luttpHtfl-
HEKSENBEZEMS
BB
HUMOR VAN OVER DE G RENS
J
GOUDSCHE COURANT
Uit de Natuur
Gedrochtelijke boomvorming veroorzaakt door zwammen.
Dat is een portret van mijn meisje, overste. Ik heb haar beloofd
het steeds op mijn hart te dragen
4
(Dagens Nyheter).
Heer des huizes: Nu kan je je
tenminste een beetje voorstellen
wat ik heb uit te staan als je een
nieuw hoedje koopt! (Söndagsmsse.)
kwajongen!
<3— Beté, je bent nog al op de
hoogte van juweelenZeg mij
eens met wien ik moft trouwen
(Svenska Dagbladet).
Houd je mond,
Vader wil studeeren!
(Svenska Dagbladet.)
DE VROUWENKENNER.
Halt Jan! Wacht* nog even!
Laat ze maar gaan, zij pakken juist
dat afschuwelijke servjes in. dat wij
met ons trouwen Van tante Mies
i*hebben gekregen! (Lustig.)
Dokter, mijn man slaapt altijd
met zijn mond open!
U behoeft #u daarover niet on
gerust te maken, mev^puw. Hij doet
het, omdat hij overdag geen mond
open mag doen! (Dagens Nyheter)
En FranS/ heb ik overdreven
(Ric et Rac).
CT n 'r i
Zie zoo, dat was nu pas eens
een succesvolle uitverkoop!
(Aftenbladet.)
Wat een rommel is nte dat
hier! Je hebt weer geen haarspel
den! Waarmede moet ik nu mijn
pijp doorsteken?
(PoUtiken).
Ja. ziet u, onze weegschaal is
niet in ordel
a. .(Aftenbladet.)'
Ja ziet u.'die metselaar is van
nature beeldhouwer
(Smallingen).
Dank u, dokter, ik heb uw hulp
niet meer noodig. U hebt mij zoo
lang laten wachten, dat ik in dien
tijd zooveel over mijn ziekte heb
gelezen, dat ik nu zelf wel weet hoe
'ik mij kan genezen.
(Politikep)
mmrn
Wat seint de zoeklichtafdeeling?
Ze vragen met spoed honderd
fleschjes bier!
(Smith' WeeklyJ
Juffrouw, ik geloof niet. dat
wij een mij passenden hoed vin
den Vertelt u mij eens, val ik
ook zonder hoed soms in uw smaak?
XPolitiken).
Het is toch afschuwelijk! Nu
moeten wij voor één enkele muis
ook ai uren in de rijf staan!
(HumorJ,
VAN ZATERDAG 8 JUNI 1940
Zesde Jaarpang
No .4
Heksen zijn altijd wonderlijke wezens geweest.
Gehaat en gevreesd waren ze. want gewoonlijk
brachten ze niets anders dan onheil en verderf.
Te middernacht, als alle fatsoenlijke menschen
reeds lang te bed lagen, begonnen de heksen zich
eerst recht te weren. Na zich ingesmeerd te heb
ben met heksenzalf, een onzalig product van
allerlei berucht plantengebr-eedsê]: Solanuny
nigrum, de Zwarte Nachtschade; Atropa~~Belk4=-
donna, de Wolfskers; HyoScyamus niger, het Bil-
zenkruid; Mandragora officinarum; conium
maculatum, de Gevlekte Scheerling en andere,
zweefden zij op haar bezems den schoorsteen uit.
Deze bezem, de heksenbezem, was ook al 'n pro
duct van de onheilaanbrengende werkzaamheden
van de heks en wee den boom, die er het slacht
offer van werd. In plaats van welige twijgen wer
den op enkele takken niets anders daD dikke,
korte, in elkaar gegroeide scheuten voorge
bracht, die spoedig stierven. Dat waren de echte
Heksenbezems, die het aan de oude theetantes
met haar roodgerande, doordringende oogen
mogelijk maakten een reisje door het luchtruim
te maken.
Men kan die Heksenbezems aantreffen op den-
neboomen, sparreboomen, haagbeuken, kerse-
boomen, pruimeboomen en elzen, maar men vindt
ze vooral veel in berken. Men zal ze in vele
gevallen op 't eerste gezicht voor vogelnesten
houden, de vogels maken er in enkele gevallen
ook wel eens gebruik van, maar bij nader onder
zoek blijkt toch, dat het uitgroeiingen van de
takken zijn.
