Geallieerden zeggen Noren hulp toe
Felle guerrilla in zuid-Noorwegen.
■i
PROCLAMATIE VAN
KONING HAAKON
Raad per radio.
vechten vlak bij
de iZweedsche grens.
Dé bescherming v£n IJsland.
Amerikaansch commentaar
op de oorlogsuitbreiding.
Lóriden interesseert zich
voor Italië's houdiiig.
Moermansk geen basis voor
Duitsche eenheden.
Theorie över de practijk van
den oorlog.
Ansaldo, Italië en de oorlog.
Zweden halen Duitsch
vliegtuig neer.
FEUILLETON
EERSTE BLAO - PAGINA.2
-
GOUDSCHE COURANT
MAANDAG 15 APRIL 1940
Geuachtenwisseling mi
Boodschap van George VI
Ef poet nog veel meer gebeuren,
zegt de Times.
Hulp uit Frankrijk en Finland
Nieuwe'troepen
Oproepen
Een Messerschmitt teruggekeerd.
Ge snapfüiet, dat zijn zaak marcheert
Ik echter wel, hij adverteert.
J Tropen- j
Koning Haakon van Voorwegen \eeft een pro
clamatie t$t zijn volk getichU waarin hij zegt, dat
Voorwegen sedert honderd jaar niet zulk een be
proeving heeft doorstaan als thans. De koning
spoort mannen en vrouwen aan te strijden om de
vrijheid èn onafhankelijkheidvan het landde
redden.
Voorwegen, aldus 4e proclamatie, ia het
slachtoffer geworden van eèn bliksemsnellen aan
val gepleegd door een land, waarmede de Noren
steeds vriendschappelijke betrekkingen hebben
onderhouden. Brandbommen, explosieve bommen
en mitrdilleurvuur worden op de meest barbaar-
Sche wijze op de burgerbevolking gericht
t Tegelijkertijd heeft de koning den minister-pre
sident, laten w^ten, dat hij niets met de Duit
schersheeft te behandelen, ingeval de Duitse Kers
hem iqts hadden voor te stellen.
In diplomatieke kringen te Londen inerkt men
volgen» Havas op, dat de kwestie der bescherming
van IJsland door de geallieerden op het oog»ab!:k
In studie is. Men meent te weten, dat hierover
van gedachten gewisseld wordt met de peering
te Reykjavik.
De Noorsche regeering heeft Tan de regeeringen
Tan Frankrijk en Engeland de krachtige Ter-
afkering gekregen, dat .onmiddellijke en doel
treffende hulp zal woorden Terieend en dat de
noodlge troepencontiiigenten in Noorwegen *an
land mllen wórden gezet, aldns meldt Renter nit
Stockholm.
Een R?iUch generaal, die Zaterdag ln de nieuws-
ui'zen.-iingei: van de B.B.C. in het Noorsch ge-
sprókefu'heeft, heeft den Noren raad gegeven,
hoe zij de geallieerden kunnen helpen,den Duit-
schen opmarsch te stuiten. Hij zeide, dat. de be
woners in elk gebied, waar de Duitschers kunnen
optrekken, de wegen moeten* blokkeeren door
boomen te vellen en bruggen te vernielen. Ook
wordt hun aangeraden, nauwkeurige inlichtingen
over de bewegingen der Duitschers te verschaf
fen aan het dlehtsbij gelegen Noorsche of Brit-
sche militaire hoofdkwartier. Inlichtingen zijn
noodig over het aantal troepen, hun eenheden,
uitrusting, bewapening, of het Beieren, Oosten
rijkers of Pruisen zijn, en of zij zijn uitgerust
\por sklloopen.
1Ik hoop, zoo»besloot de generaal, dat elke
vaderlandslievende Noor zal medewerken. De .hulp
de5- geallieerde_ri 'komt en komt snel. Houdt vol.
Leve Noorwegen. God spare koning Haakon.
