riSCHAAKRUBRIEKfa
mm m m
mtrnm m
m mmm
m is m mi
mm m m
m wMmm&
m b mm
w mmm
K-A.
Wou
dricbem
ONDER LEIDING v. Dr. MAX EUWE r OUD-WERELDKAMPIOEN SCHAKEN
mm 4m W% 1® 22. Ttses
sr m ÜS 1 1 11Dd8xd7
AlCflEFfil
5
De eerste torpedeering
m."
Het oordeel van tijdgenooten
Men wil Napoleon bevrijden
Eindelijk steun
van de autoriteiten
vin
Opmerkelijke verbeteringen
De navigatie
Camesp^t Redaetia D*s~*d - Ben, Postbus 9S9, Rotterdam g —J*.
24 Tel—eS
tetkew* mor de alerkote Amsterdam- w de oppositie TelDefl profiteered,
setae spefcra Op IS. ed5: sotet namelijk 15.
Fd6: en daarmee ia niet alleen Pg6 vet».
Wit; OrdMendam. handend, maar bovendien ataat Le7 dub-
Zwart; dr. M. Euwa, bel gedekt,
Opaanacbe Partjj. 15. 0eflxc6
16. et—e5 Pf9—et
1. etet e7«5 17. f2—13
2 Pgl—Pto8—<6
3. UI1)6 a7«6 Saabd «peelde hier atoiut 12. Pe3
4. LhG—«t Pg8te met de dreiging 18. P<5.
6. 0—d7dfi
17 .Pet—gS
Ben oogenschijnlijk rustige voortzet- 18, f3f4
ting, welke echter meer „gif" bevat,
dan men «au vermoeden. Beier is 18. LgS'„
24. gl—g«
Opiossing Na ltB door K. Nielsen; 6. Tfl-el Lc8—d7 18Pg&-e6
Tier ponten. 19. f4f5 Zwart haak zijn verruimdankbaar
Be manoeuvre 8 b5 7. Iib3, Pa5. "t-
Wk: Kg3, X*il, La3, La6, Pd4, Pf?, ia van twijfelachtige waarde, omdat wit Zoo scherp rtwgrlij.lt gespeeld. Wit
pi. c2, f2. zich met 8. d4 van het centrum kan wil niet toeiaten, dat zwart, zijn stelling 25- Te3
Zwart: Kd5, hel, pi. hl, b6, f3, g4, meester ma-ken. met 19. f5 consolideert eu offert,
■5, gft. daarom liever een pwn. Indirecte dekking van INC. daar nu
7. c2c3 Lf3—e7 - 26- Sfr,: °P 20. Dbö zou falen.
1. Pe5, Kd4:, 2. Dalt, Kdó, 3. Lc4 mat. 8. d2—d4 0—0 19. Peöxdt
Keö:, 2. I)h8t. Kd5, 3. c4 mat. 20. f5fG 25FeOc5!
JL Lc2:, 2. Lb7K. sp., 3. Dal Zwart staat solide maar onvrij. Hij i
(h8) mat. heeft echter een kiemen voorsprong in Natuurlek niet 20. Dd4: wegens 20. De weerlegging van wit's aanval.
bad: 2. C4t, K. ,p. 3. Dal (h8) ontwikkeling, welke hem in staat stelt Lrik Zwart dreigt Te5: en bereidt tevens
mat. zijn stelling spoedig te bevrijden. Pe4 benevens Pf2t voor.
20Le7c5
Mooie echo-mattwetdert. ingeleid door 9. Pbl—d2 eó xd4 21. Kgl—hl IVMe6 2f>. Lelf4 Pc5et
•en' rtechtveldgevenden aleutelzet. 10. c3xd4 PcCb4 22. Pf 1g3'. 27. Ddl—el
Probleem No 18A. De karakteristieke manoeuvre, die Dit te veel sterker dan 22. fg7:, Pg7:, Het eenige.
van Bogoljubov afkomstig is en reeds waarna wit's aanval reeds spoedig moet
In twee partijen van recenten datum doodloopen. De tekstzet berust op de 27. DcOc2
ifv's SHI HPf werd toe^past: de derde matdhparty wending 22. LI2? 23. Pf5!, dreigen-
sSS SS Wm Hl Euwe—Keres (December 1939) en de de 24. Pe7t. - Niet 27. Pf6: wegens 28. Dht, met
33K ffiËt A W.S?' partij SzatoóEuwe (Budapest 1940). allerlei tegenkansen voor wit.
ag' g* §M g§|§ Dat xd7 23. Pg3—(5 Lo5—f8? Na den tekstzet dreigt 28Pf2t.
