Jtalie grijpt naar
WERELDMACHT
OOK NOORWEGEN
STAAKT DEN STRIJD
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
f
aan dag 10 Juni 1940
Waarorfi het gaat - De
waarde van de begeerde gebieden
Zege aan de zijde van Duitschland breekt
Britsch-Fransch overwicht in
de Middellandsche Zee
De oorlog in Noord-Europa geëindigd
vpv
v Tienduizend krijg sgevangenen
terug.
Zwaar verlies voor de Engelsche vloot.
BUITENLAND
Koning Haakon en de regeering naar
Engeland? Proclamatie van den
Noorschen Koning en de Regeering
OUDSCh
Jaargang, No. 20343
Directeur F. TIETER
Bur. Markt 31. Tel. 2748
Postgiro 4840V>
NOG behoort Italië tot de niet
in den Europeeachen oorlog
deelnemende staten, nog wacht
de geheele wereld In spanning
op de beslissing van Mussolini. Maar
reeds thans staat vast, dat als Italië
ten oorlog gaat, aan de sijde van zijn
Dultaehen bondgenoot en het in ver-
eenlging met den bondgenoot tot een
overwinning weet te brengen, de droom
van alle Italiaansche nationalisten
sedert het midden der vorige eeuw in
vervalling zal gaan.
Eea toestand zal dan weder ontstaan,
die nie' bestaan heeft sedert de ineen
storting van het Romeinsche wereld
rijk, naar welks roemrijke tradities
Mussolini steeds zegt terug te grijpen.
Italië zal weer meester zijn in de Mid
dellandsche Zee, deze zee zal voor de
Italianen weer een Italiaansche zee
worden en het Britsch-Fzpnsche over
wicht, dat hier bestaan hpeft van voor
de eenwording van Italië zal voor zeer
gernimen tijd gebroken zijn.
Een eeuw geleden zou zulk edn
resultaat voor Rome niet de beteekenis
hebben gehad, welke het thans heeft.
Toen was de Middellandsche Zee een
binnenzee: de wereldscheepvaart ging
langs Kaap de Goede Hoop, langs de
Afrikaansche kusten. En de historie
leert, dat Italië slecht! groot geweest
is, slechts wereldmacht heeft bezeten
in tijden, waarin de Middellandsche
Zee een wereldzee was. Dit laatste is
weer geworden door het graven
van het Suezkanaal. En van Cavour
tot Mussolini hebben de groote Ita
liaansche leiders ingezien, dat heer
schappij in deze zee ook nu weer voor
Italië zou beteekenen: wereldmacht.
Evenzeer echter werd dit begrepen
door Londen en Parijs. Waar Italië
naar expansie streefde, vond het, even
als Duitschland, Frankrijk en Enge
land op zijn weg, gereed en in staat om
remmend op te treden.
Een overwinning van de As Rome
Berlijn in den thans woedenden oorlog
zou dit remmend vermogen opheffen.
En de wereldmacht brengen niet alleen
binnen het bereik van Berlijn, maar
evenzeer van Rome.
De Italiaansche deceptie
na Versailles
Reeds eenmaal eerder deed Italië
een greep naar de wereldmacht. Dat
was tijdens den wereldoorlog, toen het
de zijde van de geallieerden koos,
hoewel het oorspronkelijk de bondge
noot was geweest van Duitschland en
OostenrijkHongarije. Het koesterde
toen de door overeenkomsten met
Engeland en Frankrijk gerechtvaar
digde hoop, na een geallieerde over
winning een belangrijke gebiedsuit
breiding lot stand te kunnen bren
gen. Tevoren was het door de leidende
Europeesche staten steeds behandeld
als een mogendheid van den tweeden
rang. Dit zou zoo verwachtte het
voortaan voorbij zijn: Italië zou groote
mogendheid worden.
Men weet het: Italië kwam bedro
gen uit. Italië kreeg van alle „over
winnende staten" de meest bescheiden
porti - van den oorlogsbuit toegewezen,
de gehoopte koloniale overeenkomst
met Londen er -rv)
wachten.
