NIEUWSBOD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
De afsluiting van de
Middellandsche Zee
DE VLAMINGEN PRIJZEN
HUN KONING
Donderdag 13 Juni 1940
Transport van petroleum in gevaar
Afsnijding der verbindingen tusschen
Frankrijk en Noord-Afrika? Ernstige
bedreiging van de Fransche havens
h^dêl r 8.Unsüg Uggen vo°r den
lan^rr0^"1 0p de Middel-
BUITENLAND
Hij bespaarde zijn volk een nog zwaarder bloedoffer
Een Vlaamsch manifest getuigt:
„De Koning heeft goed gedaan"
„Mijn kinderen in Frankrijk zal worden verteld, dat
ik een verrader ben"
A
BRITSCHE TROEPEN
OP OOST-JA VA
GELAND?
Volgens onbevestigde
Japansche berichten.
De houding van Turkije.
Zuid-Slavie wil afzydig»
blijven.
Spanje is niet neutraal.
Japan en de
Vereenigde Staten.
De Amerik&ansché
legerversterking.
GOUDSCHE
19e Jaargang; No. 20346
Directeur F. TIET ER
Bur. Markt 31. Tel. 2T4S
Postgiro 48400
(Van oneen V.P.B.-correspondent)
DOORDAT Italië aan de geal
lieerden den oorlog verklaard
heeft, ie de toestand in de
Middellandsche Zee, vooral door de
afsluiting van het Suezkanaal, met één
slag grondig veranderd. Wel heeft
reeds geruimen tijd geleden de Engel-
sche admiraliteit besloten, de schepen
in plaats van door dit kanaal om de
Kaap te laten varen, maar daarmee
rijn de bezwaren die zich thans voor
doen, lang niet alle verholpen.
Want dit betreft alleen de vaart van
Engeland naar Australië, die ongeveer
1000 zeemijlen langer is geworden. In
een normaal jaar g ngen ongeveer 17,5
millioen NRT aan Engelsche schepen
door het Suezkanaal; het aandeel daar
van, dat naar of van Australië voer.
was slechts 2 a 2millioen NRT. Het
overgroote deel der schepen, die van
Engeland door het Suezkanaal gingen,
was bestemd voor Oost-Afrika, de
Golf van Iran, Britsch-Indië, Burma
en het Verre Oosten, of kwam daar
Vandaan terug. Wanneer deze schepen
ora de Kaap varen, beteiekent dat een
verlenging van hun route met 5000,
soms zelfs met 6000 zeemijlen. Voor
een vrachtschip met gemiddelde snel
heid wordt de duur van de reis op deze
manier 14 dagen langer, afgezien nog
van het tijdverlies bij het herhaalde
lijk bunkeren of het verlies aan ruimte
wegens het grootere kwantum steen
kolen dat moet worden meegevoerd.
Om het vervoer op peil te houden,
moeten dus veel millioenen tonnen
laadruimte meer in de vaart worden
gebracht.
De olieleveranties.
Bovendien zijn thans verschillende
leveranciers van "ngeland, die aan de
Middellandsche Zee liggen, practisch
van de vaart uitgesloten. Turkije zal
zich wel wachten, de risico's van de
.Vaart door de Middellandsche Zee te
aanvaarden. Ben van de meest kwets
bare punten is het transport van pe
troleum door de Middellandsche Zee,
niet alleen van de IraÉscfiff petroleum,
die tot nog toe door het Suezkanaal
ging, maar ook voor He olie uit Mo-
soel, die te Haifa of JTripolis wordt
verscheelt. Dit is trouwens ook voor
Frankrijk van belang, dat overigens
vrijwel immuun is tegen storingen in
het Oostelijke bekken van de Mid
dellandsche Zee.
•Tot nu toe'waren de havens van de
Middellandsche Zee de eenige veilige
eindpunten voor de vaart van ver-
Schillende groote scheepvaartmaat
schappijen naar Eiiropa. De Neder-
lan he, Japansche en vele andere
reederijen, die hun schepen uit het
Oosten naar Europa .inden, kozen
meestal Genua als eindstation van de
reis. Vandaar werden de goederen dan
over land verder gebracht, voor zoo-
Verre ze niet bestemd waren voor En
geland of Frankrijk. De Amerikaan-
sche schepen konden tengevolge van
de neutraliteitsbepalingen tót nog toe,
behalve in Spaansche en Portugecsche
haven, ook in die van Italië aankomen.
