Nieuwsblad voor gouda en omstreken
INTERNEERING
van 21 staatsgevaarlijke
Nederlanders.
ri
in en om de Middellandsche Zee
Amerika is tegen
oorlogsuitbreiding
LEVENSLANG VOOR SPIONNAGE.
1*1
geval van oorlog
de doodstraf.
RADIO-REDE MINISTER DE GEER
f i
lipfl
Blokleider van de N.S.B. uit
Rotterdam gearresteerd.
DE ARRESTANTEN.
Sir Jojm Simon loopt vooruit
op Dinsdag.
E
stig spoorwegongeluk
in Frankrijk.
Nieuwe voorstellen aan
Tweede Kamer*'
de
SPANJE NEUTRAAL.
Het boek
van de
Prinses.
LEGERBERICHTEN.
Britsch slagschip gezonken
na bombardement.
Zaterdag 4 Mei 1940
79e Jhgrgang, No. 20313
Ondermijning
21 Arrestaties
WEERVERWACHTING
De Bilt seint:
In voorbereiding
De nieuwe tekst
Malta verduisterd
DUITSCHE INFANTERIE BIJ DOM BAAS.
Alexandrië volkomen gereed
ia^ftomea vast te staan, hoofd 1
grond niet ran eenig polifiek I
persoonlijke gedragingen, dat
lands hun Interneering gebiedt.
COUBANT
iVecteut b ÏIKTER
Sur Markt at, tel 1718
Poatgiro 48400.
Xadrr wordt Hit Ctrerht gemeld, dat zich
onder de arreatantea een blokleider ran de
\.S.B. nlt Rotterdam berlndt.
Ds minis tvr-prr ui fit v, t, jhr. mr. V. J. de Geer
heeft vanmiddagI te t .mr voor de rijkszenders en
voor de Phohlz^nders de volgende radiorede uit
gesproken
Haarde Ihlstrraara bier en overzee,
Met let tin exen moet Ik u meededen, dat voor
de regeering onomstuotclljk is komen vast te
ataan, dat er onder onze landgenooten eenigen
zijn, wier gecjsti-sgesteldheld en optreden zóó
weinig in overeenstemming zijn niet den neutra-
Hteitawll der natie, dat z(J een gevaar vormen
voor ons lam jen dat te^cn hem bijzondere Inaat-
regefen zUit moeien worden genomen.
GIJ moet mij hierbij niet misverstaan.
Dat gedurende een oorlog de n e burger
van 'een neutraal land meer sympathie heeft
voor déze git de ander voor die belligerents
mogendheid, Is een normaal verschijnsel. In den
wereldoorlog was het niet anders en gaf men
daaraan ln besloten kring ook ruimschoots*uiting.
Een levendig temperament ontbrak' .daarbij
Biet. Zelfs werd vernomen van familiebijeen
komsten, die periodiek- plachten te worden ge
houden. maar nu tijdelijk moesten worden
stopgezet, omdat 'ze alltjd weer aanlei
ding gaven tot hevige twistgesprekken over
hot goed recht van de elkaar beoorlogende pat-
tyen. Een gevaar voor ons laad stak in dit alles
niet en hei geloof aan onze neutraliteit werd er
nergens door aan het wankelen gebracht.
Maar het onderscheid is, dat al die pro d i t of
pro dat pleitende burgers bovenal waren: pro-
Nedarlandsch. Hun vaderiandsche gevoe
lens waren buiten geding. Hun sympathieën voor
een strijdende party lagen in een ander, en lager,
vlak. Om hèt eens duideiyk te zeggen: wanneer
da belligerent van hun voorkeur op een bepaalden
dag onze neutraliteit geschonden zou hebben, dan
zouden zj^ zich bitter ontgoocheld hebben gevoeld,
en dm tevoren gekoesterde sympathie geleld Heb
ben tot een te feller afkeer.
Thans is dit by de personen, waarop Ik doelde,
r;gy zijn lil I e t vóór alles: pro-Netlerlandsch.
Zij niakan In bet bnitenland de eerlijkheid van
onze neutraliteitspolitiek verdacht.
zy otjtlcrliiïjarli juri vertrouwen in onze» krnch-
ögen wil tegenstand traveil mi Ir gen elke schen
ding rnn ons grondgebied, vnn welke zyde die
ook komt.
De beveiliging, die voor elk der oorlogvoerende
partyen ligt in de paraatheid var» onze weer
macht, breken zij af daardoor tevens de be
scherming, die voor ons in die paraatheid ligt.
En wat het ergste is. de iiarttjdigheid, waarvan
zy teh onrechte, en tegen peter weten In, de re
geering betichten, beoefenen zij zelf.