WA <U m?* 'mm waarna niet alleen Th3. maar ook Pf5
ei atom ;*a mm Overweging verdiende 11. Lb3 om de Oogenschijnljjk zeer solide, maar in onschadelijk gemaakt wordt.
t\ te WgL W%, spanning tie handhaven. werkelijkheid een fout. die de kwaliteit
i mmm ■fc* ei.7» ma had moeien kosten. 28. Pf5—hOt
ww nzm ?2. IVI2ft d6d5 Stelling na 24. Tel— e3. Het eenige om groot materieel ver
as fjg)| -lies te voorkomen.
D* steH den wkspeter weliswaar ki j|f ISf lfe^k|§§f]
M WB staat een pionoensneerderheid op den SÜi A W #/J 28uiiM
W «w I konmgsvleugel te verkrijgen, maar A W& UM. A gM A 29. Th3xh0 Dc2—f2
Sp daartes?ar»ver bereikt zwart met den WA Wm>. WW W».
v.'ai tekstzet de volledige bevrijding v»a m m?\tUrmm Zb. WW W?!% Het eenvoudigst Op 30. Df2: volgt
stelling. nu 30Pf2:t en 31Fg4.
13. P£3—e6 'S ah» 30. Del—cl Df2—«5
W*: KaS, Dfl, Td8, U7. Lh4, PIK.
"zsssrt; K06, Te2. Lhl, LhS. Pa3. Phö.
»t<7.
V DC4. dreigt 2. Pd7 nut
L..., Te4, 2. Dc7 mat.
L...v Let, 2. LM mat.
L Te5. 2. Pe6 mat.
L... Pc4t, 2. Dc4 mat
L...„ Le5, 2. Pe« mat.
t Lr6, 2. Pa6 mat
De ontzetten, voortkomend utl L
c». 1. Tf3 e.d., welke de dreiging
iet pareeren. worden niet gehono-
eeeoi
Wit mist zijn km Hij moest 84.
fg7: speten, wtmma «wart niet beter
heeft dan 24. Lg7: (241*7: t,
dan 25. Ph«t benevens 29. P*7:»j 25.
Dg4, Kh8 26 Lhfl!. 7*8! LI*
leidt tot verlies: 27. Phfl:. 1418 28. eêi.
enz.) 27. bg7t:, Pgr:, 28. Pe7. Deö 18.
De6:. fe6: 30. Pg«:, Kg8: en de strijd
is nog geheel open.
*De tekstzet, waarmee sk ook den to
ren In aanvalspositie brengt ziet er
goed uit mtar faalt op een kleinig
heid, zooate spoedig blijkt
WH: KW,. Dg£. Tc3. Lr3. Pc5, PdC,
gd.a3.b6 (acht stukken).
Zwart: K<H. DW), Pbl, pL a4, d7
tvijf stukken).
Wit geeft ln twee zetten mot
Probleem Na 16B.
Dit te beter dan onmiddellijk 13. e3 W
en veel beter dan 13. ed5:, waarna wit
met een genoteerden d-pkra zou blfj- co
ven zitten.
Wit geeft het op. zonder het ant
woord van zwart af te wachten. Zwart
wint gemakkelijk met 32. Teö: 33.
Tc7:(^ea:.
Aan de Hoogstraat bevinden zich enkele oude den gek.rai.sten -penning. Wij onUeencn hef hier
huizen, die sterk hl verval geraitoen. doordat zij aan het Noordbrabaintsch S:vgen»>oek ran Sirwiin-
onbewoood rijn. Wij zijn in zoo n huis geklauterd, ghe:
oud, groot, zeer groot en natuurlijk uitgewoond. „Anno 1442 een hopman tot Woodriefiem ge-
ofschoon nog niet bepaakl bouwvallig. Het dien- iwemt Bruin van Wijborok, verlèesende in
de nu practisch tot ben-aarplaats van netten en len, lejde een geeruvsten pf-noingfi op de tafel,
van honderden prikkorven, een klein soort korven d-aer 'tyder man sach. Seyde hij wilde Dodt Int
voor het vangen van visch. De Woerkummers vin herte steecken, cnde stceckenrte m den peomogh,
den dat irtet prettig, zoo'n huis, dén uit hun mooie liepen daer drie droppelen bloets uit.
