Amerika en de Oorlog
V
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
ENGELSCHE VLOOT KAN GEEN
BESLISSING MEER BRENGEN
Het verkiezingsprogramma
der jrepublikeinen
Donderdag 27 Juni 1940
79e Jaargang, No. 20358
Verlies der Fransche havens sluit vrij
heid van beweging in het Kanaal uit
Het initiatief In de Middellandsche Zee be
hoort thans aan de Italiaansche vloot
■/muf mg*
BUITENLAND
De Duitsche Eind
overwinning.
De BuitenlancUche
Handel van Amerika.
Tegen verwikkeling der Ver. Staten in
vreemde oorlogen 4n verlenging van
de ambtsperiode der presidenten
De Houding van Ford.
V
GOUDSCHE
COL BANT
Directeur F. TIETER
Bur. Markt 31. Tel. 1745
Postgiro 48400
(Van een bijz. V.P.B.-medewerker)
IN dit stadium van den oorlog is de
vraag, die vanzelf opkomt: Welk
nut kan Groot-Brittannië trekken
van zijn Vloot? Welke mogelijkheden
openen zich voor operaties ter zee, die
voor" Engeland kans 6p succes zouden
opleveren?
"De storm, die over Frankrijk heeft
gewoed, heeft de geheele kust van het
Kanaal op het vasteland in Duiteche
handen gebracht. Hierdoor wordt En
geland bedreigd door een aanval in
d^"flank uit de onmiddellijke nabij
heid, daar het Kanaal op verschillen
de plaatsen niet breeder is dan 50 zee
mijlen, tusschen Dover en Calais zelfs
niet meer dan 22 zeemijlen (40 kilo
meter). Het gevolg hiervan is dat het
scheepvaartverkeer met de Theems en
do havens aan de Zuidkust van Enge
land wordt verlamd, terwijl het scheep
vaartverkeer in de Iersche'Zee en het
Kanaal van Bristol thans nog meer ge
vaar loopt dan vroeger. De brand, die
op het vasteland woedt, zal onvermij
delijk op Engelschen bodem over
springen. Van bewegingsvrijheid van
de Engelsche vloot is geen sprake meer.
Zij 4#h zich niet meer vertoonen in
het Kanaal, waar zij zich zou bloot
stellen aan de Duitsche vliegtuigen,
mijnen, duikbooten en snelle motor-
torpedobooten.
De toestand in de Middel-
landeehe Zee.
Hoe staat het nu in de Middeljand-
ache Zee? Deze biedt ruimte ^genoeg
om operaties op groote schaal uit te
voeren met de Engelsche slagschepen.
Dit was inderdaad het geval, zoolang
de Britsche vloot kon samenwerken
met de Fransche en over de noodige
steunpunten, met name Toulon, Bizer-
la e.a. beschikte. Door de Fransche
capitulatie is de toestand eyenwel sterk
in het nadeel van Engeland veranderd.
Hoe zouden de Britsche zeestrijdkrach
ten zich hier kunnen meten met de
machtige Italiaansche vloot, die 6
moderne, groote slagschepen telt, 33
snelle kruisers, 86 'torpedojagers, 71
snelle motortorpedobooten en 129
duikbooten? Het Westelijke bekken
vervalt als operatieterrein, nu de
Fransche vloot is uitgeschakeld, even
als de Fransche havens en kusten, ter
wijl Spanje een onvriendelijke houding
aanneemt. Malta en Gibraltar hebben
veel van hun beteekenis ingeboet door
den Franschen nederlaag. Malta moest
reeds tijdens den oorlog tusschen
Italië en Abessynië worden ontruimd;
en Gibraltar staat meer dan ooit bloot
aan vijandelijke aanvallen, waartegen
het de bezetting moeilijk zal vallen,
zich te verdedigen, te meer daar zij
niet over vliegtuigen beschikt.
In het Westelijke bekken blijft de
Engelsche vloot dan ook weinig anders
over, dan zich te" bepalen tot duikboot
operaties. In het Oostelijke bekken
staat haar de krachtige'driehoek Alex
andrië-Famagoesta (Cyprus)-Haifa ter
beschikking, van waaruit zij uitvallen
zou kunnen doen. Bezat Engeland hier
onbeperkte strijdkrachten te land, teT
zee en in de lucht, dan zou het kunnen
trachten, Italië van het Oosten uit aan
te vallen. Griekenland zal wel is waar
weinig lust aan den dag leggen, om
zich aan de zijde van Engeland in den
oorlog te storten, doch de Engelsch-
man zal zich weinig aantrekken van de
Grieksche neutraliteit natuurlijk
aannemende, dat Engeland zich sterk
genoeg voeit.