Zy zyn niet te vergelijkèn met de poliüseeren-
de Nederlanders uit de jaren van 1914—1918,
maar met de verdaasde lapdgenooten. die aan het
tind der 18e eeuw, ln den tijd van de Fransche
revolutie, da donkerste uren brachten over ons
volk.
Reeds deze lee der geschiedenis verbiedt ons,
hen ongemoeid hnn gang te laten gaan. Hun aan
tal ts verdwijnend klein. I»e regeering weet, dat
ongeveer Wl de natie staat achter baar loyale en
consequente neutraliteitspolitiek. Maar zooals
Prediker 10 bet ous leert ook één vlieg kan be
derf brengen aan kostelijke apothekcrszaU. Die
vlieg moet onschndeiyk gemaakt.
Het tl in overeenstemming daarmee, dat ln den
ifgcloopen nacht een maatregel is genomen, waar
toe de gelegenheid biedt het bepaalde in artikel 33
van de wet op den staat van oorlog en beleg
Dit artikel luidt aldus: „Het militair gezag is
bevoegd, aan personen, wier aanwezigheid voor
de rust en de algemeene veiligheid wordt geacht
cevaariyk te zijn, het verblijf binnen het ln staat
van beleg verklaarde grondgebied te ontzeggen
en deze daaruit te verwilderen, of. indien de mo
gelijkheid daartoe niet bestaat", en dit is hei
f eval nvt het geheels land Th staat van beleg is,
^ben ln bewaring te stellen''.
Het militair gezag heeft 21 personen, dfe voor
4e rust én veiligheid gevaarlijk werden geacht.
In bewaring gesteld. Het heeft dit gedaan na
grondige voorbereiding eojhiet groote nauwgezet
heid. Menigeen, tegen wien voor den oppervlakki-
gen besehonwer vermoedens zouden kunnen ry-
v zen en wiens handelingen dan ook ernstig zij» na-
gegaan, is balten den maatregel gebleven, omdat
geenerlei concrete aanwijzing bestond voor bei
gevaarlijke ran zijn optreden. Van deze 21 echter
is .konir» vast re slaan, hoofd voor hoofd, en op
grond niet van eenig polifiek inzicht, maar vau
persoonlijke gedragingen, dat de veiligheid des
lands hun interneering gebiedt.
De regeering I» overtuigd, dat deze daad van
bet militair gezag, die gehe.i in de lyn ligt van
tip sinus hel uiibleuén van den oorlog constant
door ons land gevolgde politiek, door de overwe:
Ct.-gende meerderheid van ons volk met onver
deelde instemming zat worden begroet.
Lit Den Haag vernemen wij nader, dat de
maatregelen niet tegen een bepaalde partij zijn
gericht, doch uiUlnitend tegen personen, die In
dividueel staatsgevaarlijk worden geacht On
der de gea nest eerden bevindt zich bet nationaal-
MjciWistk'hê Tweede Kamerlid mr. Rost van
To «i i»injïen. Verder behooren geen leldenfce1
figuren uit de NAB. tot de gearresteerd*»»*
uitsluitend Nederlanders i|jn,
De Brltschc minister van financiën, sir John
Simon, heeft Vrydag voor een liberale vergade
ring. in Londen een redevoering uitgesproken.
Daarbij veroorloofde hij zich twee commentaren,
vooruitloopende op de parMpietuuire rtcoatten van
de volgende week.
In de eerste plaats, en sprekende in het bezlf
Tan de volledige inlichtingen, die alleen een lid
van hef oorlog.kabinet tot sifn beschikking heeft,
zeidc h(j te vertrouwen, d*t. wanneer de volle
dige poeftle onthuld werd, het onpartijdige oor
deel van het pnblfck zou zijn, dat de terugtrek
king uit zuid-N'oorwegen verstandig was en on
dernomen was op grond rat den besten raad.
Het tweede commentaar was, dat, wanneer
iemand gedelgd zou zijn, zijn eritlek te richten op
een bepaald minister. Nlj érnstig teleurgesteld zou
worden.
Verder zëide Simon, dat het nooit een Engelsch
gebrek was geweest, de kwaliteit van den vijand
te bagateliiseeren. Begrepen wordt, dat het hoofd
moet worden geboden aan een tegenstander van
enorme kracht.
PARIJS, 4 Mei (Havas). Een ernstig spoorweg
ongeluk heeft zich in den afgeloopen nacht te om
streeks twee uur voorgedaan tusschen Vallon en
ürcay aan de lijn van Vierzon naar Mont Lucon.
Een door den plotselingen was beschadigde brug
stortte in. toen het vierde treinrijtuig passeerde.