Met de heksen hebben zij echter niets te ma
ken. Evenals met de uitbreiding der wetenschap
het bestaan van heksen naar het rijk van fabelen
en bijgeloof werd verwezen, zoo verdween ook
~3oor—wetenschappelijk onderzoek veel van wat
er voor onduidèIïjks~~Ten^eheimzmnigs in deze
wonderlijke* verschijningsvormen werd aange
troffen.
a Versnelde groei
Het is namelijk gebleken, dat de meeste Hek
senbezems niets anders zijn dan woekeringen,
ontstaan door zwammen, planten die geen sten
gels, wortels en bladeren laten onderscheiden en
die geen bloemen vormen, zooals vele andere
planten
De bekende paddenstoelen vroeger ook dik
wijls in verband gebracht met de heksen (Hek
senkringen!) behooren ook tot de zwammen.
Het hoofdbestanddeel van deze zwammen is een
dradenstelsel of mycelium, een sterk vertakt
samenstel van draden, die over en door elkaar
loopen. Dit mycelium doorwoelt het lichaam van
de plant of een. deel daarvan, waarop het zich
heeft gevestigd, en geeft op de plaats, waar het
voorkomt aanleiding tot een geheele wijziging
van den groei der plant.
Vooreerst.zwelt de plaats, waar het mycelium
zich begint te vestigen, in den regel een knop,
sterk op. De aanleiding daartoe is een miniem
klein korreltje (spoor), dat met de lucht wordt
aangevoerd en dat daarna draadvormig uitgroeit
Zoodra dit het geval is, zwelt de knop meer op
dan andere knoppen en de twijg, die er uit ont
staat, onderscheidt zich van -andere, die even oud
zijn. door zijn dikte. Bovendien ontwikkelen zigji
alle oogen, die zich op zoo'n twijg mochten be
vinden: ook de slapende oogen, die anders niet
tot ontwikkeling waren gekomen.
Het zonderlinge van het geval is tevens, dat-
alle takken omhoog groeien in plaats van zij
waarts, zooals anders het geval zou zijn. Ook
ontwikkelen de bladeren zich aan deze takken
spoediger dan aan die van gewone en dikwijls
ziet men de heksenbezems in het voorjaar dan
ook reeds geheel en al groen, als de andere tak
ken nog kaal zijn.
Voor de verspreiding van de zwam heefl dat
een bijzondere reden, zooals wij zullen zien.
Hel proces gaal -verder
Vele Heksenbezems duien zoo een:ge iaren.
Het mycelium van de zwam woekert voort in de
verschillende takken en twijgjes, die er acnter-
eenvolgens bijkomen en dwingt den boom als
't ware tot afgifte van stoffen voor zijn opbouw.
Sommjge takjes gaan dood, terwijl gr steeds weer
nieuwe bijkomen. Zoo krijgt de heksenbezem
dikwijls een omvang van een meter in doorsnee
en hij maakt dan werkelijk een zonderlingen
indruk.
Heeft het draadvormige lichaam van de zwam
zoo eenigen tijd voortgewoekerd, dan ontstaan
eindelijk in de bladeren van den Heksenbezem
van uit het mycelium blaasvormige cellen, die
zich indringen tusschen de opperhuid van het
blad en het andere weefsel. In deze blaasvormige
cellen asci genaamd (enkelvoud ascus) ont
staan kleine ronde lichaampjes (sporen), die de
verspreiding der zwam op zich zullen Hemen en
zich in een of anderen knop van eenzelfde plant
zullen gaan vestigen, om daar een soortgelijke
zwamwoekering te voorschijn ,te roepen.
Tegen den tijd, dat de sporen rijp worden drin
gen de asci door de opperhuid van het blad, zoo-
dat deze barst. Vervolgens openen de blaas
vormige cellen zich om de sporen te laten
ontsnappen, die dan door een zacht windje naar
een anderen knop worden gedreven. Als deze
knop zich begint te ontwikkelen is juist het
gunstige oogenblik voor de sporen gekomen om
zich daarin te vestigen en daarom'is het van zoo
veel belang, dat de bladéren van den Heksen
bezem zich eerder ontwikkelen dan die van het
overige deel van den boom.
De Heksenbezems zijn zeer zonderlinge ver
schijningen en wij kunnen niet anders dan met
bewondering deze eigenaardige werken der
natuur aanschouwen.
J. J. HOF,
ÜEKSE\BEZE.U OH BERK
