DE GROEI van de NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN Duitsch-Italiaansche samenwerking van 1935 tot 1939 DEPOSITIE van onze zuivel-industrie Vrijdag 14 Juni 1940 L De Italiaansche buitenlandsche politiek sedert 1919 SpanjeOostenrijk, het ontstaan de as, Tsjecho Slowakije van De oorlog breekt uit. BINNENLAND Het Dakloozen-probleem Rotterdam. gBNmaaiKoaaasoasoK» COLLECTE HULPCOMITÉ 1940 i rfhet „Wij bepalen ons tot de moeilijkheden van den dag", aldus de directeur van Europa's grootste melkproductenfabriek Sterke prijsstijging behoeft niet te worden gevreesd GOUDSChE COIBANT 79e Jaargang Np. 20347 Directeur F, TIETEH Bur. Markt 31. Tel. H4S -Postgiro 48400 ■n» BESSINIË vormde het groote keerpunt ki de Italiaansche J V buitenlandsche politiek (men zie het artikel van Dinsdag). Tot aan dit conflict had Italië welis- wijar voortdurend in stillen naijver op Frankrijk geleefd, had Mussolini geen gelegenheid onbenut gelaten om de Italiaansche wenschen tot gelding te brengen, maar de omstandigheid, dat tot 1935 het Verdrag van Versailles Onaantastbaar scheen, alsmede een Zekere beduchtheid voor een machtig Duitschland, hadden het uiterlijk ge heel aan de zijde van de handhavers Van het vredesverdrag gehouden. In 1935 veranderde de situatie. Duitschland had toen reeds voor ver scheidene verrassingen gezorgd. Het had den Volkenbond verlaten, het had jlen dienstplicht weder ingevoerd, het jwas den weg naar het herstel opge gaan en had reeds bewezen, dat Ver sailles geenszins eeuwig zou zijn. Onder tien invloed daarvan werden reeds yoor het Abessinisch conflict teekenen Van toenadering tusschen Rome en 'Berlijn zichtbaar, maar nauwelijks was dit conflict een feit geworden, of de Puitsche pers ondersteujide krachtig het door Italië ingenomen standpunt, terwijl de Puitsche regeering er in belangrijke mate toe medewerkte, dat Italië ongestoord zijn plannen kon doorvoeren, door, toen de spanning in Zekeren zin een hoogtepunt bereikte, plotseling hetRijnland te rcmilitairi- seeren. Dit geschiedde in het voorjaar van 1936. Engeland, Frankrijk en België pro testeerden tegen de schending van het .Verdrag van Locarno, welke veroor zaakt werd "door deze remilitariseering, Italië evenwel behoorde niet tot de protesteerenden, hoewel het wel tot (de onderteekenaars van het verdrag behoorde! In Maart geschiedde dit. In Mei behoorde de strijd in Abessinië tot het Verleden. En in April was in Frankrijk de volksfrontregeering aan het bewind gekomen, iets waardoor ontegenzeg gelijk de tegenstelling tusschen Parijs en Rome opnieuw werd verscherpt, omdat deze regeering een fel anti lascistischen koers insloeg. Ten tweeden male demonstreerde 2ich de scheiding tusschen Italië en zijn vroegere bondgenooten, toen in Juli 11136 de Spaansche burgeroorlog Uitbrak. Duitschland en Italië verleen den steun aan de partij van Franco, Frankrijk en Engeland schaarden zich achter diens tegenstanders en steunden de officieele regeering. DE AS ONTSTAAT. De samenwerking tusschen Duitsch land en Italië kreeg evenwel pas vas ten vorm, toen in dit jaar het Duitsch- Italjaansche vriendschapsverdrag tot stand kwam, dat voorafgegaan was door 'n Duitsch-Oostenrijksch vriend- Schapsverdrag. tï Door deze verdragen, tusschen Italië en Duitschland eener- en Hon garije anderzijds bestonden eveneens vwlragen werd in Midden Europa fomvkrachtig statenblok geschapen, dat een machtsfactor vormde van den ^liereersten rang. Hier werd de scheidslijn getrokken tusschen de democratische en de auto ritaire staten. Hier werd Europa in kampen verdeeld. En alles wat zich sedertdien Voltrok, zal door toekom- stige historieschrijvers zeer vermoede- U worden