De locomotief en drie rijtuigen zijn ontspoord. Er
zijn 21 dooden en 25 gewonden. De gewonden zijn
overgebracht naar het ziekenhuis te Bourges.
van hedenavond tot
OiorgeriSvond ongeveer 19 uur;
Meest zwaarbewolkt... éreinig verandering
fn temperatuur, meest' matige Oostelijke
- tot Noordelijken wind.
wachtii
•geiUvc
Minister Gerbrandy Leeft jevolg gegeven aan
den drang van de Ka mei com missie oui de maxi-
m ni-straf op spionnage nog r eer te vertymgen.
Hij heeft thans de Tweede Kamer voorgesteld de
mogelijkheid te openen spionnage te straffen met
levenslange gevangenisstraf of een gevangenis
straf van ten hoogste 20 jaren. Spionnage waarop
volgens dit vooistel levenslang «teat, zon ln geval
van werkelUken oorlog met den dood kannen
worden bestraft.
Eveneens ueeft minister Gerbrandv de Tweede
Kamer thans voorgesteld ook de voorbe
reidingshandelingen om in tyd van
oorlog den vijand hulp te verlee» en of den staat
tegenover den v\)and te benadee'en, strafbaar te
stellen.
Verder zou de mini «ter voor bet oogenblik niet
willen gaan. Dit beteekent echter niet, dat hjj de
andere iJreën van dc Kamercommissie definitief
afwyst.
Bfj de regeer!ac zijn voorzieningen in beraad,
welke de «rekking nebben de mogelijkheid uit te
De vice-consul van Spanje te Saint Jean tie
Luz, Pascual Vicuna, gedelegeerde van den
Spaanschen nationalen persdienst, heelt aan de
pers een nota, afkomstig van het Spaansche mi
nisterie van binnenlandsche zaken overhandigd.
Hierin wordt o.a, de neutraliteit van Spanje be
vestigd.
Het is tjen levensbelang voor de Spaansche re-
gecrlng. a|hJue de nota, te belrttyi, dat zekere on
verantwoordelijke elementen trachten, de betrek
kingen tussehen Spanje en Frankrijk te vertroe
belen, terneer daar de geografische toestand
Spanje noopt, allen te vermijden, wat de werke
lijke en oprechte gevoelens van neutraliteit van
Sppnje in het huidige conflict zon kunnen
schaden
sluiten, dat gevangenisstraffen, voor tangeren
duur opgelegd, door een vijandelijken Inval zonden
kunnen worden onderbroken.
Zouden deze voorzieninger na onderzoek de
regeering aanvaardbaar voorkomen, dan zou een
belangrijke aanleiding om. overeenkomstig de
voorstellen, te gaan in de richting van de dood
straf, wegvallen.
De tekst van het nieuwvoorgestelde redactie
van art. 98 luidt als volgt:
,,Hij, die opzettelijk bescheiden, berichten of in
lichtingen jmtrent eentge zaak, waarvan hij Aeel
of redelijkerwijs moet vermoeden dat de geheim
houding door het belang van den Staat wordt ge
boden, hetzij openhaar maakt, hetzij verschaft aan
een buitenlandsche mogendheid of aan zoodanige
personen, dat gevaar ntstaat dat de inhoud aan
een buitenlandsche mogendheid bekend wordt,
wordt gestraft. Indien het feit gepleegd wordt
bulten tijd van oorlog.-met gevangenis
straf van ten hoogste vyft en jatVn, Indien
het gepleegd wordt -n tijd van\porlog,
met evenslangc gevang-enMstraf
of tijdelijke van ten hoogste twintig jaren.
Handelingen gepleegd ter voorbereiding
van een misdrijf als omschreven in het voorgaan
de lid, worden gestraft met een gevangenisstraf
van ten hoogste tien jaren.
Tijdens d£y&kelijksche
vergadering van het
hoofdbestuur van hei
Nederlandsche Roode
Kruis, heeft de direc
teur der N.V. Drukkerij
Jacob van Kampen, de
heer W. ter Wee, aan
Prinses Juliana als
voorzitter van hei
Roode Kruis, het eerste
exemplaar aangeboden
van haar boekgetiteld
„Het boek van de Prin
ses voor het Roode
Kruis". De foto toont
de Prinses bij het ver
laten van het Roode
Ki-uisjjebouw glstermii
dag met het boek oftdèj
den arm.
SPANNING
Roosevelt heeft in de persconferentie verklaard,
dat de Vereeafgde State» er als Meeds naar stre-
ren, nitbreiding ran den Enropeeschen oorlog tot
andere gebieden en andere naties te voorkomfn.
Hij gaf te kennen, dat hij dit in zijn onderhoud
ran Donderdag niet den Italiaansrhen ambasMa-
denr prins Golonua duidelijk had gemaakt.