„oude serie", dat in versneld tempo zijn onder- Ic Sweder van Cuvlenburch tuy-ge, dat myn
gasig tegemoet gaat, maar er is wel meer, dat de huysvrouwen nvan dit gaaien heef., geheten Dirc
Woerkummers onpleizierig stemt, in de eerste van Braeckel, dat een schiltboortich man was,
plaats de achteruitgang van het vinacherijbedrijf Die tafel h»nget noch te Worrum in de Kercfc".
en de moeilijkheid om naar deze. toch zoo gun- 'Misse-Pion wordt er te Woudricbem nog ge-
Ktig aan het water gelegen plaats, industrie te speeM, er zijn ook "nog krijgers te Woudriohem,
trekken. maar het krijgsrumoer, waarvan de geschiadente
Bekend is het silhouet van den Woerkumochcn van het oude stadje gewaagt, is verdwvnen. Het
toreo-. breed, zwaar en stompy van dichtbij kite- Is er stil, zeker buiten het vreemdetingenseiaoen,
ressant en karakteristiek. Hij stamt uit de eer- waarin menig bezoeker van bet- nebijgefegpen slot
ste helft van de zestiende eeuw. Vroeger heeft Loevestein ook Woodricbem bekijkt, iets. waar-
hij een spits bei-eten, doch tijdens een beleg door van hij stellig geen spijt zal hebben
de Spanjaarden 1574 te deze van den toren ge- Het veer brengt ons u-rug naar Ciorkum. Van-
schoten. Een njguwe. kleinere spAi» werd toen ge- morgen waren <le teekenaar en de reporter ran
bouwd. die ln 1717 door een geweWigeo storm 1000+1 bijna de eenige-reizigers, maar nu is de
zou zijn vernield. Sindsdien te hij zonder spits ge- boot vol jonge Woerkummers, die het niet meer
Weven, doch gezien de torens van Rotterdam, ht de visscberij zoeken, doch die in de Gorirum-
Dordrecht. Utrecht en veel andere plaatsen kan sche industrie werk hebben gevonden. Want da*
met» zeggen dat het in ovmvuuotemmmg me* de van het Arkelscbe verraad en de geschiedenis
„toren-mode is. van Hendrik Hoort te nu roette lang vergeten pn
Woudri hei.1 berft ook nog zijn verhaat, da* ran vergeren...
Omtoiztaaade partjf werd g- rpeetd Jn
dm VVO.A.aAtk.vctp, welke wed
strijd *4k jzaé «en «ried» oefpr ne bc-
Zaterdag 20 April 1940
steen. Weer bracht de gezagvoerder er
het leren af. Twee matrozen konden
eveneens worden gered. De, overigen
vdndeh den dood.
Toen was iedereen overtuigd, dat
het met de boot was afgeloopen.
Payne zelf was blij, dat hij het dui-
vctsclie vaartuig kwijt was en deed
plechtig afstand van het commanda
zonder dat iemand hem dat kwalijk
nam. Maar de l>oot werd voor de twee
de maal gelicht en Ingenieur Aunley
nam het bevel over. Met wederom
acht vrijwilligers wilde h(J opnieuw
een proeftocht op de Cooper Rivier
ondernemen. Ditmaal scheen alles van
een leien dakje te zullen gaan, ten
minste, de boot dook zonder eenige
hapering. Het was echter haar fout,
dat zij onder water bleef en met geen f
mogelijkheid weer boven water was
- te brengen. Ruim een week later werd
de boot gevonden, alle opvarenden
hadden het leven gelaten en ook de
derde equipage werd met militaire
'oer begraven.
Toen ontwaakte by de Zuidelijke
«taten het wantrouwen jegens de Dar
en wel zeer terecht. De naam al
leen al kwam bij de vloot in een kwa
den reuk te? slaan, want tot nog toe
had de duikboot-slechts leed over de
eigen menschen gebracht. Toch was
het gerucht van haar bestaan reeds
tot Washington doorgedrongen, waar
men de eskaders der Noordeiyke sta
ten dringend voor het monster waar
schuwde. Het duurde niet lang, of er
werden weer nieuwe candidaten dea
doods voor de David gevonden. Als
gezagvoerder trad zekere Dixon, luite
nant der cavalerie, op, maar beroeps-
aeeUeden voelden er niets voor zich
bij hem aan te sluiten Toch^kon Dixon
enkele waaghalzen bijeenbrengen en
in een maanloozen nacht in Februari
slaagde hij erin, met de David de
'Vijandelijke blokkade te doorbreken
en do open z$e te bereiken.