De Engelsche koning heeft een boodschap ge-
Roosevelt heeft Zaterdagavond een verklaring
afgelegd», waarin hy cje Duitsche actie in Dene-,
marken en Nopru egen veroordeelde. Hij
Steldeo.m.: - - - J v
Deze beide vólken hebben gedurende eeuw en
achting* gewonnen ën behouden, niet alleen
van het Amerikaansche volk, maar van alle vol-,
ken, en wél'door het hooge peil van hun natio-,
jaaal,v en internationaal optreden. De Amerikaan
fiche refceering heeft de toepassing van geweld
steeds ten sterkste afgekerfd. Zij herhaalt thans
met onverminderden nadruk haar standpunt, zoo-
Als zij dat bij vorige gelégénheden heeft uiteenge
zet: Indien m^n wil, dat {le beschaving blijft be
staan, moet bet recht der. kleine landen op onaf
hankelijkheid, op territoriale onschendbaarheid
en* op ongehinderd^-gelegenheid voor eigen regce--
ring geëerbiedigd wordën.
De oorlog nadert dè Vereenigde Staten, aldns®
het voornaamste thema, dat de Amerikaanse he
Ochtendbladen behandelen in hnn commentaren
op den oorlog in Scandinavië. De New York
Tim es wijst,erop, dat'óc Vereenigde Staten hun
positie opnieuw moeten overwegen. Wat voor
Amerika op het spel staat, gaat volgens dit blad
Ver uit boven de kwestie-Groenland en IJsland.
Het zou struisvogelpolitiek zijn, den oorlog in
Scandinavfë ts beschouwen als een gebeurtenis,
die alleen van belang is voor de voorposten der
Amerikaansche def^hsle. Wat men thans mee
maakt, vorint de ernstigstedreiging, die ooit be
staan heeft tegen de vlootmacht van Engeland en
het bestaan zelf van de Fransche en Britsche rij
ken. r>'
De New York Herald Tribun! schrijft,
dat thans» evenals in 1917, 'het Amerikaansche
volk de gedachte afwijst van in den oorlog ie
trekken. De Vereenigde Staten moeten echter
wennen aan de gedachte, dat zij zich gedwongen
fcouden kunnen zien, aan den strijd té g'aan deel
nemen, wanneer dat het eenige middel zou'vor-
*- t
men om hun belangen te beschermen.
Engeland en Frankrijk Ijébben officieel vergun
ning gekregen vai% het Amerikaansche departe-
't ment van oorlog om bestellingen te plaatsen op
vhet nieuwe'type van den tweemotorigen Douglas
aanvalsbommenwerper, met een maximumsnel
heid van 680 kilometer per uuf, naar men meent,
het snelste toestel in zijn soort ter wereld.
Londen, 15 April (Part.) Onzë <Londensche
correspondent meldt:
De gebeurtenissëh.aan het ebid Van de week in
Noorwegen en op de Oostzee, met nafrie de scher
mutseling met de Duitsche zeestrydkrachten in de
.fjord van Narvik en het leggen van mijnenvelden
in de Duitsche Oostzeewateren, hebben de Engél-
sche gemoed.eren opgebeurd.
De Times waarschuw! echter, dat deze feiten
als tegenactie van, de geallieerden onvoldoende
zijn om den stratcgischen toestand met de vër-
eischte grondigheid ten voordeele van de gealliéer-
den te veranderen. Het blad vestigt er cK^aan
dacht odat de Duitschers hun' troepenmacht in
Noorwegen blijven vergrooten door middel van
luchttransporten. De actie van de Britsche lucht
macht, hoe bemoedigend ook. heeft het evenwicht
in de luchtmachten niet verstoord.
Met andere woorden: De luchtactie moet door
tastender worden, zoodat de geallieerden de lucht
wegen gaan beheerschen zooals zij de zeewegen
beheerschen, zegt de T i m e a en bet blad besluit:
Het zou dwaas;zijn te meenen, dat Hitiers zet in
Noorwegen als gevolg van de geslaagde tegenzet
ten der geallieerden reeds mislukt is. Er moet
véél meer worden gedaan, v£ór Duitschland
gedwongen zal zijn, het Noorsche avontuur ais een
jriechte zaak prys te geven.
In gezaghebbende ^ringen te Londen bleef van
morgen elke voorlichting over het doel en de be-
.teekenis yan de bezoeken van den Belgischen en
dei) Nederlandsctien gezant aan lord Hali
fax achterwege. De Belgische gezant vertoefde
Zondagayoftd gedurende een ongewoon-langen tijd
op het Foreign Office en de Nederlandsctye
gezant bracht vanmorgen vroeg een bezoek van
langen duur. c
In het brandpunt der belangstelling stond van
morgen in LOnden de kwestie, .hoe Italië zich in de
naaste toekomst zal gedragen.