De vraag is gewett.gu, waai om Lon
den en Parijs hun bondgenoot zoo bit
ter teleur stelden. Bitter.ja, want de
Britsche en Fransche politiek te Ver
sailles heeft Italië blijvend in het har
nas gejaagd, zoo zeer, dat de rasver
wantschap met het Fransche volk op
den achtergrond is geraakt tegenover
de politieke tegenstellingen.
Het antwoor& op de vraag is niet
moeuijk te geven.
Italië werd willens en wetens teleur
gesteld, omdat concessies aan Rome de
Britsch-Fransche machtspositie zou
den hebben verzwakt, Italië sterker
zouden hebben gemaakt in de Middel
landsche Zee en de verbindingswegen
bedreigd zouden hebben tusschen de
Engelsche en Fransche oterzeesche ge
bieden. Vooral Frankrijk vreesde hier
voor.
Tunis: strijdvraag sedert 1881
Daarmede raakt men 't kernpro
bleem van de Italiaansche egpansie-
worsteling. Niets zou er Engeland en
Frankrijk van hebben weerhouden om
Italië achijnt op het punt te
staan zich bij de oorlogvoe
renden te voegen. De Itali
aansche wenschen en de bui-
tenlandsche politiek van
Italië sedert den wereldoor
log krijgen hierdoor een ver-
hoogd-actueele beteekenis.
In een drietal artikelen
waarvan hier het eerste ge
publiceerd wordt vindt de
lezer een samenvatting van
de Italiaansche wenschen en
van het boeiend aspect, dat
de Italiaansche politiek sedert
den wereldoorlog, heeft ge
boden.
belangrijke concessies aan Italië te
doer, dan zij na den wereldoorlog
deden zij ftemden toen toe in af
stand van de oases Chadames en Ghat
en Koefra, waarbij latei nog de Djado-
oase kwam, in totaal een gebied van
250.000 vierkante K.M. woestijngrond
indien niet iedere Italiaansche ex
pansie in Afrika en rondom de Mid
dellandsche Zee tegelijkertijd een ver
zwakking van Engeland en Frankrijk
zelf zou hebben beteekend.
Trouwens: de Italiaansche wenschen
waren en zijn r.iet gering. Vooral in
de laatste jaren is de roep „Tunus"
nog al eens gehoord bij de Romeinsche
massademonstraties. Tunis echter is
geen nieuwe, maar een oude twist
appel eneen zeer belangrijke
twistappel!
Italië, zoowel als Frankrijk lieten
reeds in de vorige eeuw begeerige blik
ken op dit deel van de Noord-Afri-
kaansche kust rusten, wel wetende,
dat wie Tunis beheerscht een belang
rijke machtspositie in de Middelland
sche Zee inneemt. Frankrijk slaagde
er in 1881 in, in Tunis vasten voet te
verkrijgen, maar van hun standpunt t
bezien beweren de Italianen volko-1
men terecht, dat deze inbezitneming
wederrechtelijk was.
Rome antwoordde op deze inbezit
neming met het toetreden tot het bond
genootschap tusschen Duitschland en
Opstenrijk-Hongarije. Maar de wrok
was daarmede de wereld niet uit, ook
rmet toen Italië tijdens den oorlog van
18141918 de zijde van Frankrijk koos.
Het oude zeer werd slechts tijdelijk
bulten de aandacht geplaatst. Ën dat
kan ook niet anders. Toen Frankrijk
Tunis in bezit nam, woonden er in dit
gebied 11 200 Italianen en 700 Fran-
sch :n. Tunis was toen dus zeer zeker
Italiaansch.
En wel is sedertdien de bevolkings
verhouding in zeer sterke mate ten
guns'e van Frankrijk gewijzigd, zoodat
thans de Franschen kunnen volhou
den, dat zij de meerderheid hebben,
maar deze wijziging is tot stand geko
men door naturalisatiewetten, die van
tal «van Italiaansche bewoners willens
of onwillens Franschen maSkten. Te-
ger. deze wetten heeft Italië gepro
testeerd en geageerd, voor den wereld
oorlog en na den wereldoorlog. Zon
der resultaat. Maar Rome staat op het
standpunt, dat als er een vrije volks
stemming zou worden gehouden in
Tunis, de overgroote meerderheid der
bevolking oogenblikkelijfc voor Italië
zou «pteeren
Een blik op de kaart Van de Middel
landsche Zee is voldoende om doen
zien, waarom Italië zooveel waarde
hecht aan Tunis. Wie Tunis heeft en
beheerscht, beheerscht het smalste
doorvaartwater, dat in de Middelland
sche Zee zelf te vinden is en neemt
dus een sleutelpositie in!