beschouwd als het voor- tritbrsfc groote C0ntI'0t, dat in 1939 ij8, dez® groepsvorming heeft Engeland en Frankrijk, die tot dat moment zich telkens voor. voldongen feiten zagen ge-.laatst en weinig El ders konden do.n, dan nutteloos „ro brecht™' t0t "ieÜWe activlteit ge- Beide staten zagen zeer terecht hun tigen machtspositie bedreigd door dit Centraal Europeesche statenblok, hun prestige had zodwel door de Duitsche •Is door de Italicansche activiteit ge- teden. Wilden zjj zich handhaven, dan moesten zii partij kiezen en zij Party. Ook de andere staten kozen echter. Scherper en scherper werd het con trast inzake den burgeroorlog, den nieuw gevormde as Rome-Bcrlijn ging een domineerenden invloed uitoefe nen, reeds in 1936 werden Engeland en Frankrijk, die toen beiden met binnenlandsche moeilijkheden te kam pen hadden, in het defensief gedrongen. In 1937 heeft zich de tegenstelling toegespitst. Niet alleen doordat Italië in Januari een verdrag over de Mid- dellandsche Zee sloot met Engeland en korten tijd later verklaarde, dat dit verdrag geenszins zooals de Britten gehoopt hadden afbreuk deed aan de vriendschappelijke verhouding tus schen Rome en Berlijn. Neen, sterker trad de tegenstelling aan het licht, doordat in September van 1937 Musso lini een bezoek bracht aan Duitsch land. OOSTENRIJK GEEN SCHEIDINGS- GROND. ïnrijk bleek a! zeer spoedig 'gëéff reden tot meeningsverschil meer te zijn tusschen Duitschland en Italië. Mussolini heeft getracht, Schusch- nigg té bewegen tot toenadering tot Berlijn. Anderzijds bleven echter ook Engelartd en Frankrijk niet werkeloos. Dientengevolge nam het contrast tus schen Weenen en Berlijn ziender- oogen gevaarlijker afmetingen aan. En toen in Maart 1938 Hitier den knoop doodhakte, greep Italië niet in. Het hechttV aan den Anschluss zijn volledige goedkeuring, omdat vrucht bare samenwerking tusschen het Schuschnigg-bewind .en Oostenrijk een onmogelijkheid was geb'leken. In Enf.rlar.ot en Frankrijk heeft men gedurende een enkel oogenblik nog gemeend, dat cje inlijving van Oosten rijk bij Duitschland een nieuwe schei ding tusschen Rome eij Berlijn zou kunnen veroorzaken. Men meende, dat Italië zich als het erop aankwam, toch nog bedreigd zou voelen door Berlijn. Italië bleef zijn nieuwen bohdgenoot echter trouw. Dat bleek definitief, toen het Sudeten-Duitsche probleem werd aangesneden. Italië keurde niet alleen deze Duitsche actie goed, het werkte aan het welslagen daarvan mede op de conferentie van Miinehen. Consequent zette Mussolini door. Ook toen Tsjecho-Slowakije van de kaart van Europa verdween. Onmid dellijk op deze nieuwe phase in de Europeesche geschiedenis volgde im mers het militaire bondgenootschap tusschen Duitschland en Italië, nadat Italië Albanië definitief onder zijn in vloed had gebracht. RUSLAND. DE LAATSTE PHASE. Siechts één ding schijnt gedurende korten tijd Italië te hefebep doen aarzelen. Het was het verdrag tusschen Dui tus van het vorige jaar in den letter Juitschland en Rusland, dat in Augus Ie lijken zin des woords vriend en vijand scheen te Verrassen. Dit verdrag beteekende het volle\dige mislukken van de Britsch-FIan9,ehe pogingen om tegenover het blok der autoritaire staten een tegenwicht te scheppen in den vorm va,n een for matie van democratische staten. Italië had deze pogingen niet in de hand gewerkt, eerder aan Duitschlands actie ertegen steun verleend. Maar het is nog niet volkomen zeker, dat. het Duitsche verdrag met Rusland en het er onmiddellijk op volgende oorlogs- begin de goedkeuring van Italië weg droegen. Mussolini heeft zich daar nimmer met beslistheid over uitgelaten, Parijs en Londen hebben beweerd, flat Italië door het snelle ontwikkelingstempo min of meer verrast werd. De feiten hebben echter geleerd, dat ook dit verdrag aan de samen werking tusschen Duitschland en Italië geen schade heeft gedaan. Italië hoeft zijn non-belligerentq houding verlaten, het heeft zich in den* strijd geworpen naast Duitschland.