De vervroegde^taliaansche manoeuvres tel* zee
en de yèlhardeipdé a^ti-Britache houding van de
Italiaantche pPrs, die de laatste dagen nog spre
kender is geworden, hebben vanzelfsprekend deze
vraag doen rijzen.
De correspondent van de DallyTele graph
in Rome meent te moeten verklaren, dat Ital?ë den
oorlog tegen de geallieerde zenuwen heeft overge
nomen én üat er slechts sprake is van een Ita-
liaansche schijnhedreiging, waaraan geen bijzon
dere beteek^nis behoeft te worden gehecht en die
geen ander doel heeft, dan'de standvastigheid en
het moreel der geallieerden te ondermijnen, een
poging, die naar in Lomled' wordt gezegd bij
Voorbaat tot mislukking isafeedoemd.
richt tot den koning van Noorwegen, waarin hy
o.a. zegt:
In dit kritieke uur, nu de oorlog naar uw
land is overgebracht, vensch ik, jegens Uwe
Majesteit mijn diepe bewondering en die van bet
geheele Britsche rijk uit te spreken voor de waar
digheid, moed eri vasthoudendheid, welk u en
uw volk aan den dag leggen*
Mijn regeering brengt in vohtdige samenwer
king met de Fransche regeering. aan Noorwegen
alle binnen haar bereik liggende hulp. zoodat de
strydkrachten der geallieerden, zij aan zij ^vech
tende met dp Noren, zullen bewijzen, dat de Duit
sche actie pverijld geweest is.
De legatie van Nooawegen te Parjjs deelt mede,
dat alle in Frankrijk wonende jonge Noren, die
voor der. militairen dienst in aanmerking komen,
zich thans melden om zoo spoedig mogelijk in
Noorwegen dienstte doen. Tevens neemt van dag
tot dag de stroom van vrijwilligers van alle
nationaliteiten toe. Zoo is de geheele bemanning
van een Deensch schip, dat in Schiedam ligt, naar
Parijs vertrokken. Maatregelen worden daar ge
troffen orn hen naar Noorw3{.en te doen ver
trekken.
Een aantal Finsche en andere vrUwilligers zijn
reeds aan de Noorsche grens aangjkonien.
De Noorsche ambulances, die in Finlaru werk
zaam zijn geweest, zullen ten spoedigste naar
Noorwegen vertrekken.
I>e Duitsche ambassadeur te Moskou zou aan
Molotof voor Duitschland het recht hebben ver.
zocht, gebruik te maken van de haven van Moer.
niansk als basis voor de Duitsche oorlogsteenhe
den, meldt Havas uit Stockholm. De ambassa
deur ontkent echter dat hij dit zou hebben gel
vr;
Dit bericht is in een .telegram uit Kaunas |e«
meld aan Af ton blad et en er wordt aan toe.
gevoegd, dat Duitschland tevens om het recht
verzocht zóu hebben,., gebruik te maken van de
spoorlijn Leningrad—Moermansk. Rusland zou
gemeend hebben deze verzoeken piet te moeten
inwilligen en deze afwijzing gebaseerd hebben
op den "wensch, absoluut buiten het Noorsche
conflict te blijven.
?De Daily Telegraph en hét Litausche
blad Lhtupos Ai cl as hebben gemeld,k dat
Duitsche troepen, die te Narvik zijn aangekomen,
/afkejmstig waren uit Moermansk, v. aar zij.- tevo.
ren aan land zouden zijn gezet. Het Russische
telegraaiagentschap Tass is gemachtigd, te ver.
klaren, dat deze berichten kalkomen onwaar en
van pro vocatieven aard .zijn.