Hij vertrouwde, dat de waakzaam
heid van den vijand naar buiten min
der aicherp zou zijn dan naar den wal
log, een speculatie, die juist bleek te
Voorzichtig sloop de boot vooruit
mot een reusachtige mijn op sleep
touw. De boot was half onder water
gedompeld. Tegen den donkerblauwen
ftil-mel teekeode zich dukleiyk zicht
baar de silhouet van de korvet Housa-
tomic af. Dixon slaagde erin de mijn
awn de*i romp van het kleine oorlogs
schip vast te leggen. Toen de beman-
van de Housatonic ontdekte, wat
er gaande was, was het m is te laat:
De mijn ontplofte!
Men heeft later vcronder-leld, dat
'de mijn toevallig by dè munitie-ruim en
tmoet zijn gebarsten, want de uitwer
king was verschrikkelijk. De Housa
tonic werd zwaar beschadigd en ver-
gSig. Maar ook met de David liep het
hoe zou het anders kunnen! zeer
slecht af. De duikboot vle\ weliswaar
niet. flc. mijn self .fan o^e?, ^dach liep
iiiaar. gewoonte val.en ,?^kte af, zonder
■ooit weer boven wa'er. te komen. Van
de bcmannmg kon tuqmuod worden ge-
t
Maar toch willen ovij hier oven vast-
Btelfen, dat dit het eerste in de ge-
achlbdenU bekende geval^ te. dat een
Oorlogsbodem door een Kléine duikboot
tot zinken werd gebracht!
VII.
w Hoe oordeelden de tljdgep'ooten over
de duikboot?
Welnu, reeds Ui 1W2 schreef het voor
aanstaande blad Naval Chro
nicle: „Wat moei van zceix)rlogen
tereohtkomen, als schepen door duik-
- .booten worden aangevallen, mder dat
men zich daartegen kan verweren?
.Waar zal men zeelieden v: nüaan ha-
leti, al» voor ieder zeeman vaststaat,
.1 dat hij bij voorbaan verloren te?"
i Thans kunnen wij veilig aannemen,
dat het hierbij minder om nioreele dan
stoffelijke ov^zp%egjng«a gtng. Het
ri ^uܫi. bezwaren gewpe^t zUn vaui de
t ^»4rt, welke de Earl of Vinctnt, de
TTn'iLrihA *rf rtrtftf-'uirr ,1 Vntnnn rin/Irtrt
held, slechts door Frankryk op den
voet gevolgd!
Toen Fulton verzocht, voor een Fran-
ach en deelnemer aa.n den oorlog te mo
gen doorgaan, indien hij met zijn duik
boot mocht worden gevangen genomen,
otn te beletten, dat hij als een vrijbuiter
aou wonden behandeld, d.w.z. door mid
del van den ^strop der dood gebracht,
werd hij met zijn voorstel afgewezen.
Met de grootste beslistheid verbood
de commandant van Brest hem, Engel-
sche aobepen aan te vallen. Hy moti
veerde zijn verbod met de verklaring,
dat, ook «te de aanval zou lukken,
vriend en vijand daarbij het leven zou
den verbenen, een lot, dat de dappere
neeman niet verdiende.
Het is dan ook merkwaardig, dat de
duikboot haar m o reele rechtvaardi
ging juist aan een misdadiger had te
danken, nadat tal van eerlijke mannen
dit doel vergeefs hadden nagestreefd-
De» man heette Johnson en was een
berucht zeeschuimer. Het eerherstel
geschiedde voor de oogen dier wereld»
omdat hij een duikboot wilde bouwen,
alleen voor het doel. Napoleon van 9C
Helene weg be halen. "Helaas stierf de
Frasnsche Imperator in de verbanning,
vooraleer zijn reddingboot gereed was
en Johnson zag aioh i>edrogen om de
schatten van de Jialve wereld, die de
Bonapartisten hem voor de uitvoering
van liet plan ha<Men beloofd....
Men mag het den skaatshoofden en
den autoriteiten van het zeewezen niet
zonder meer kwalijk nemen, als zij
slechts neer aarzelend geld gaven voor
oen zoo onbetrouwbare zaak als de
duikboot-experimenten nu eenmaal wa
ren. Wne schonk hun de zekerheid, dat
*iij niet ten prooi vielen aan avontu
riers en oplichters? Want ook dat ken
nen wij uit de geschiedenis van de
duikboot.