Corsica, Nice, Suez,
Dzjiboeti
VANAVOND BELANGRIJK?! j
VERKLARING A
VAN ROOSEVELT.
De tegenstellingen tusschen Frankrijk
en Italië zijn echter /met Tunis niet
uitgeput. Men kept immers ook den
roep om Corsica, dat vrijwel steeds
Italiaansch is geweest en eerst in 1768
dcor Frankrijk van de republiek
Genua werd gekocht. Italië begeert dit
eiland terug met dezelfde vurigheid,
waarmede het Tunis begeert. En ook
hier ligt de reden voor de hand. Cor
sica is een aanvalsbasis voor Frankrijk
wanneer het in een conflict met Italië
gewikkeld geraakt, maar vormt, in
Italiaansche handen, een ernstige be
dreiging van de Fransche ykrotbasis
Toulon en is dus voor beide staten van
overwegend strategisch belang.
Dan is ei- Nizza! Nizza ligt in Savoye
en Savoye is het stamland der Italiaan
sche dynastie. Toen Italië in 1860-1861
na eeuwenlange verbrokkeling weer
een eenheid werd, werd het genood
zaakt deze stamlanden ten deele aan
Na dagen van spanning, vooral voor de wachtende verwanten en familieleden,
zijn gisteren de eerste transporten Neder landsche krijgsgevangenen uit Duitsch.
land teruggekeerd.
De secretaris van het Witte
Hnis, Eearly, heeft aangekondigd,'
dat president Roosevelt heden-
avond tegen middernacht, Duit- J
sche tijd, bij een toespraak in de
Vieginia-Universiteit een „uiterst. S|
belangrijke verklaring" over den 8
internationalen .toestand rel af
leggen. De rede wordt door alle
internationale zenders versp eld.
na«V\Vk\\\VIAVA\V\\hAV
Frankrijk af te staan. Het kan niet
anders, dan dat in een tijd ais deze,
waarin Italië weer in staat is naar we
reldmacht te grijpen, de terugkeer var
Savoye wederom aan de orde woedt
gesteld!
Ten slotte Dzjiboeti, Samengekoppeld
met den naam Suez. Dzjiboeti, tot voor
kort het meest verlaten nest ter we
reld, is voor Italiëede toegangshaven
tot Abessinië De weg naar Dzjiboeti
loopt door het Suezkanaal, waar de
Italiaansche schepen, evenals trouwens
dia van andere nationaliteit, zeer
hooge doorvaarttarieven moeten betr,
len. Het door expansiedrift voortge
dreven Italië wenscM deze toegang-
haven te bezitten en ontslagen te wor
den van den hoogen tolplicht in het
Suezkanaal:
Ziedaar de kernpunten, waarom
thans het Italiaansche streven raar
machtsuitbreiding drhait. Gesteund
wordt dit streven ook nog door den
snellen aanwas van de Italiaansche
bevolking, tegenover de bevolkingsaf
name in het veel rijker Frankrijk.
Maar dit punt valt buiten het bestek
van een politieke beschouwing. De
grootscheep=che immigratie van Ita
lianen in *Frankrijk. die geheele Ita
liaansche dorpen, met Italiaansche
kerken en Italiaansche scholen heeft
doen ontstaan, ligt eveneens buiten het
politieke verband. De politieke draai
punten werden hierboven geschetst.
Waf vervulling der
Italiaansche wenschen
beteekent
Nizza en Dzjiboeti zijn van onder
geschikt beianlg. het Suezkanaal is tot
dusverre vooItalië slechts een firun-
c.etle kwestif.
Corsica zou echter een aanvalsbasis
op Frankrijk kunnen vormen in de
onmiddellijke nabijheid van de kust,
zooals het thans gen krachtig wapen
is^n de handen van Frankrijk. Tunis
vormt een aanvalsbasis op Marokko en
brengt Italië dichter bij Tanger.