Nu zijn ook de Italiaansche havens uit
geschakeld. En ook bet neutrale
scheepsverkeer uit en naar ?uid-
Amerika maakte tot nog toe 'gaarne
gebruik van de - gelegenheid, om bui
ten de Europeesche gevaarlijke zones
te h' jven. Ook dit is veranderd door-
da' "Mie aan den oorlog is gaan deel
nemen.
Al dit verkeer is thans natuurlijk
onmogelijk geworden, tot groote scha
de voor de Italiagnsche havens, die
noch den weg langs Gibraltar, noch
dien door het Suezkanaal meer kun
nen gebruiken, om de Middellandsche
Zee te verlaten. Alle voordeelen hier
van vallen nu toe aan de harms van
opanje en Portugal, die echter van
niet zoo enorme capaciteit zijn, dat ze
bovJfm."1 ^unnen verwerken, en
nandel met Centraal-Europa.
Europa-Noord Afrika.
landsche Zee zal mtusschen niet ee
heel worden lamgelegd. Dat zal alltL
net geval zijn, voor zoover het zich van
Oozt naar West beweegt en omgekeerd
Wel zal nu natuurlijk het scheepvaart
verkeer van Noord naar Zuid, dat be
langrijk is voor de verbinding tusschen
.Frankrijk er, de Algerjjnsche kust en
tussch' Lybië en Italië, voor een deel
in stand blyven. Men zal stellig 'al het
mogelijke doen, om deze verbindingen
gaande te houden, evenals die tusschen
de landen van het Oosterijk Middel
landsche Zee-gebied, dat zich de laat
ste jaren aanzienlijk had uitgebreid.
De binnenscheepvaart op de Middel
landsche Zee beschikt over een groot
aantal kleine schepen, die gemakkelijk
aan de bewakingsmaatregelen kunnen
ontsnappen, en die bovendien niet
zoo n groote waarde hebben, dat zij het
risico van ondergang niet zouden wil
len loopen tegenover de kans op het
behalen van belangrijke winst.
De Fransche havens.
Lijden de Italiaansche havens dus
groote schade. ook die van Frankrijk
verkeererj i® ernstig gevaar. Ze zijn
weinig in aantal en juist daarom van
groot belang voor de ravitajlleering
van het Fransche rijk. En het is wel
aan geen twijfel onderhevig, dat vooral
Italië zijn aanvallen in de eerste plaats
zal richten op het zoo nabij gelegen
Marseille.
De afstand in rechte lijn van de
vliegcentra in Lotharingen naar Mar
seille is ongeveer gelijk aan die van
Vlaanderen naar Bordeau of Brest, de
groote Bretonsche haven in het Westen
van Frankrijk. Die afstand bedraagt
wc' me.r dan 700 kilometer. Dat
wil dus zeggen, dat alle Fransche
havensteden thans binnen de actie
radius van de Duitsche luchtmacht
liggen. Men beseft het gevaar, dat
hierin voor Frankrijk is gelegen. De
Duitsche vliegtuigen kunnen alle Fran
sche havens, zoowel aan den Atlanti-
schen Oceaan als aan de Middelland
sche Zee bombardeeren, voor zoover
de Fransche vliegtuigen en .de Fran
sche luchtafweer dat niet weten te ver
hinderen.
Frankrijk bezit weinig havens.
Aan de Middellandsche Zee zijn a'.s
havens alleen belangrijk Marseille
voor den handel en Toulon voor de
oorlogsmarine.
Aan den Atiantischen Oceaan liggen
van Noord naar Zuid:
le. Le Havre en Rouaan aan den
mond van de Seine (laatstgenoemde
plaats is thans door de Duitschers
bezet
2e. Cherbourg, de haven voor Nor-
mandië;
3e. Brest, de Bretonsche haven;
4e. Saint-Nazaire en Nantes, aan
den mond van de Loire en
5e. Bordeaux aan de monding van
de Garonne.