- Samen hebben .deze twee stated den stormloop ondernomen Stegeh de machtspositie van Engeland en Frank, rik. Samen staan zij voor een beslis sing, die hun lot voor lange jaren zaf bepalen, Overwinnen zü, dan ligt voor beiden dë hegemonie voor het grijpen, dan is het Britsth-Fransche" overwicht in Europa vobr jaren, zoo niet voor goed gebroken. I (Nadruk verboden).! in ZAL BINNEN EEN HALF JAAR ZUN OPGELOST. 50.000 menschen hebben nog; getn huls. Rotterdam telt thans nog vijftigdui zend personen, die geen woning heb ben, waarvan een gedeelte bij familie vrienden of kennissen worden ver zorgd, ofwel in de verschillende nood tehuizen, die*overal in de stad zyn op gericht, tijdelijk werden ondergebracht Het meerendeel hunner moet naar andere plaatsen worden geëvacueerd, waar zij beter dan in Rotterdam kun nen worden verzorgd. Aldus luidde de mededeling op een persconferentie te Rotte^öaTjn, waarbij ook de wethouder voor 0nd^*wijs en Volksontwikkeling, de heer L*. de Groot tegenwoordig was. De heer de Groot zeide ervan over tuigd te *ijn dat binnen een half jaar het probleem der dakloozen zal zijn opgelost, zoodat men den winter met vertrouwen kan tegemoet gaan. De heer van Dijk kon thans nog-geen officieel schema van evacuatie voor leggen, waaraan de autoriteiten in den Haag hun goedkeuring hebben ge hecht. Hij zeide getroffen te zijn door de snelle hulp der particulieren, blok leiders -en wijkcomité's geboden. Ge durende de eerste weken werden 20.000 personen geëvacueerd, aanvan kelijk in wilde vlucht: Jater volgden duizendtallen in een geregelde orga nisatie, waaraan evenwel nog gebreken kleefden. Vrees voor evacuatie. De evacuatie gaat met groote moei lijkheden gepaard, mede omdat de achtergeblevenen, -die voor evacuatie in aanmerking komen eerst moeten worden overtuigd van de noodzakelijk heid om onder de huidige omstandig heden niet in de stad te blijven. Daar om heeft men ook de gemeentelijken Woningdienst in het plan ingeschakeld. Zij, die nog arbeid of een redelijken kans daarop hebben kunnen in Rotter dam blijven en voor hen wordt voor een onderkomen in* minder dichtbe volkte wijken gezorgd. Gedwongen inkwartiering. Hoewel er reeds aanbiedingen voor huisvesting van medeburgers inkwa men is het aantal bij lange na niet vol doende om in de behoefte te voorzien, zoodat men waarschijnlijk biftnenkoit tot gedwongen inkwartiering zal moe ten overgaan, zooals reeds op verschil lende plaatsen in de omgeving is ge schied. Er wordt zooveel doenlijk naar gestreefd personen van eenzelfden stand bij elkander te brengen. Er be staan plannen tot het oprichten vah een aantal noodwoningen, terwijl jnet de militaire autoriteiten onderhandelin gen worden gevoercl over het afstaan van een aantal barakken, welke tot kampen zullen worden ingericht. LINDBERGH OVER DEN EUROPlfESCHEN OORLOG. Op een conferentie, waaraan vooral werd deelgenomen door isolationisti sche leden van het Amerikaansche Congkjis, heeft kolonel Lindbergh als luchtva^rtdeskundige gesproken over de beteekenis van den Europeescheo oorlog voor de Vereenigde Staten. Gedurende onze generatie, aldus ver klaarde hij volgonsAssociated Press, kunnen de Vereeijïgde Staten niet met succes worden Rkngevallen. Lindbergh, die indertijd op Groen land naar geschikte landingsterreinen voor een verkeersluchtdiehst op Europa heeft gezocht, zeide,! dal de omstandigheden voor de luchtvaart daar