Tunis en Corsica samen zouden, in
Italiaansche handen, het Fransche
overwicht in het Westen van de "Mid
dellandsche Zee vervangen -door een'
Italiaansch overwicht en daarmede
Italië maken tot een wereldmacht v an
den eersten rang.
Bij een Duitsch-Italiaansche over
winning in het huidige conflict liggen
Tunis en Corsica voor het grijpen,
dank zy de door Mussohni gevoerde
buitenlandsche politiek. Lang heeft de
Duce geaarzeld, eer hy 'de zgde van
Duitschland koos. Allerlei factoren
droegen daartoe bij. Thans is het zoo
ver, dat een Duitsch-Italiaansche zege.
als Italië althans ten oorlog gaat. Mus
solini de verwezenlijking van zyn
idealen brengt
Hoe het zoover gekomen is. hoe Mus
sdlini doelbewust hierop aan heeft ge
stuurd, dat is een geschiedenis apart,
een boeiende gerèhiedenis. die echter
in een volgend artikel behandeld moet
worden.
(Nadruk verboden.)
DE ITALIANEN IN TL'NIS.
Alle Romeinsche Zondagsbladen pu
bliceeren een bericht van den vroege-
ren Italiaanschen leeraar in Tunis,
professor Robert Rizzi, over de chica
nes en gewelddadige overvallen op de
Italianen in Tunis.
Bezeten van het denkbeeld der
„vijfde colonne", zoo berichten dc
bladen eenstemmig, hebben de Fran
sche autoriteiten en troepen haar haat
tegen de Italianen den vrijen loop ge
laten. In alle straten zijn Spaansche
ruiten en machinegeweerposien op
gesteld. Pantserwagens rijden voort
durend door de voornaamste straten
der stad. De gearresteerde Italiaansche
burgers worden in Tunis wreed behan
deld. Alle woningen van Italianen met
inbegrip van de landhuisjes zijn onder
zocht, waarbij het minste geringste
voldoende was geheele gezinnen in de
gevangenis te werden. Op het oogen-
blik bevinden zich 356 Italianen, on
der beschuldiging van spionnage, in de
gevangenis.
Het En
fsche vliegkampschip Glorious, dat volgens het Duitsche legerbericht
van gisteren in den grond is geboord.
Het Zweedsche Telegraaf-agentschap verspreidt het volgende uit
Tromsoe gedateerde bericht van het Noorsche Telegraafagentschap:
Het Noorsche opperbevel deelt mede: Het. Noorsche opperbevel heelt
bevel gegeven, dat de vijandelijkheden Zondagnacht om 24 uur ge
staakt moeten worden. OaderhandelaarssZijn onderweg,
Bet Zweedsche Telegraafagentschap meldt: Zondagavond deden in Now-
wegen en in Zweden geruchten de rpnde, volgens welke de Britsche en Fran
sche troepen in Noorwegen bezig waren zich terug Ie trekken en de Noorsche
Koning en de Noorsche regeering zich niet meer in het land bevonden.
Het Zweedsche Tele graal agent-chap verklaart in verband hiermede vjn „ge
zaghebbende" Noorsche kringen vernemen te hebbenj dat het waarschijnlijk
is, dat deze berichten waar zijn.
Dc oorlog in het Noorden van Europa
is geemdigd. Dit bbricht heeft m poli
tieke kringen te Stockholm gew sldig
opzien gebaard jen tevens onmisken
bare voldoening gewekt, aldus meldt
het D. N. B. uit de Zweedsche hoofd
stad
Men is hier van meening, dat het be
sluit van het Noorsche opper. vol
vooral is ingegeven door het bes T.-dat
zelfs wanneer men plaatselijke succes
sen in den sector van Narvik had kun
nen benalen. dit op het verloop der
operaties in haar geheel geen invloed
zou hebben gehad De overwinningen
der Duitsche troepen aan het Weste
lijk front, zoo verklaart men in poli
tieke kringen, spreken een te duide
lijke taal. dan dat ihen thans in de
Scandinavische landen op een uitein
delijk succesAder Westelijke mogend
heden zou j kunnen rekenen Dit is
waarschijnlijk van beslisseiiden in
vloed geweëst op de besluiten van de
NoordNoorsche legerleiding, geheel
afgezien nóg van de jongste successen
der Duitsch? marine voor Narvik en
van den waarlijk heldhaftige» tegen
stand, dien de Duitsche troepen in den
sector van Narvik onder uiterst moei
lijke omstandigheden geboden hebben
Men gelooft ook, dat de Noorsche
legerleiding de ontoereikendheid van
de geallieerde „hulp') zeer duidelijk
onderbonden heeft en derhalve niet
meer bereid is, nog langer Noorsch ge
bied in een vrijwel geen kansen bie
denden strijd aan de verwoestingen
van den oorlog bloot te stellen. Ook
moeilijkheden met de ravitailleering
zijn wellicht, naar de meening van
Zweedsche deskundigen, 1 op het be
sluit van de Noord-Noorsche legerlei
ding van invloed gewast. In Zweed
sche militaire kringen geeft men in dit
verband uiting aan zijn bewondering
voor de prestaties der Duitsche troe
pen, die ondanks ontzaglijke moeilijk
heden door hun taai*' volharding een
beslissing in hun voordeel hebben af
gedwongen.