Ziedaar alle havens, waarover
Frankrijk beschikt. Enkele daarvan
zijn uitsluitend oorlogshavens en zijn
dus zonder belang zoor de welvaart
van het land. De andere havens, die
voor de koopvaardij zijn bestemd, vol-
Waalache soldaten in Vlaamsche ste
den en dorpen aanrichtten om de
terugtocht te dekken, vernielingen,
welke tiaar het oordeel der bevolking
in vele gevallen overdreven waren,
geen enkel nuttig effect sorteerden,
maar eerder de bevolking dan de op
rukkende Duitsche troepen in groote
moeilijkheden brachten. Men wijst
dan op het tot zinken brengen van
schepen, geladen met levensmiddelen
of met andere, voor het levensonder-
boud noodige goederen, op het in
brand steken of beschadigen van ob
jecten als gas- en electriciteit- en
waterleidingbedrijven en op het laten
springen van bruggen op een wijze,
waardoor niet alleen de bruggen,
maar ook de bebouwde omgeving
daarvan in zeer ernstige mate werd
vernield, omdat de springlading zoo
groot was. In Leuven, Lier, Aalst en
Gent vooral, is de verontwaardiging
over deze daden der terugtrekkende
troepen heel groot. Daar komt nog bij,
dat vooral de Waalscbe soldaten zich
blijkens verklaringen van verschei
dene ingezetenen aan ernstige plunde-
doen maar zeer matig aan de modefn& sgjngen hebben schuldig gemaakt. Ook
eisc^en. Enkele worden zelfs ernstig
bedreigd door verzanding. Marseille is
van vitaal belang voor Frankrijk, om
dat vandaar de handelsschepen ver
trekken naar de verschillende havens
van het enorme koloniale rijk, dat wil
zeggen naar Noord-Afrika, Madagas
car en Indo-China, om ons daartoe,
slechts te bepalen.
Wat den buitenlandschen handel
van Frankrijk betreft, die ten slotte
van slechts secundair belang is, wor
den vele producten uit de Fransche
koloniën via Marseille ingevoerd.
Voorts dient men rekening te houden
met den import van petroleum uit
Syrië, Iran en het Verre Oosten.
Bovendien is Marseille de haven
voor de ontscheping van koloniale
troepen en daarom heeft de spoorlijn
MarseilleLyonParijs een vitaal be
lang. De Duitschers hebben dan ook
reeds getracht, Marseille, dat wil zeg
gen de ontschepingshaven van kolo
niale troepen en den verbindingsweg
met het binnenland te bombardeeren,
en zij hebben bewezen, dat dit moge
lijk is. Het risico voor de haven van
Marseille is ten slotte juist dezer
dagen nog vergroot door het intreden
van Italië in den oorlog.
Het AN.P. meldt uit Brugge: We
hebben vandaag een bijzonder mani
fest gelezen. Het is opgestelddoor
vooraanstaande Vlamingen en typeert
de stemming, welke er op dit oogen-
blik onder het Vlaamsche volk neerscht.
Het veroordeelt in krachtige taal de
vlucht der Belgische regeering, die
haar Koning heeft verloochend en het
huldigt koning Leopold.
Het luidt aldus: „De Koning is te
midden van onze soldaten gebleven.
Hü was loyaal in zijn politiek van
neutraliteit Hij was loyaal in den
strijd. Toen het leger, ten gevolge van
gebrek aap doelmatige hulp tegenover
een verpletterende overmacht om
singeld was op ons laatste stukje
'grondgebied, was hij loyaal tegenover
ons volk! Alsopperbevelhebber van
het Belgische leger heeft hij geoor
deeld, dat het in geweten niet ge
oorloofd was honderdduizend jonge
mannen nutteloos toelachten. De be
slissing tot capitulatie tverd met een
parigheid bijgetreden door den gene-
ralen staf. De Koning is .zijn eed van
getrouwheid aan het land volledig na
gekomen. De Kaning heeft goed ge
daan.
De regeering en de volksmandataris
sen, die haar hebben gevolgd, hebben
land en volk verlaten en terwijl zij,
gesteund door het geldelijk bezit van
het land, dat zij meenamen, in veilig
heid honderden kilometers verder dan
Parijs vertoefden, hebben zij beslist,
dat onze jongens op het front den
bloedigen onmenschelijken strijd
moesten voortzetten tot den dood! Zij
hebben den Koning verloochend, zij
ontheffen zichzelf en de ambtenaar
van hun.eed van getrouwheid aan den
Koning, Zij zullen morgen misschien
nog verder vluchten, maar zij zullen
die duizenden jongemannen, door hen
onwettig verplicht cfe wijk te nemen
naar Frankrijk of 'naar Engeland,
doen vechten en sterven voor hun en
voor andermans belangen.