Dé diplomatieke correspondent' van Reuter
schrijft uit Londen: In welingelichte kringen -te
Londen is men van' meening. dat de Duitsche ac
tie in Scandinavië voor twee uitleggingen vat
baar is:
1. De actie in Denemarken en No'orwegen is
slechts het begin van een grooter'plan en-kan
ten -doel 'hebben de geallieerden af te leiden naar
de Noorsche fjorden," terw'ijl. elders; groote legers
in beweging, gorden gebracht, of
2. De actieeen'op zichzelf staande stap.
Indien de eerste g'ssing juist is, noopt Duitsch
land de geallileerden datgene te ondernemen, wat
z|j steeds van hem hebben geyild, n.l. een cam
pagne op twee fronten.
Indien de! tweede ^veronderstelling juist is,'
wordt de .fictie van Hitïer niet verstandig ge
noemd. j
Hij kan óedacht hebben, dat de Noórsche ha
vens bases \f<?or duikbooten zouden bieden, doch
de vernieticing van een aantal schepen schijnt
een te gr potje prijs voorde betaling van bases.
Nadat Zaterdagmorgen nieuwe Duitsche troepen
te Sldeberg. op 20 kilometer ten noordwesten van
Haldefn nabij de Zwèedscht grens aan land waren
gezet, is in het uiteritg zuidoosten van Noorwegen
hevig gestreden. Halden is nog in Noorsche han
den, hoewel cle bevolking Vertrokken is. De Noor
sche vlag waait nog van hét nabijgelegen fort Fre-
driksbald.
De Noren zouden piet succes tegenstand bieden,
te Rakkestad, ten nporden van Halden. De veer
diensten tusschen Hajden ep Zwaden zijn gestaakt
en' de telefoonlijnen doorgesneden. Van het eiland
Koster tegenover Strömstad wordt groote bedrij
vigheid in de lucht ^emeioj Kongsvinger is thans
geheel ontruimd. Het was ih deze streek kalm be
halve te Eidsvold, waar hevig .werd gevochten.
Zondag stonden de Duitschers zeer dicht bij de
Zweedsche grens. Duijtsche troepen trachtten zich
meester te maken vpn Kougsvingej, teneinde de
spoorlijn van Oslo naa,r Charlottenberg in Zweden
af te snijden. De Noren melden van hun kant, dat
zij een succes hebben behaald bij Eidsvold, waar
de Duitschers gedwongen werden naar het zuiden
terug te trekken. Hieriyee zou de directe dreiging
voor Kongsvinger weggenomen zijnyEen kanaal
dat een paar kilometer ten noorden van Oslo ligt
en de eiectrische centrale van water voorziet,
waardoor de Noorsche hoofdstad van electrischeii
stroom wordt voorzien, functioneert niet meer,
zoodat de geheele stad geen Jicht heeft en zonder
stroom zit.
De bijzondere correspondent van het Z\yeedsche
telegraafagentschSp meldt uit Charlottenberg/ dat
de Duitschers in de zóne van Oslo een-lijn beheer
schen van,Halden via Mysen en Aaines tot Eids
vold. Zij zijn de rivier Worrtia niet overgetrokken;
te Skarnès is,het rustig.
Het D.X.B. meldde Zaterdag:
De Duitschers hebben he, grootste :deel. van de
uit Narvik in de richting' van Zweden toppende
spoorlijnen bezet. Vrijdag is; de kustverdediging'
van Drohtheim met nieuw-aangekomen Duitsche
zware artillerieversteekt. Eveneens zijn in Oslo.
nieuwe troelen aangekomen.
Havas vernam Zondag \SBnjde Noorsche grens,
dat de Duitschers van Oslo |i:t óprukke'n met ver-
sterking, «alk* per vliegtuig uit Wnemtrkaa ti
aangekomen. De Du:t»che trceper. imtden Fre4r:k-
- Saresburg. Fredriklten en Haiden beiet
hebbep. De Duitschers hebben slecht» enkel*
-paaien beaet en tyn nog niet overgegaan tot een
systematisch zuiveren van de lange kust. De
meeste;douaneposten bevinden lich nog tn Noor.
sche handen, evenals het uiterste ,u!dwe$ten. De
Moren b.eden ln kleine groepen tegenstand, het
schijnt, dat zij geen *angeslot%n en versterkt*
verded.gingsUni* vormen. De stryd m dit gebied
is een guerrilla.