Toen den president gevraagd werd, welke maat
regelen hij nam om nitbreiding van den oorlog te
voorkomen, antwoordde hij. dat de regeering alle*
deed wat zij kon.
Sumner Welles heeft den Griekschen gezant
ontvangen en gesproken over den algemeenen toe
stand in de Middellandsche Zee en In het bijzonder
over de concentratie van Italiaansche vlontstr(jd-
krachten in de wateren van de Dodekanesos; lot
dusverre volgens Reuter.
De Amerlkaansche gezant te Rome, l'hillips, Is
Vrijdagmiddag naar Florence vertrokken, waar
hij, naar men verwacht, overleg zal plegen met
Myron Taylor, die besprekingen heeft (gevoerd
gedurende de afgeloopen week met verschillende
vooraanstaande kerkelijke autoriteiten. Volgens
geruchten, die in diplomatieke kringen te Rome
loopen, zonden de rapporten, die Sumner Welles
aan Roosevelt heeft uitgebracht, een belangrijk
onderdeel hebben gevormd van het gesprek tus
schen Mussolini en Phillips en ran dat tusschen
Ciano en sir Noel Charles. (Dit en het volgende is
van L'nited Press).
De geheele DuiUche narnktdagpérs van \"rij4ag
zegt, dat de Engelschen in de MiddelUndsób# Zw
een nlsuw oorlogstooneel zoeken. Overal s <*l trien
op de eerste pagina's koppen, die daarop duiden.
De Nich ta ujga be sijltójjft o.a
De berichten doen du. IcstilS» u.'.koitien. dat niet
«Icchts dadelijk na de rede.' waarin Je Brllsche
premier het tneenstort^n van de Engetscfte dn
Fransche. campagne ifi «het noorden toegaf, maar
reeds een ge dagen gleden intensive politieke
zoowel als militaire yoorbcre Ispl&iT door Enge
land werden getroffen om den oorlog ovop andere
gebieden uit te strekken en wol^m de richting van
dp Middellandsche Zee
De Britschc autoriteiten hebben gelast, dat
Malta van zonsondergang tot zonsopgang geheel
verduisterd mort blijven. Ili^e maatregel Is van
nacht begonnen e-ti blijft tot nader order Van
kracht. Men zegt, dat hij is genomen om de bevol
king te wennen aan een teiduUteriug.
(Dit tn het volgpnde telegram zijn weer van
Reuter).
Alexandrie. dut thans strategisch belangrijker
is dan Malta, bevindt zich in staai^van volstrekte
gereedheid, meldt Keuter.
De kust- en luchtafweerbatterljcn zijn bemand.
Er worden minder militaire vluchten ondernomen
om de machines en manschappen hij de hand te
houden om cr tc allen tijde over te kunnen be
schikken. l)e verloven voor het leger en de politie
zljrf Ingetrokken.
De overige voorzorg» man ticgcleii omvatten de
instelling vun een z.g. worMijnlm lil wacht, n.l. een
keten tan eenzame Egyptische militaire schild
wachten. voorzien vau telefoon, du ais over de
woestijn van de wotdijkc grens van Egy pte tot
aau d© Nijldclta. Een krachtige voorhoede van d©
geallieerde vloot is Vrijdag aangekomen. Binnen
kort wordt een nog grooter vlootmachi verwacht.
De vloot, die thans is aangekomen, bestaat nil
slagschepen, kruisers, Jorprdohootjagers, Brllsche
duikbooten cn een dlpól>chip.
Onder bescherming van av overhangende toistn oxtiuytn at Uudsvhe inJanUrislen
xuA py Dambaaê voor» noordwaarts mar Uronlhtm
BERLIJN, 4 Mei (D.N.B.). Het opperbevel der
«eennacht maakt bekend:
In den. middag van den deidett Mei weid in
het zeegebied ten westen van Namsos een
hrilsch slagschip op wou lijken- koers door
Ouitsche duikbommenwerpers aangevallen en
door Cen bom van zwaar kaliber tusschen de
Kide voorste ge» huileren.-, getroffen. Een hal
ve'minuut na den bominslag sloeg onder sterk®
«>okontwikkcling een .VK) in. hooge steekvlam
tilt her slagschip. Nadat de lockwolk was weg.
getrokken, was behalve eetiige wrakstukken
van "net schip niets mrer te zien
PARIJS, 4 Mei. (Havas) Hu legt»fwrJcl»k van
den ochtend van den vierden Mei tuide Activi
teit van de beiderzljdsche ailillcrie ion oosten
van de Moezel alsook tusschen Jbliea en N ogezed.
