr. Je*ieneen hecht aan ,.e«i Hef pa
piertje" en mag dan de prijs, dien men ervoor over
heeft, verechiHen, tenelotte komt iedet* hamen htj
tijd en witjtc in aanmerking toer vernlew inj van he»
behMvpael. Kn (tear moet de moderne fabriek, the aan
den rami van de hooMntad een terrein van Ü00 nieter
In het vierkant bewteat. van draaien