Engeland zal den slag niet
durven wagen.
De bezetting van bepaalde strategi
sche punte"h ten Oosten van Italië zou
een verlammenden invloed uitoefenen
op de Italiaansche steunpunten op de
Dodekanesos. Door een legermacht aan
laitït te zetten zou men dan Albanië
kunnen bedreigen en de diep het land
indringende, ruime Golf van Korinthe
met de daarvoor liggende Jonische
eilanden zou een ideaal punt van uit
gang vormen voor vlootoperaties in de
Jonische Zee, met de uiteindelijke be
doeling Italië geheel af te sluiten van
het Oostelijke Middellandsche Zee
bekken en van den Balkan. De waarde
van een dergelijken maatregel zou nog
worden verhoogd door de verbinding
met de Egëische Zee door middel van
het* Kanaal van Korinthe, dat bevaar
baar is voor schepen van niet onaan
zienlijke tonneroaat.
De uitvoering van een dergelijk plan
zou inderdaad voor Italië een beden
kelijk gevaar opleveren, indien het
met zeer aanzienlijke strijdkrachten
kon worden ondernomen. Doch hoe zou
Engeland die, bij den tegenwoordigen
stand van zaken, ter beschikking kun-
trken
Sorsso
LAND
NART RCS
ZWITSERLAND
ITALIC
yoo* ovTscHJtemm
100 El LANDSCHE^^E
Op deze kaart ziet mèn niet alleen het door de Duitschers bezet gehouden
van Frankryk, maar ook de strook, die de Italia' n zullen innemen en
He door Duitschiand bezette zeehavens
nen stellen? En vooral: hoe zou het er
in kunnen slagen, deze eventueel on
gehinderd over te brengen naar het
Oostelijke deel van de Middellandsche
Zee? Waar zou Engeland, gezien den
wanhopigen toestand in het Kanaal, jde
innerlijke kracht voor een dergelijke
onderneming vandaan moeten halen?
Het plan klinkt aanlokkelijk doen
wij z Jen de verwezenlijking er van
in deze" oorlog niet zien, te minder,
omdal ten slotte rekening moet wor
den gehouden tr^et het groote risico,
verbonaen aan .een landings-expeditie.
zooals de ondervinding heeft uilge
wezen.
Optreden in de AdriatSsehe
Zee uitgesloten.
Arylere mogelijkheden kunnen even-
eens uitgesloten worden geacht. Aan
een optred-.n in de Adsiatische Zee
vaH niet te denken. In de eerste plaats
zotA de Engelsche vloot zich daartoe
niet laten verleiden, omdat zich daar
geen looiende objecten voor haar op
doen en in de tweede plaats omdat
Italië van zijn eigen kust en van dit.
van Albanië uit, de Straat van Otranto
weik' vrij smal is volkomen be-
heersrht Een aanval op Lybië leg'
voor E.iC"!and evenmin veel gewicht
in de schaal.
Wat pu nog overblijft is het uitvoe
ren van operaties van ondergeschikt
belang dóór middel van duikbooten
het leggen van mijnenvelden en aan
vallen door duikbooten, ten einde de
verbindingen tusschen Italië en Afrika
hetzij af te snijdeh, hetzij aanmerkeii.i*
te belemmeren. Doch ook daardoor
zou de vijand piet ernstig worden ge
troffen, Het zouden niet meer dar.
spe.dcprikken zijn.
Nu blijft alleen nog de vraag te be
antwoorden, of een van haar grooter
sterkte overtuigde vloot van Engelsche
slagschepen de Italiaansche slagsche
pen' kan dwingen tot een gevecht.
Aannemend dat de oorlog niet te lang
duurt, kan deze dwang in geen gevai
worden uitgeoefend in een zeegebied,
dat den Italiaan eventueel niet ge
schikt zou voorkomen, omdat zij daar
geen gebruik zouden kunnen maken
van hun kleinere eenheden. De Itali
aansche vloot van slagschepen behoudt
derhalve de vrijheid, om zelf te- be
slissen over het tijdstip en de plaats,
waarop zij den strijd zou willen aan
vaarden.