zóó ongunstig zijn, dat het on-' noozel is te verwachten, dat een land, hetwelk een inval in de Vereenigde Staten zou willen doen, op Groenland bases zou kunnen inrichten. Wat een inval in Zui'd-Amerika. betrèft, e*>n eventueële vijand zou daar niet alleen luchtbases, maar ook werkplaatsen en fabrieken noodig hebben. Zateëdag zal Lindbergh opnieuw een radio-rede over „onze weg tegen den oorlog" houden. DAGORDERS. Hitier heeft een dagorder gericht tot de soldaten die in Noorwegen gevoch ten hebbcji, hu de veldtocht aldaar met de ovenyinnirig is geëindigd. Ook maarschalk Goering en admiraal Rae- der hebben dagorders uitgegeven. GEEN KLOKGELUI MEER IN ENGELAND. |iil. Het is in Engeland «verboden de klokkeiji van kerken of kapellen te luiden, tenzij om*de landing van. Val schermtroepen aan te kondigen. VERHALEN VAN VLUCHTELINGEN Uit San Sebastian meldt het D.N.B.: Voortdurend komen aan de grens co lonnes vluchtelingen aan uit Frankrijk, die meedeelen.'dat het vervoer van de burgerbevolking naar Zuid-Frankrijk groote moeilijkheden ontmoet, daar alle middelen van vervoer in beslag genomen zijn. In Bordeaux worden lazaretten ingericht en tracht men de vluchtelingen te herbergen voorname lijk in openbare gebouwen, scholen, schouwburgen en bioscopen. In Biar ritz, Bayonne en St. Jean de Luz komen opophoüdeiiik gewonde Fran sche soldaten aan. De Fransche auto- Igteitend hebben de controle op de vreemdelingen verscherpt. In Zuid west-Frankrijk zijn concentratiekam pen ingericht, waarin reeds tal van arrestanten zijn ondergebracht. FRANSCHE VERONTRUSTING OVER DE HOUDING VAN SPANJE. Van de Fransche grens meldt het D.N.B.: De houding der Spaansche ]5ers, die Gibraltar krachtig terug- eischt, en de verklaring van de Spaan sche regeering, volgens welke Spanje zich „niet oorlogvoerer.de" beschouwt, hebben in heel Frankrijk een duide lijke onrust teweeg gebracht. Alge meen wordt in Frankrjjk de nieuwe houding van Spanje als een verdere Frgnsche nederlaag op het slagveld der diplomatie beschouwd. Aan Fransche zijde wijst men erop, dat Frankrijk thans van twee kanten wordt aange vallen en van een derde kant bedreigd wordt. HET HOOGERHUIS IN GEHEIME ZITTING. Het Epgelsche Hoogerhuis heeft gis teren in geheime zitting vergaderd om de verdediging van de hoofdstad te be spreken, aldus Reuter. UITGESTELD TOT ZATERDAG 22 JUNI. De Straatcollecte - ten be hoeve van het Nationale Hulpcomité 1940, welke aan vankelijk a.s. Zaterdag zou worden gehouden is, om tech nische redenen, uitgesteld tot Zaterdag 22 Juni. AMFRIKAANSCH SLAGSCHIP VAN STAPEL GELOOPEN. Op de marinewerf te Brooklyn is het 35.000 tons groote slagschip North Carolina van stapel geloopen. De minis ter van Marine, Edison, zeide in een toespraak, dat dergelijke in vredestijd gebouwde schepen een land sterk ge noeg maken om den vrede te bewaren. Wij bouwen thans, aldus Edison, niet om aan te vallen, maar om sterk te zijn en niet aangevallen te- worden. r- GROOTERE BEDRIJVIGHEID AAN DEN BOVEN-RIJN. - Ook aan het tot dusver betrekkelijk rustige deel vgn het Duitsche Iront wordt de gevechtsactie heviger. Naar den Boven-Rijn en uit het gebied aan de grens van Zwitserland gemeld wordt, heeft de vijandelijke artillerie enkele plaatsen beschoten, zonder mi litaire schade aan te richten, aldus het D.N.B Het vuur. werd daarop van Duitsche zijde beantwoord. WIE zich tot taak stelt zijn lezers voor te lichten ovfc de talrijke economische, maatschappelijke en iciale problemen, welke thans meer dan ooit in het brandpunt der belangstelling staan, heeft de onder welpen voor het grijpen. Nederlafid werkt, ook nu de oorlog nog iff volle en toenemende hevigheid woedt, aan zijn herbouw en