Officieel wordt ven Zweedsche rijde medege
deeld, dat Zondag S000 nun Noorsche troepen Ln
de districten Kornshd en Aerjaet over de Zweed-
Jsche grens zijn gekomen. De soldaten werden ont-
"napend en geïnterneerd. Ook Is een aantal ber
gers over de grens gekomen.
Generaal Von Falken-
horst, de commandant
van de Duitsche troe
pen te Oslo, heeft van
de Noorsche hoofdstad
uit voor de radio ver
klaard, dat «111e Noren,
die gevolg geven ean
het mobilisatiebevel
der regeering. doodge
schoten zullen worden.
Tevens heeft hij oen op-
roep tot het Noorsche
i volk gericht, waarin
(jij verklaart,dat hy
belast is met de taak,
Noorwegen te beveili
gen tegen aanvallen
van de zijde der weste
lijke mogendheden. De Noorsche regeering heeft
verscheiden aanbiedingen tot samenwerking van
de hand geWe?en. Het Noorsche volk moet thans
zelf beslissen bver het lot van zijn vaderland.
Wanneer aan den-oproep gehoor wordt g,egeven,
zopa Is met^groot begrip bij het Doensche volk la
geschied, da t zich in dezelfde positie .bevond, dan
zouden het Noorsche land de verschrikkingen van
den oorlog/ wórden .Jjespaard. Indien evenwel
.Von F alken} ast.
Giovanni Ansaldo, de diröcteur van het Ita-
riaarische. blad T e 1 e g r a f o, weeft Zondag in een
speciale radio-uitzending voor de Itahaansche
strijdkrachten verklaard;
Na de gebeurtenissen de afgeloopen
week kan gezegd worden, dat' thans geen natie
in Europa buiten het conflict kan $hjT«m Het"is
een verschrikkelijke oorlog, welke ieder oogen-
blik kan neerkomen op diegenen, die meenden
erbuiten te kunnen blijven. .|lle Italianen, die
meenen dat ons land tot het eir(de er niets mede
te maken zal hebben vërgissen zich, evenals de
genen, die denken, dat Italië niets dan eetf beetje
.geld moet probeeren te verdienen.
Italië bereidt zich voor op dt gelegenheid en
hit oogenblik, welke het,meest' opportuun zijn.
Kei dergelijke gelegenheid^ welkt een maand ge
leden nog zeer veraf kon zijn, kan thans dichter
bij zijn, dan gij denkt. Ansaldoi voegde hieraan
toe: t -
Wanneer het signaal moet wjorden geblazen,
zullen Wij degenen zijn, die dat'dofen. L
tegenstand zal worden geboden eó de hand .wor
den geweigerd, welke met vriendschappelijke be
doelingen is gere&t, dan ziet de bevelhebber zich
gedwongen met de scherpste middelen op te tre
den om den tegenstandy\ie brekenj
De politie van Oslo heeft het publiek gewaar-
schuwd, de. Duitsche aanplakbiljetten niet te be
schadigen of te vernielen en daaraan toegevoegd,
dat overtreders streng gestraft zullen worden.
Duitsche troepen hebben ZondagJ komende van
Halden, aldus het D.X.B., het grensstation Korn-
sjoe,aan de Zwéedsch-N'oorsche grens bereidt.
Duijscho troepen hebben de grensbewaking aan
de Noorsche grens overgenomen.
Een Duitsch vliegtuig, dat nabij Ihldevalla l*
verbrand, is door de Zweedsche hichtdoelartille-
ri« omfaaggeschoten. Op één na zijn alle inzit
tenden omgekomen.
Een ander Duitsch vliegtuig heeft een nood
landing moeten doen in het westen van Zweden*
Het Britsche ministerie van buiteplandscheo za
ken aldus Reuter, heeft Zondagavond medege
deeld, cjat de Britsche regeering vpn de Noorsche
regeeririg heeft vernomen, dat d$ Duitsche lucht
macht [klaarblijkelijk opdracht heeft, den koning'
van Noorwegen persoonlijk aan te vallen, want
zy bombardeert iedere plaats, waar de koning
zich ophoudt. Deze actie is gevolgd óp de weige
ring Van koning Haakon, persoonlijk met den
DuitsCjhèn gezant te Oslo te onderh^ndelen.