Ook zou men de mogelijkheid onder
het oog kunnen zien, dat de Engel
schen zouden kunnen trachten, door
een overval van Roemenië een belang
rijke petroleumbron voor Duitschiand
en Italië af te snijden. Dit optreden
zou echter te laat komen, om nog
doorslaand succes te kunnen opleveren.
Doch zelfs indien dit niet het geval
was, zou het gevolg zijn, dat de sche
pen, die deze'n overval uitvoerden, ge
vangen zouden zitten in de Zwarte
Zee, wjjl het feit, dat Engelsche sche
pen door de Dardanellen en den Bos
porus waren gevaren, een overtreding
zouden beteekenen van het verdrag
van Montreux, waardoor Italjë het
recht zou hebben, de Dardanellen te
sluiten met aanwending van alle mid
delen.
Weinig uitzicht op Engelsche
vlootactie.
Uit het bovenstaande blijkt wel, dat
ook in het Oostelijke bekken van de
Middellandsche Zee de Engelsche vloot
weinig gelegenheid zal hebben, om zich
krachtig te laten gelden en nog min
der, om een actie te ontwikkelen, die
van beslissenden invloed zou kunnen
zijn op den verderen loop van den
oorlog. Het is veëleer waarschijnlijk,
dat zij er toe zal overgaan om terwilie
van haar prestige talrijke kleine acties
te ontvouwen, welke echter van weinig
beteekenis zullen blijven. Van een of
fensief in de Middellandsche Zee kan
weinig'sprake zijn; de Engelschen zul
len zich veeleer bepaler) tot het aan
nemen Van een defeftsieve houding.
Dit defensief zal hierin bestaan, zorg
te dragen voor de veiligheid van de
Egyptische kust, het stilleggen van het
scheepvaartverkeer tusschen Gibraltar
en Suez enz.
Resumeerende moet men tot de con
clusie komen, dat van bewegingsvrij
heid in het Kanaal, het brandpunt van
den zee-oorlog tegen Engeland, geen
sprake meer is voor de Engelsche vloot
en dat deze bewegingsvrijheid in de
Middellandsche Zee nog slechts in be
perkte mate bestaat Toen Engeland
zijn toevlucht had kunnen nemen tot
het uitlokken van - een beslissenden
zeeslag, heeft het er de voorkeur aan
gegeven, zijn vloot thuis te houden en
zijn toevlucht genomen tot de weinig
ridderlijke blokkade-campagne. Thans
zou het wellicht gaarne een beslissing
zoeken in een zeeslag doch nu is het
daarvoor te laat. Bij het begin van den
oorlog was het vrij, om zelf besluiten
te nemen; nu echter is het de dienaar
geworden van omstandigheden, die het
zelf in het leven heeft geroepen.
Ineer
I van
VERKLARING VAN PUTMAN.
De voorzitter van de commissie voor
buitenlandsch zaken van den Ameri-
kaanschcn Senaat. Pittman, heeft de
pers een verklaring overhandigd,
waarin hij spreekt over de „waar
schijnlijkheid" van de Duitsche eind-'
overwinning. Naar zijn, Pittmans,
neerde JCngelsch-Amerikaansche order
Rolls Roycemotoren. Zesdui-
j zend daarvan zijn bestemd voor Enge
land, terwijl voor de overige driedui
zend kortgeleden het Congres in snel
tempo 43 millioen heeft uitgetrokken.
PITTMAN.
persoonlijke meening is het niet meei
de tijd voor halve maatregelen. Het is
geen geheim, dat Groot Brittannië
volkomen onvoorbereid is voor de ver
dediging en dat alles, wat de Vereenig-
de Staten kunnen geven, het resultaat
slechts zou vertragen.
Pittman herinnert vervolgens aan
de verklaring van Churchill, dat En
geland zich nooit zal overgeven en dat
het, ingeval eenigerlei deelbn der
Britsche eilanden zouden worden on
derworpen, met zijn vloot uit de
nieuwe wereld verder zou strijden.
Ten aanzien hiervan spreekt Pittman
de hoop uit, dat dit plan niet door nut-
telooze opmontering tot verderen
strijd le land vertraagd zal worden.
Het is volkomen duidelijk, zoo besluit
de verklaring van den senator. dat het
bondscongres geen goedkeuring zal
hechten aan een interventie der Ver-
eenigde Staten in den Eropeeschen
oorlög.
CONTRÖLE or DE EXPORT
OVERSCHOTTEN.
Tegen den Duitscben invloed in
Z.-Amerika.