Duitsche troepen in Narvik, zoo zegt
men in deze kringen, hebben met hun
daden een nieuw heldenepos in de ge
schiedenis geschreven. Omtrent de
verblijfplaats van den Noorschen Ko
ning en de vroegere Noorsche regee
ring doen de meest verschillende ge
ruchten de ronde. Het waarschijnlijkst
acht men het dat zij zich met Engel
sche schepen naar Engeland hebben
begeven.
Hier en daar hoort men de meening
verkondigen, dat Koning Haakon en
zijn regeering zich wellicht nar
Finsch gebied habfien begeven. To8
dusver zijn hierover echter in Noor
sche kringen te Stockholm geen nauw
keurige me\!cdee!ineen te verkrijgen.
PROCLAMATIE VAN NOORSCHEN
KONING EN REGEERING.
Het Zweedsche Telegraafagentschap
publiceert de vojgende mededpeltnS
\?an li—t Noorsche Telegraafagentschap
uit Tromsoe:
De Koning, de kroonprins en de re
geering verklaren in een proclamatie
dat de harde noodzakelijkheid van den
oorlog de geallieerde regeeringen ertoe
gedwoogen heeft al haar krachten op
andere fronten te concentreeren, waar
alle mensehen en al het materiaal
noodig zijn. De Noorsche troepen, die
in een strijd van twee maanden moed
en dapperheid hebben getoond, bezit
ten niet voldoende munitie en jacht
vliegtuigen en kunnen den strijd tegen
de Duitsche overmacht niet voortzet
ten Maar de Noren nemen aan den
strijd op andere fronten deel. Om een
verdere verwoesting der nog onge
schonden gebleven landsdeelen te
verhinderen, hebben de Koning en
de regeering besloten, den raad
van het operbevel te volgen en
voorloopig den strijd in het land op
te geven en dezen riaar buiten het
land te verplaatsen. Tevens zal dp
arbeid voor het herstel van de vrij
heid en de rechten'van het land wp
den voortgezet.
VERKLARING VAN KOHT.
De vroegere Noorsche minister van
Buitenlandsche Zaken, Koht, heef*
gisterbn via de zender van Tromsoe
een verklaring afgelegd, waarin hij
o.m. het volgende zeide:
Het Storting heeft in de laatste veni,
gadering van 9 Juni besloten, dat da
Noorsche regeering den militairen
tegenstaihd moet opgeven. Op 7 Junjl
werd besloten, dat de Koning en dp I
regeering hun zetel buiteti de grenzen
van Noorwegen zouden kiezen.
GENERAAL RVGE WEIGERDE
BUITENSLANDS te gaan.
In de verklaring, die Koht heeftt
afgelegd, deelde -hij o.a. nog mede, dat*
de Koning en de regeering denj
wensch tot uiting hadden gehracht, i
dat generaal Ruge, de opperbevelheb-J
ber van het, leger in het Noorden v»n
Noorwegen, met hen tezamen buiten»-
lands zou gaan. Generaal Ruge heeft
dit echter geweigerd. Hij voert thai
de onderhandelingen met den Dui
schen c'omtnandant. Generaal Fleiscto
volg» den Koning en de regeer! np^
naar het buitenland. f
han*
luit-f
cheei
rinn'