Het Engelsche ministerie van luchtvaart deelt
mede,dat in de afgelóopen 24* uur de verken
ningsvluchten boven de Noordzee en de Noor-
'ache kust zijn voortgezet. Bij een aanval op het
vïiegvjeld Stavanger. hebben laagvliegende toe
stellen bommen geworpen, een hangar en een
aantajl vliegtuigen werden beschadigd. Niettegen
staande het vuur van de luchtdoelartillerie zet
ten ae vliegtuigen hun weg vbort en déden zij
nog ,?en aanval op de Hafsfjord, waar een aantal
watervliegtuigen met mitrallleurvuur werd be
stookt.
H^t oppercommando der Duitsche weermacht
beeft op 13 April bekend gemaakt, dat het aantal
verlpren Duitsche vliegtuigen bij de luchtgevech
ten op 12 April aan de Noorsche kust in totaal
5 bedroeg. Intusschen is een der als verloren be-
schpuwde Messerschmitt-toestellen op zyn basie
teruggekeerd.
door tHARLES BRUCE. Nadruk 'verboden.
13) (Vervolg.)
Dat a Is allemaal waar, Pul^ngga. Dat zouden
85e zekér kimneïl ëntwoordén, maa-r wgt, indien
Pulangga niet langer het trouwe opperhoofd,de
wakkere vripnd van het gouvernement was? Wat,
findien Pul&ngga, l^elust op eén ouden rooftocht,
Ziffi bij de dapperen van Ansokol' ging aanslui
ten? Wat zouter dar. gebeuren, denk je? Zouden,
at» je dan nóg b«chlmpén,„zouden ze dan naar
je wille» luistemi?
Pe oude i ».i liet van verbazing zijn -mond half
©peg? staan. De woorden, die hij had willen uit-
'Hprrfen, kwamen niet over zijn lippen. Desmond
keA hem strak aan,"doch sprak niet verder. Van
dit groote oogenblik hing zooveel af, dat hij het
riet waagde beslissing door een slecht ge
plaatst woord ongunstig te beïnvloeden.
Wat z^gt de-toean daar? vroeg de oude ihan
^tenslotte met van «ontroering bevende stem» Ik
'zou me bij hen moeten voegen? Ik zou moeten
vechten tegen den blankèn man? Wat wil de
toean daarmee zeggep?
Luister. Ik vrees het ergste van die heetge-
twkerde'jongemannen. Het ontbreekt hun zoowel
j*an kénnis als aan gezand verstand en in een
©ogenblik van overriped zouden ze *lot eer), on-
ftezonnen dAacJ kunnen overgaan, dl^ moolt 'meer
ongedaan zou^klinnen worden gemaakt., We moe
ten tijd zien te winnen om een behoorlijk plan uit
te werken, maar ieder oogenblik, ieder uur „dat
de missy_jn.hun.handen is, is een gevaar. Daar
om vraag ik dit a'an mijn broeder. Het is' reeds,
laat v ue schemering breekt door. Laat^bij zich
bij zonsopgang op weg begeven in gezelschap
van zijn dochter. Laat niémand' kundig, worden
van hun vertrek. Laten zij>zich samen bij An-
sokols mannén voegen. Ik twijfel er niet aan, of
zij zuilen Pulangga eenstemmig t»t hun aanvber-
der uitroepien. Mijn broeders doortastendheid en
omzichtigheid zijn mij waarborg, dat de missy
al dien tijd \eilig en 'ongedeerd zal blijven.
Toean, klonk het w'eifelend van den anderen
kant, waarpm moet Simuk mij vergezellen?
Indien Pulangga werkelijk het voornemen'
had zich bij de tfpstandelingen te voegen, zou hij
dan kunnen-besliriten om zijn dochter alleen ach
ter laten in het dorp, dat hem voorgoed z/u
vervloeken? Trouwens, opk Simuk heeft een taak
te vérrichtQp. Ik weet og geen stukken na, hóe
de missy al dien tijd door haar vijanden is be
handeld. Ik weet niet of de roissy gee«n vrouwe-'
lijke hulp behoeft. Het is best mogelijk, dat An
sokol al de vrouwen en kinderen heeft weggezon
den. omdart hij een aanval verwachtte. Dan be
vindt dé missv zich dus temidden van al die man
nen. Dan moet ze heel den gruwelijken avond ge^
tuige zijn van hun dan*- en drinkgelagen om dè
buitgemaakte doodshoofden. Dan zit dê missy
daar in een *groep% luguber uitgedosehte krijgerf.