De regeering is "baar macht te buiten
gegaan. Zij heeft Wanorde gesticht in
een uiterst moeilijk en pijnlijk oogen-
blik. Zifjjjpijéft niet de moéd gehad zich
los" te rultken uit haar Fransch-Brit-
sche gevangenschap. Zij heeft niet de
belangen van ons volk gediend. Zjj
heeft slecht gehandeld.
Wij ontkennen aan de regeering alle
recht om op afstand beslissingen te
nemen over toestanden, die zij niet
kan beoordeelen. De volksmandataris
sen, die hun volk hebben verlaten om
de regeering te volgen en te diehen,
hebben nooit van hun volk mandaat
gekrgen om den Koning te verlooche
nen. Wij ontkennen hun alle recht aan
volksvertegenwoordiging in deze zaak
en in deze omstandigheden. Zij zijn
gevlucht wanneer het hun plicht was
hier te blijven om hun volk bij te
staan.
Wij zijn de tolk van de honderd
duizenden, die nutteloos zouden uit
gemoord geworden zijn. De Koning
bleef bij zijn volk: wij staan met hem."
De stemming onder het volk.
Deze fiere taal, gesproken door
mannen, die op hun post bleven, ver
tolkt de gevoelens, die er op dit oogen-
blik in het Vlaamsche volk leven. Zij
worden versterkt door de behandeling,
die het Vlaamsche vluchtelingenleger
in Frankrijk ten deel viel en zij treden
ook sterk op den voorgrond bü hen,
wien de Vlaamsch-Waalsche kwestie
tot nu toe vrij - onverschillig was. Zij
worden bovendien versterkt door de
vernielingen, welke Engelsche en
hierbij imenbaarde zich de wrok tus
schen twee volken, die in één staat
zijn vereenigd.
Brugge, de schoone, schilderachtige
hoofdstad van West-Vlaanderen is
voor het oorlogsgeweld gelukkig ge
spaard gebleven. Hier was het, dat
Koning Leopold, verlaten door zijn
regeering, het moedige besluit nam en
zich daarmede de sympathie ver
overde van ieder weldenkend mensch.
Diep tragisch Ivas het oogenblik,
toen Koning Leopold kort na de capi
tulatie, die een uitroeiing van de
bloem der Belgische jeugd voorkwam,
tegen de weinige getrouwen, die hem
omringden, verklaarde, dat hij het
ergste van alles nog vond, dat zijn
kinderen, die nu in Frankrijk ver
toeven, zal worden verteld, dat hun
vader een verrader is.
TWEEDUIZEND MAN ZOUDEN IN
DORP ZIJN ONDERGEBRACHT.
Volgens een extrabericht van het
Japaqgphe blad Tokio Nitsji Nitsji uit
Soenbaja. zouden de autoriteiten van
Nederlxndsch-lndië, ondanks de aan
Japan gegeven verzekeringen, Engel
sche bescherming hebben ingeroepen.
Britsche troepen, ter sterkte van 2000
man, xouden reeds op het Oostelijke
deel van Java geland en in een dorp
zijn ondergebracht.
Hoewel de regeering van Neder-
landsch-Indië de aanwezigheid van
Britsche troepen streng geheim houdt,
is het feit door een Engelschen offi
cier bekend geworden, aldus het blad.
JAPANSCHE VISSCHERSBOOT
DOOR NED. INDISCH WATER
VLIEGTUIG BESCHOTEN.
Volgens een bericht van hetzelfde
blad nit Soerabaja is een Japansche
vissehersboot in straat Gaspar tus
schen de eilanden Banka en Billiton
door een Nederlandsch-Indisch wa
tervliegtuig met een machinegeweer
beschoten. Later verscheen een pa
trouillevaartuig, dat de Japansche
vissehersboot aanhield en de boot, als
mede de uit twaalf koppen bestaande
bemanning onderzocht. Het Japansche
vaartuig kon daarop zijn reis voort
zetten.