De Dienst aus Deutschland meldt,
dat volgens een bericht uit Washington
aldaar op 17 Juni een conierentie is
gehouden tusschen d? mimsters van
Buitenlandsche Zaken, Handel, Finan
ciën en Landbouw, waarin een alleszins
sensationeel plan besproken is. Volgens
dit plan, dat met een aanbeveling aan
den president is voorgelegd, zal een
reusachtige maatschappij worden opge
richt, die tot taak zal hebben, all?
voor uitvoer geschikte produ^tie-over
schotten van Noord-, Midden- en Zuid*
Amerika op te koopen en aan andere
landen te verkoopen. Het doel van de
onderneming is, naar verder verklaard
wordt, den na beëindiging van den oor*
log te verwachten handels-politieke*
aanval van Duitschiand op Zuid-Ame
rika onmogelijk te maken. Toegegeven
wordt, dat het geheele plan tegen de
autoritaire staten gericht is. Ingelichte
kringen verklaren in verband hier
mede, dat zich het geval zou kunnen
voordoen, dat Duitschiand wegens de
houding der Vereenigde Staten in den
oorlog, na het sluiten van den vrede er
van afziet in de Vereenigde Staten
goederen te koopen. Dit moet verhin
derd worden.
Onder het motto van beveiliging van
de handelspolitieke positie van alle
Amerikaansche landen wordt tegelij
kertijd de verwezenlijking van het stre
ven naar absolute penetratie in La-
tijnsch Amerika bereikt,
In Duitschiand heeft men zich over
het project niet uitgelaten. Aangeno
men kan worden, dat de verwachtingen
van den Führer tegenover den Amen-
kaanschen correspondent von Wiegand,
namelijk, dat Duitschiand overeen
komstig de Monroeleer geen belang
heeft bij interamenkaansche gebeurte
nissen, ook voor dit geval gelden.
REPRESAILLES GEE1SCHT. "j
In het Canadeesche parlement zijn,
naar uit Ottawa wordt gemeld. Woens
dag verstrekkende represailles ge-
eischt tegen Henry Ford, op grond van
diens weigering om vliegtuigmotoren
HENRY FORD.
te vervaardigen voor Engeland. In den
Senaat stelde senator Black voor, dat
de Canadeesche regeering alle aan-
koopen bij Ford zou anuleeren en den
verkoop van Fordauto's in Canada zou
verbieden. Afgevaardigde Coldwell
eischte in het Lagerhuis, dat de regee
ring alle industrieele installaties van
Ford in Canada in beslag zou nemen.
Uit New York; Nadat Henry Ford
definitief geweigerd heeft bewape
ningsopdrachten voor Engelsche reke
ning uit te voeren, heeft "de door
president Roosevelt kortelings aan
gestelde landsverdedigingscommissie
onderhandelingen geopend met de
autofirma Packard over een gecombi-
De oud-president Hoover heeft gis
teren op een persconferentie ver
klaard, dat hij niet het voornemen
had om zich candidaat te stellen voor
het presidentschap. Hij weigerde ech
ter te antwoorden op de vraag, of hij
een benoeming zou aanvaarden, wan
neer zij hem werd aangebqden.
In een advertentie, die een geheeld
pagina beslaat en die onderteekegd is
door „Een commissie van republikei
nen voor de verdediging der Ver
eenigde Staten", heeft de repubii-
keinsche afgevaardigde Hamilton Fish
dje volgens anciënniteit het oudste
republikeinsche lid van de commissie
voor Buitenlandsche Zaken van het
Huis van Afgevaardigden is, bekend
gemaakt, dat hij de candidatuur voor
het presidentschap ambieert.'"*'
In een interview verklaarde Fish,
dat zijn candidatuurkansen gunstig
zijn, ingeval de republikeinsche partij
dag niet spoedig tot overeenstemming
kan komen over de candidaten, waar
over thans gesproken wordt. De Ame
rikanen, zoo zeide Fish, moeten be
ginnen met aan Amerika, in plaats
van aan Europa te denken.
De republikeinsche partijdag.
"Volgens met elkander in overeen
stemming zijnde berichten uit Phi-
ladüphia is de republikeinsche party-
dag nog niet tot overeenstemming ge
komen over de formuleering van een
verkiezingsprogram. De beslissing
wordt nu vandaag. Donderdag, ver
wacht., De volgende dagen-zijn dan
gew.jd/aan de redevoeringen, die door
de verschillende c-andidaten voor het
presidentschap gehouden zullen wor
den. Een definitieve stemming zal dus
wel n.et voor !<et einde van de week
komen.