als vrouw, als meisje alleen. Ik za;l de dochtèr
van mijn broeder een brief meegeven voor ne
missy en zij zal daaruit vernemen, dat ln dien
troep vijanden tenminste één vriend van hjet
gouvernement, een vriend der blanken zich- be»
yJndL
Alaar toean... viel Pulangga hem tenslottè
in dl red^
- Wacht even. laat me "uitspreken. Ik weet
evenmin wat voor wacht ze nu over .de missy
hebben'gesteld, mAar naarmate dé "dagen, ver loo
ped', die wacht, vooral als ik geen tëekenen
van aanval vertoon, al minder en minder worden.
Het uitblijven van gevaaf niaakt iemand zorge
loos. Wellicht komt het zoover, dat men Simuk
^fleen de wacht toevertrouwt en dan...
Hij hield even op.
Wat dan? kwam de vraag in langzaam uit
gesproken [twijfel. j
En dan. brpeder, zouden Simuk en Pulangga
een gelegenheid moeten zoeken en vinden om te
ontsnappeh..
De*5mon<Ji keek den ouden Salong oplettend asm,
toen hij eindelijk .met zijn voornaamste voorstel
voor den-dag trad.
Zij j,zlillen verdenkine teven rhe koèsteren,
toean. Zij' zonden.onmiddt:!ük vorrjocti fiat ik j
daar de hand in had. Dar\ zou '.en le nvj aanval* j
'len. O, n<fen. toean, dat ma.' :k ri 'l#V. Ik ben i
te pud Mijn armen hebben nun.'qjp^cht vcrlb-
ren:.. Wat zou ik tegen zoo velen uitrichten?
Het is hiqt mogelijk.
Kr schuifelde iets In het struikgewas en een
vrouwenstem sprak si?«end en bevend van toorr.
Het is niet mogelijk? Van wien zijn d4e woor
den? Schande, schande, scharde, vader.
Geschijokkén door de p'.ota'elinge "fer^cbijniTig.
beet Desmond haar toe:
Wie is dat1 „Spreek zach*;es_, alsjeblieft, an
ders hexfren ze het allemaal.. Wie'ben je?
Toean, ik ben* 'Simuk, de dochter van Pu-
lanëga. Ik vraagi u vergeving, maar Ik hoorde
Minandpng mijn jvader roepen.-ik bé71 hen Del-
den stHf gevolgd. Ik was niet* bang, ik ken de
vrees der vrouwen riet, want ik bén van Pu Lang-
ga's blped, van^Antak's stefm en ken geen vrees.
Er was een andere anp*t, die rr>r hierheen dreef.
hoorde het'antwoord, dat mijn vader am Mi*
nan dan hééft gegeven en ik^isi dat zijn hart
oud en koud was geworden. |k schaamde me, i
toean, maar ik wist,-dat hij gelijk had en dat
de verre stem van mijn vader voor Ansokol niet 1
meer zou beteekenen dan°het ongevaarl; >;e rui-j
schen van een zachten wind. In mijn siaap noof*
de ik weer Minandpng's stem. die sprak. dat. de
toean hem riep. Toen werd ik geheel %'akker «a
eet gemaakt,
e eens,, wie
en roerloos
te zien. Hij
dat de Sa-
volgde hen. Toean, ik ben Pulangga's dochter.
Ik zal voor hem antwpord°n. Wij zuilen naar
Tièng's Auis gaan, hij en ik, wij beiden, en zuilen
alles doen wat ip ons: vermogen is bm den toean
te helpen. De toean'kan geh.eel op oris vertrouwen.
Zwijg dochter, gromde Pulangga. Dit zijn
geen zaken voor vrouwen, dit is geen tijd voor
kletspraatjes. Dit is mannenwerk. Wj'aar vondt ge
den brutalen moed om uw stemde niiengeh in den
wijzen raad der mannen?