opbouw. Er wordt gewerkt onder hoogen druk, de mogelijkheden worden uitgebuit. Dit geldt ook voor de zuivel-industrie, welke haar export voor een groot deel plotseling zag afgesneden, terwijl zij den toevoer der grondstof de melk niet kan stopzetten of verminderen. P. OKKINGA. Het aantal puzzles, dat de bij de zuivel-industrie betrokkenen dagelijks hebben op te lossen, is enorm groot en schijnbaar onuitputtelijk. Voor "elke moeilijkheid, welke overwonnen is, kamt een meuwe in de plaats. „De moeilijkheden, welke over een weèk of vier té Verwachten 'zijn, zijn 'voor ons niet actueel. Wij bepalen ons tot de moeilijkheden van den dag. Deze moeten eerst worden overwon nen en als .we hfiermee klaar zijd, dan zijn we aah de volgende toe." Met deze Uitlating typeerde de heer P. Okkinga, directeur van "de Co^p. fabriek van melkproducten te Bedum, den toestand, toen hij ons het een en ander vertelde over de Nèderlandsche zuivel-industrie, waarvan hij een der steunpilaren is. De heer Okkinga is namelyk niet alleen de leidende figuur van de grootste fabriek van melkpro ducten in Europa, die haar afzetgebied tot deu oorlog in de geheele wereld vond, maar bovendien heeft hij als regeeringsgedelegeerde in het buiten- Land gelegenheid te over gehad zich ais weinig anderen op.,de hoogte te stellen. Toen wii dan ook voo: lichting zut.lv ten inzake de positie-van onze zuivel industrie hebben wij ons gewend tot den heer Okkinga. die met groote .wel willendheid ojjjb een uiteenzetting gaf van de ersfiiiliende problemen, welke zich voordoen'. Boter, kaas en melkproducten Wij laten hier in de eerste plaats volgen een algemeen overzicht, zooals wij d;' X hooren kregen. De Nederlandsche boter- ex'p'br t is altijd gericht geweest op de on£ omringende landen: Duitsch land. België,^ Frankrijk en Engeland. Onder den crisis-invl-^d der laafste jaren' had een verschuiving plaats. Terv.iil vroeger Duitschland onze grootste afnémer was, werd Engeland nu de beste klant. De Engelsche boter markt was nog vrij en de afzet naar Duitschland werd door de glearing- óvereenkomsten behee.afcht, In 1939 was de toestand zoo geworden, da* Groot-Brittannië 42 millioen K.G. boter van ons afram en Duitschland 11 mi'üoen. Na de capitulatie had men weinig keuze m&er. omdat toen practisch be halve het binnenland dat het vorig jaar 50 millioen K.G. afnam er alleen een Afzetmogelijkheid voor het surplgs in^T'uitschland overbleef. De Duitscl j autoriteiten hebben voor boter, evenals voor andere arti kelen, in ons den laatsten tijd het standpunt ingenomen dat zij bereid iijn van ons af te nemen dat quantum, dat wij zelf meenen over te hebben, In overeenstemming hiermee zijn al tamelijk groote hoeveelheden naar Duitschland verzonden. In de eerste paar weken na den oorlog hadden zich reeds groote hoe veelheden boter in ons land opge hoopt, temeer omdat we nu juist leven in den- tijd, dat de melkopbrengst het De export naar Duitschland alve peft groote verlichting. Nu alles nog zoo provisorisch is spreekt het vanzelf, dat over de toe komst nog niets gezegd kan worden. Met de kaas staat het anders dan met de boter. De inkrimping van den export naar Duitschland kon niet ge paard gaan met een uitbreiding van dien op Engeland. Weliswaar zyn er ook In boter, evenals *hrkaas, allerlei kwaliteiten, maar bij boter zijn deze gemakkelijk onderling te vervangen. Heel anders staat 't met kaas: iemand* die aan een bepaald soort gewend is, gaat fiiet zoo gemakkelijk tot een ander sojort over. Zoo beteekende de inkrim ping van den kaas-export naar Duitschland Verloren afzetgebied. De, kaashandel heeft zich derhalve in het verleden er vrij sterk op toegelegd om compensatie voor