Het verkiezingsprogram der
republikeinsche partij.
Het heden gepubliceerde officieeie
verkiezingsprogram der republikein
sche partij, dat opgesteld is na be
raadslagingen van drie dagen, op het
partijcongres in Philadelphia, vormt
een scherpe afwijzing aan het adres
van Roosevelt en een strenge veroor
deeling van zijn economische, binnen-
en buitenlandsche politiek» aldus het
D.N.B.
In het program wordt, na een al-
gemeene veroordeeling van de „op
alle gebieden mislukte" New Deal-
politick van Roosevelt, dé president
er allereerst van beschiRdigd te trach
ten het Congres naar Huis te zenden
ondanks den kritieken wereldtoestand
omjvan de afwezigiieid der volksver
tegenwoordigers gebruik te maken
voor interventionistische oorlogsmaat
regelen in woord en daad. -In dit ver
band wordt geconstateerd, dat de
Amerikaansche regeering aan vreem
de mogendheden militaire geheimen
heeft uitgeleverd tegen de protesten
van de Amerikaansche leger- en
vlootleiding in. >r
De eiach van het oogenblik is de
Amerikaansche landsverdediging zoo
sterk te maken, dat geen macht ooit
den Amerikaanschen bodem kan be
treden. Voorwaarde daarvoor is een
gezonde nationale huishouding* Een
sterk "en voldoend voorbereid Ame
rika kan den vrijheidlievenden vol
keren der wereld woorden van kal
meering en hoop toespreken.
Vervolgens spreekt de republjkein-
sche partij zich beslist uit tegen een
verwikkeling der Vereenigde Staten
in vreemde oorlogen, vooral aangezien
Amerika thans nog te lijden heeft
onder de ongunstige consequential
van den wereldoorlog, die Amerik%
afgezien Van de verliezen aan men.
schenievens, 24 milliard dollar staats
schuld en verdere milliarden van met
te innen buitenlandsche schulden en
de volledige verwarring van het Ame
rikaansche economische systeem heeft
gekost. De tegenwoordige regeering
heeft reeds 54 milliard dollar uitge
geven en moet desondanks toegeven,
dat Amerika's gereedheid in bewa
peningsopzicht volkomen gebrekkig
is. De republikeinsche partij eischt,
dat de defensie zoodanig wordt uit
gebreid. dat niet alleen de Vereenig
de Staten, hun bezittingen en belang-
ryke buitenposities verdedigd kunnen
worden tegen aanvallen, maar ook,
dat men in staat zal zijn in den oor
log de Monroeleer nadrukkelijk m
stand te houden
De verklaring spreekt verder spijt
uit over de tegen andere regeeringen
gerichte „explosieve uitlatingen" van
Roosëvelt, die den Amerikaanschen
vrede in gevaar hebben gebracht.
Tegelijkertijd veroordeelt zij alle offi
cieeie handelingen, die zoijdcr goed-'
keuring van het Congres zouden kun
nen leiden tot den oorlog. De republi
keinsche partij bepleit weliswaar dat
aan alle om hun vrijheid strijdend»
of in hun vrijheid bedreigde volken
hulp wordt verleend, maar deze hulp
mag het volkenrecht niet schenden en
moet vereenigbaar zijn met de be
hoeften der Amerikaansche landsver
dediging.
In het economisch-politiekc deel
n het verkiezingsprogram wordt
fen nog gezegd, dat de Vereenigde
taten op de wereldmarkten worden
bedreigd door oneerlijke concurrentie
tengevolge van importen uit landen
met een bedrijfsleven onder staats- -
controle. De republikeinsche partij
zal daarom alles ondernemen om hei
internationale verkeer door onderhan
delingen op den grondslag der weder-
keerigheid te herstellen.
Ten slotte bepleit de partij, om een
omverwerping van het Amerikaan
sche regeeringssysteem te verhinde
ren, een toevoeging aan de grondwet,
inhoudende, dat geen president meer
dan twee ambtstermijnen zitting mag
hebben.
De republikeinsche partydag heeft
het partyprogram met groote geest
drift zonder eenige discussie aange
nomen. In, aansluiting daarop begon
nen de z.g. nominatieredevoeringen
der verschillende sollicitanten naar de
republikeinsche candidatuur voor het
presidentschap, waarvoor in totaal 1#
candidaten werden voorgesteld. In de
eerste redevoering werd de New-
Yorksche attorney Dewey voorge
steld.