Naar hierover verder gemeld wgrdt,
heeft het Japansche departement van
Buitenlandsche Zaken reeds stappen
ondernomen om, na het verkrijgen
van bijzonderheden, een protest te
laten hooren.
Ia sake de door Japansche bladen
gemelde gebeurtenissen, heeft de
woordvoerder van het Japansche de
partement van Marine verklaard, dat
de beschieting van Japansche vis-
sehersbooten en de landing van Brit
sche troepen in het Oostelijke deel
van Java nog niet bevestigd zijn.
Mochten de berichten evenwel juist
blijken te zijn, dan kan Japan, aldus
de woordvoerder, deze gebeurtenissen
niet voorbijzien, want juist op het
oogenblik sou hieraan als „precedent"
do grootste be teekenis móeten ge
hecht worden.
NOG GEEN ZEKERHEID.
Beloften van de Geallieerden
Het gisteravond gepubliceerde com
muniqué over de bijeenkomst van het
Turksche kabinet onder leiding van
den president der republiek Ismet
Inonoe behelst niet de minste aanwij
zing over de onderwerpen van bespre
king of over de genomen besluiten,
aldus Stefani.
ISMET INONOE,
de Turksche president,
Het land verkeert 'in koortsachtige
verwachting om de denkbeelden van
de regeering te leer'en kennen ten aan
zien van den nieuwen toesjtand. ont
staan door het deel--men van Italië
aan den oorlog. De Turksche openbare
meening volgt dé gebeurtenissen met
kalmte, en het is niet gewaagd te be
togen, dat de bevolking, hoewel bereid'
de besluiten van de regeering te aan
vaarden, blijde zou zijn indien de
vrede bewaard werd.
De Popoio di Boma deelt mede, dat
de Engelsche en Fransche regeering
Turkije, voor het geval dat het aan den
oorlog deelneemt. Aleppo en Irak heb
ben aangeboden. De druk op de Turk
sche regeering van de zijde der Weste
lijke mogendheden zou thans zeer
groot zijn. De Engelsche diplomatie is
in Ankara koortsachtig be?.ig, Turkije
te winnen als bondgenoot tegen Italië.
GEEN VERANDERING VAN
POLITIEK.
Naar aanleiding van de Italiaansche
oorlogsverklaring schrijft het Zuid-
Slavische blad Vreme in een hoofd
artikel, dat Joego Slavië begrijpelij
kerwijze geen enkele reden heeft,
zijn tot dusver aangenomen houding te
veranderen, daar het vanaf het eerste
oogenblik sedert het uitbreken van
den oorlog op krachtige wijze.zijn be
sluit kenbaar heeft gemaakt buiten
den strijd der groote mogendheden te
blijven.
De verklaring van Mussolini, dat
Italië geen enkele bedoeling heeft den
oorlog tot andere staten uit te brei
den, is alhier met groote voldoening
vernomen.
In hpt artikel wordt verder letter
lijk het volgende gezegd:
De politiek van Joego Slavië, alsook
die van alle ander Balkan- en Donau-
staten zal ook voortaan alles in het
werk stellen, ten einde dit deel van
Europa buiten den oorlog te houden.
Door vele omstandigheden kan men
tot de slotsom komen, dat het ook in
het belang is van de drie grootste na-
buurstaten van Zuid-Oost Europa, n.L
Duitschland, Italië en de Sovjet-Unie,
dat deze wensch vaft»de Balkan- en
Donaustaten in vervulling gaat.
MAAR „NIET-OORLOGVOKREND".
De Spaansche regeering heeft het
volgende decreet bekend gemaakt:
„Met het oog op de uitbreiding van
den St." '-t de Middellandsche Zee
door Italië's -deelneming aan den oor
log tegen Frankrijk en Engeland, heeft
de Spaansche regeering besloten tot
een 'houding van ijiet-oorlogvoerende
mogendheid in het conflict".
Het decreet, dat door generaal
Franco eji den minister van Buiten
landsche Zaken Beigbeder ondertee
kend is, werd Woensdag in een korten
ministerraad aangenomen.
In Madriteensche politieke kringen
wijst men tor speciaal op, dat in dit
decreet in tegenstelling tot de ver
klaring van Spanje bij het uitbreken
van den oorlog in September van het
vorige'jaar een neutralitgilsverkla-
ring ontbreekt. Voorts wordt de na
drukkelijke vermelding van de Middel
landsche Zee opvallend geacht.