dit verlies te vinden in het binnenland. En net opmerkelijk succes; de binnenlandsche ^consumptie staeg van 40 tot 70 millioen K.G. per jaar! Voor de kaas is door de afsnijding van den export naar andere landen dan Duitschland de toestand ook moei lijk, omdat juist in het binnenland de consumptie reeds zoo is opgevoerd. Duitschland zal weliswajfr zekere hoe/ veelheden kunnen afnemen, maar men zal ook het oog gevestigd moeten hou- den op een land als België, waarheen thans reeds behoorlijke quantiteiten zijn verzonden, aVI eikpoeder is in dc laatste jaren in Nederland nog al veel bereid voor export, maar ook voor binnen- landsch gebruik (o.a. in bakkerijen en bij de bereiding van veevoeders). Het schijnt dat in het algemeen dit artikel niet al te groote problemen zal op werpen, omdat het bereid wordt uit het surplus aan melk. Van het laatste zal waarschijnlijk biypenkort wel geen sprake zijn, omdat er geen veevoeders worden ingevoerd en de kans op vol doende vervanging hiervan niet groot is, althans met groote moeilijkheden gepaard gaat. De productie van geconden seerde melk is in tegenstelling met die van melkpoeder zeer belang rijk, vooral in Gronftigen. De export er van was in hoofdzaak gericht op de ov^rzeesche landen, onze eigen kolo- niëp en die van Frankrijk en Enge land. wat de aard van he^product mee brengt. Deze export ligt volmaakt stil en dat is jgen zeer moeilijk probleem in verban ch^fet de groote quantiteitem Na net einde van den oorlog zal moeten blijken of dit artikel in zich zelf zekere eigenschappen heeft, waar door aangenomen mag' worden, dat men er verder in de wereld behoefte aan zal hebben. De heer Okkinga was van meening, dat inderdaad deze be hoefte zal blijken en wees ons verder op de waarschijnlijkheid, dat ook tijder.s den oorlog ,in de voor het Ne- derlandsche product bereikbare lan den een tijdelijke behoefte reeds op den voorgrond zal treden. Organisatorisch herstel en financiering De heer Okkinga heeft vervolgen! het een en ander verteld op orga nisatorisch gebied. Direct na het uitbreken van dén oorlog lag de boel in .scherven, maar gelukkig werd op heel korten termijn het provinciaal contact hervonden, waartoe bijvoorbeeld in Groningen de Commissaris der Koningin en de Voed- seleommissaris veel hebben bijgedra gen. Voorloopig kon men niets anders doen dan de zaken provinciaal tP be zien. Even later ontstond weer het co'ntact met Den Haag en is de orga nisatie, waarop de afzet van de produc ten in de laatste jaM was'- geconcen treerd. de NederlandsSSq^ Zuivelcen- trale, weer aan het werk gegaan. Op dit oogenblik loopt over haar de hcele export van alle zuivelfabrieken uit Nederland. grootst was der! De prijzen Tenslotte hebben wij den Kber Ok kinga gevraagd naar zijn meerling o vet de mogelijkheid van stijgirïg der zui- velprtjzen. Voor sterke prijsstijging kan na» mijn. meening geen vrees bestaan. Wij leven reeds lang onder het systeem der ordening n dat-zal ongetwijfeld zoo blijven. Er móeten al zeer bijzon dere "omstandigheden zijn om de prij zen hooger te stellen. Wel is de groot- handelprijs 'van de boter nu 1,5® tegen 1,38 verleden jaar, maar deze "stijging wordt ijeheer^ht door de behoeften der veeteelt. U moet niet vcrgete.i, dat de boterprijs is ge fixeerd en dat hierbij geldt» wat heeft de landbouwer noodig om zijn bedrijf loonend te doen zijn. Hierbij wordt wel degelijk ook rekening gehouden met de prijzen, welke dé consumenten kun nen bésteden. En waar de binnenland sche afzet nu meer dan poit van enor me beteekenis is, behoeft men voor' een sterke opschroeviiig der prijzen,/ •iet bang te zün.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1940 | | pagina 1