Der mannen? Is dit mannenwerk? beet Si
muk terug. Ze verloor nu allen eej-bied," zoowel
voor Desmond als voor haar vader, want die hu-
we terechtzetting had haar bloed h
Toen wendde ze zich tot Deémonci:
De tien V Toean, zeg rr
riraa.rt den grooistt.-n natsm: ,de \touw, die.hap'
delt a's een marï, of de man, die handelt als een
vrouw? O,. 0
De OJ-ie s^nvoerder zat Zwijgend
iri het jonker* te s tai-en zonder iets
was t^Wvcetredeu in de oude dager
r j ee:: vo.k. een machtige ram waren-.en
•u'n aanvoerder, hun opperhoofd. Voordat cje
blanaen waren gertomen.
De Salo.ngs hadde/.i hem gevreesd in die dëgen.
maar steeds hun vertrouwen in hem; gesteld. Ja,
dat was het. Zij Jv/idden hem vertrobwd. #in hem
geloofd, sis iri hun, aanvoerder, hun vechter, hun
oppemoofd. in der;, strijd Nooit ha dl hip dat ver*
trouwen be^G^aan!'d, nooit z.ja ridderlijk woord
fgebroken.
Maar daama had hij trouw beloofd aan die an-
(We wetsorde, de rechtvaardigheid van het nieu
we»beduur, de nieuwe opvattineen vian den blan
ke Door'gebonden aam zijn volk,
dom eigen wil gebonden aan hun tegenstanders,
ba i pi'. bed. zijn woord .weten te hou-,
den We! waren er dazen geweest. die riyee-
vou i.ee gelof'e hem dreigde te doen wankelen
tussrjaen de rechten van zijn volk, die zich be
dreigd zagp.n in hun dierbare overleveringen en
de r,:{uwe leer vankden blanke, dïe hij niet onre
delijk kon nóemenv Maar zijn gro^ had
de rechtvaardigheid der nieuwe bepalingen vlug
ger doorzien dan het nooit ontbolsterde denkver
mogen van zlj-n volk.. Dan wist hij met groot*
stuurmanskracht alle gevaarlijke klippen te om
zeilen,
Hoe dikwijls had hij aan den anderen kant niet
gesmeekt ejj/gepleit voor zijn kinderen:
Nog een jaar uitstel toean, doe nog ee© klei
ne concessie, en alles komt in orde.
En, dan tegen zijn eigen mannen:
Luistert nu toch kinderen, het is wel een
nieuwe vreemde wet voor ons, maar zuilen we er
veel onder lijden-? Laat ons eerst een,proef ne.
men en dan zullen we zelf zien, jullie en ik en
de blanke, of het voor ons aller welzijn nuttig is.
is, dat ze blijft bestaan.
En nu, nu hij oud was gewordec, wat zou hCj
nu doen? De paden gingen nu voor hem uiteen,
orn na hun splitsing elkander, nooit meer te ont
moeten. Welk zou hij kiezer? Hij had fteedz ge
tracht den' middenweg bewandelen, dóór noch
te helpen., noch te hinderen. Aam beide kanten
had hij het johge geslacht steeds zijn ^igen gang
laten' gaan. Ze moesten er aan wennen, had hij.
altijd om ook zonder zijn leidende bang
hun weg te vinden, te weten wat goed voor hen
was. Zijn hart was opgesprongen, toen hem ter
oore was gekomen, dat onder zijn volk rooftoch
ten, moordeni wapengekletter^ het oude spel, <$at
hij in zijn jonge jaren met zooveel hartstocht had
beoefend, iveer aan de orde van den dag was ge
komen. Hij kon zich niet meer bij hen voegen,
maar alleen de gedachte aan wat de anderen
weer gingen ondernemen, deed zijn bloed de tra
ge vaart verliezen en in een laatste poging schqot
heb bonzend door zijn aderen. Het'deed hem goed
de gewaarwording, dat die ^ohgé mannen, man
nen waren gebleven. f
Laat ze hun £a"£ maar gëan, h#d hij ge
dacht, laat ze, maar probeere®, laat zt own vuur-
ddop maar ondergaan, ën alk het mis loopt, zui
len ze dezejfdé straf krijgen, die huja védtffi b»i>
ben moeten verduren ln bet ytrJfAdeo./