MEXICO VERBIEDT WERVING VAN
VRIJWILLIGERS.
De Mexicaansche. regeering heeft de
finitief het vertrek verboden van een
groep Mexicanen die naar Europa wil
den reizen, om aldaar aan de zijde der
geallieerden aan den oorlog deel te
nemen. Tevens heeft de regeering elke
werving van vrijwilligere verboden.
JAPANSCH QORDEEL OVER
SAMENWERKING.
De woordvoerder van het Japansche
departement van marine verklaarde
heden: sinds het uitbreken van den
oorlog in Europa hebben eenige Ame
rikanen gevoelens van vriendschap je
gens Japan geuit. Japan kan deze ge
voelens echter niet beantwoorden, zoo
lang Amerika den nieuwen toestand in
het Verre Oosten niet wil erkennen en
niet met Japan wil samenvyerken voor
den opbouw van Oost-Azië onder prijs
geving van zijn tot dusver gevolgde
politiek. v
In zake beweerde Amerikaansche
vlootbèwegingeij in 'den Stillen Oceaan
zeide de woordvoerder: Japan heeft
nog geen bevestiging, dat Amerikaan
sche oorlogsbodems in Manila door
sterkere eenheden uit Hawaii vervan
gen zouden zijn. Men heeft slechts ver
nomen, dat 14 vliegbooten van Hawaail
naar Manila vérplaatst zijn,
BOUW VAN 62 OORLOGSSCHEPEN,
Het Amerikaansche Huis van Afge
vaardigden heeft met 401 tegen eelt
stem een voorstel in zake de defensie
aangenomen, waarbij 1706 milUoett
dollar voor marine- en legegdoeleinde*
wordt uitgetrokken. Het .voorstel, dat
thans naar den Senaat gaat, voorziet
in de goedkeuring voor den bouw van
68 oorlogsbodems, met aanschaffen van
3000 nieuwe vliegtuigen, de verhooging
van het legerpei soneel met 95.000 man
qn in ander defensie-maatregelen.
NIEUWE CANDIDAAT VOOR HET
AMERIKAANSCHE PRESIDENT.
SCHAP.
Wendell Willkie, president van het
groote electriciteitsconcern, is, naar hij
zelf heeft medegedeeld, voornemen»
zich candidaat voor het Amerikaan
sche presidentschap te stellen. Eenig#
gedelegeerden op den repubiikeinschen
partijdag, die op 24 Juni te Philadel
phia begint, zullen, aldus Willkie, zijn
candidatuur officieel voorstellen
Willkie, die zich tot dusverre niet op
politiek terrein bewogen heeft, is de
laatste maanden door over het geheel®
land verspreide groepen gepropageerd
als „de man, die de Vereenigde Staten
kan verlossen vwo het economisch®
fiasco der New Deal". Hij is voorstan
der vanjmateriee^en steun aan Enge
land en- Frankrijk, doch keert zich be
slist tegen een militaire deelneming
van de Vereenigde Staten aan den
Europeeschen oorlog.
DE ROEMEENSCHE
PETROLEUM.
De groote Engelsche en Fransch®
petroleum-maatsehappijen hebben n»
de Italiaansche oorlogsverklaring oa®
middellijk naar vertegenwoordigingen
in Roemenië opdracht gegeven hél
verschepen van petroleum tot nadert
aankondiging te staken, aldus meldl
het D.N.B. uit Rome. Daar in den
laatsten tijd de helft van de total*
Roenrfeensche petroleumproductie mét
Engelsche, Fransche en Roemeenscha
tankbooten via de Middellandsche Ze®
naar Engelsche en Fransche haven»
werd verscheept, zijn de Westelijke
mogendheden thans van den Roe-
meenschan petroleumtoevoer .afge
sneden
Naar aanleiding hiervan schrijft een
Italiaansch blad, dat de Roemcenschê
regeering het grootste belang er bij
heeft, dat de afzet van de Roemeen-
sche petroleumproducten niet onder
broken wordt, zoodat zy nu de than*
bestaande uitvoercontingentefa voor
petroleum naar Duitschland en ItaliB
aanzienlijk zou kunnen veygrooten.