In bet begin van den Amerikaan-
sohen burgeroorlog hiad een construc
teur 10.000 ii*>11 ar als voorschot weten
los te krijgen. Toen dook hij onder,
echter niet met een duikboot, maar, met
medeneming van het geld, in de een of
andere groote Amerikaansche stad.
Om dergelijke redenen hingen de
proefnemingen meer af van de parit*
eu Uwe voortvarendheid der uitvinders
dan van of&cèeete instanties. Pm tegen
het einde van de vorige eeuw werd bet
beter; toen zette plotseling eon vlugge
ontwikkeling m met zooveel goede re
sultaten. dat de regeeringen onmoge
lijk lijtizaam konden toezien. Het was
hetzelfde tijdperflc, waarin ook de lucht
Pt else! matig werd veroverd!
De John P. Holland Torpedo Boat
Company, in 188^opgericht, liet genia
le en progressive constructies met
pommo roiee le ach randeriield gepaard
gaan. John P. Holland veroverde de
vloten van tie geheele wereld. Met zyn
scheppingen begon de zegetocht van
de duikboot als modern oorlogswapen.
Deze AmerUcaansohe constructeur ging
evenals vroeger Wilhelm Bauer uiterst
voorzichtig en .stelselmatig te werk.
Zonder zich te overhaasten, vaak met
jarenlange tu«*i»chocmurnten, voegde hy
de eene ervaring un de andere toe.
Zoodoende kon hij, steunende op al
datgene, wat de Duitsche onderofficier
eens had geschapen, een boot ontwer
pen, die aait hoog gestelde eischen kon
beantwoorden. Reeds zijn tweede con
structie was van een gasmotor voor
zien, terwijl zijn derde model (in 1881
voltooid!) op een oliemotor liep.
BToen Holland's maatschappij verdere
modellen aanbood, werden ze door vry-
wel alle landen en zelfs door Engeland»,
dat zich daartegen het langst had ver
zet, grif aanvaard. Toch kregen de suc
cesvolle Holland-booten een ernstige
concurrentie, en wel door de modellen
van den Zweed Nordenfelt, die voor
dryfkracht een stoommachine gebruik
te en zijn booten geheel van staal con
strueerde. Hy kon zijn derde model,
dat 245 ton mat, naar Rusland verkoo-
pen, Waar echter de uitvinders evenmin
stil hadden gezeten en booten met
electrische drijfkracht hadden ont
worpen!
Steeds meer werd het principe van
de moderne duikboot benaderd. Spoe
dig werden twee, totdusver van elkaar
gescheiden duikmethoden met elkaar
vereenigd: elke boot had horizontaal be
weeglijke diepteroeren aan de zijden en
du ik tanks met machinale ledigingspom-
pen. Dit beteekende in eik geval een
grooten vooruitgang ten aanzien van de
methode van den knappen en itigen Leu
zen abbé Bonelli, die zich reeds 300
jaar tevoren met het probleem
van de duikboot had beziggehouden en
in de boordwanden leej^en zakken had
gemonteerd, welke hij, om de noodige
zwaarte voor het duiken te verkrijgen,
met water liet volloopen en ze vervol
gens bij het opduiken weer geleidelijk
leeg perste......
Behalve de duikboot zelf onderging
ook de bewapening een opmerkelijk^
verbetering. De torpedo, een uitvinding
van den KngMschman Whitehead,
werd telkens weer opnieuw ge perfec
tion nee rd. Zij ontwikkelde zich ten
slotte tot een speciaal en naar wy
thans .vaak genoeg kunnen vasts teilen,
uiterst gevaarlijk duikboot-wapeh.
Opvallend is het feit, dat in den vori-
gen oorlog juist de Duitsche, zoog. U«
booten zooveel succes konden boeken,
gezien juist Duitschland een van de
laatste Europeesclte landen was, die
een speciale jaarlijksche begrooting
voor den bouw van duikboot^n goed
keurden. Pas in 1W5 werden voor de
eerste maal 1J5 mülioen mark daarvoor
uitgetrokken en het Reichsmarine Amt
liet onmiddellijk bruikbare en oorlogs-
vaardige booten bouwen
De leek is licht geneigd, omdat hij
het technische procédé niet of slechts
oppervlakkig kent. de prestaties van de
duikboot te laag aart te slaan. De duik
boot, zooals wij die nu kennen, ver*
eenigt echter tal van eigenschappen in
zich, die tnet» wellicht als vanzelfspre
kend beschouw», maar die tenslotte het
resultaat zijn van een langdurige ont
wikkeling en het .summum vormen van
merwchelijk vernuft en kundigheid. Da
duikboot moet ln de eerste plaats zee-
vaardig zijn, d.w.z. dat zy boven wfr
ter in weerwil van haar kleinheid tegen,
elk weer moet kunnen optornen en
onder water tegen den sterken druk
op een diepte van 40 50 nieter bestand
moet zijn. Men bedenke, dat de druk
op een gemiddelde boot met een opper
vlakte van 300 vierkante meter niet
minder dan 30.000.000 ki In
grain bedraagt!
De stabiliteit moet in elk opzicht ver
zekerd zijn; zij mag geenerlei veran
dering ondergaan, als bijvoorbeeld do
verdeel mg van het gewicht in de boot
hetzij door de beweging der opvaren*
den, hetzij door vermindering van
groote gewicht na het afvuren van eetl
torpedo anders wordt. Nog de boot
van Nordenfelt. die aan den Turkscbea
aultan werd verkocht, had de euvel*
gewoonte, bij elke onder water a^gex
sohoten torpedo naar stuurboord
over te hellen, "hetgeen zeer onprettig*
gevolgen kon hebben.
Noodig is, dat men onder water ka*
zien om op vijandelijke schepen feLV-
kxw onder water te kunnen aansturen
en deze vernietigen. Een hulpmiddel
Is de periscoop, een tot 7 meter lange*
uitschuifbane buis, die even boven wa
ter uitsteekt en door middel van een
vernuftige samenstelling van prisma'!
een beeld van de wereld boven water I*
hot binnenste van de duikboot projeo»
teert. Dat ook dat zijn moeilijkhedB*
kan hebben, begrijpt men wel. arts men
bedenkt, hoe^gemakkeüjk de periacoopt
nat wordt, zoodat er een onduidelijk
beeld ontslaat.
Niet in dé laatste plaats is het noodig*
dat de boot onder water den juisten
koers kan houden. Het gewone kompan*
dat reeds 700 jaar lang allen schepen
goede diensten bewijst, bleek voor d*
duikboot, die geheel uit staal en ijze*
bestaat, onbruikbaar. Maar er wetd iet!
op gevonden, t.w. het zoog. tol kompas*
dat weer op een geheel ander principe
berust dan het gewone, n.l. hierop, da!
de as van een tol, die zeer vlug wentelt*
steeds de neiging vertoont, haar oor
spronkelijke richting te behouden.
Er werd een tol geconstrueerd, di*
20.000 omdraaiingen per minuut uit
voert....
Tenslotte nog een korte opmerking:
Men spreekt van duikbooten en va*
onderzeebooten (onderzeeërs), in na
volging van de Duitsche bené^riing
zelfs van U-booten. Men b^foelt daar
mede een en hetzelfde, toch dnikken
defce woorden niet hetzelfde uit Het
verschil is zelfs vrij groot:
De onderzeeër, de oorspronkelijk*
vorm, Iaat den voor het duiken noodt
gen waterballast het eigenlijke boots
lichaam binnenstroomen, waar ook all*
andere ballast is ondergebracht. Dat bo-
teekent uiteraard eeti aanzienlijk vetv
lies van ruimte. De duikboot daarente
gen neemt haar ballast niet ln het
eigenlijke bootslichaam op, maar ln
een uiterlijk omhulsel, dat er tevens
voor dier/t, de l>oot de zwierige lijn tot
het Overwinnen van den waterweer
stand te verleenen, zonder daarbij iets
van den beproefden cyltnder-vorm af
te doen. Daarom gaat men by de mo
derne boot uit van het model met twe#
omhulsels de duikboot!....
i rlootvoogd Nelson, onder
'""wóórden bracht, toen hij «zeide. dat
"trier de opkomst van een wapen moe3t
éérliaVIrren, dat de suprematie ter
zóe nutteloos zou maken. Reed,: toen
taw Engeland de aferkrtr zeemogend-
De perste AmeriJcoansche ditf/*bu(8 die een euceesvotten'
tocht onder toaler aflegde, de Fennian Ram, die tn
Mei 1881 vort stapel liep, is thans in het West Park te
Patterson tn New Jersey opgesteld ter cere van de m
gedachtenis van den uitvinder John, F. IloUond, een in»
wtmer van Patterson. De duikboot had een torpedolanceer.
buis en werd voortbewogen met behulp van een Brggtom
pctroleummotor. DeJFennian Ram kon ca. 20 m duiken ris
was ongeveer 10jm. lang.
